ลานซักล้าง

Neo แปลว่าใหม่ ก็ได้ แต่ในที่นี้เป็นตัวย่อมาจาก Near Earth Object ซึ่งหมายถึงเทหวัตถุในอวกาศที่โคจรมาใกล้โลก คำว่าใกล้โลกนี้ มีความหมายสัมพัทธ์ คือใกล้เมื่อพิจารณาด้วยหน่วยทางดาราศาสตร์ แต่ถ้าวัดเป็นกิโลเมตรแล้ว ยังยาวกว่าระยะทางรอบโลกหลายเท่านัก

วัตถุต่างๆ ที่ล่องลอยไปในอวกาศ ต่างเกิดขึ้นและดับไปตามกาลเวลา เพียงแต่ในขณะที่สังเกตเห็นนั้น นักดาราศาสตร์ได้วัดขนาด คำนวณวงโคจร และพบว่าโคจรเข้ามาใกล้โลกมาก เมื่อเทียบกับเทหวัตถุที่เรารู้จักดีอื่นๆ เช่นดวงจันทร์ ดาวเคราะห์ต่างๆ ดวงอาทิตย์ ดาวหาง ฯลฯ และเมื่อพบเทหวัตถุ+ตรวจสอบวงโคจรแล้ว ก็ใส่ไว้ในตาราง

ตามวงโคจรนั้น ไม่ชนโลกหรอกครับ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะสามารถตรวจพบเทหวัตถุที่โคจรเข้าใกล้โลกได้ทั้งหมด และไม่ได้หมายความว่าวงโคจรจะไม่เปลี่ยนหากเกิดถูกชน หรือถูกเหวี่ยงโดยเทหวัตถุที่ไม่เคยรู้ว่ามีอยู่จริง ต่อให้คำนวณออกมาแม่นยำเพียงใด ก็ยังมีสมมุติฐานแนบไปคู่กันอยู่ด้วยเสมอ และคนเราไม่รู้ทั้งหมดหรอกนะครับ

ระยะทาง AU คือ หน่วยดาราศาสตร์ ซึ่งคือระยะทางเฉลี่ยระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ประมาณ 93 ล้านไมล์ หรือประมาณ 150 ล้านกิโลเมตร

ส่วนระยะทาง LD คือ ระยะห่างเฉลี่ยของดวงจันทร์ คือประมาณ 384,000 กิโลเมตร

อ่านต่อ »

เมื่อวานทำงานสำคัญจบไปอันหนึ่ง (บันทึกที่แล้ว) วันนี้ก็เป็นวันเที่ยว

บ้านเกิดผมซึ่งเป็นบ้านของคุณปู่คุณย่าอยู่ฝั่งธน ห่างไม่เกินร้อยเมตรจากแม่น้ำเจ้าพระยา พ่อย้ายออกมาสร้างบ้านของตัวเองตอนผมเรียนปีหนึ่ง จากนั้นก็ไม่ได้ผ่านไปแถวนั้นบ่อยนักหรอก สามสิบกว่าปีแล้วครับ วันนี้พาแก๊งค์ 203 ออกไปกินข้าว แล้วก็หารื่องพาไปเที่ยวสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (มิวเซียมสยาม) เป็นพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์ไทย ซึ่งผสมปนเปกันหลายกลุ่มตั้งแต่โบราณมา

นิทรรศการที่นี่เป็นนิทรรศการถาวร หมายความว่ามาเมื่อไหร่ ธีมยังเป็นเรื่องเดิมคือเรื่องชาติพันธุ์ไทย ผมจึงไม่ได้รีบร้อนที่จะมาเที่ยวที่นี่ ความจริงอยากพาหลานๆ มาด้วย แต่ก็ติดขัดกิจกรรมเรื่อยมา ซึ่งคงไม่เป็นไรเพราะในที่สุดโรงเรียนเขาคงพามาเอง วันนี้อากาศครึ้มดี อากาศไม่ร้อน เหมาะกับการพา ส.ว.เที่ยว และเนื่องจากเป็นวันทำงาน จึงมีคนขับรถพ่อขับให้ด้วย ดีไปอีกอย่าง

อยู่ดีๆ ก็เจอรายการโทรทัศน์ไปถ่ายทำที่สนามหญ้าหน้าอาคาร ก็แปลกไปอีกอย่าง รายการไม่ได้เข้าไปข้างใน จึงไม่รบกวนกัน

อ่านต่อ »

วันนี้มูลนิธิโอเพ่นแคร์จัดประชุมภาคี ที่ร่วมแลกเปลี่ยนข้อมูลในเครือข่ายโอเพ่นแคร์ ที่เขตอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ (Software Park Thailand) ซึ่งเป็นการออกงานครั้งสุดท้ายในตำแหน่งของผู้อำนวยการซอฟต์แวร์ปาร์ค ซึ่งท่านจะไปรับตำแหน่งเป็นผู้ช่วยผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติในอีก 4 วันข้างหน้า ขอถือโอกาสขอบคุณและแสดงความยินดีอีกครั้งหนึ่งครับ มอบหนังสือเจ้าเป็นไผให้สองเล่ม

ตอนจัดประชุมแบบนี้ครั้งก่อน มีภาคีรุ่นบุกเบิกที่เป็นหน่วยงานจัดการเกี่ยวกับภัยพิบัติและบรรเทาทุกข์มาร่วมประชุมด้วย 6 หน่วยงานคือศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ กระทรวงไอซีที, กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย, สำนักงานบรรเทาทุกข์และประชานามัยพิทักษ์ สภากาชาดไทย, สมาคมวิทยุสมัครเล่นแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์, บมจ.กสท โทรคมนาคม (รับผิดชอบเรื่องภัยทางทะเลตามมติ ครม.) และศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค)

ผ่านไปสองปี โอเพ่นแคร์มีภาคีใหม่มาร่วมเพิ่มขึ้น ก็น่าจะเปิดโอกาสให้ทำความรู้จักกัน และอธิบายเป้าหมายร่วมกันสักทีครับ โดยในคราวนี้ ภาคีใหม่และผู้สังเกตุการณ์ประกอบไปด้วย

อ่านต่อ »

Dr. John Holdren นักวิทยาศาสตร์ผู้มีชื่อเสียงของสหรัฐ (ปัจจุบันเป็นผู้อำนวยการสำนักนโยบายวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทำเนียบขาว และเป็นประธานร่วมของคณะที่ปรึกษาประธานาธิบดีโอบามา ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี) ในสมัยที่ยังอยู่ในมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ได้ให้สัมภาษณ์กับเครือข่าย DemocracyNow.org เรื่อง Global Disruption ดังนี้ครับ

อ่านต่อ »

คนเราอยู่ในสังคม ที่ประกอบไปด้วยหมู่ชนอันแตกต่าง ก็ย่อมจะมีเรื่องที่ควบคุมไม่ได้อยู่มากมาย รวมทั้งเรื่องเสียงด้วย

ตั้งแต่เกิด เราคุ้นเคยกับเสียงต่างๆ นานา เราใช้เสียงเป็นการเรียนรู้ และรับรู้ ทั้งเรื่องที่พึงปรารถนาและไม่พึงปรารถนา ไม่ว่าเสียงนั้นจะเกี่ยวกับสิ่งที่เรากำลังทำหรือสนใจหรือไม่ การที่จะไปควบคุมเสียงรบกวนเหล่านั้นไม่ให้เกิดขึ้น ย่อมเป็นไปไม่ได้

อ่านต่อ »

บันทึกในลานซักล้างนี้ นำเอาข้อความจากหนังสือเก่ามาพิมพ์ใหม่ไว้หลายเรื่อง ที่ทำอย่างนี้แม้ว่ามีความร่วมมืออันน่ายกย่องจากหลายหน่วยงาน ซึ่งสแกนหนังสือเก่าๆ เก็บไว้เป็นรูปแบบดิจิตอล เพื่อให้อ่านได้บนเน็ต แต่เพราะว่าการสแกนหนังสือ เก็บไว้เป็นภาพดิจิตอล จึงไม่สามารถสืบค้นได้จากเครื่องมือค้นหา (search engine)

ข้อความเก่าๆ ที่นำมาพิมพ์ใหม่ในบล็อกนี้ ก็มักจะแทรกอยู่ในหมวดภาษา วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ของบล็อก ที่ผ่านมามักมาจากหอสมุดสาขาวังท่าพระ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งตีความตามมาตรา 19 และ 78 แห่ง พรบ.ลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 น่าจะแปลได้ว่างานสร้างสรรค์เหล่านั้น ตกเป็นสาธารณสมบัติ (public domain) เนื่องจากผู้สร้างสรรค์ เสียชีวิตไปเกิน 50 ปีแล้วทั้งนั้น

คราวนี้ผมเลือกหน้า 3-9 จากหนังสือโคลงกวีโบราณ จากหมวดหนังสือหายาก สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มาพิมพ์ เนื่องจากข้อความตอนนี้ ดูเหมือนจะตอบปัญหาคาใจจากอาขยานสมัยเป็นนักเรียน ที่ศรีปราชญ์ตอบนายประตูเรื่องที่ได้รับพระราชทานแหวนมาวงหนึ่ง ผมสงสัยว่าต่อโคลงอะไร แล้วต่ออย่างไร

หนังสือโคลงกวีโบราณนี้ ผมไม่รับรองว่าเรื่องที่ตีพิมพ์ไว้จะเป็นคำตอบสำหรับข้อสงสัยของผม ไม่อาจยืนยันได้เนื่องจากอายุไม่มากพอ ไม่ได้ยินว่าใครพูดอะไร แต่ดูจากเรื่องที่ตีพิมพ์แล้ว ก็รู้สึกว่าเป็นไปได้เหมือนกัน (แต่ไม่ได้สรุปว่าใช่แน่)

ผมยืนยันได้ว่าพิมพ์ตามตัวสะกดแบบที่พิมพ์ไว้ในหนังสือ ไม่ได้เปลี่ยนอะไร ยกเว้นเปลี่ยนไปยาลน้อย (ฯ) เป็นอังคั่นคู่ (๚) ตามที่ควรจะเป็น ซึ่งในช่วงร้อยกว่าปีที่ผ่านมา เครื่องพิมพ์แบบเรียงพิมพ์ พิมพ์อังคั่นคู่ไม่ได้ บางทีก็ใช้ไปยาลน้อยแทนซึ่งไม่ถูกหรอกครับ

อ่านต่อ »

“ความคิด” ในที่นี้ หมายถึงแนวทางการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่มีประโยชน์ต่อตนเองและต่อผู้อื่น — มีความคิดที่ไม่สร้างสรรค์เหมือนกันครับ เช่นอกุศลเจตสิก แต่ไม่อยู่ในขอบเขตของบันทึกนี้

ในสังคมฉาบฉวยอย่างในปัจจุบัน มักจะให้ความสำคัญแก่คนผู้ที่ประกาศว่าเป็นผู้คิด หรือประดิษฐ์อะไรใหม่ๆ คือคนที่ร้องยูเรก้านั่นล่ะครับ บางทีถึงขนาดขโมยมาก็มี — ถึงแม้ว่าเป็นผู้คิดได้จริง แต่ถ้าหากมีเวลามองลึกลงไป ก็จะพบว่าความคิดทุกอย่างในโลกปัจจุบัน ตั้งอยู่บนรากฐานของความคิดอื่นๆ ทั้งนั้น ดังนั้นการเชื่อมโยงความคิดอันเป็นกุศล ร่วมกันเรียนรู้ ให้อภัยต่อความโลภ-โกรธ-หลงชั่วขณะ (ใครบ้างล่ะจะไม่เคยพลาดเลย!)

เครือข่ายสังคมและชุมชนในลักษณะต่างๆ หรือแม้แต่ KM ซึ่งเคยเป็นคำที่ฮิตอยู่ระยะหนึ่ง สามารถใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ ถ้าใช้เป็นนะครับ — การใช้เป็น ไม่ใช่แค่ใช้เครื่องมือที่เกี่ยวข้องได้อย่างไร แต่เป็นความเข้าใจและและการสร้างบรรยากาศของ Collective learning ร่วมกันเรียนรู้

อ่านต่อ »

ตลาดนัดธนบุรีเป็นตลาดนัดคล้ายตลานัดสวนจตุจักรครับ ส่วนเก่ามีสิบเอ็ดโซน วันนี้เดินโซน 1 กับ 2 เป็นโซนไม้ประดับ

ที่จริงผมเคยมาหลายครั้งแล้ว มาครั้งแรกก็มาหา Ulem ที่จริงตลาดนัดธนบุรีไกลจากบ้านสี่สิบกว่ากิโลเมตรนะครับ แต่เมื่อวานก็ไปเพราะว่าจะหาต้นไม้ที่หายาก เดินไปเดินมาก็เจอแล้ว ต้นโนราที่ตามหา ตอนไปเยี่ยมฤๅษีอ้นเมื่อปีก่อน ฤๅษีให้ป้าจุ๋มมาสองต้น ให้ผมมาสองต้น ตอนนั้นหน้าหนาว โนราออกดอกพอดี ดอกโนรามีรูปร่างแปลก ตอนตูมเป็นก้อนทรงกลม เวลาบานแล้วเหมือนมีหาง มีกลิ่นหอมมาก

เห็นอยู่ต้นหนึ่งที่ซอยห้าโซนหนึ่ง ไม่มีคนขายแฮะ ซึ่งก็ดี เพราะผมไปสั่งไว้แล้วสองต้นจากร้านในซอยสี่โซนหนึ่ง แม่ค้าบอกที่สวนมี แต่รากมันทะลุกระถางลงไปในดินแล้ว ต้องกลับไปตัดรากแล้วพักไว้สักอาทิตย์หนึ่ง นัดกันว่าอาทิตย์หน้าจะไปเอา ก็ดีเลยเพราะจะได้ไปหาต้นไม้ที่ยังหาไม่เจอในวันนี้อีก

ไม้เถาโนรา สดใสงามตา สีขาวชมพู
ก้านจะลดเลี้ยว ใบเดี่ยวเป็นคู่ ดอกจะบานอยู่ ประมาณสามวัน
ดอกมันก็ร่วง ออกดอกเป็นพวง ทะยอยตามกัน
กลิ่นหอมอบอวล ยียวนใจฉัน งดงามมากครัน กลิ่นหอมจริงจริง

… เจตณภาง คงเรือง

ที่ไปซื้อมาเพิ่มเพราะว่าชอบกลิ่นโนรามากเลย หอมเหมือนดอกส้ม ซึ่งแม่เคยให้ดอกส้มแห้ง เป็นซองมาจากแคว้นโพรว็องซ์ในฝรั่งเศส ซึ่งเป็นดินแดนของดอกไม้หอม และการท่องเที่ยวเขตเมดิเตอร์เรเนียนของฝรั่งเศส (นีซ คานส์ มาร์กเซย​ เฟรนช์ริเวียรา ฯลฯ) ได้จากฤๅษีอ้นมาสองต้น ต้นหนึ่งก็ปลูกให้เลื้อยต้นไม้ใหญ่ข้างห้องทำงานของพ่อ ยังไม่โตเลยครับ อีกต้นหนึ่ง ปลูกนอกบ้านให้เลื้อยต้นไม้ใหญ่ข้างห้องน้องชาย แต่คนสวนไปตัดหญ้า เลยตัดต้นไม้ผมทิ้งไปด้วย เสียชีวิตตั้งแต่ยังเล็กอยู่เลย

อ่านต่อ »

Earth Institute แห่งมหาวิทยาลัยโคลัมเบียในสหรัฐอเมริกา ได้ทำการศึกษาวงปีของต้นไม้ทั่วเอเซีย

อาจจะดูเหมือนเป็นการศึกษาแบบเด็กๆ เพราะว่าเราก็รู้ว่าวงปีของต้นไม้เกิดขึ้นปีละวง เมื่อต้นไม้ได้รับน้ำมากในหน้าฝน ต้นไม้ก็จะเจริญเติบโตมาก ทำให้เนื้อไม้ในช่วงนั้นโตเร็ว ในขณะที่หน้าแล้ง ต้นไม้ไม่ได้น้ำก็โตช้าหน่อย จึงเห็นว่าหากตัดต้นไม้ทางขวาง ก็จะเห็นวงในเนื้อไม้หนึ่งวงสำหรับการเจริญเติบโตหนึ่งปี

ประเด็นอยู่ตรงนี้ล่ะครับ เมื่อฝนมาก ระยะห่างระหว่างวงก็มาก เมื่อเจาะเนื้อไม้มาศึกษาวงปี ก็พบความจริงที่น่าตกใจ ว่าในช่วงหกร้อยปีที่ผ่านมา เกิดความแห้งแล้วอย่างแสนสาหัสในหลายพื้นที่ของเอเซีย รวมถึงในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ที่เราอยู่ด้วย (ในสารคดีนี้บอกว่านครวัดล่มสลายเพราะความแห้งแล้ง ถึงจะจริงแต่ “ขอม” ผู้สร้างนครวัดคงไม่ยอมแห้งตายหรอกครับ ต้องอพยพไปที่ราบลุ่มที่มีน้ำจืดอุดมสมบูรณ์ที่อื่นแน่นอน เผอิญไปคาบกับช่วงที่อาณาจักรอยุธยาเกิดโผล่ขึ้นมาในประวัติศาสตร์อย่างกระทันหันพอดี)

ไม่ว่าเมืองไทยจะมีโทรศัพท์สามจีหรือไม่ เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ก็เป็นแหล่งผลิตอาหารที่สำคัญของโลกเสมอ น้ำฝนมากับมรสุม ซึ่งมรสุมก็เป็นปฏิสัมพันธ์ระหว่างอุณหภูมิของน้ำในมหาสมุทรอินเดีย กับในมหาสมุทรแปซิฟิก เมื่อมีปรากฏการณ์โลกร้อน อุณหภูมิของน้ำทะเลเปลี่ยนแปลง เสริมด้วยเอลนินโย ก็ทำให้เกิดความแห้งแล้วหนัก และมักเกิดเป็นรอบๆ บางรอบนานกว่าสิบปี หรืออาจเป็นหลายสิบปี

อ่านต่อ »

เมื่อสองอาทิตย์ก่อน พาพ่อแม่ไปเที่ยวเขาใหญ่ พ่อแม่ชอบมาก วันนี้ก็เลยชวนไปเที่ยวอีก ผู้สูงอายุ จะให้จำเจอยู่กับบ้าน ไม่ดีหรอกครับ ร่างกายมีความเสื่อม ก็อย่าไปหลงติดกับภาพเมื่อสมัยพ่อแม่ยังแข็งแรง

ตอนแรกคิดว่าน้องชายและหลานจะไปด้วย ปรากฏว่าหลานทำการบ้านไม่เสร็จเลยอดไป โปรแกรมก็เลยเปลี่ยนไปเปลี่ยนมาอยู่สามรอบในระยะไม่เกิน 200 กม.จากบ้าน จนในที่สุดไปจบที่เขาใหญ่เช่นเดิม เรื่องนี้เอาแน่นอนดีกว่าเพราะว่าพ่ออายุมากแล้ว เมื่อไปเขาใหญ่แล้วพ่อสนุกและไหว ก็พาไปเที่ยวในบริเวณเดียวกันอีกทีดีกว่า

ถึงหลานไปด้วยไม่ได้ น้องผมไปด้วย เขาบอกว่าเป็นหน้าที่ของเขาต่อพ่อแม่เหมือนกัน (หลานที่อดไป ได้สองบทเรียนในวันนี้: ผลัดวันประกันพรุ่งไปทำไมในเมื่อต้องทำอยู่ดี และทุกคนต่างก็มีหน้าที่ต่อพ่อแม่ทั้งนั้น จะรอไปถึงไหน) ดังนั้นวันนี้เราสี่คนจึงกลายเป็นแก๊งค์ 249 ซึ่งก็ถือว่าเป็นโชคดีมากๆ เพราะว่าเมื่อคืน ผมเพิ่มเติมข้อมูลในบันทึกที่แล้วจนดึก เหลือเวลานอนนิดเดียว ตอนเช้าขับไปได้สักร้อยกว่ากิโล แวะซื้อข้าวโพดเจ้าประจำ เกิดรู้สึกง่วงขึ้นมา ก็เลยขอให้น้องขับรถแทน

จากข้าวโพด ก็แวะไปเขายายเที่ยง ไปดูกังหัน(ซึ่งไม่หมุน)และดูอ่างเก็บน้ำเหนือลำตะคอง แล้วก็ไปเที่ยวต่อ แต่อดไปแห่งหนึ่งซึ่งวางแผนไว้ เพราะแม่เจอสถานที่ช็อบปิ้งที่ถูกใจ… เอาเถิดครับ ความสุขของแม่ ตามสบายครับ… จบข่าว

อ่านต่อ »