ถ่านแกลบ
อ่าน: 21760พืชใช้ธาตุ 16 ชนิดในการเจริญเติบโต โดยได้รับคาร์บอน ออกซิเจน และไฮโดรเจนจากน้ำและอากาศ ส่วนอีก 13 ธาตุได้จากดินซึ่งดูดผ่านระบบราก
จากบันทึกชุดปุ๋ยสั่งตัดที่ผ่านมา เป็นเรื่องของธาตุอาหารหลักสามตัวคือไนโตรเจน(N) ฟอสฟอรัส(P) และโปแตสเซียม(K) ส่วนธาตุอาหารอื่นๆ เป็นธาตุรอง
อธิบายจากโปสเตอร์ ในกรณีของข้าวโพด
- ไนโตรเจน (N) ใช้สร้างใบ ลำต้น ถ้าขาดไปผลผลิตจะต่ำ ถ้าเกินพืชจะอวบน้ำ ล้มง่าย ให้ผลผลิตเมล็ดเล็กลง
- ฟอสฟอรัส (P) ใช้ในการเจริญเติบโตของราก ออกดอก ออกผล ถ้าขาด ลำต้นจะเล็ก ผอม แกร็น ออกดอกช้า ติดผลต่ำ
- โปแตสเซียม (K) ใช้ปรับปรุงคุณภาพผลผลิต ถ้าขาด เมล็ดจะลีบ น้ำหนักเบา แป้งน้อย ฝักติดเมล็ดไม่เต็ม
- ถ้าพืชขาดธาตุหนึ่งธาตุใด ธาตุนั้นจะเป็น “ตัวจำกัด” การเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของพืช
ปุ๋ยสั่งตัด จึงเป็นการเกษตรแบบเป็นวิทยาศาสตร์ เติมเฉพาะในส่วนที่ขาด ไม่ให้มากไป ไม่ให้น้อยไป ทำให้พืชมีสารอาหารที่จำเป็นต่อการให้ผลผลิตที่สูงตามศักยภาพ
แต่ผนังเซลของพืชคือเซลลูโลส (Cellulose) ซึ่งเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอน ประกอบด้วยคาร์บอน ออกซิเจน และไฮโดรเจน ซึ่งพืชได้จากการ “หายใจ” เอาอากาศไปใช้ในการสังเคราะห์แสง บวกกับการดูดสารอาหารผ่านระบบราก
เมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิต เพื่อประหยัดแรงงานและเวลา ชาวนา-ชาวสวน-ชาวไร่ มักเผาซากพืช เมื่อเปิดการเผาไหม้ในอากาศ เซลลูโลสแปรสภาพเป็นก๊าซคาร์บอกไดออกไซด์ ซึ่งเป็นก๊าซเรือนกระจก ก่อปัญหาโลกร้อนทับถมทวีคูณ อันจะเป็นเหตุให้ประเทศที่พัฒนาแล้ว อาจอ้างเป็นเหตุกีดกันผลิตผลทางการเกษตรของไทยได้
ซ้ำร้ายกว่านั้น ซากพืชเป็นเซลลูโลสอันมีคาร์บอนเป็นองค์ประกอบหลัก เมื่อเผากลายเป็นก๊าซ คาร์บอนในดิน ถูกปล่อยออกสู่บรรยากาศ ทำให้คาร์บอนในดินเหลือน้อยลง พืชจึงเจริญเติบโตได้ยากขึ้นในฤดูการเพาะปลูกถัดไป
ยิ่งทำอย่างนี้นานขึ้น คาร์บอนก็ยิ่งหายไปเรื่อยๆ แถมไนโตรเจนทั้งหมดในดิน เมื่อถูกความร้อน ก็แปรสภาพเป็นก๊าซระเหยไปหมด ส่วนโปแตสเซียมกับฟอสฟอรัสก็เปลี่ยนสภาพไปสู่รูปที่พืชใช้ไม่ได้ (บวกกับระเหยไปกับควัน) น่าจะประมาณหนึ่งในสามของที่มีอยู่ในดิน เกษตรกรกลับใช้วิธีโด๊ปปุ๋ยลงไป ยิ่งใส่มาก ก็ยิ่งจนมาก น่าเสียดายที่เกษตรกรกลับไม่เข้าใจเลย ว่าตนเป็นผู้ทำให้ดินเสื่อมสภาพ
ถ่านแกลบ “กุนตัง”
“กุนตัง” เป็นภาษาญี่ปุ่น ใช้เรียก “ถ่านแกลบ” ที่ได้จากการเผาแกลบที่อุณหภูมิสูงประมาณ 400°C คาร์บอนในแกลบจึงยังอยู่ในกุนตัง แตกต่างจากแกลบดำหรือขี้เถ้าแกลบตามโรงสีข้าว เพราะแกลบถูกเผาที่อุณหภูมิสูงกว่ามาก (ประมาณ 800-900°C) ทำให้คาร์บอนเปลี่ยนสภาพไปเป็นก๊าซคาร์บอกไดออกไซด์ออกสู่บรรยากาศ
เกษตรกรในประเทศญี่ปุ่นใช้กุนตัง เป็นวัสดุปรับปรุงดินมานานกว่า 300 ปี มีรูพรุนจำนวนมาก ทนทานต่อการย่อยสลาย เมื่อผสมกับดิน จะทำให้ดินเหนียวโปร่ง ร่วนซุย ระบายน้ำและถ่ายเทอากาศได้ดี จะทำให้ดินทรายอุ้มน้ำได้ดีขึ้น
นอกจากนี้ กุนตังยังให้ธาตุอาหาร โดยเฉพาะโปแตสเซียม(P) ฟอสฟอรัส(K) และซิลิก้า(Si) เป็นที่อยู่อาศัยของจุลินทรีย์ดิน และใช้เพาะกล้าไว้ได้ดีอีกด้วย
การเผาแกลบกุนตัง เป็นการเผาแบบควบคุมไม่ให้อากาศเข้าไปเผาใหม้เป็นปริมาณมากเกินไป ทำให้อุณหภูมิคงอยู่ประมาณ 400°C
เตาต้นแบบ
ต้นแบบเตาเผาแกลบกุนตัง ได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีมาจาก ศาสตราจารย์กิตติคุณคาซูทะเคะ คิวม่า ผลิตที่ศูนย์ฝึกอบรมวิศวกรรมเกษตร ต.บางพูน อ.เมือง ปทุมธานี 12000 โทร 0-2567-0784 ผอ.ไชยศิริ สมสกุล
วันที่ไปดู ผมไม่ได้เอากล้องไปถ่ายรูป แต่ครูบาถ่ายมาครับ หลักการเป็นอย่างนี้
- ใช้ถัง 200 ลิตร แบบมีฝาปิดไม่ให้อากาศเข้า
- ด้านล่าง เจาะช่องอากาศขนาด ใช้ท่อ 4 นิ้ว
- เหนือช่องอากาศ วางตะแกรงขนาด 49 รู/เมตร (เพื่อให้ฟาง หรือกิ่งไม้ที่ใส่ลงไปจากด้านบน ไปกองอยู่ เปิดให้ด้านใต้ตะแกรงเป็นที่สำหรับอากาศ)
- ด้านบนของถัง เจาะรูสำหรับควันออก ใช้ท่อขนาด 3 นิ้ว
- ท่อควัน มาเชื่อมกับท่ออีกท่อหนึ่งปลายเปิดทั้งสองด้านในแนวตั้ง (เรียกว่าปล่องควัน) — ควันไหลออกด้านบน
- ส่วนกลางของปล่องควัน เอาท่อเหล็กอีกท่อหนึ่งล้อมไว้ (เหมือนเป็นท่อสองชั้น) ปิดปลายด้านล่าง — ในเวลาเผาแกลบ เราจะเอาน้ำใส่ในท่อชั้นนอกเพื่อลดอุณหภูมิของควันลง เมื่อควันกลั่นตัวเป็นหยดน้ำ เกาะติดกับผนังปล่องควันด้านใน ก็ไหลลงด้านล่างสู่ปลายเปิดด้านล่างของปล่องควัน กลายเป็นน้ำส้มควันไม้
- การเผา ใส่ฟาง หรือกิ่งไม้ลงจากด้านบนลงไปบนตะแกรงจนเต็ม
- จุดไฟจากด้านบนสัก 6-7 จุด พัดเร่งไฟสัก 2-3 นาที (ระวังตรงขอบซึ่งติดไฟยาก) แล้วปิดฝาถังให้สนิทไม่ให้อากาศไหลเข้าจากด้านบนอีก (อาจใช้ดินเหนียวปิด)
- เมื่อแกลบเผาไหม้จากบนลงล่างไปถึงตะแกรง จะได้กุนตังอยู่ในถัง
- ดับเตาโดยปิดช่องอากาศทั้งหมด ท่ออากาศด้านล่าง ท่อปล่องควัน ท่อน้ำส้มควันไม้ — ทิ้งข้ามคืนไว้จนเย็น
น้ำส้มควันไม้ ต้องทิ้งให้ตกตะกอนเสียก่อนประมาณ 90 วัน ชั้นบนเป็นน้ำมันใส ชั้นกลางเป็นของเหลวสีชา (ซึ่งเราจะใช้ชั้นนี้) และชั้นล่างเป็นของเหลวสีข้นดำ
เผาแกลบ 130 ลิตร (17 กก.) ได้กุนตัง 80 ลิตร (10 กก.) และได้น้ำส้มควันแกลบ 400-600 ซีซี
ข้อความเกี่ยวกับถ่านแกลบกุนตัง เรียบเรียงจากเอกสารเผยแพร่
- ใช้ถ่านแกลบปรับปรุงดิน ในยุคปุ๋ยแพงช่วยลดโลกร้อน …เทคโนโลยีจากญี่ปุ่น…
- เตาเผาถ่านแกลบมหัศจรรย์ สำหรับใช้ผลิต “กุนตัง” (Kuntan) ในระดับครัวเรือน
Next : รีเซ็ตประเทศไทย (1) » »
2 ความคิดเห็น
สนใจถ่านแกลบ
[...] มีความแตกต่างจากเตาเผาถ่านแกลบ ที่เคยพาครูบาไปดูที่ศูนย์ฝึกอบรมวิศวกรรมเกษตร ปทุมธานีเมื่อปีที่แล้ว ผมถามน้องที่ทำว่าทำไมปล่องถึงต่อออกมาจากด้านล่าง เขาอธิบายว่าต่อจากข้างล่าง ได้น้ำส้มควันไม่มากกว่าต่อจากข้างบน [ใช่ครับ ถ้าต่อจากข้างบน ความร้อนพาควันผ่านปล่องอย่างรวดเร็ว จึงได้น้ำส้มควันไม้น้อย แต่ถ้าต่อข้างล่าง การเผาไหม้ไม่สมบูนณ์ เกิด คาร์บอนมอนอคไซด์เยอะกว่าแถมไม่ร้อนมาก ดังนั้นจึงเกิดน้ำส้มควันไม้มากกว่า ยิ่งกว่านั้น เค้ามีสามปล่องด้วยซ้ำ การทำน้ำส้มควันไม้ ก็ปล่อยควันออกในท่อใน ส่วนท่อนอก หล่อเย็นด้วยน้ำ] บันทึกเก่า [...]