หลังคาโค้งคาตาลัน

โดย Logos เมื่อ 12 February 2012 เวลา 7:15 ในหมวดหมู่ การจัดการความรู้, เทคโนโลยีชาวบ้าน #
อ่าน: 4062

หลังคาโค้งคาตาลัน เป็นเทคนิคการก่อสร้างโบราณซึ่งว่ากันว่ากำเนิดในอียิปต์โบราณแต่ไม่สามารถยืนยันได้ ใช้กันอย่างแพร่หลายในแถบเมดิเตอร์เรเนียน โดยเฉพาะอย่างยิ่งแถวคาตาโลเนียในสเปน

ต่อมาเมื่อเทคนิคการก่อสร้างสมัยใหม่เริ่มใช้เหล็กซึ่งมีความแข็งแรง หลังคาโค้งก็เริ่มหมดความหมายไปเนื่องจากสามารถก่อสร้างหลังคาที่กว้างและยาวมากๆ ได้ ทำให้ช่างก่อสร้างและสถาปนิกลืมวิธีการก่อสร้างหลังคาโค้งไปหมด กลายเป็นเทคโนโลยีที่สูญหาย (ที่จริง เห็นอยู่ว่ามีจริงแต่สร้างไม่เป็นต่างหาก)

จนเมื่อปลายศตวรรษที่ 19 นาย Raphael Guastavino ได้ทำการศึกษา ปรับปรุง และจดสิทธิบัตรในสหรัฐถึงวิธีการก่อสร้างหลังคาโค้งแบบคาตาลัน โดยเขาใช้กระเบื้องหรืออิฐมอญเชื่อมด้วยปูน วางไปบนไม้แบบโค้ง จากนั้นก็วางกระเบื้องชั้นที่สองซ้อนไปบนกระเบื้องชั้นแรกเพื่อเพิ่มความแข็งแรง ก็สามารถจะสร้างหลังคาโค้งขึ้นมาได้ มีการนำหลังคาโค้งนี้มาศึกษาใหม่ทั้งในสหรัฐ (โดย MIT) และยุโรป (โดย ETH Zürich)

หลังคาโค้ง เริ่มน่าสนใจมากขึ้นด้วยเหตุผลหลายอย่าง รูปทรงกลมจะมีพื้นผิวน้อยกว่ารูปทรงอื่นๆ เมื่อปิดล้อมปริมาตรเท่ากัน เช่นครึ่งทรงกลมเส้นผ่าศูนย์กลาง 8 เมตร (สูง 4 เมตร) จะมีพื้นผิวน้อยกว่ากล่องสี่เหลี่ยมที่มีปริมาตรเท่ากัน สูง 4 เมตร กว้างและยาว 5.78 เมตรอยู่ ¼ เมื่อพื้นผิวน้อยกว่า ก็หมายความว่า ใช้วัสดุน้อยกว่า เบากว่า ถูกกว่า แต่แข็งแรงกว่าเนื่องจากผิวโค้งกระจายน้ำหนักของโครงสร้างออกไปทั่ว ทำให้ทนแผ่นดินไหว และพายุได้ดีกว่าสักษณะของกล่องมาก

งานวิจัยของ ETH-Z ใช้กระดาษลูกฟูกขึ้นแบบ (รูปที่ 9-12,15) ซึ่งน่าจะถูกกว่าการใช้ไม้แบบอยู่พอสมควร

แต่สำหรับช่างผู้ชำนาญแล้ว ไม่ต้องมีแบบ ก็ก่อขึ้นรูปได้ครับ

อากาศร้อนลอยขึ้นสูง ดังนั้นหลังคารูปโดม ก็จะระบายความร้อนจากยอดโดมออกไปข้างนอกได้ง่าย และเมื่ออากาศร้อนลอยออกไป อากาศจากภายนอกก็ไหลเข้ามาแทนที่ ทำให้ลักษณะของโดมระบายอากาศได้ดี และประหยัดค่าแอร์

คลิปข้างบนเป็นโค้งเล็กที่ก่อเอง แต่พอเป็นโดมใหญ่คลิปข้างล่าง (7.5 เมตร) เค้าใช้เหล็กเส้นมาโค้งเป็นไกด์ครับ

ส่วนยอดโดมที่เปิดเป็นช่องระบายอากาศนั้น ใช้หลักการเดียวกัน ไม่ยากหรอกครับ ผสมปูนให้ถูกส่วน

« « Prev : ทริปดูฮวงจุ้ยที่สวนป่า 9-11 กพ 2555

Next : เตาเผาถ่านไร้ควัน » »


ผู้ใช้ Facebook สามารถให้ความเห็นที่นี่ได้ โดยกด Like เพื่อแสดงตัว

3 ความคิดเห็น

  • #1 Logos ให้ความคิดเห็นเมื่อ 12 February 2012 เวลา 14:36
    สำหรับช่างฝึกหัด ทำอย่างคลิปนี้ก็ง่ายดีครับ http://www.youtube.com/watch?v=R-bkZHUyJBk

    ขึ้นรูปด้วยเหล็กเส้นซึ่งเอามางอให้เป็นครึ่งวงกลม มีหลายๆครึ่งวงกลมก็กลายเป็นครึ่งทรงกลม ผูกเหล็กในแนวนอน แล้วเอาลวดตาข่าย(กรงไก่)บุที่ผิว จากนั้นก็ดาดปูนซีเมนต์ไปทีละขั้น จากล่างขึ้นบน ก็จะได้โครงสร้างตันที่แข็งแรง — ความจริงโครงเหล็กผูกก็แข็งแรงพอที่คนจะขึ้นไปยืนอยู่แล้ว เพียงแต่มันไม่ตันครับ

    เมื่อจะพอกให้เรียบ ผิวนอกเทคอนกรีตแล้วเอาลวดปาดครับ ปลายหนึ่งอยู่ข้างบน อีกปลายหนึ่งเอาคนจับไว้ข้างล่างแล้วเดินรอบโดม ก็พอจะเกลี่ยคอนกรีตจนเรียบได้ ส่วนด้านในก็ใช้ฝีมือโบกปูกหน่อย

  • #2 withwit ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 February 2012 เวลา 16:53

    เรื่องการใช้ความโค้งรับนน. นี้คนไทยโบราณก็รู้จักกันมาแต่ยุคบ้านเชียงแล้วครับ เช่น ปากหม้อโบราณบ้านเชียง ที่บานออกมากๆ นั้น ผมเดาว่า ก็คงเพื่อเอาไว้ให้เอามือจับยกขึ้นจากเตาได้ ความโค้งจะรับแรงยกที่หนัก แล้วถ่ายโอน (แตกแรง) ไปเป็นแรงอัดซึ่งกันและกัน ทำให้ไม่แตก แต่ถ้าทำเป็นหูหิ้ว หูจะหลุดได้ตรงรอยเชื่อมต่อเล็กๆ เพราะหม้อหนักมาก และดินปั้นหม้อรับแรงดึงไม่ได้ แต่รับแรงอัดได้ดีกว่ามาก อีกทั้งมีพื้นที่รับแรงอัดมากจากปากหม้อที่ใหญ่

    ซุ้มประตูปราสาทหินต่างๆ ก็ทำเป็นซุ้มโค้ง เอาหินมาวางอัดกันเองโดยไม่ต้องมีปูนยา

  • #3 Logos ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 February 2012 เวลา 17:21
    หลังคาโค้งแบบไม่ต้องยาปูนสร้างได้ครับ แต่ผมไม่อยากได้หลังคารั่ว ทำรางน้ำฝนอย่างปราสาทหินก็ได้ ซึ่งยาปูนง่ายถูกและสร้างเร็วกว่าเยอะเลยนะครับ

แสดงความคิดเห็น

ท่านอยากจะเข้าระบบหรือไม่


*
To prove you're a person (not a spam script), type the security word shown in the picture. Click on the picture to hear an audio file of the word.
Click to hear an audio file of the anti-spam word


Main: 0.53367304801941 sec
Sidebar: 0.35180807113647 sec