ลานซักล้าง

บันทึกในลานซักล้างนี้ นำเอาข้อความจากหนังสือเก่ามาพิมพ์ใหม่ไว้หลายเรื่อง ที่ทำอย่างนี้แม้ว่ามีความร่วมมืออันน่ายกย่องจากหลายหน่วยงาน ซึ่งสแกนหนังสือเก่าๆ เก็บไว้เป็นรูปแบบดิจิตอล เพื่อให้อ่านได้บนเน็ต แต่เพราะว่าการสแกนหนังสือ เก็บไว้เป็นภาพดิจิตอล จึงไม่สามารถสืบค้นได้จากเครื่องมือค้นหา (search engine)

ข้อความเก่าๆ ที่นำมาพิมพ์ใหม่ในบล็อกนี้ ก็มักจะแทรกอยู่ในหมวดภาษา วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ของบล็อก ที่ผ่านมามักมาจากหอสมุดสาขาวังท่าพระ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งตีความตามมาตรา 19 และ 78 แห่ง พรบ.ลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 น่าจะแปลได้ว่างานสร้างสรรค์เหล่านั้น ตกเป็นสาธารณสมบัติ (public domain) เนื่องจากผู้สร้างสรรค์ เสียชีวิตไปเกิน 50 ปีแล้วทั้งนั้น

คราวนี้ผมเลือกหน้า 3-9 จากหนังสือโคลงกวีโบราณ จากหมวดหนังสือหายาก สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มาพิมพ์ เนื่องจากข้อความตอนนี้ ดูเหมือนจะตอบปัญหาคาใจจากอาขยานสมัยเป็นนักเรียน ที่ศรีปราชญ์ตอบนายประตูเรื่องที่ได้รับพระราชทานแหวนมาวงหนึ่ง ผมสงสัยว่าต่อโคลงอะไร แล้วต่ออย่างไร

หนังสือโคลงกวีโบราณนี้ ผมไม่รับรองว่าเรื่องที่ตีพิมพ์ไว้จะเป็นคำตอบสำหรับข้อสงสัยของผม ไม่อาจยืนยันได้เนื่องจากอายุไม่มากพอ ไม่ได้ยินว่าใครพูดอะไร แต่ดูจากเรื่องที่ตีพิมพ์แล้ว ก็รู้สึกว่าเป็นไปได้เหมือนกัน (แต่ไม่ได้สรุปว่าใช่แน่)

ผมยืนยันได้ว่าพิมพ์ตามตัวสะกดแบบที่พิมพ์ไว้ในหนังสือ ไม่ได้เปลี่ยนอะไร ยกเว้นเปลี่ยนไปยาลน้อย (ฯ) เป็นอังคั่นคู่ (๚) ตามที่ควรจะเป็น ซึ่งในช่วงร้อยกว่าปีที่ผ่านมา เครื่องพิมพ์แบบเรียงพิมพ์ พิมพ์อังคั่นคู่ไม่ได้ บางทีก็ใช้ไปยาลน้อยแทนซึ่งไม่ถูกหรอกครับ

พระราชนิพนธ์

๏ พระเรียมมาแขกน้อง ถึงกง
มีมโนรถจง จอดเจ้า
เรียมคลาครไลหงษ์ บารนี่ มาแม่
คุณบารนี่น้องเหน้า หน่อไท้เทวี ๚

พระเทวี

๏ พระผัวพระผ่านเผ้า นฤพาน
ไฟไป่ดับแดดาล หมื่นม้วย
สกัดลูกเหลนหลาน เรียงรอบ ตัวแฮ
เถ้าวอกเว้ากัดกล้วย ริรื้อทำสาว ๚

พระราชนิพนธ์

๏ ทังหลายว่าแม่เถ้า มานยาว
พระว่านางยังสาว ไป่เถ้า
ทัดดอกพลับพลึงขาว แซมเกษ
สระกว่าสาวสิบเข้า แข่งหน้าบูรณจันทร์ ๚

๏ ศศิวรเดชฤ้ๅ งามนัก
อ้าใช่เดือนเพ็ญภักตร์ หนุ่มเหน้า
อักษรบวรลักษณ์ เลืองแต่ง ผจงฤๅ
อ้าใช่นางฟ้าเจ้า พี่ใช้อย่าไฉน ๚

พระเทวี

๏ ทินกรวรเดชฤ้ๅ งามยง ยิ่งแฮ
อ้าใช่อาทิตย์จง อยู่เกล้า
นารายน์เสด็จลง มาแปลก ปลอมฤๅ
อ้าใช่นารายน์เจ้า พระผู้เสด็จมา ๚

ศรีปราชญ์

๏ โคลงสองธกล่าวอ้าง หญิงชาย
คือสมรรถไชยพาย เฟื่องฟื้น
สรมุขวิ่งวางสาย ชลเชี่ยว
สองอาจแขงขมังขึ้น แข่งให้กันเสมอ ๚

พระเทวี

๏ เชิญไทธิราชไท้ เสด็จยูร ยาตรแฮ
กั้นก่อภพไอสูรย์ สืบหล้า
ขอถวายธิดาทูล ทรงบาท
แต่บพิตรเจ้าฟ้า ผ่านหล้าครองเมือง ๚

ศรีปราชญ์ต่อพระนิพนธ์

๏ หวังตามาลั่นได้ เปนเขย
สรวลแต่ชาวเราเหย หะห้าย
เชิญพระตระกองเกย กรหนุ่ม ดีพ่อ
นางแก่กลกามหม้าย หม่นเศร้าโรยโฉม ๚

บโทรต่อพระนิพนธ์

๏ เรียมพิศแต่บาทเท้า ถึงผม
บต่ำบสูงสม แน่งน้อย
อ้อนแอ้นอ่อนเอวกลม กำรอบ
ติแต่นมเล็กหน้อย หนึ่งนั้นเสียโฉม ๚

พระนิพนธ์

๏ ชาลีเชื้อชาติชิ้ง ชาลี
นามแม่อามอัปรี ต่ำต้อ
พ่อมึงชื่อตาศรี ขายถ่าน
ส่วนตัวมึงคือกร้อ แต่งไว้วิดเรือ ๚

นายชาลี

๏ ชาลีใช่ชาติเชื้อ ชาลี
นามแม่นาฎมัทรี เผ่าท้าว
ปิตุเรศชื่อพระศรี เพสยัน ดรนา
ปู่ข้าผู้หาญห้าว ชื่อท้าวสญไชย ๚

นางข้างใน

๏ หะหายกระต่ายเต้น ชมจันทร์
มันบ่เจียมตัวมัน ต่ำต้อย
นกยูงหากกระสัน ถึงเมฆ
มันบ่เจียมตัวน้อย ต่ำเตี้ยเดียรฉาน ๚

ศรีปราชญ์

๏ หะหายกระต่ายเต้น ชมแข
สูงส่งสุดตาแล สูฟ้า
ระดูฤดีแด สัตวสู่ กันนา
อย่าว่าเราเจ้าข้า อยู่พื้นดินเดียว ๚

ศรีปราชญ์ทูลเปนโคลง

๏ ครืนครืนสนั่นฟื้น ปัถพี
เสียงตะขาบขับตี เร่งร้น
ภูธรธเรศตรี สุรสั่ง เองแฮ
ร้องสำทับช้างต้น เพิดแก้วมาเมือง ๚

นายประตูถามเปนโคลง
ศรีปราชญ์บอกเปนโคลง

๏ แหวนนี้ท่านได้แต่ ใดมา
เจ้าภิพภโลกา ท่านให้
๏ ทำซึ่งสิ่งใดนา วานบอก
เราถวายกาพย์โคลงไท้ ท่านให้รางวัล ๚

เจ้าเชียงใหม่ถามเปนโคลง
ศรีปราชญ์ตอบเปนโคลง

๏ รังษีพระเจ้าฮื่อ ปางใด
ฮื่อเมื่อพระเสด็จไป ป่าแก้ว
๏ รังษีบ่สดใส สักหยาด
ดำแต่นอกในแผ้ว ผ่องเนื้อนพคุณ ๚

ศรีปราชญ์​๕ บทลงไว้

๏ ไยแม่หิ้วนั้นใช่ จะตก
เอาพระกรมาปก ดอกไม้
สองมือทาบตีอก ครวญใคร่ เห็นนา
หัวยะยิ้มรอยให้ พี่เต้าไปหา ๚

๏ ออกปากไว้แก้เจ้า เปนสัตย์
ดั่งหนึ่งเหลี่ยมเพ็ชรรัตน์ ยอดตั้ง
ขอร่วมภิรมย์สวัสดิ์ เสมอชีพ
จงแม่เชื่อเรียมครั้ง หนึ่งนี้ลองดู ๚

๏ ปลอกคำด้ำมีดเขี้ยว พยุนหาย
ตัวบ่คิดเสียดาย แต่ด้ำ
แม้มีที่ซื้อขาย ของเก่า
ทองแท่งเนื้อเจ็ดน้ำ ชั่งให้ฤๅเสมอ ๚

๏ ธรณีภพนี้แพ่ง ทิพพยาน หนึ่งรา
เราก็ลูกอาจารย์ หนึ่งบ้าง
เราผิดท่านประหาร เราชอบ
เราบผิดท่านมล้าง ดาบนี้คืนสนอง ๚

๏ เจ้าอย่าย้ายคิ้วให้ เรียมเหงา
ดูดุจนายพรานเขา ฬ่อเนื้อ
จะยิงก็ยิงเอา อกพี่ ราแม่
เจ็บไป่ปายเจ้าเงื้อ เงือดแล้วราถอย ๚

พระยาเยาวราช

๏ เจ้าอย่าย้ายคิ้วช่ำ มเลืองมา
อย่าม่ายเมียงหางตา ร่อเหล้น
จะมาก็มารา อย่าเหนี่ยว นานเลย
ครั้นพี่มาอย่าเร้น เรียกเจ้าจงมา ๚

« « Prev : ความคิดที่ดีมาจากไหน

Next : เสียง » »