ลานซักล้าง: ใจซักได้ ถ้ารู้ตัว / นตฺถิ ปญฺญาสมา อาภา / สุทธิ อสุทธิ ปจฺจตฺตํ นาญฺโญ อญฺญํ วิโสธเย / Improvement begins with I
เมื่อวาน ได้โอกาสดีที่ได้เรียนประสบการณ์จากทีม #thaiflood และ #arsadusit ที่ลงพื้นที่ จ.น่าน และ จ.สุโขทัย
แม้จะได้คุยเป็นเวลาสั้นๆ แต่มีประเด็นชวนคิด คือ อ.เวียงสาทางใต้ของ อ.เมืองนั้น ยังน้ำท่วมหนัก เริ่มเน่าเสีย ท่วมซ้ำซาก (ธรรมดาท่วมเดือน 8 ทุกปี) เพื่อที่จะดูให้ชัด ก็ต้องกลับไปดูแผนที่ครับ
ถ้าน้ำไม่ท่วมได้ก็ดีหรอกครับ แต่ไม่รู้จะมาบ่นตอนนี้ไปทำไม ในเมื่อน้ำท่วมแล้ว เป็น Reactive approach เหมือนเดิม ไม่เปลี่ยนแปลง
ในหนึ่งปีที่ผ่านมา ผมเขียนเรื่องบ้านๆ มาเยอะแล้ว วันนี้จะลองเรื่องภัยในเมืองบ้าง คำว่าเมืองไม่ได้หมายถึงจังหวัดใหญ่ แต่หมายถึงชุมชนเมืองขนาดต่างๆ ที่มีถนนหนทางผ่านสะดวก จะเป็นหมู่บ้าน ตำบล อำเภอน้อยใหญ่ ต่างก็มีลักษณะของเมืองทั้งนั้น
เพราะว่าเราไม่มีแผนที่ความสูง การป้องกันน้ำท่วมจึงวางแนวป้องกันชั่วคราวได้ลำบากมาก เพราะไม่รู้ที่ไหนสูงที่ไหนต่ำ หากน้ำไหลเข้าท่วมเมือง ก็จะมีภัยซ้ำซ้อนจากคลื่นที่เกิดจากรถราวิ่งกันแบบไม่เกรงใจใคร บางทีก็เป็นคลื่นจากเรือ คนจะไปช่วยแต่รีบร้อน ดันไปสร้างคลื่นกระแทกบ้านเรือน เข้าใจได้ว่ามันเครียดมากครับ น้ำท่วม แถมมีคลื่นซัดมาโครมๆ บ้านจะทนไหวหรือไม่
สงสัยเหมือนกันว่าคลื่นทำงานอย่างไร หากทำแนวป้องกันเฉพาะบริเวณผิวน้ำ ให้มีส่วนจมน้ำ+เหนือน้ำสูงกว่ายอดคลื่นแต่ข้างล่างโบ๋ๆ แนวป้องกันแบบนี้จะดูดซับพลังงานของคลื่นได้มากน้อยแค่ไหน ก็ไม่ใช่ความคิดอันยิ่งใหญ่อะไรหรอกครับ แล้วก็ไม่ใช่ความคิดใหม่ในโลกด้วย
กรณี #น่านนะซิ เป็นกรณีที่ยาก เมืองน่านไม่ใช่เมืองผ่าน แม้จะเอาของไปบริจาค ก็จะต้องตีรถเปล่ากลับมา ทำให้ค่าขนส่งแพง(มาก)
เมื่อคราวน้ำท่วมใหญ่ที่น่านปี 2549 คราวนั้นใช้พันธุ์ข้าว 16 ตัน ผมโทรไปขอข้อมูลเพิ่มเติมจากกลุ่มฮักเมืองน่าน “คราวนี้เสียหายถึง 70 ตำบล เฉพาะตำบลที่ผมอยู่ ก็ต้องการพันธ์ุข้าวน่าจะถึง 4 ตัน” พันธุ์ข้าวที่ปลูกและกินกันในพื้นที่ เป็นพันธุ์ข้าวเหนียวสะเมิง แต่ทางกลุ่มฮักเมืองน่านติดต่อไปทางสะเมิงแล้ว ยังไม่ได้คำตอบ จึงต้องดิ้นรนหาทางอื่น ซึ่งทางกลุ่มได้ทราบจากศูนย์วิจัยพันธุ์ข้าวอุบลราชธานี แนะนำข้าวเหนียวพันธุ์ กข.6 ตรวจสอบต่อ พบว่ามีอยู่ที่ศูนย์ฯ ที่ชุมแพ แต่อาจจะมีเพียง 700 กก. ถึง 1 ตันเท่านั้น — #ArsaDusit เช็คราคาค่าขนส่งอย่างรวดเร็ว ในเบื้องต้น รถบรรทุกจากเชียงใหม่ไปน่านหมื่นสาม แต่จากชุมแพ(ขอนแก่น)ไปน่านแค่เจ็ดพัน หึหึ ค่าครองชีพไม่เหมือนกันมั๊งครับ มีอาสาสมัครจากเชียงรายบอกจะขนให้ฟรี ขออนุโมทนาด้วยนะครับ เรื่องนี้ยังต้องรอความชัดเจนว่าจะมีพันธุ์ข้าวจากเชียงใหม่หรือไม่
ผมติดต่อป้าจุ๋มในลานปัญญาว่ามีทางช่วยเหลือชาวบ้านได้หรือไม่ มีหรือที่เห็นคนเดือดร้อนแล้วป้าจุ๋มจะไม่ช่วย ได้เรื่องอย่างไรแล้วจะติดต่อกลับมา ถ้าให้ก็จะจัดการเรื่องการขนส่งไปยังน่าน ถ้าขายก็จะซื้อครับ (ตอนนี้คงติดต่อกันวุ่นทั่วประเทศ เสาะหาพันธุ์ข้าวที่ต้องการ) ทางกลุ่มฮักเมืองน่านจะติดต่อกลับมาเย็นนี้
วันนี้โกลาหลเช่นเคยครับ
มีนัดหมายออกไปดูพื้นที่ทำงาน ซึ่งสภาพดีมาก อยู่กลางเมือง เดินทางไม่ลำบาก (แม้ไม่ใด้อยู่เชิงบันไดรถไฟฟ้าก็ตาม) เข้าออกทางถนนหลายทาง เข้าจากถนนใหญ่ได้สามถนน ปากซอยอยู่ระหว่างสถานีรถใต้ดินสองสถานี ระยะเดินจากปากซอยสัก 500 เมตร ไม่ไกลหรอกครับ มีวินมอเตอร์ไซค์อยู่ข้างหน้าพอดี คำว่าข้างหน้าหมายถึงเผาขนเลย ข้างในมีสระน้ำเลี้ยงปลา มีที่สำหรับประชุมหรือทำกิจกรรม บรรยากาศร่มรื่นมาก ที่จอดรถดูครั้งแรกเหมือนมีน้อย แต่ถ้าดูละเอียดจะพบว่ามีอยู่พอสมควรทีเดียวครับ
แล้วผมไปเกี่ยวอะไร… ก็เพื่อนกัน ทำไมจะช่วยเหลือกันไม่ได้ล่ะครับ แต่ขนาดเป็นเพื่อนกันนี่แหละ นัดหมายเวลาแล้วก็ยังตื่นสาย ความบักโกรกไม่ปราณีใคร เลยลืมเอา EM ไปฝาก จะได้ทดลองบำบัด “คลองสวยน้ำใส” ที่ขุ่นคลักส่งกลิ่นโชย มัวแต่ตื่นเต้นกับโน๊ตบุ๊คตัวใหม่ซึ่งมาวันนี้ แหะๆ ไม่ได้ใช้โน๊ตบุ๊คมาหลายปีแล้ว (อย่าคิดว่าแปลก ควรคิดว่าแบกไปทำไม) ตัวนี้น่าจะสมบุกสมบันพอควร
ที่เขียนมา ยังไม่เกี่ยวกับชื่อบันทึกเลย…
วันนี้มีกำหนดนัดหมายตอนบ่ายโมงที่วัดบัวหลวง อ.สามโคก ปทุมธานี ในการอบรมการทำน้ำหมักจุลินทรีย์ และ EM Ball โดยการสนับสนุนของการประปานครหลวง #SaveTheRiver จึงนอนเอาแรงไปสักพัก ตื่นขึ้นมาเพราะโทรศัพท์ ดูนาฬิกานึกว่าเก้าโมงกว่า (ที่จริงบ่ายโมงสี่สิบห้าแล้ว!) ได้รับแจ้งข่าวฉุกเฉินถึงสถานการณ์น้ำท่วมหนักในจังหวัดน่าน ต้องรีบประสานการจัดเตรียมระดมความช่วยเหลือโดยด่วน
ที่ว่าฉุกละหุกนี้ ไม่ใช่ว่าไม่มีการเตือนหรือการคาดคะเนภัยล่วงหน้า เป็นเพราะมีการคาดการณ์ล่วงหน้าแต่ไม่ได้ทำอะไรต่อหลังจากนั้น มัวแต่มาลุ้นว่าแม่นหรือไม่แม่น ถ้าหากเรามีความสามารถและมีความมั่นใจในการคาดการณ์จริง ไม่ควรนั่งรอภัยพิบัติให้เกิดขึ้นหรอกนะครับ ควรจะเตรียมรับผลกระทบล่วงหน้า มนุษย์กระจ้อยร่อย ไม่มีกำลังที่จะต่อกรกับธรรมชาติได้ แต่หากได้เตรียมการเอาไว้ล่วงหน้า ก็จะบรรเทาผลกระทบไปได้บางส่วน
ที่จริงจะว่าไม่ทำอะไรเลยนั้น คงไม่ถูกเสียทีเดียว เพียงแต่การเตรียมการนั้นยังไม่พร้อม วอร์รูมภาคประชาชนยังไม่มี แบนด์วิธอินเทอร์เน็ตยังไม่มี อุปกรณ์สำหรับทำแผนที่สถานการณ์กำลังทำแต่ยังไม่เสร็จ ส่วนภาครัฐนั้นมีมติ ครม.ออกมาเมื่อวันที่ 4 เมษายน [มาตรการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัย ปี 2554] ผ่านไปเกือบสามเดือนแล้ว ยังไม่มีพระราชกฤษฎีกาประกาศออกมา อันนี้ทำให้การให้ความช่วยเหลือของนิติบุคคลซึ่งมีกำลังมากต่อประชาชน ไม่ว่าจะโดยตรงหรือผ่านตัวแทน แทบทำไม่ได้เนื่องจากจะกลายเป็นค่าใช้จ่ายต้องห้าม (เป็นศัพท์ทางบัญชีแต่จะไม่อธิบายล่ะ)
ตามที่ได้แพลมเอาไว้ในบันทึก [jDrones] วันนี้ผมไปรับร่มบินพร้อมร่มที่มีลายเป็น custom logo มาแล้ว ขอโลโก้มาเมื่อหลายวันก่อนแต่ไม่ได้บอกว่าจะเอามาทำอะไร
ร่มบินชุดนี้ เป็นร่มบินไฟฟ้าขนาดกลาง แต่ไม่มีระบบขับเคลื่อน แบตเตอรี่ ระบบวิทยุควบคุม และระบบเซอร์โว ทั้งนี้เพราะไม่ได้ต้องการซื้อของสำเร็จรูป เนื่องจากจะนำไปให้เป็นของขวัญแก่ Jani ซึ่งเคยช่วยเหลือกันหลายอย่างตั้งแต่สมัยสึนามิปี 2004 โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องการนำข้อมูลผู้ประสบภัยจากเว็บไซต์ที่ผมทำ ไปไว้ใจกลางทวีปยุโรป
อาจจะดูตลกที่ให้ของขวัญแบบไม่ครบชุด แต่ผมคิดว่า Jani มีความรู้ความชำนาญเรื่องนี้มากกว่าผมเยอะ ส่วนของวิทยุควบคุมเขามีอยู่มากมายคงไม่ซื้อใหม่ ซึ่งภาครับที่ต้องเข้ากันได้กับภาคส่ง จึงติดตั้งแบบสำเร็จรูปไม่ได้ มอเตอร์ไฟฟ้า “ขนาด 500″ 1200-1400 kv อาจจะมีอยู่แล้ว ใบพัดพลาสติก แบบ 9 x 6 และเซอร์โวอีกตัวหนึ่ง คงหาได้ไม่ยาก Jani มีของสำหรับทดลองมากมาย ดังนั้นแทนที่จะให้ของสำเร็จรูป ก็ให้เป็นกึ่ง kit ให้เขาเลือกส่วนที่ขาดไปเอง น่าจะสนุกกว่า
ที่จริงใครจะทำอะไร คนอื่นจะไปอธิบายโดยไม่รู้เบื้องหลังนั้น เป็นเพียงการคาดเดาที่มีโอกาสผิดสูง
แต่มีเหตุการณ์หลายเหตุการณ์ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งเมื่อมาผสมกับความเชื่อถือส่วนตัวแล้ว ทำให้คนตีความไปในทางร้าย เหตุการณ์เหล่านี้ มีใหญ่ๆ อยู่หลายอัน เช่น
เมื่อวันสองวันก่อน ฟังข่าวว่า อบต.แห่งหนึ่งได้เตรียมพร้อมรับมือภัยพิบัติ โดยการเข้าไปดูคำเตือนที่เว็บของราชการแห่งหนึ่ง แล้วจัดเตรียมถุงยังชีพเอาไว้ล่วงหน้า… ฟังแล้วจะเป็นลม 
ผมว่านี่ไม่ใช่การเตรียมพร้อมที่ควรจะเตรียมนะครับ ไม่มีการเตรียมการล่วงหน้าเพื่อป้องกันเลย เหมือนรอให้เกิดภัยขึ้น แล้วลุ้นว่าชาวบ้านจะรอดเพื่อรับถุง
การรู้ล่วงหน้าว่าภัยอะไรจะมาเมื่อไหร่ ไม่มีความหมายอะไร หากยังไม่รู้ว่าควรจะทำอะไร มีทางเลือกอะไร และเตรียมทางออกอะไรไว้บ้าง
ถ้าผมเป็นผู้ใหญ่บ้าน คงทำแตกต่างออกไป ดังนี้:
สำหรับผู้รู้ ก็รู้แล้วนั่นแหละครับ ใน 6 วันที่ผ่านมา ผมใช้เวลากับเรื่อง EM Ball ถึง 4 วัน แต่มันก็ยังเป็นความรู้มือสองอยู่ดี
วันนี้จึงไปซื้อหัวน้ำเชื้อ EM และน้ำตาลทรายแดงมาลองหมักเล่นดูบ้าง บอกเด็กในบ้านเก็บน้ำซาวข้าวใส่ขวดน้ำอัดลมให้มากที่สุด มีขวดกี่ขวด เก็บไว้ให้หมดเลย อีกเจ็ดวันรู้เรื่องครับ
สำหรับวิธีหมัก EM มีในบันทึกที่แล้ว ซึ่งคนที่ดูจบทุกตอนคงมีไม่มาก
เพื่อไม่ให้เสียเวลาดู ก็จะเขียนวิธีทำไม้ดังนี้ครับ
มานั่งคิดดู การจัดการภัยพิบัติตามหลักการ เปรียบเหมือนกลางวันและกลางคืน กล่าวคือจะมีทั้งส่วนการเตรียมการได้ก่อนเกิดภัย เช่นปรับเปลี่ยนโครงสร้าง จัดการความเสี่ยง เป็นภาคกลางวันที่สามารถทำอะไรล่วงหน้าไปได้ (ถ้าใช้ความรู้ ก็จะไม่แพงอย่างที่คิด) และมีอีกส่วน คือเมื่อเกิดภัยขึ้นแล้ว ก็จะเป็นการบรรเทาทุกข์ เยียวยา ฟื้นฟู ซึ่งทั้งหนักหนาและยาวนาน เปรียบเหมือนกลางคืน มองอะไรไม่เห็น ทำอะไรก็ลำบาก
ในเมืองไทยนี้ มีแต่กลางคืน เราไปเข้าใจว่าการบรรเทาทุกข์เป็นการจัดการภัยพิบัติซึ่งไม่ใช่หรอกครับ เป็นแค่ส่วนหนึ่งเท่านั้น พอเป็นเรื่องเยียวยา ฟื้นฟู ก็ไม่ค่อยจะมีใครอาสาทำกัน เพราะหนัก ลำบาก โดดเดี่ยวและแพงมาก…
ระบบความคิดของเราผิดเพี้ยนนะครับ วันหนึ่งจะมีแต่กลางคืนได้อย่างไร?
 | Thinker and life-time learner with a broad spectrum of interests.  |
 | @ Lanpanya on Facebook @ My Facebook @ My Twitter @ Entire blog |
บันทึกที่ปรากฏในบล๊อกนี้ เป็นงานสร้างสรรค์ที่มีลิขสิทธิ์ ผู้เขียนอนุญาตให้นำงานเขียนไปใช้-ทำซ้ำ-ส่งต่อ-เผยแพร่-ต่อยอด-ดัดแปลง และอนุญาตให้ใช้ได้ในการหาประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ตราบใดที่มีการระบุต้นทางแห่งงานสร้างสรรค์ที่ใช้ วิธีทีสะดวกที่สุดคือการเชื่อมโยงกลับมายังบันทึกต้นทาง ซึ่งเมื่อเชื่อมโยงแล้ว ให้ถือว่าได้รับการอนุญาตจากผู้เขียนซึ่งเป็นเจ้าของงานเขียนโดยปริยาย
This work is licensed under a Creative Commons Attribution Works 3.0 License
ปริมาณน้ำฝนสะสมวันนี้ จาก 07:00 น.
คลิกบนภาพเพื่อดูปริมาณน้ำในเขื่อน
