ลานซักล้าง

เมื่อบ่ายวันศุกร์ หลังจากไปหาหมอในตอนเช้าแล้ว ก็พาหลานไปดูสถานที่สอบคัดเลือกเข้ามหาวิทยาลัยที่ ศิลปากร ทับแก้ว ช่วงนี้มหาวิทยาลัยเปิดสอบรับเข้าเรียนโดยตรง หลานเป็นเด็กเรียนเก่ง คงไม่มีปัญหาอะไร

พอดูตึก ดูห้องเรียบร้อยแล้ว ก็แวะกราบพระร่วงฯ ที่พระปฐมเจดีย์ครับ แม่ซึ่งเป็นคนราชบุรีบอกว่าไปขอผมมาจากท่าน ถ้าผ่านไปผ่านมา ก็แวะไปกราบท่านซะหน่อย

พระปฐมเจดีย์กำลังซ่อม

อ่านต่อ »

ในวันที่ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๔๗ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระราชทานพระราชดำรัสแก่คณะบุคคล  ที่มาเข้าเฝ้าฯ ถวายชัยมงคลในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ครบรอบ ๗๒ พรรษาในปีนั้น

มีความตอนหนึ่งว่า

… เมื่อยังเล็กๆ อยู่ ข้าพเจ้าเคยเสียใจมาก ที่คุณแม่ไม่มีเสื้อผ้าสวยๆ ให้ใส่เลย เสื้อผ้าที่ใส่เล่นในบ้านก็รับช่วงจากพี่ชายสองคน และได้เห็นแม่นั่งเย็บจักร เย็บชุดนักเรียนให้แก่ข้าพเจ้า และน้องสาว ได้เห็นพ่อของข้าพเจ้า ไปไหนๆ ก็ขึ้นแต่รถราง ข้าพเจ้าก็บ่นกับพี่น้องว่า แหมเบื่อจังเห็นพ่อต้องวิ่งขึ้นรถราง ท่านพ่อก็จะสอนมาตลอดว่า ลูก ความยากจนไม่ได้เป็นสิ่งที่น่าละอาย ความชั่วช้าคดโกงนั่นแหละ เป็นสิ่งที่น่ารังเกียจ น่าละอายอย่างยิ่ง

ข้าพเจ้าเองก็เดินจากบ้านที่เทเวศร์ ซึ่งไกลมากไปโรงเรียนเซนต์ฟรังซิซาเวียร์ นานๆ จึงจะได้ขึ้นรถรางเมื่อฝนตก ตอนนี้ ข้าพเจ้าอธิษฐานเสมอเวลาทำบุญ และแม้แต่เวลานั่งรถผ่านพระปฐมเจดีย์ว่า เกิดชาติหน้าฉันใด ขอให้ได้เกิดกับพ่อ แม่เช่นนี้ พ่อ แม่ที่สอนลูกให้ห่างไกลจากความรู้มาก แล้วก็เค็มปี๋ ความจริง พ่อ แม่ มีห้องแถว ที่เสด็จปู่กับท่านย่าให้เป็นมรดก ที่จะเก็บเงินค่าเช่าเป็นเงินสำหรับเลี้ยงชีวิต ตั้งแต่สมัยสงครามโลก

พ่อข้าพเจ้าเคยคิดจะขึ้นค่าเช่า เพราะเห็นลูกแต่งตัวปอน ซอมซ่อเต็มแก่ แต่คนเช่าห้องแถวเขาก็มาหา แล้วขอร้องว่าอย่าขึ้นค่าเช่าเลย และทุกครั้งท่านพ่อออกไปพูดกับเขาแล้ว ก็ตกลงว่าจะไม่ขึ้นค่าเช่า ท่านพ่อก็มาพูดกับคุณแม่ต่อหน้าลูกๆ ว่าช่วยกันเถิดนะ ขณะนี้เป็นสงคราม ลูกแบ่งกันกินเถอะ ให้เขากินบ้างเรากินบ้างในยามสงคราม และลำบากเช่นนี้ หลังกลับจากโรงเรียน ครอบครัวของพวกเรา ก็จะช่วยกันปลูกดอกไม้ พวกลูกๆ จะเก็บดอกไม้ให้คนไปขายหน้าบ้าน

เสื้อผ้าของลูกๆ แม่ก็จะเป็นคนตัดเย็บให้ วันสำคัญเช่น วันของพระบรมราชวงศ์จักรีวงศ์ เช่น วันจักรี หรือวันปิยะมหาราช พ่อกับแม่ก็จะเชิญพระบรมรูป มาตั้งจัดโต๊ะบูชา เก็บดอกไม้ที่ปลูกที่บ้านมาบูชา แล้วรวบรวมลูกหลาน ให้มาหมอบกราบรำลึกถึงพระมหากรุณา แม้บ้านที่อยู่ที่เทเวศร์ ก็ได้รับพระราชทานมาทั้งนั้น เพราะฉะนั้นพ่อก็บอกว่า เราก็ตั้งจิตอธิษฐานกันว่า เกิดชาติหน้าฉันใด ขอให้ได้เกิดเป็นคนไทย เกิดในพระบวรพุทธศาสนา และพ่อข้าพเจ้ามักจะชี้ให้ดูวัดวาอาราม และโบสถ์ของหลายศาสนาที่อยู่ร่วมกันโดยสันติ

ท่านพ่อไม่เคยสอนให้มีความเกลียดชังในจิตใจของเด็กเลย จะสอนให้นึกถึงคำของพระพุทธองค์ ที่ทรงสอนให้มีเมตตาจิตต่อทุกๆ คน เมื่อข้าพเจ้าโตขึ้นมา พ่อก็จะชี้ว่าให้ดูซิ ดูเมืองไทยเราซิ ดูกรุงเทพฯ นี่ซิ วัดพุทธ สุเหร่าอิสลาม โบสถ์คริสต์ อยู่ด้วยกันได้อย่างสันติ ไม่มีการเบียดเบียนซึ่งกันและกัน ศาสนาพุทธ เป็นศาสนาประจำชาติไทยเรา แต่ใครจะนับถือศาสนาใดก็ได้ เพราะพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นเอกอัครศาสนูปถัมป์ภกของทุกศาสนา …

พระราชดำรัสองค์เต็ม

ตามทฤษฎี การจะมีสุนทรีย์นั้น เป็นการแสดงว่าจิตใจพัฒนาถึงขั้นสูงแล้ว ในเมื่อทฤษฎีเป็นอย่างนี้ ก็มีคนหัวใสทำเรื่องศิลปะเพื่อบอกกับใครๆ ว่าตนนั้น “ชั้นสูง”

งานศิลปะเป็นอาหารของจิตใจ จะว่าสูญเปล่าก็ถูก เพราะไม่ได้เป็นปัจจัยสี่ แต่จะว่าสวยก็สวย

เชิญพิจารณาเองครับ สีสันของการจัดแสง จาก Boston Globe

แมงมุมกินนก

ข่าวจาก Daily Telegraph

หัวคนในบร็อคโคลี่

ข่าวจาก Daily Telegraph เช่นกัน

มีการบรรยายที่น่าสนใจมาฝากครับ

ศาสตราจารย์ Barry Schwartz แสดงให้เห็นว่า การมีทางเลือกมากนัก ใช่ว่าจะดี (แปลว่าไม่ดี)

การบรรยายทางเศรษฐศาสตร์​ (ที่เกี่ยวกับการดำรงชีวิตปกติ) ยาว 64 นาทีในครั้งนี้ พยายามพิสูจน์ให้เห็นว่า สิ่งที่เชื่อถือกันโดยทั่วไปสองอย่าง ไม่เป็นจริง คือ:

• การมีทางเลือกมากขึ้น จะทำให้มีความสุขมากขึ้น
• การมีทางเลือกมากขึ้น จะทำให้มีอิสระมากขึ้น

ภาษาเป็นระดับปกติของการเรียนในระดับนี้ ความเร็วปกติ แต่มีซับไตเติ้ลให้อ่านถ้าฟังไม่ทัน แต่ก็เป็นไปได้สูงว่าถ้าฟังไม่ทัน ก็อ่านไม่ทัน อิอิ

ไม่รู้จะบอกยังไง นอกจากว่า Led Zeppelin เป็นอัจฉริยะครับ เพลงนี้ออกมาตอนผมอายุ 15

ถ้าฟัง Progressive Rock ไม่ไหว ก็ข้ามไปเลยครับ

• เครื่องดนตรีโซโลทุกชิ้น ตลอดเวลา
• เหมือนไปกันคนละทิศ คนละทาง แต่ก็รวมเป็นเนื้อเดียวกัน
• ฟังดูซ้ำซาก แต่ไม่เบื่อ
• Lyrics

ที่จริงอาจจะไม่ค่อยมีใครคิดถึงสงครามโลกในยุคนี้หรอกครับ กลายเป็นค่านิยมสากลไปแล้วว่าสงครามไม่ใช่คำตอบ ระบบการผลิตและระบบเศรษฐกิจ ไม่ได้ขึ้นกับพื้นที่อาณาเขตเพื่อครอบครองทรัพยากรอีกต่อไป การติดต่อค้าขายสามารถแลกมาซึ่งปัจจัยในการดำรงชีวิตได้

แต่สิ่งที่ไม่คาดหมาย ก็เกิดขึ้นในเวลาที่เราไม่คาดหมายเสมอๆ

จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อการติดต่อค้าขายหยุดชะงัก การผลิตเพื่อการดำรงชีวิตยังจะสามารถดำเนินอยู่ต่อไปได้หรือไม่ ด้วยเทคโนโลยีที่ก้าวหน้า ด้วยกำลังการผลิตที่มีผู้กล่าวว่าเกินความต้องการใช้ถึงสามเท่า ประกอบกับกระแสทุนนิยมหมกมุ่นและคงอยู่ด้วยการแสวงหากำไร

กำไรเกิดขึ้น เมื่อรายได้สูงกว่าต้นทุน สามารถกระตุ้นรายได้ได้ด้วยคุณภาพที่ดี ด้วยแบรนด์ ด้วยการตลาด และด้วยการบิดเบือนหลอกลวง ส่วนค่าใช้จ่ายลดลงได้ด้วยความชำนาญที่สูง ปริมาณผลิตที่มาก การตัดต้นทุนที่ไม่เกี่ยวข้องออกไป บีบผู้ขายวัตถุดิบให้ต้นทุนต่ำลง ลดสเป็ค(โกงผู้บริโภค) ฯลฯ ป่วยการจะไปพูดเรื่องคุณธรรม หรือธรรมาภิบาล ในเมื่อธุรกิจส่วนใหญ่ยังตั้งอยู่บนความโลภ และการเบียดเบียนกัน เช่นเดียวกับการเมืองบ้านเรา

อ่านต่อ »

ผมได้รับคำชี้แนะจากพระมหาชัยวุธ ถึงเรื่องที่ติดใจสงสัยหนังสือเล่มหนึ่ง ที่กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของพระพุทธรูปปางห้ามญาติ ซึ่งผมค้นพระไตรปิฎกมาหกเดือนก็ไม่เจอ พระอาจารย์แนะให้ลองค้นในอรรถกถาดู สองนาทีก็เจอครับ โง่เสียตั้งนาน เป็นอรรถกถามหาสมัยสูตร [พระไตรปิฎก]

ผมคัดลอกมาเฉพาะส่วนที่คิดว่าน่าสนใจมา ส่วนท่านที่สนใจ สามารถอ่านข้อความเต็มได้ตามลิงก์ข้างบน

เล่ากันมาว่า ชาวศากยะและโกลิยะช่วยกันกั้นแม่น้ำชื่อโรหิณี ในระหว่างเมืองกบิลพัสดุ์และเมืองโกลิยะ ด้วยเขื่อนเดียวเท่านั้นแล้วหว่านกล้า. ต่อมาในต้นเดือนเจ็ด เมื่อกล้ากำลังเหี่ยว พวกคนงานของชาวเมืองทั้งสองก็ประชุมกัน.

ในที่ประชุมนั้น พวกชาวเมืองโกลิยะพูดว่า น้ำนี้เมื่อถูกทั้งสองฝ่ายนำเอาไป (ใช้) พวกคุณก็จะไม่พอ พวกฉันก็จะไม่พอ แต่กล้าของพวกฉันจะสำเร็จด้วยน้ำ แต่เพียงครั้งเดียวเท่านั้น ขอให้พวกคุณจงให้น้ำแก่พวกฉันเถิดนะ

ชาวเมืองกบิลพัสดุ์ก็พูดว่า เมื่อพวกคุณใส่ข้าวจนเต็มยุ้งแล้ว พวกฉันจะเอาทองแดงมณีเขียวและกหาปณะดำ มีมือถือกะบุงและไถ้เป็นต้น เดินไปใกล้ประตูบ้านของพวกคุณก็ไม่ได้ ถึงข้าวกล้าของพวกฉันก็จะสำเร็จด้วยน้ำ ครั้งเดียวเหมือนกัน ขอให้พวกท่านจงให้น้ำนี้แก่พวกฉันเถิดนะ

พวกฉันให้ไม่ได้. ถึงพวกฉันก็ให้ไม่ได้.

เมื่อทะเลาะกันลามปามอย่างนี้แล้ว คนหนึ่งก็ลุกไปตีคนหนึ่ง. แม้คนนั้นก็ตีคนอื่น ต่างทุบตีกันและกันอย่างนี้แล้วก็ทะเลาะกันลามปาม จนเกี่ยวโยงไปถึงชาติของพวกราชตระกูลด้วยประการฉะนี้.

อ่านต่อ »

เสือเห็นแก่กิน แต่กลับไม่เข้าใจว่าในน้ำไม่ใช่พื้นที่ของตน แม้เสือจะยิ่งใหญ่เมื่ออยู่บนบก แต่ก็หายใจในน้ำไม่ได้

บันทึกนี้ งอกออกมาจากบันทึกลานเสวนาประชาธิปไตยสไตล์เฮฮาศาสตร์ครับ แยกบันทึกเพราะไม่เกี่ยวกับบันทึกหลักโดยตรง

คำว่า Tipping Point มีความหมายที่ซ่อนอยู่หลายนัย แถมดูจากรากศัพท์ก็จะงง คำว่า tip ที่เป็นคำนาม แปลว่า ยอด หรือ เงินทิป

ในความหมายกว้างทางสังคมวิทยานั้น Tipping Point หมายถึง “เวลา” ที่เหตุการณ์อันหนึ่งซึ่งเคยเป็นเรื่องพิเศษ กลายเป็นเรื่องธรรมดา เช่นความละอายเปลี่ยนเป็นความไม่อาย ความท้าทายกลายเป็นความจำเจ ฯลฯ ซึ่งในปี 2543 Malcolm Gladwell เขียนอธิบายความไว้ว่าแม้ปัจเจกบุคคลจะไม่สามารถควบคุมสังคมได้ แต่การกระทำบางอย่าง สามารถสร้างความแตกต่างได้ ในหนังสือยอดนิยมชื่อ The Tipping Point: How Little Things Can Make a Big Difference

ความหมายในแนวกว้างนั้น ทำให้ Thomas Schelling ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ในปี 2548

ในความหมายของสภาวะอากาศ หมายถึงจุดที่การเปลี่ยนแปลง(อุณหภูมิ)ไปจนถึงจุดที่ไม่สามารถจะย้อนกลับได้อีก ซึ่งตอนนี้ก็ใกล้ความพินาศมากแล้ว

ทฤษฎี Tipping Point ยังแตกย่อยออกไปอีกหลายแขนงเช่น

• ทฤษฎีพินาศ​ (Catastrophe theory) เป็นทฤษฎีทางคณิตศาสตร์ ซึ่งไม่น่ากลัวเหมือนชื่อ
• มวลวิกฤติ (Critical mass) ปริมาณที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดผลที่ต้องการ เช่นปริมาณยูเรเนียม/พลูโตเนียมที่ใช้ในการผลิตระเบิดปรมาณู หรือจ่ายเงินเท่าไหร่จึงได้ควบคุมอย่างแน่นอน
• ผลต่อเนื่อง (Domino effect) เมื่อเกิดอะไรขึ้นสักอย่าง ก็อาจมีผลกระทบต่อผู้ที่อยู่รอบข้าง ล้มตามๆ กันไป
• Emergence ผลรวมเมื่อสิ่งเล็กๆ มารวมกัน เช่นจอมปลวก รังนก ซึ่งเกิดมาจากชิ้นส่วนเล็กๆ มาประกอบกัน ดูส่วนเล็กๆ จะไม่เข้าใจเลยว่าเมื่อประกอบกันออกมาแล้ว จะออกมาเป็นอย่างไร คล้ายตาบอดคลำช้าง
• ปรากฏการณ์ลิงตัวที่หนึ่งร้อย (Hundredth Monkey Effect) หมายถึงพฤติกรรมบางอย่างเกิดขึ้น และแพร่กระจายออกไปอย่างรวดเร็ว เมื่อไปถึงปลายทางอาจกลายเป็นคนละเรื่องไปก็ได้ เช่น “กระแส” แฟชั่น ข่าวลือ ความลับที่บอกต่อๆ กันไปว่าห้ามบอกใคร (รวมทั้งสิ่งห่วยๆ ที่สังคมไทยชอบทำอีกหลายอย่าง ที่รับมาโดยไม่ได้พิจารณา ดัดแปลงโดยไม่เข้าใจแก่น ไม่มีราก)