ลานซักล้าง

จากเหตุโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เกิดปัญหาที่ญี่ปุ่น หลังจากที่แผ่นดินไหวและสึนามิ ทำให้ระบบหล่อเย็นมีปัญหา เตาปฏิกรณ์ร้อนเกินไป ระเบิด รังสีรั่วไหล ฯลฯ ก็เป็นเหตุให้เกิดคำถามขึ้นมาว่าควรสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์หรือไม่

แฟนบล็อกที่จับแนวทางการเขียนของผมได้ คงรู้อยู่แล้วว่าคำถามถูก-ผิดแบบนี้ ผมไม่ค่อยตอบหรอกนะครับ ผมไม่ได้กำลังทำข้อสอบอยู่นะ

แต่จะตั้งคำถามกลับ

ในปัจจุบัน การผลิตพลังงานไฟฟ้า ยังจำเป็นที่จะต้องใช้รัฐวิสาหกิจทำอยู่หรือไม่

เรามีการไฟฟ้าฝ่ายผลิต (กฟผ) ทำหน้าที่ผลิตไฟฟ้า มีโรงไฟฟ้าเอกชนขายไฟฟ้าให้ กฟผ โดย กฟผ ขายไฟฟ้าต่อให้การไฟฟ้านครหลวง (กฟน) และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ) เราซื้อไฟฟ้าจากประเทศเพื่อนบ้านโดย กฟผ ลงทุนร่วม แล้วนำมาขายต่อเช่นกัน

ก็ไม่รู้ว่าควรจะเรียกเป็นการส่งเสริมดีหรือไม่ แต่ว่าการไฟฟ้าซื้อไฟฟ้าที่ผลิตจากพลังงานทดแทนด้วย “ค่าเพิ่ม” หมายความว่าไม่ว่าค่าไฟฟ้าจะเป็นเท่าไร ผู้ผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทน ก็จะสามารถขายไฟฟ้าในราคาที่สูงกว่าราคาขายปลีกของการไฟฟ้า เป็นระยะเวลาเท่ากับที่ได้รับการส่งเสริม (ซึ่งขึ้นกับกำลังการผลิตและชนิดของเชื้อเพลิงที่ใช้)

อ่านต่อ »

ไม่ว่าแผ่นดินอีสานจะมีอะไร ก็คงไม่มีคำตอบเดียวที่ครอบจักรวาลหรอกครับ

ผมอ่านบันทึกวุฒิอาสาร่วมพัฒนาชุมชน (๑๔) หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของท่านอาจารย์แพนด้าด้วยความสนใจ และติดใจสไลด์อยู่แผ่นหนึ่งครับ

มองเผินๆ จะเห็นความไม่เท่าเทียมอย่างชัดเจน แต่ถ้ามองลึกลงไป กลับเป็นคำถามว่ามันเกิดอะไรขึ้นกันแน่

ถ้าสมมุติว่าเนรมิตให้เศรษฐกิจอีสานเป็นสัดส่วนเดียวกับค่าเฉลี่ย ก็ต้องมีขนาดของเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นอีกประมาณ 2 ล้านล้านบาท สงสัยว่าจะเป็นอุตส่าหากรรมอีกแน่นอน ซึ่งไม่รู้ว่าเป็นสิ่งที่คนอีสานต้องการและยอมแลกมาหรือไม่ เรื่องนี้คงไม่มีใครตอบแทนคนอีสานได้เหมือนกัน

อ่านต่อ »

การเอาฟืนมาเผาเพื่อให้ความร้อนนั้น เป็นการเผาไม้ซึ่งปลูกมาหลายปี เพื่อให้ความร้อนเพียงไม่กี่สิบนาที

แต่ในเวลาที่หนาวหรือจะหุงหาอาหารนั้น จะไม่ให้จุดไฟเลยก็แปลกไปล่ะครับ

บันทึกนี้พูดถึงเตาขนาดเล็ก น้ำหนักเบา และให้ความร้อนสูงเมื่อเทียบกับขนาดของเตา ใช้หลักการของ stack effect [ปล่อง] ซึ่งจะว่าไป เตานี้เป็นปล่องเสียมากกว่า

ตัวเตามีเพียงแผ่นโลหะ ที่สูงมากกว่ากว้าง จะเป็นกระป๋อง สังกะสี อลูมิเนียม เหล็ก หรือเศษวัสดุอะไรก็ได้ ปลายเปิดทั้งสองด้าน ด้านล่างเจาะรูให้อากาศเข้า  ส่วนด้านบนเจารูใหญ่ไว้รูหนึ่ง ภายในปล่องมีตะแกรงอยู่ค่อนไปทางด้านล่าง แล้วเจาะรูเล็กๆ ไว้ในด้านตรงข้ามกับรูใหญ่

อันทางขวานี้บริษัท Stratus ทำขายอันละ $24.95 ครับ

สัดส่วนก็มี ความสูง 22.3 ซม. ปากเตาด้านบนกว้าง 10.2 ซม ส่วนด้านล่างกว้าง 13.1 ซม ซึ่งสัดส่วนไม่ใช่ปัญหาใหญ่อะไรหรอกครับ ลมเข้าด้านล่าง พัดผ่านไม้ที่เผาไหม้ แล้วพาเปลวไฟและความร้อนลอยขึ้นข้างบน เกิดแรงดูดให้ลมพัดดังนี้ตาม stack effect เหมือนเตาอั้งโล่

ปากบนเล็กกว่าฐานนิดหน่อย เพื่อบีบให้ความร้อนพุ่งออกมาทางปากเตาอันเป็นที่วางกะทะ หรือต้มน้ำร้อน: ดูคลิปการใช้งานกันก่อนนะครับ

อ่านต่อ »

เมื่อคืน คุยกับ @iwhale ก่อนเริ่มงาน Ignite Thailand++ หลายเรื่อง หนึ่งในนั้นคือเครื่องบินตรวจการณ์

ดูรูปทางขวาแล้ว ไม่แปลกใจที่ทำไมจังหวัดทางภาคเหนือ จึงได้มีปัญหาหมอกควัน คือพอเกิดไฟป่าแล้วเราไม่รู้ว่าเกิดตรงไหน นับประสาอะไรกับการเข้าไปดับไฟ

จุดแดง คือจุดที่เกิดไฟป่า ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม

จะเห็นว่ามีจุดแดงอยู่นอกประเทศก็มาก ซึ่งเราคงทำอะไรไม่ได้มาก นอกจากพูดคุยกัน แต่ในเขตป่าของเมืองไทยก็มีเป็นจำนวนมากเช่นกัน

ดาวเทียมเหมาะกับเรื่องแบบนี้ แต่เราดันไม่มีดาวเทียมสำรวจทรัพยากร ก็ต้องไปซื้อภาพถ่ายจากดาวเทียมจากบริษัทต่างประเทศ ถึงมีเงินจะซื้อก็ตาม ดาวเทียมมีวงโคจร ไม่ได้ผ่านจุดต่างๆ ที่เราต้องการ ในเวลาที่เราต้องการ บางทีต้องรอสองสามวัน ซึ่งสถานการณ์ก็เปลี่ยนไปแล้ว

ว่ากันที่จริงแล้ว สามารถใช้เครื่องบิน/เครื่องร่อนไร้คนขับ บินถ่ายภาพได้นะครับ

อ่านต่อ »

เมื่อปี 2507 นักบินอวกาศรัสเซียชื่อ Nicolai Kardashev เสนอแนวคิดวัดความก้าวหน้าของอารยธรรม โดยพิจารณาจากความสามารถในการใช้พลังงาน เรียกเป็น Kardashev scale แบ่งเป็น Type I II และ III ครับ

Type I คืออารยธรรมที่สามารถใช้พลังงานในดาวเคราะห์ดวงหนึ่งได้ทั้งหมด; โลกมีพลังงาน 1.74 x 10¹⁷ วัตต์ (ส่วนใหญ่ได้รับจากดวงอาทิตย์ บวกกับอย่างอื่นอีกเล็กน้อย)

Type II คืออารยธรรมที่สามารถจะใช้พลังงานจากดาวฤกษ์ดวงหนึ่งได้ทั้งหมด มีค่าประมาณ 4 x 10²⁶ วัตต์; ดวงอาทิตย์ปล่อยพลังงานประมาณ 3.86 x 10²⁶ วัตต์

ส่วน Type III คืออารยธรรมที่ใช้พลังงานได้เท่ากับพลังงานของกาแลกซี่ หรือประมาณ 4 x 10³⁷ วัตต์ ซึ่งตัวเลขนี้อาจจะกว้างมาก เนื่องจากกาแลกซี่มีขนาดที่ไม่เท่ากัน ซึ่งตัวเลข 4 x10³⁷ วัตต์นี้ เป็นค่าประมาณพลังงานของกาแลกซี่ทางช้างเผือก

อาจจะเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ว่า มนุษยชาติมีอารยธรรมในระดับดวงดาวหรือไม่ เพราะยังมีการรบราฆ่าฟันแย่งชิงกันอยู่ เมื่อเก็บเกี่ยวพลังงานมาใช้ได้มากๆ หากใช้ในการรบราฆ่าฟันแย่งชิงกัน ก็จะเป็นอันตรายร้ายแรงได้ Carl Segan เองก็สนใจในแง่ที่ว่าการแปะป้ายว่าเป็น I II หรือ III นั้น เหมือนการจัดกลุ่ม ไม่มีความต่อเนื่อง ดังนั้นเขาก็เสนอวิธีซอยย่อยดัชนีให้เป็นตัวเลข ตามสูตร:

อ่านต่อ »

อินเทอร์เน็ตทำงานด้วยการเชื่อมต่อจาก IP address อันหนึ่ง ไปสู่อีกอันหนึ่ง เป็นเหมือนบ้านเลขที่ ที่จะบอกว่าส่งจากไหนไปไหน และจะส่งผลลัพท์กลับมาอย่างไร ถ้าไม่มี IP address อินเทอร์เน็ตทำงานไม่ได้ครับ

IANA เป็นองค์กรกลางที่คอยดูแลรักษาหมายเลขต่างๆ ที่ยังทำให้อินเทอร์เน็ตทำงานอยู่ได้ รวมทั้ง IP address ด้วย โดย IANA แจ้งว่าได้แจกจ่าย IP address บล็อคใหญ่ (/8) ซึ่งเหลืออยู่ 7 ก้อนให้แก่ APNIC (ศูนย์ดูแลระดับภูมิภาคเอเซีย-แปซิฟิก) จำนวนสองก้อน จึงเหลือ /8 อยู่ห้าก้อน

และตามนโยบายของ ICANN ซึ่งดูแลความเป็นไปของการใช้งานอินเทอร์เน็ตทั้งหมด เมื่อเหลือ IP address อยู่น้อยแล้ว IANA จะต้องแจกจ่ายก้อนสุดท้ายไปยังศูนย์ภูมิภาคทั้งหมดอย่างเท่าเทียมกัน ดังนั้นศูนย์ภูมิภาคทั้งห้า คือ ARIN (ทวีปอเมริกาเหนือ) LACNIC (ละตินอเมริกา) RIPE (ยุโรป ตะวันออกกลาง และเอเซียกลาง) AFRNIC (อัฟริกา) และ APNIC (เอเซีย-แปซิฟิค) ก็จะได้รับการจัดสรร IP address ก้อนสุดท้าย ศูนย์ละหนึ่งก้อน /8 ซึ่งถ้าหมดแล้ว ก็จะไม่มี IPV4 ให้อีก (มีทางออกอื่น แต่ไม่สะดวกเหมือน IPv4) — เรื่องนี้ เคยเขียนเตือนไว้ใน [โลกที่ปราศจากอินเทอร์เน็ต]

ดูเหมือนว่า APNIC ที่เมืองไทยอยู่ด้วยนี้ จะได้รับ IP address ใหม่มาสามก้อน แต่ถ้าดูให้ดีแล้ว ขอบเขตของ APNIC มีประเทศที่พลเมืองล้นหลามเกินพันล้านคนคือ จีน และอินเดีย และยังมีประเทศที่มีพลเมืองขนาดเกินร้อยล้านคนอีกหลายประเทศ คือ อินโดนีเซีย ปากีสถาน บังคลาเทศ ญี่ปุ่น แถมด้วยประเทศที่มีประชากรเข้าใกล้ร้อยล้านคนอีกไม่น้อย เช่น ฟิลลิปปินส์ เวียดนาม ไทย… เมื่อสิบกว่าปีก่อน เคยคุยกับศาสตราจารย์จากจีนซึ่งดูแลแผนของประเทศ เขาบอกว่าแค่เดินตามแผน แค่เชื่อมต่อมหาวิทยาลัยของจีนเข้าสู่อินเทอร์เน็ตทั้งหมด IP address ในเวลานั้นก็มีไม่พอแล้ว

ด้วยจำนวนประชากร ตลอดจน “การพัฒนา” ในประเทศต่างๆ ทั่วทั้งภูมิภาค IP address ที่ APNIC ได้มา ก็น่าจะหมดไปอย่างรวดเร็วกว่าศูนย์อื่นๆ

• IPv4 address exhaustion
• Final IPv4 Blocks Allocated
• End of IANA IPv4 Pool Imminent

อ่านต่อ »

หนาวจนจะหมดหนาวอยู่แล้ว แต่ผมยังติดใจเรื่องผ้าห่มที่ทำจากหนังสือพิมพ์อยู่ครับ หมึกพิมพ์มีตะกั่ว จึงไม่เหมาะจะเอามาทำผ้าห่ม หรือปิดฝาบ้านกันลมเย็นจากรอยแยกในฝาบ้าน

แต่เมืองไทยนี้ มีวัฒนธรรมกินขนมแบบฉีกซองที่จริงจังมาก ระบาดไปทั่วทุกหัวระแหง หมึกพิมพ์บนซองขนมไม่เลอะเทอะ แถมซองก็ต้องทิ้งอยู่แล้ว ทำไมไม่เอามาต่อกันเป็นแผ่นใหญ่ๆ แปะฝาบ้านกันความเย็นจากภายนอก และรักษาความอบอุ่นไว้ภายใน

ไอเดียนี้ เริ่มมาจากที่มีคำแนะนำให้คนไม่มีที่อยู่ ที่อาศัยนอนตามถนนในเมืองที่มีอากาศหนาวจัด ใช้ผ้าห่มฉุกเฉินรักษาความอบอุ่นของร่างกาย… อืม แล้วจะไปเอาผ้าห่มมาจากไหน ก็เลยมีชาวบ้านแนะนำซ้อนขึ้นมาอีกทีหนึ่ง บอกว่าทำเองดิ

เอาถุงขนมห่อที่ทิ้งแล้ว มาล้างและตัดให้แผ่ออก จากนั้นก็ปะเทปผสานกันหลายๆ ถุง กลายเป็นผืนใหญ่… ดูไปก็ง่ายดีครับ ทำเป็นสุ่มไก่แทนเสื้อกันหนาวก็ไม่เลว

ผมเจอคนที่คิดดี แต่ไม่สามารถจะก้าวข้ามไปสู่การลงมือทำดีมาเยอะครับ ต่างคนต่าง “มีเหตุผล” มีข้อจำกัด มีเงื่อนไข และอะไรต่อมิอะไรอีกมากมาย แล้วรีบสรุปว่า คนหนึ่งคน…จะไปทำอะไรได้

งาน Ignite Thailand++ ครั้งที่ 4 ที่โรงภาพยนตร์สกาล่า วันที่ 8 ก.พ.2554 เวลา 18-21น.ในครั้งนี้ จัดตรงกับงาน Global Ignite Week งาน Ignite Thailand++ ครั้งที่ 3 เพิ่งจัดผ่านพ้นไปเมื่อวันที่ 13 ม.ค.2554 นี้เองครับ

ยิ่งจัดบ่อยก็ยิ่งดี จำนวนเซเลบจะได้น้อยลง ฮี่ฮี่ฮี่… คือที่จริงผมคิดว่า Ignite Thailand++ เป็นการฟังเพื่อแสวงหาแรงบันดาลใจ เพื่อจะลงมือกระทำนะครับ งานนี้ไม่น่าจะเป็นการรับฟังเรื่องดีๆ ไปครั้งแล้วครั้งเล่า โดยที่ผู้ฟังก็ฟังไปเรื่อยๆ

ผมไม่ได้มีปัญหากับเซเลบหรอกครับ ที่ผ่านมาทุกครั้ง แต่ละท่านก็นำเสนอได้ชัดเจนมาก Igniter ทุกท่านถ่ายทอดเรื่องราวได้ยอดเยี่ยมมากๆ… แต่ผมคิดว่าเรื่องจริง เรื่องดี เกิดกับใครก็ได้ และเกิดได้ตลอดเวลา ไม่จำเป็นต้องเป็นคนที่มีชื่อเสียง ขอแค่เป็นคนช่างสังเกต และมีความกล้าที่จะลงมือทำจริงๆ ถ้าลดจำนวนเซเลบลงได้ ก็จะเป็นการเปิดพื้นที่ พิสูจน์ให้เห็นว่าใครก็ได้ สามารถจะลงมือทำ หรือร่วมกันทำในภาคประชาสังคมเองนั่นแหละ ไม่นั่งงอมืองอเท้ารอความช่วยเหลือ

อ่านต่อ »

อันที่จริง เรื่องนี้ก็ไม่มีอะไรหรอกครับ แต่นำมาเขียนอีกเพราะผมไม่คิดว่าการเผาฟืนในที่โล่งแจ้งเพื่อสร้างความอบอุ่น จะเป็นวิธีการที่ดี ควันไฟมีอันตรายต่อผู้ที่สูดดม แม้จะไม่เห็นผลในทันใด แต่ก็คล้ายกับการสูบบุหรี่ — แต่เวลามันหนาวจับขั้วหัวใจ จะบอกไม่ให้ก่อกองไฟแล้วดันไม่มีวิธีอื่นทดแทน อย่างนี้คงคุยกันไม่รู้เรื่อง

เตานี้เป็นเตาธรรมดา คล้ายเตาอั้งโล่นั่นแหละครับ เปิดช่องให้อากาศเข้าทางเดียว และให้ความร้อนที่เกิดจากการเผาไหม้ออกทางเดียวคือทางปล่องด้านบน เรียกว่า rocket stove ใช้เศษกิ่งไม้เล็กๆ เป็นเชื้อเพลิง ไม่ต้องใช้ฟืนดุ้นใหญ่ ซึ่งต้องไปตัดต้นไม้ต้นใหญ่มาเพื่อที่จะติดไฟนานๆ

การทำปล่องเอาไว้ ทำให้เกิด stack effect [ปล่อง] เป็นแรงดูดเปลวไฟและลมร้อนออกทางด้านบน ทำให้เตาดูดอากาศเข้ามายังห้องเผาไหม้จากด้านล่าง เกิดการเผาไหม้ที่สมบูรณ์ขึ้น (เปลี่ยนเชื่อเพลิงไปเป็นความร้อนได้ดีขึ้น) ควันน้อยหรือไม่มีควัน

สามารถสร้างได้ง่ายๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น จะเป็นการก่อดินก็ได้ หรือจะใช้อิฐก่อ ก็แล้วแต่สะดวก

อ่านต่อ »

ก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่ามีใครอยากจะทำอย่างนี้หรือไม่นะครับ ผมเพียงแต่คิดว่ามีวัสดุเหลือใช้ เอามาทำอะไรให้เป็นประโยชน์ดีกว่าปล่อยไว้เฉยๆ

จริงอยู่ กระดาษรีไซเคิลได้ แต่ก็เปลืองพลังงานซึ่งต้องนำเข้า มีการแยกขยะ ขนส่งไปยังโรงงานรีไซเคิลกระดาษ ซึ่งกระบวนการนี้สำหรับพื้นที่นอกเขตเมืองแล้ว แทบเป็นไปไม่ได้เลย ในที่สุดก็จะไปจบที่การเผาหรือการฝังกลบเสียมากกว่า

แต่ก็นั่นล่ะนะครับ พื้นที่ห่างไกล ก็ไม่ได้มีกระดาษเหลือใช้เหมือนในอำเภอ ในตัวจังหวัด

แต่ถ้าเราเอากระดาษเหลือใช้ เช่นกระดาษหนังสือพิมพ์ มาทำเป็นแท่งแข็งๆ แม้คุณภาพต่ำ แต่กระดาษนี้เป็น biomass เหมือนกัน จึงใช้แทนฟืนได้

เมื่อสองสามวันนี้ ได้ยินข่าวทีวี บอกว่าชาวบ้านเริ่มขาดแคลนฟืน ต้องไปหาซื้อมาจากอำเภอติดกัน กองละห้าบาทสิบบาท ใช้ได้สองครั้ง แทนที่จะคิดปลูกและรักษาต้นไม้…คิดได้แค่ซื้อแหลก ถ้าต้องใช้อยู่เรื่อยๆ การซื้อไปเรื่อยๆ กลับกลายเป็นค่าใช้จ่ายประจำ

นอกจากเจ้าแท่งกระดาษนี้ จะใช้เป็นฟืนได้แล้ว ยังสามารถใช้เป็นเสาสร้างที่พักชั่วคราวได้อีก

อ่านต่อ »