ลานซักล้าง

ในตอนที่แล้ว ออกไปในเชิงทฤษฎีซะเยอะเลย แต่ก็มีความจำเป็น คือว่าก่อนจะทำอะไร ก็ควรจะประเมินก่อนว่าทำแล้วได้อะไร

ปริมาณพลังงานจากดวงอาทิตย์ที่ตกกระทบผิวโลก มีค่าเฉลี่ยประมาณ 200 W/m² ถ้าอยากได้พลังงานมากๆ ก็ต้องใช้พื้นที่มากขึ้น เมื่อรวมรวมพลังงานที่ตกกระทบพื้นแล้วหักเหแสงไปรวมกันที่ solar collector แล้ว ก็เปลี่ยนพลังงานแสง/ความร้อน เป็นพลังงานในรูปแบบอื่นเพื่อนำไปใช้ต่อไป

ปัญหาในขั้นที่สอง ก็อยู่ตรงนี้ล่ะครับ เมื่อมีการเปลี่ยนรูปพลังงาน ก็จะเกิดความสูญเสียเสมอ; พลังงานที่ตกกระทบกระจก สะท้อนออกไปไม่ได้ 100%; เมื่อนำแสงไปรวมกันที่ solar collector ก็จะมีความสูญเสียอีก

ห้องปฏิบัติการแห่งชาติแซนเดีย ของสหรัฐ ได้ทำการทดลอง Heliostat (หอรับแสงจากกระจกสะท้อนแสง) ในโครงการ National Solar Thermal Test Facility (NSTTF) พื้นที่รับแสงประมาณ 8 เอเคอร์ (32,328 ตารางเมตร หรือ 20 ไร่) รวมรวมแสงสะท้อนได้ 5 ล้านวัตต์ สร้างอุณหภูมิได้ 4000°F (2200°C) แต่นำความร้อนจากการรวมแสงนี้ไปเปลี่ยนเป็นไฟฟ้าได้ 1.5 ล้านวัตต์ (ประสิทธิภาพ 30%)

ประสิทธิภาพนี้ดูต่ำ เพราะ NSTTF ใช้สารละลายเกลืออิ่มตัว เป็นตัวพาความร้อนจาก solar collector ไปเก็บไว้ แล้วนำความร้อนไปปั่นไฟอีกต่อหนึ่ง เนื่องจากเป็นกระบวนการหลายทอด จึงมีความสูญเสียความร้อนเกิดขึ้น แต่มีข้อดีคือสามารถปั่นไฟในช่วงที่ดวงอาทิตย์ตกไปแล้ว ซึ่งมีความต้องการพลังงานไฟฟ้าสูงกว่ากลางวัน

• รายละเอียด

โดยเฉลี่ย ดวงอาทิตย์ให้พลังงานกับโลกด้วย solar radiation ประมาณ 1366 วัตต์ต่อตารางเมตร ตัวเลข 1366 W/m² นี้ เป็นค่าคงที่ (ค่าการแผ่พลังงานทั้งหมดที่ดวงอาทิตย์แผ่ออกมา หารด้วยพื้นที่หน้าตัดของโลก) แต่ตัวเลขนี้เด้งและถูกดูดซับโดยบรรยากาศ เหลือที่ผ่านชั้นของบรรยากาศลงมาเรื่อยๆ ค่าเฉลี่ยเมื่อลงมาถึงผิวโลกคือ 250 W/m² และองค์กรอุตุนิยมวิทยาโลกบอกว่าค่าต่ำสุดที่วัดได้คือ 120 W/m²

สำหรับเมืองไทย แม้จะอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตร แต่ก็อยู่ในเขตมรสุม อาจมีเมฆหรือฝนมาบัง ใช้ค่า 200 W/m² ก็น่าจะปลอดภัย

Curnutt Solar Furnace รูปนี้ใช้กระจกเงา 100 บาน รวมแสงได้อุณหภูมิ 1600°F (870°C) ให้กำลัง 6200 วัตต์ (ถ้าเอามาปั่นไฟฟ้าด้วยประสิทธิภาพเพียง 40% จะได้ไฟฟ้า 220V 10A)

ส่วนรูปข้างล่าง ก็เป็นโครงการ DIY อีกอันหนึ่งซึ่งใช้ ถังน้ำปิดที่อัดลมเข้าไปเพื่อส่งน้ำเข้าไปเผา รวมแสงได้อุณหภูมิ 1000°F ได้แรงดันไอน้ำเอาไปปั่นกังหัน ถ้ารวมแสงได้ความร้อนเพียงพอ ยิ่งใส่น้ำเข้าไป (ยิ่งมีแรงดันส่งเข้าไปเผาเท่าไหร่) ก็จะยิ่งได้กำลังออกมาเท่านั้น

เราคุ้นเคยกับดวงอาทิตย์ตั้งแต่เกิดจนตาย โดยที่ส่วนใหญ่ไม่ได้รู้สึกเลยว่า ดวงอาทิตย์เป็นต้นทางของพลังงานแทบทุกอย่างบนโลก เช่น

• เชื้อเพลิงฟอสซิลมาจากซากพืชซากสัตว์: สัตว์กินเนื้อ เหยื่อกินพืช พืชใช้แสงอาทิตย์มาเปลี่ยนแร่ธาตุในดินเป็นไฮโดรคาร์บอน เมื่อทับถมกันนานๆ ภายใต้ความร้อนและแรงกดดัน ก็เปลี่ยนเป็นน้ำมันดิบ -> พลังงานจากดวงอาทิตย์ เปลี่ยนแปลงพันธะทางเคมีของแร่ธาตุสร้างสารประกอบใหม่ แล้วเมื่อเราทำลายพันธะทางเคมีที่ธรรมชาติสร้างไว้ พลังงานที่สะสมอยู่ในพันธะทางเคมีเหล่านั้น ก็ปล่อยออกมา
• ถึงเป็นพลังงานศักย์ เช่นพลังงานไฟฟ้าจากเขื่อน เขื่อนปั่นไฟจากน้ำ น้ำไหลมาจากต้นน้ำลำธาร ต้นน้ำได้น้ำมากจากฝน น้ำฝนมาจากแสงอาทิตย์เผาน้ำให้ระเหย จนกลั่นตัวตกลงมาเป็นฝน ก็กล่าวได้ว่ามาจากพลังงานจากดวงอาทิตย์เช่นกัน
• ดวงอาทิตย์ให้พลังงานกับโลกมาสี่พันห้าร้อยล้านปี แต่ในช่วงเพียงร้อยกว่าปีที่ผ่านมา ตั้งแต่เราถลุงเอาน้ำมันและก๊าซธรรมชาติมาใช้อย่างเถิดเทิง ปลดปล่อยพลังงานเคมีออกมาอย่างไม่ยั้ง แล้วจะไม่ให้โลกร้อนจนสุกได้อย่างไรครับ!

ทุกคนต้องใช้พลังงาน แต่ถ้าจะไม่ทำให้ปัญหาโลกร้อนเลวร้ายลงไปอีก ก็ควรหันไปหาพลังงานจากดวงอาทิตย์ เปลี่ยนเองพลังงานที่ดวงอาทิตย์หว่านลงมา เป็นพลังงานรูปแบบอื่นเพื่อนำไปใช้… แน่ล่ะครับ ทำไม่ได้หรอก ข้อเท็จจริงก็เป็นอย่างนี้แหละ

ในปี 2528 W.B.Stine และ R.W.Harrigan แต่งหนังสือชื่อ “Solar Energy Systems Design” (John Wiley and Sons, Inc. 1985) ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “Power from the Sun” และในปี 2544 ก็มีเว็บไซต์ให้อ่านหนังสือเล่มนี้ได้ฟรีเกือบทั้งเล่ม คลิกอ่านได้ที่นี่ หนังสือนี้เป็นหลักการการออกแบบที่จะรับพลังงานแสงอาทิตย์แบบง่ายๆ มีโปรแกรมคำนวณความเข้มของพลังงาน ซึ่งช่วยให้ประมาณการปริมาณพลังงานที่จะรับมาได้ เป็นเว็บที่น่าสนใจครับ

วิกิพีเดียให้ความหมายของความกลัวไว้ว่า

ความกลัว เป็นการตอบสนองทางอารมณ์ต่อการถูกคุกคามหรือภัยอันตราย นับเป็นกลไกพื้นฐานในการเอาตัวรอดต่อสิ่งกระตุ้นหนึ่งๆ ที่จำเพาะ เช่น การกลัวต่อความเจ็บปวดหรือสิ่งก่อให้เกิดความเจ็บปวด นักจิตวิทยาให้ความเห็นว่าความกลัวเป็นหนึ่งในอารมณ์พื้นฐานแต่กำเนิดซึ่งรวมถึงความสุข, ความเศร้า และความโกรธ

ความกลัวนั้นแตกต่างจากความกังวล ซึ่งเป็นการตอบสนองโดยไม่มีสิ่งคุกคามภายนอก และนอกจากนี้ความกลัวยังเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการหลบหนีหรือหลีกเลี่ยง ในขณะที่ความกังวลเป็นผลของการถูกคุกคามที่รับรู้ว่าไม่สามารถควบคุมหรือ หลีกเลี่ยงได้

ยิ่งกว่านั้น Wikipedia ยังมีเพิ่มอีกหนึ่งประโยคคือ Worth noting is that fear always relates to future events, such as worsening of a situation, or continuation of a situation that is unacceptable.

ในทางพระ ความกลัวคือความไม่รู้

• “ความกลัว และความหวัง“  อัตชีวประวัติของท่านพุทธทาส

อ่านต่อ »

ปีนี้กระทรวงวิทยาศาสตร์จัดงานใหญ่ที่ฮอลล์ 2-8 อิมแพ็คเมืองทองธานี ระหว่าง 8-23 สิงหาคม แน่นอนครับ จัดที่นี่ผมสะดวกมาก ห่างจากบ้านไม่กี่กิโลถึงจะไม่ใช่ระยะเดิน มีพร้อมทั้งที่จอดรถสะดวก มีที่นั่งพัก มีร้านอาหาร ตลอดจนสิ่งอำนวยความสะดวกอื่นๆ ฯลฯ ถ้าเป็นที่อื่นผมคงไม่ไปเที่ยว

ปีนี้ดีใจที่เห็นบู๊ทของกระทรวงพลังงาน กับบู๊ทของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ รู้สึกดีที่ว่าเป็นความร่วมมือระหว่างกระทรวงครับ

โครงการส่งเสริมการจัดทำแผนพัฒนาทรัพยากรชีวภาพระดับชุมชนและท้องถิ่น (www.bedo.or.th) — โครงการอย่างนี้น่าสนใจ เพราะจะทำให้รู้ปริมาณพืชพันธุ์และสัตว์ในพื้นที่ นำมาจัดการเกี่ยวกับธุรกิจการเกษตรได้ เนื้อที่ปลูกพืช คำนวณปริมาณน้ำที่ต้องการได้ เนื้อที่ปลูกพืชแต่ละชนิดคำนวณปริมาณผลผลิตล่วงหน้าได้ ฯลฯ

อ่านต่อ »

ไม่มีไฟฟ้า ก็ตายหยังเขียดครับ

ไม่ใช่แค่ไม่มีทีวีดู หรือเปิดแอร์ไม่ได้/ร้อนจนเรียนไม่รู้เรื่องหรอกนะครับ ไม่มีไฟฟ้า ปัมป์น้ำมันก็เติมน้ำมันไม่ได้ การจัดส่งน้ำประปาเกือบหยุดหมด เครื่องมือในโรงพยาบาลก็เสียบปลั๊กทั้งนั้น อาหารส่งไปถึงปากไม่ได้ เพราะแหล่งผลิตอาหารกับปากท้องอยู่กันคนละที่

เมื่อสมัยพุทธกาล มีปัจจัยสี่ ชีวิตดำรงอยู่ได้ มาถึงยุคเลยกึ่งพุทธกาลมาหน่อยนึง แทบไม่มีใครมีปัจจัยสี่แล้วพอใจ จะขวนขวายไขว่คว้าอะไรก็ไม่รู้ แม้แต่ปัจจัยสี่ ก็ยังไม่ใช่เป้าหมายแรก อยากสะสมเงินเพื่อไปจับจ่ายซื้อสิ่งที่ต้องการ ซื้อแม้แต่ “ความสุข”

ไฟฟ้าเป็น Critical Infrastructure แต่มีปัมป์น้ำมันสักกี่ปัมป์ที่มีระบบไฟสำรอง มีโรงพยาบาลกี่แห่งที่มีสำรอง แล้วสำรองไว้นานเท่าไหร่

ในขณะที่บ้านเมืองโหยหาคุณความดี แต่ในขณะเดียวกัน ก็ยังมีความไม่ไว้วางใจกันอยู่มาก ไม่เชื่อว่าผู้อื่นก็ทำความดีได้เหมือนกัน ใช่ว่าตัวเองจะทำเป็นคนเดียวซะเมื่อไหร่

ในสถานการณ์ที่มีความไม่ไว้วางใจกัน แล้วตัวเองรวบความดีมาทำเสียเองคนเดียว ใครทำอะไรก็บ่นว่า ติติงไปหมดทุกอย่าง การทำแบบนี้นอกจากตัวเองจะทำไม่ไหวแล้ว ยังไม่สร้างกำลังใจให้คนที่พยายามจะทำดีอีกด้วย ในที่สุดก็กลายเป็นสังคมธุระไม่ใช่ ต่างคนต่างอยู่ พอมีเรื่องของส่วนรวม ก็โบ้ยไปให้ใครก็ไม่รู้ หาเหตุผลต่างๆนานาที่จะไม่ทำ (เพราะทำไม่ไหว ทำไม่เป็น ฯลฯ)

ฟังดูเป็นเหมือนการบ่น แต่ไม่ได้บ่นหรอกครับ ในนี้มีคำถาม ว่า “การทำดี” คืออะไร ใครได้ประโยชน์ ถูกใจใคร ทำเพื่ออะไร — ถ้าเรื่องนี้ไม่ชัด ก็ยากจะตัดสินได้ว่า “ดี” อะไร “ดี” อย่างไร แล้วก็ไปจบที่การชี้นิ้วเหมือนเดิม

1. คลิก Roofray
2. เลื่อนหาลังคาบ้านของเราครับ
3. คลิก “จุด” ที่เป็นขอบของหลังคาไปจนครบ (คลิกที่ “จุด” แรกเพื่อจบ)
4. ลากเส้นตั้งฉากกับหลังคา

นี่คือการเข้าใจศักยภาพของตนเองครับ

แนวคิดทางพุทธ เขื่อว่าสิ่งต่างๆ เป็นเหตุเป็นผลกันตามกฏแห่งกรรม — แต่ที่ไม่ค่อยมีใครคิดกัน คือการหาเหตุผลนั้น กลับเป็นเรื่องที่สมองคิดเอาเอง ซึ่งอาจจะใช่หรือไม่ใช่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับว่าสมองคิดได้แค่ไหน และมีข้อมูลอะไรอยู่บ้าง

การตัดสินใจของเรา (ซึ่งเราก็คิดว่ามีเหตุผล และเป็นเหตุเป็นผล) อาจเป็นการตัดสินใจที่ดี หากรับฟังและพิจารณาอย่างรอบคอบแล้ว

แต่มันจะไม่เป็นการตัดสินใจที่ดีเลย หากเราตัดสินใจไปโดยใช้อคติ คือคิดไปเอง (แม้จะคิดว่ามีเหตุผล และเป็นเหตุเป็นผล) ตัดสินไปล่วงหน้าแล้ว โดยปฏิเสธ​ความจริงอีกด้านหนึ่ง

• เกสปุตตสูตร
• กาลามสูตร

รูปข้างล่างนี้มีเสือกี่ตัวครับ แน่ใจได้อย่างไรว่ามีอยู่เท่าที่คิดว่ามี?

เมื่อวาน นั่งคุยกับครูบาเรื่องเทคโนโลยีง่ายๆ ที่ชาวบ้านเอาไปใช้ประโยชน์ได้เลย ครูบาเล่าถึง “บ้านโพนทราย” ซึ่ง (อย่างน้อยก็ครั้งหนึ่ง) มีสภาพเป็นทะเลทรายกลางแผ่นดินอีสาน

ผมค้นภาพถ่ายดาวเทียมดู อ.โพนทราย จ.ร้อยเอ็ด เห็นลักษณะแห้งแล้วครับ

ทำให้สงสัยจริงๆ ว่าเราปล่อยให้เกิดสภาพแห้งแล้วจนเป็นทะเลทรายขึ้นในแผ่นดินไทยได้อย่างไร แล้วจะหาประโยชน์จากสภาพอย่างนี้ได้อย่างไร ทำให้นึกไปถึง Solar Chimney ที่อาศัยหลักการที่ว่าอากาศร้อน ลอยสูงขึ้น

Solar Chimney ปล่อยให้แสงกระทบ “collector” เมื่ออากาศใต้ collector ร้อน ก็จะพยายามลอยขึ้น (แต่ติด collector เอง) เมื่อเราทำให้ collector เอียงเล็กน้อย อากาศร้อนก็จะไหลไปทางด้านที่สูงกว่า ถ้าสร้างโครงสร้างให้ด้านที่สูงมารวมกันตรงกลาง ทำให้อากาศร้อนไหลเข้ามารวมกันตรงกลาง เพื่อออกไปทางปล่อง เราก็ปั่นไฟฟ้าได้

อ่านต่อ »