ลานซักล้าง

เมื่อสองอาทิตย์ก่อน นิสิตแพทย์มาอบรม ให้ปั้นพระดินเหนียว มีลูกเล่นอยู่ในแบบฝึกหัดนั้นมากมาย

มีอยู่อันหนึ่งซึ่งยังไม่ได้อธิบาย คือการไม่ตัดสินทันทีที่ปั้นพระเสร็จครับ

รูปซ้ายคือพระที่ปั้นทิ้งไว้หนึ่งคืน รูปขวาคือสองอาทิตย์ให้หลัง

อ่านต่อ »

ผมคิดว่า session นี้จาก TED สนุกดีครับ

เรื่องเริ่มที่โจทย์ง่ายๆ ว่าให้คนกลุ่มละ 4 คน ร่วมกันสร้างหอคอยที่มีก้อน marshmallow อยู่ที่ยอด (คือโครงสร้างหอคอยรับน้ำหนักด้วย) โดยให้เวลา 18 นาที ใช้แท่งสปาเก็ตตี้ที่ยังไม่ต้ม 20 แท่ง เทปกาว 1 เมตร เชือก 1 เมตร ไม่จำเป็นต้องใช้ให้หมดทุกอย่าง

ผลการศึกษาค่อนข้างสอดคล้องกันว่า กลุ่มที่มักทำได้แย่ คือนักศึกษาที่เพิ่งจบจากโรงเรียนบริหารธุรกิจ (ฮาาา) แล้วกลุ่มที่มักจะทำได้ดีคือ เด็กอนุบาล (ฮาาา) — นักศึกษาบริหารธุรกิจ มักตบตีแย่งกันเป็นผู้นำก่อน แล้วผู้นำก็ “คิดว่า” รู้ทางออกที่ดีที่สุดและจะสั่งเลย! จะรู้ได้ยังไงว่าดีที่สุดในเมื่อยังไม่เคยทำสักอย่าง? ในขณะที่เด็กอนุบาลใช้วิธีลองไปเรื่อยๆ ไม่มีกรอบ

โดยเฉลี่ย กลุ่มต่างๆ ทำได้ 20 นิ้ว นักศึกษาบริหารธุรกิจทำได้ครึ่งหนึ่งของค่าเฉลี่ย เด็กอนุบาลมักทำได้ดีกว่าผู้ใหญ่ ส่วน CEO ก็ทำได้ดีกว่าค่าเฉลี่ยนะ! แต่ถ้าเพิ่มเลขาผู้บริหารเข้าไป ผลงานกลับดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ​ (ฮาาา) แปลว่าอะไรเนี่ย?

ลองดูกันเองก็แล้วกันครับ สนุกดี

อ่านต่อ »

ธรรมดาวันสุดท้าย มักจะเป็นวันขมวดกระบวนวิชาที่ได้เรียนผ่านกันมา

วันนี้จะต้องขับรถกลับบ้าน ผมจึงนอนสองก๊อก ตื่นก๊อกแรกตอนตีห้าครึ่ง มีแสงแล้ว ไก่ขันลั่นป่า นกยูกแหกปากตามเคย ยังไม่ใช่เวลา ก็เลยนอนต่ออีก แปดโมงครึ่งครูบาโทรมาตามไปกินข้าวเช้า แต่…เฮ้อ…ยังไม่ได้เก็บของเลย จึงเริ่มจัดการข้าวของและขยะ ไปอาบน้ำแล้วกลับมาเก็บของต่อ

เสร็จราวสิบโมง ว่าจะไปลา เจอ session สุดท้าย หมอป่วนกำลังเล่าเรื่องเรื่องที่อยากพูด สนุกสนานพร้อมแง่คิดตามเคย อ.สุชาดา/SCG มาถามว่ามีอะไรอยากฝากเด็กๆ อีกหรือไม่ แง่คิดต่างๆ ให้ไปหมดแล้ว ถึงไม่คิดก็ยังได้ความเพลิดเพลินไป จึงบอกไปว่าไม่มีแล้วครับ ครูบาก็เลยขมวดกิจกรรมทั้งหมดให้ฟัง แต่ที่มหาชีวาลัยอีสานนั้น ไม่ได้เป็นกระบวนวิชาการ ดังนั้นแทนที่จะเป็นการขมวดปม กลับเป็นการคลายปมเรื่องความเข้าใจในชีวิต ด้วยภาษาที่ฟังง่ายแต่ลึกซึ้ง — เล่าไม่ได้ หาฟังเองก็แล้วกันครับ ให้โอกาสกับตัวเองหน่อย

ออกจากสวนป่าสิบเอ็ดโมง ถึงบ้านสี่โมงเย็น มีข้าวกินทันที รถไม่ติด มีด่านบ้าง แต่ตำรวจสองมาตรฐาน ไม่ตรวจผม (ขับมาคนเดียว) เขามักเรียกรถกระบะที่ขนคนมาข้างหลังเยอะๆ

อ่านต่อ »

ตื่นเช้าด้วยความสดชื่น ไปเก็บผักก่อนกินข้าว

พี่บู๊ดต้องกลับขอนแก่นก่อน ขอบคุณนะครับ จำมาสองสามกระบวนท่า แล้วมะเดี่ยวก็มา

จากนั้นเป็นกิจกรรมอึกทึก ชื่อว่า วิชาเป็นกิ๊กกับวัว ของครูบา แจกลูกวัวและวัวท้องแก่ให้กับทั้งหกกลุ่ม… พูดกันก็ไม่รู้เรื่อง ใครนำใครตามยังไม่แน่เลย นศพ.ต้องดูแลวัวหนึ่งชั่วโมง ก่อนนำมาคืนตามที่นัดกัน… อืม จูงวัวไม่เหมือนขับรถนะครับ

อ่านต่อ »

ผมไม่รู้ว่าใครรดน้ำต้นไม้อย่างไรหรอกนะครับ ต่างคนก็ต่างจิตต่างใจ มีแบบอย่างที่ไม่เหมือนกัน

พืชรับน้ำและสารอาการจากระบบราก ซึ่งดูดเข้าได้มากผ่านรากฝอย แม้จะเป็นเส้นเล็กจิ๋วแต่มีปริมาณมาก เมื่อรวมกันแล้ว ก็สามารถหล่อเลี้ยงพืชให้เจริญเติบโตได้

รากที่ทะลวงไปในดิน มีปลายราก (root cap) เป็นเหมือนหัวเจาะ จะมีการออสโมซิสเอาน้ำและสารอาหารผ่านรากเข้าสู่แกนราก ซึ่งจะถูกส่งผ่านลำต้นไปสังเคราะห์แสงยังใบ

ดังนั้น รากแผ่ไปถึงไหน ก็ต้องรดน้ำถึงนั่นครับ — ไม่ใช่รดที่โคนต้นเฉยๆ

ปัญหาคือรากอยู่ในดิน จะไปรู้ได้อย่างไรว่าแผ่ไปถึงไหน ก็มีหลักประมาณการง่ายๆ คือกิ่งใบแผ่ไปถึงไหน รากก็แผ่ไปประมาณนั้น

แต่ยังมีปัญหาอีกอย่างหนึ่ง ในเมื่อเรารดน้ำที่ผิวดิน กว่าน้ำจะไปถึงราก ยังขึ้นกับว่าดินนั้นให้น้ำซึมลงไปมากน้อยแค่ไหน ดูดน้ำเอาไว้เท่าไร (เหลือให้รากและละลายสารอาหารในดินมากน้อยแค่ไหน)

เช่นเดียวกับการใส่ปุ๋ย แหงล่ะครับไม่ใช่ราดเอาไว้บนผิวดิน โดยปกติเราก็จะพรวนดินนำปุ๋ยลงไปหารากด้วย แต่ก็มีปัญหาอีกอย่างหนึ่งคือการพรวนดินอาจไปโดนราก แทนที่จะช่วยกลับทำลาย

อ่านต่อ »

วิธีสร้างปืนใหญ่วอร์เท็กซ์วงแหวน

เช่นเดียวกับอากาศพลศาสตร์แบบชาวบ้าน สำหรับรถกระบะ รถเมล์ รถโค๊ช รถลาก ฯลฯ ที่มีรูปร่างตัน ต้านอากาศ ทำให้สิ้นเปลืองพลังงานแม้แต่จะรักษาความเร็วให้คงที่ครับ

อาจจะทำอะไรมากมายนักกับรูปร่างก็ไม่ได้ แต่ไม่ใช่ว่าไม่สามารถจะทำอะไรได้

ส่วนหน้าของรถ ใช้ nose cone ผลักอากาศข้ามลำตัวไป ไม่ให้เกิดการปะทะตรงๆ หรือเกิดลมหมุนวน ด้านล่าง ก็เกิดลมวนได้เช่นกัน และเช่นเดียวกับรถกระบะ ส่วนด้านหลัง เกิดลมวนซึ่งฉุดรถเอาไว้ทำให้เปลืองน้ำมันมากกว่าที่ควรจะเป็น

อ่านต่อ »

อาจจะไม่มีประโยชน์ที่จะไปอธิบายอากาศพลศาสตร์ให้ชาวบ้านฟังครับ แต่ถ้าบอกว่ามีวิธีดัดแปลงรถให้ประหยัดน้ำมันได้มาก บางทีอาจถึง 11-12% อย่างนี้น่าสนใจกว่า

มีงานวิจัยมากมายในสหรัฐ บางอันทำโดยนาซ่า อีกหลายอันทำโดยมหาวิทยาลัย ทั้งหมดเท่าที่ตรวจสอบมา ให้ตัวเลขเดียวกันคือ 11-12% จากการบังคับอากาศที่มาปะทะกับรถยนต์ให้ไหลผ่านรถไปอย่างรวดเร็ว เมื่อไหลผ่านรถไปแล้ว บังคับไม่ให้เกิดลมวน ซึ่งจะดูดรถเอาไว้ทำให้ต้องใช้พลังงานในการขับเคลื่อนมากขึ้น

คลิปแรกเป็นกระแสอากาศ ซึ่งไหลผ่านกระบะปกติ สังเกตลมหมุนวน (turbulence) ทั้งด้านบนและด้านล่างของรถ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่ออากาศไหลผ่านเก๋งของคนขับไปแล้ว

อ่านต่อ »

ไม่ได้ปั้นดินเหนียวมาสักสี่สิบปีแล้วมั๊งครับ เพราะไม่ได้ฝึกฝนจนชำนาญ พอนำมาปั้นพระเข้าก็มีปัญหา

ที่คิดว่านวดดินจนเป็นเนื้อเดียวกันแล้ว (คนขายบอกไม่ต้องนวดเลย เค้านวดมาแล้วด้วยเครื่องจักร แต่ผมก็นวดต่อ) ยังไม่ใช่เรื่องทั้งหมด คนที่ขาดทักษะ มักมองข้ามเนื่องจากไม่มีประสบการณ์ ไม่รู้จริง แต่คิดเอาเองว่าใช่

ดินเหนียวไม่ใช่ดินน้ำมัน ดินเหนียวมีการหดตัว

ผมขึ้นรูปพระโดยแบ่งดินเหนียวออกมาเป็นส่วนๆ ทำเป็นฐาน ขาขวา ขาซ้าย ลำตัว แขนขวา แขกซ้าย ลำคอ หัว แต่ละส่วนบางทีก็มีเดือยสำหรับรับแรง บางทีก็ไม่มี ใช้ดินน้ำมันพอกเอาไว้ให้ดูเป็นเนื้อเดียวกัน ตอนปั้นเสร็จ ดูเรียบร้อยทั้งองค์ครับ

ทีนี้ก็ทิ้งไว้ให้แห้ง ปรากฏว่าแต่ละชิ้น แห้งด้วยอัตราเร็วไม่เท่ากัน ส่วนไหนแห้งก่อน ส่วนนั้นหดตัว อย่างมือของพระ ตอนนี้ ลอยขึ้นจากตัก เพราะแขนแห้งก่อน จึงหดตัวเร็วกว่าส่วนลำตัว ทำให้มือลอยขึ้นจากตัก

คิดดูแล้ว นึกถึงกระบวนการวางแผน ซึ่งมีอยู่ 2 แนว

อ่านต่อ »

ปัญหาเรื่องความแห้งแล้งในช่วงนี้ เป็นเรื่องจริงจังในระดับ ไม่เห็นโลงศพ ไม่หลั่งน้ำตา ชีวิตความเป็นอยู่ในเมืองไทยขึ้นกับลมฟ้าอากาศ เรื่องที่เกี่ยวกับชีวิตนั้นดูค่าเฉลี่ยไม่ได้ แต่จะต้องทำให้แน่ใจว่าทุกพื้นที่สามารถอยู่ได้ ไม่เฉพาะในเขตชลประทานหรือเขตเมืองเท่านั้น

มีองค์ความรู้และงานวิจัย ตลอดจนการทดลองเรื่องการสร้างเมฆอยู่มากมายบนอินเทอร์เน็ต รวมทั้งเรื่องการทำฝนหลวงด้วย

จากการพิจารณาขั้นตอนของการทำฝนเทียม สถานการณ์ในปัจจุบันคงไม่เอื้ออำนวยเท่าไร เครื่องบินเริ่ม “ก่อกวน” ให้เมฆรวมตัวกันที่ระดับความสูงหมื่นฟุตซึ่งเป็นระดับเมฆชั้นกลาง (6,000-10,000 ฟุต) ปัญหาคือไม่มีเมฆชั้นกลาง (และไม่มีเมฆชั้นต่ำซึ่งเป็นระดับของการเกิดฝน) ทั้งนี้เป็นเพราะอากาศร้อนจัด

Lapse rate มีค่า 6.5°C/1000m หมายความว่าที่ความดันบรรยากาศปกติ ถ้าระยะสูงขึ้น 1 กม. อุณหภูมิที่ความสูงระดับนั้นก็จะลดลงประมาณ 6.5°C

ถ้าอุณหภูมิที่พื้นผิวเป็น 40°C การที่จะเริ่มกระบวนการสร้างเมฆแบบเย็น (ทำเมฆจากไอน้ำที่เย็นยิ่งยวด Supercool Liquid Water หรือ SLW) ก็จะต้องทำที่ระดับความสูงที่มีอุณหภูมิ -12°C ซึ่งคือ 52/6.5 ≈ 8 กม. หรือ ความสูงกว่าสองหมื่นหกพันฟุต

ซึ่งที่ความสูงระดับนั้น อากาศเบาบางแล้ว สงสัยว่าจะไม่สามารถใช้เครื่องบินทำฝนหลวงแบบของกระทรวงเกษตรได้(มั๊ง)

อ่านต่อ »