กำแพงดินอัด
เมื่อสองวันก่อน ผมโทรไปหาโสทร ผู้ใหญ่บ้านแห่งบ้านสวนพอเพียง ขอให้ช่วยทดลองการผสมยางกับดินเพื่อทำวัสดุก่อสร้างชั่วคราว อยากหาข้อมูลว่ายางซึ่งมีอยู่ในภาคใต้ จะใช้ยึดดินแทนซีเมนต์ได้หรือไม่ คงไม่ต้องใช้น้ำยางมากมายหรอกครับ เพราะน้ำยางมีราคาแพง
เรื่องของดินอัดบล็อค (Compressed Earth Block CEB) สามารถค้นหาความรู้ได้ตามอินเทอร์เน็ต พวกฝรั่งเอง เดี๋ยวนี้ก็หันกลับมาใช้วัสดุธรรมชาติกันมากแล้ว CEB อาศัยดินป่นละเอียด ผสมซีเมนต์หรือวัสดุเพื่อยึด คานโยก อัดดินเป็นก้อน ทิ้งให้แห้ง ก็จะมีความคงทนพอสมควร พอที่จะเอาไปก่อเป็นกำแพงรับแรงได้บ้าง แม้ไม่ดีเท่ากำแพงซีเมนต์ แต่จะมีราคาถูกกว่ามาก
ในสถานการณ์อุทกภัยทางใต้ ซึ่งหาวันที่อากาศแห้งได้ยาก การผลิต CEB คงจะลำบากเหมือนกัน ส่วนบ้านดินนั้น คงไม่เหมาะเพราะฝนแรงมาก จะทำให้ผนังเปียกครับ
บันทึกนี้ เสนอวิธีการก่อสร้างกำแพงอัดดิน (Rammed Earth) ซึ่งก่อไม้แบบเรียบสองข้าง เว้นช่องตรงกลางไว้สักฟุตหนึ่ง เอาดินป่นแบบหมาดๆ ใส่ลงไปในช่องว่างตรงกลางให้หนาสักฟุตหนึ่ง (แล้วแต่คุณภาพของดิน ถ้าดินไม่ดีเลย อาจผสมปูนซิเมนต์สักเล็กน้อย 3-5% โดยปริมาตร ให้คอยยึดดินได้) แล้วย่ำ เหยียบ กระทุ้ง อัดดินให้แน่น จนความหนาฟุตหนึ่งเหลือแค่ประมาณครึ่งเดียว แล้วก็เทดินป่นชั้นใหม่ลงไป ทำอย่างนี้ไปเรื่อยๆ จนเกิดเป็นกำแพงขึ้นมา ถอดไม้แบบออก แล้วย้ายที่ไปก่อกำแพงที่อื่น
ดินป่นแบบหมาดๆ หมายความว่าดินละเอียด ปั้นเป็นก้อนกลมขนาดมือ ทิ้งจากระดับอกลงบนพื้นแข็ง ก้อนดินกลมจะกลายเป็นก้อนดินครึ่งทรงกลม โดยไม่แตก
กำแพงในลักษณะนี้ มีความหนา แข็งแรง รับน้ำหนักได้ เจาะช่องประตูหน้าต่างได้ น้ำไม่ซึม ทำให้กันเชื้อราและกันปลวก