เช็ควาล์ว
เช็ควาล์วคือวาล์วที่ปล่อยให้น้ำไหลทางเดียว เป็นส่วนประกอบสำคัญของปัมป์น้ำแบบสูบมือ (Hand Pump) และแบบตะบันน้ำ (Hydraulic Ram)
หลักการของปัมป์ทั้งสองแบบ คือสร้างการเคลื่อนไหว ให้เกิดแรงดันของน้ำ; น้ำจะไหลผ่านเช็ควาล์ว จากที่ที่มีความดันสูง ไปสู่ที่ที่มีแรงดันต่ำ — เมื่อเกิดการเคลื่อนไหวกลับทาง เช็ควาล์วจะปิด ทำให้น้ำไม่ไหลย้อนกลับ และเราส่งน้ำขึ้นไปได้เรื่อยๆ
หลักการนี้ มีให้เห็นตามขวดน้ำยาล้างมือ โลชั่น สบู่เหลวที่มีหัวปัมป์กดที่หัว เสปรย์น้ำหอมแบบกดที่หัวขวด
เมื่อกดหัวลง ลูกบอลลูกใหญ่ด้านล่าง ตกลงไปข้างล่าง ปิดทางไม่ให้ของเหลวไหลย้อนกลับลงขวดไป เมื่อปล่อยหัวให้คลายออก ช่องว่างตรงสปริงมีความดันต่ำ จึงสูบของเหลวจากในขวดขึ้นมาผ่านลูกบอลลูกใหญ่ด้านล่าง ทีนี้พอกดลงไปอีกที ลูกบอลลูกใหญ่ก็ลงไปปิด ทำให้ของเหลวในขวดค้างอยู่ตรงช่องสปริง แล้วเรื่องจากช่องนี้มีความดันสูงขึ้น จึงผลักลูกบอลลูกเล็กทางด้านบนให้ลอยขึ้น ถ่ายของเหลวที่สูบขึ้นมา ออกไปทางหัว
กล่าวคือ ด้วยเช็ควาล์วสองตัว เราสามารถสูบของเหลวจากที่ต่ำขึ้นมาสู่ที่สูงได้ ด้วยการกดและปล่อย
ปัมป์น้ำแบบใช้แรงคน มีความเหมาะสมในหลายอย่าง เช่นสูบน้ำเข้านาเข้าสวนในกรณีที่แหล่งน้ำอยู่ต่ำกว่าระดับท้องร่อง สูบน้ำออกจากตู้ปลา ยิ่งกว่านั้น ในอัฟริกา และอินเดีย ใช้สูบน้ำจากบ่อลึก 50-100 เมตร (ใช้แรงคนจริงๆ)
วิดีโอชุดข้างล่างนี้ เป็นตัวอย่างของปัมป์แรงคน ที่เคลมว่าสูบน้ำได้ 5 แกลลอนใน 6 วินาที ดังนั้นจะสูบเต็มถัง 200 ลิตร ภายใน 70 วินาที หรือว่าสูบน้ำ 1 คิว (1 ลูกบาศก์เมตร หรือ 1,000 ลิตร) ในเวลา 5 นาทีเท่านั้น สร้างด้วยท่อ PVC ขนาด 4 นิ้ว ชาวบ้านสร้างและบำรุงรักษาได้เอง
