ลานซักล้าง

อุทกภัยใหญ่สร้างความเดือดร้อนทุกหย่อมหญ้า ผู้ที่โชคดีไม่โดนอุทกภัย ก็จะเจอทุพภิกขภัยตามมาในเวลาอีกไม่นาน เนื่องจากพื้นที่ปลูกพืชอาหารได้รับความเสียหายเป็นวงกว้าง

“คนไทย มีน้ำใจ ไม่ทิ้งกัน” ถึงกระนั้น ก็ยังมีหลายเรื่องที่น่าจะทำความเข้าใจกันครับ

1. ความรู้สึกที่ว่าเจ้าหน้าที่ไม่เห็นทำอะไรเลย มีสิทธิ์รู้่สึกอย่างนี้ได้ครับ แต่ต้องรู้ด้วยว่าเจ้าหน้าที่ในพื้นที่เองนั้น ก็เป็นผู้ประสบภัยเหมือนกัน ใจเขา ใจเรานะครับ ถ้าเรารู้สึกแย่ เจ้าหน้าที่เขาก็คงรู้สึกแบบเดียวกัน ยิ่งมีคำสั่งที่ไม่รู้เรื่อง ต้องไปต้อนรับคณะผู้ใหญ่ซึ่งไม่รู้จะลงพื้นที่ไปทำไมให้ยุ่ง เหน็ดเหนื่อย ไม่ได้พัก ไม่ได้หยุดเลยตลอดมาตั้งแต่น้ำท่วม ในบางพื้นที่ก็หลายเดือนแล้ว

2. พื้นที่ประสบภัยเป็นพื้นที่อันตราย ไม่เหมาะกับการไปปิคนิคนะครับ ไม่เหมือนกับไปเที่ยวผจญภัย หากลงพื้นที่แล้วรับผิดชอบตัวเองไม่ได้ ต้องให้คนไปรับไปส่ง ต้องมีคนพาไปกินข้าว ไม่มีทักษะในเรื่องความปลอดภัย อย่างนี้อย่าไปเลยครับ ให้คนรับรองเอาเวลาไปช่วยเหลือชาวบ้านดีกว่า แล้วตัวเราช่วยอย่างอื่นดีไหมครับ

3. เมื่อลงพื้นที่แล้ว ของที่นำไปให้ ก็ขอให้ให้จริงๆ ไม่ใช่ว่ามอบให้ไปแล้วยังยึดติดอีกว่าถุงนี้เราเป็นคนให้ไป อย่างนั้นยังไม่ได้ให้หรอกครับ ยังเป็นถุงยังชีพของเราอยู่

อ่านต่อ »

เมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน ผมทำงานอยู่บริษัทข้ามชาติสาขาประเทศไทย เป็นพนักงานรุ่นแรกๆ ก็มีโอกาสได้ร่วมงานเปิดสำนักงานอย่างเป็นทางการ ในงานนั้น มีผู้ใหญ่มาเปิดงาน มีลูกค้าและคู่ค้ามาร่วมแสดงความยินดีด้วย เจ้าหน้าที่ท่านหนึ่ง เกิดไม่แน่ใจขึ้นมาว่าจะต้องแต่งตัวอย่างไรจึงจะเหมาะสม จึงถามกรรมการผู้จัดการ ว่า Do we have to dress? กรรมการผู้จัดการ (คนอเมริกัน) กลับตอบว่า You are free to nake ซึ่งทำให้คนถามกลับงงหนักเข้าไปใหญ่ ว่าทำไมจึงได้รับคำตอบแบบนั้นพร้อมเสียงหัวเราะ

เรื่องนี้เป็นเพราะความไม่เข้าใจในภาษา ผู้ถามจะถามว่าต้องแต่งชุดใหญ่หรือเปล่า แทนที่จะถามว่า Do we have to dress up? กลับไปถามว่าต้องใส่เสื้อผ้าหรือเปล่า กรรมการผู้จัดการเค้าก็เก็ตครับว่าไม่ใช่ภาษาพ่อภาษาแม่ เลยตอบกลับมาอย่างตลกๆ ว่า คุณจะเปลือยกายก็ได้ ซึ่งทำให้ผู้ถามงงหนักเข้าไปใหญ่ เพราะไม่เข้าใจว่าตัวเองพูดอะไรออกไป ทำไมจึงได้รับคำตอบอย่างนั้น ส่วนคนฟังรวมทั้งผมด้วย ก็ลงไปกองอยู่ตรงนั้นหัวเราะกันท้องคัดท้องแข็ง… กรรมการผู้จัดการรู้อยู่แล้วว่าผู้ถามใช้คำไม่ถูกต้องและตอบกลับไปในแนวตลก แต่ผู้ถามที่ได้คำตอบนั้นไม่เก็ต จนกระทั่งอธิบายให้ฟังว่าตลกยังไง (มีหัวเราะกันอีกรอบโดยผู้ที่ไม่เก็ตในรอบแรก)

งานอาสาและการบรรเทาทุกข์ก็มีลักษณะคล้ายกัน แม้จะสื่อกันด้วยภาษาไทย แต่ที่ยากที่สุดคือการสื่อบริบท โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากไม่เคยฝึกมา หรือไม่ละเอียดพอ ข่าวสารที่ไม่มีบริบทหรือมีความจริงเพียงส่วนเดียว จะถูกเข้าใจผิดหรือบิดเบือนโดยจงใจได้ง่าย

อ่านต่อ »

แม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่ อ.เมืองปทุมธานีเป็นต้นมา กว้าง 200 ม. อย่างสม่ำเสมอ ยกเว้นตรงเกาะเกร็ด นนทบุรี ซึ่งเป็นคลองขุดกว้าง 100 ม. (แต่แม่น้ำสายเก่าที่ไหลอ้อมไป อยู่ติดกันและยังกว้าง 200 ม. เช่นเดิม)

ความกว้าง 200 ม. นี้ เท่ากับที่ปากน้ำโพ นครสวรรค์ และเท่ากับที่ ต.โผงเผง อ.ป่าโมก อ่างทอง ซึ่งอยู่เหนือ อ.บางบาล อยุธยา แต่ถ้าฝนไม่ตกหนัก ผมไม่คิดว่ากรุงเทพจะจมน้ำ

ทั้งนี้เป็นเพราะความจุของลำน้ำแถบ โผงเผง บางบาล มีเพียง 1,800 ลบ.ม./วินาที อันนี้หมายความว่าถ้าน้ำไหลมาเป็นปริมาณเกินค่า 1,800 ลบ.ม./วินาที น้ำก็จะยกตัวขึ้นพ้นตลิ่ง ไหลเข้าท่วมแผ่นดิน แล้วแต่ว่าที่ไหนต่ำกว่าก็จะท่วมก่อน บางบาลจึงน้ำท่วมหนักทุกปี เมื่อเขื่อนเจ้าพระยาระบายน้ำมาเกินนี้ และน้ำไม่สามารถจัดสรรไปยังช่องทางอื่นได้ บางบาลก็ท่วมครับ

อ่านต่อ »

วันนี้ ออกจากบ้านตั้งแต่เช้า ไปงาน Software Park Annual Conference 2011 ซึ่งไม่ได้นอนตามเคย

ที่ต้องไปเช้าก็เพราะว่ามูลนิธิได้รับรางวัลครับ เพื่อความเหมาะสม จึงขอร้องลุงเอก (พล.อ. เอกชัย ศรีวิลาศ) ในฐานะประธานมูลนิธิขึ้นรับรางวัล ลุงเอกมีสอนด้วยเช้านี้ แต่ยังกรุณาขยับเวลาให้ ขอบคุณครับ

ลุงเอกรับรางวัลเสร็จ ก็ชะแว๊บออกจากงานไปสอนอย่างรวดเร็ว ซึ่งผมก็ต้องเผ่นเหมือนกัน เนื่องจากมีการประชุมเชิงปฏิบัติการเรื่องเครือข่ายการจัดการภัยพิบัติโดยชุมชน จัดโดยสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) หรือเดิมคือศูนย์นเรนทร สนุกดีครับ แต่ไม่ได้มีอะไรที่ประหลาดใจ ได้ยินคำยืนยันซ้ำแล้วซ้ำอีก ทั้งข้อมูล คำเสนอแนะ ก็เขียนอยู่ในลานซักล้างนี่ทั้งนั้น แต่ผมอยู่ฟังจนจบไม่ไหว พออายุมากขึ้น อดนอนเหมือนสมัยหนุ่มๆ ไม่ไหว ก็เลยต้องขอตัวกลับก่อน

อ่านต่อ »

สิบชั่วโมงก่อนเขียนบันทึกนี้ ได้รับจดหมายส่งต่อฉบับหนึ่ง ขอตัดตอนส่วนเสียงสะท้อนของชาวบ้านแถวบางระกำมาให้อ่านกัน…

…ถ้าเลือกได้ไม่มีใครอยากอยู่ไปวันๆด้วย “ถุงยังชีพ” หรอก ป้าก็อยากทำมาหากิน
แต่ปีนี้น้ำมาเร็วกว่าปีก่อนๆ ปกติก็กันยา-ตุลาโน่นอะปีนี้มันท่วมตั้งแต่กรกฎาเลย
ข้าวทั้งนาไม่ได้เกี่ยวสักเม็ด บางคนไม่เข้าใจเค้าก็ว่าเราไม่เตรียมพร้อมเอง
ทั้งที่รู้ว่ามันท่วมมาทุกปี ป้าอยู่มาจนป่านนี้ทำไมจะไม่รู้
คนข้างนอกมองพวกเราว่าเราไม่ช่วยเหลือตัวเอง เอะอะก็ขอถุงยังชีพ
เค้าไม่มาดูไหนจะว่าพวกเราอีกว่าได้เยอะจนไปตั้งร้านขายได้แล้วมั้ง
ที่เค้าว่ากันบางระกำโมเดลอะไรนั่นอะป้าไม่รู้เรื่องหรอก
รู้แต่ว่าวันนี้ก็เดือนร้อนกันอยู่…

รู้สึกอย่างไรที่ส่งถุงยังชีพไป โดยไม่รู้ว่าชาวบ้านต้องการอะไรครับ เสียงสะท้อนแบบนี้ เป็นไปในทำนองเดียวกันกับเสียงที่อาสาสมัครที่ลงพื้นที่อื่นได้ยินมา (และมีอาสาสมัครที่ไม่ได้ยินเรื่องแบบนี้เช่นกัน)

ถุงยังชีพนั้นมีประโยชน์ แต่มีมากเกินไปกลับเป็นภาระ ทางส่วนผู้บริจาคก็อยากจะช่วย ขอให้ช่วยได้บ้าง ก็คงดีกว่านิ่งดูดายในขณะที่ผู้ประสบภัยอยู่ในความทุกข์ยาก ลืมคิดไปว่าตนคิดแบบคนเมือง สิ่งของที่ส่งไปโดยไม่รู้ความต้องการนั้น หลายกรณีไม่เกิดประโยชน์ต่อผู้ประสบภัย

อย่าไปว่าป้าคนนี้เรื่องมากเลยครับ ควรดูตัวเองด้วยเหมือนกัน เพื่อที่น้ำใจของท่านจะได้เกิดประโยชน์สมดังความตั้งใจ

อ่านต่อ »

คงพอรู้กันบ้าง มูลนิธิโอเพ่นแคร์เปิดบัญชีรับบริจาคช่วยเหลือผู้ประสบภัยมาตั้งแต่ปลายปีที่แล้ว

ที่มูลนิธิเข้ามาเกี่ยวข้อง ก็เพื่อให้เกิดความโปร่งใสในการรักษาและเบิกจ่ายเงินบริจาค ให้เกิดประโยชน์ต่อผู้ประสบภัยจริงๆ — ผมไม่อยากพูดมากหรอกครับ แต่มีบางกรณีที่เงินบริจาครั่วไหลไปโดยไม่มีใครตรวจสอบ — ความเคลื่อนไหวของบัญชีนั้น ใช้วิธีถ่ายรูปสมุดคู่ฝากของธนาคาร ซึ่งธนาคารเป็นผู้พิมพ์ วิธีนี้จะเห็นความเคลื่อนไหวของเงินบริจาคทั้งขาเข้าและขาออก และใช้ใบโอนเงินของธนาคารเป็นหลักฐานการจ่ายเงิน

ในส่วนของเงินออก ก็สั่งจ่ายแก่ผู้ประสบภัยโดยตรง ทีนี้ในพื้นที่ประสบภัย เป็นเรื่องลำบากเหมือนกันว่าจะให้ผู้ประสบภัยไปเบิกเงินจากธนาคาร ดังนั้นมีหลายกรณีที่มูลนิธิบริจาคเงินต่อให้กับอาสาสมัคร ที่ช่วยเหลือผู้ประสบภัยอย่างตรงไปตรงมา มีใบเสร็จมาแสดงว่าใช้เงินไปอย่างไร (แต่ใบเสร็จเหล่านี้ ไม่ใช่ส่วนของมูลนิธิแล้ว เนื่องจากได้บริจาคเงินต่อไปผ่านธนาคารไปก่อนแล้ว และใช้ใบนำฝากเป็นหลักฐานทางบัญชี) อย่างไรก็ตาม มูลนิธิตรวจสอบค่าใช้จ่ายเหล่านี้ ว่าไม่มีรายการที่ผิดปกติพิกลพิการ เพื่อที่ว่าผู้บริจาคจะได้สบายใจ ว่าได้ส่งต่อเงินบริจาคไปแล้วตามวัตถุประสงค์ของการบริจาค

บัญชีรับบริจาคนั้น ใช้บัญชีธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาเซ็นทรัลพลาซาแจ้งวัฒนะ เลขที่ 402-177853-3 แต่การสั่งจ่ายนั้น แล้วแต่ว่าผู้รับใช้บัญชีของธนาคารอะไร อันนี้ทำให้ผมต้องถอนจากไทยพาณิชย์ไปฝากยังธนาคารอื่น ซึ่งก็ตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกัน และเปิดถึงค่ำทุกวัน ไม่เว้นเสาร์-อาทิตย์ และมีโอกาสได้เปรียบเทียบบริการหน้าเคาน์เตอร์ของธนาคารต่างๆ ทั้งนี้ผมไม่สามารถใช้ตู้เบิกถอนอัตโนมัติ หรือใช้ธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ได้ ต้องทำรายการหน้าเคาน์เตอร์เท่านั้น เนื่องจากบัญชีของมูลนิธิเป็นบัญชีนิติบุคคล และไม่สามารถทำการฝากผ่านตู้รับฝากอัตโนมัติได้ เนื่องจากต้องการใบนำฝากตัวจริงมาเป็นหลักฐานทางบัญชี

อ่านต่อ »

การทำอะไรไปโดยไม่รู้ข้อเท็จจริง การคิดแทนชาวบ้านโดยคิดแบบคนเมือง การให้โดยไม่รู้ว่าเป็นสิ่งที่ต้องการหรือไม่ ทั้งหมดนี้ เริ่มจากอคติ+มานะ และเป็นมิจฉาทิฐิ แต่ว่าการลงมือทำสิ่งที่เชื่อว่าจะก่อให้เกิดประโยชน์ ก็ยังดีกว่าไม่ทำอะไรนะครับ

ประเด็นสำคัญอยู่ที่ว่าสิ่งที่เชื่อว่าจะก่อให้เกิดประโยชน์นั้น เมื่อทำไปแล้วเบียดเบียนใครหรือไม่ ก่อประโยชน์จริงหรือไม่ เกิดประโยชน์สมดังความตั้งใจหรือไม่… คือว่าถ้าทำกับไม่ทำมีผลเท่ากัน ไม่ทำจะประหยัดกว่าและไม่เพิ่มเอนโทรปีด้วยครับ

เพื่อที่จะให้ได้ข้อมูลสถานการณ์ในพื้นที่ ผมคิดว่าน่าจะมี app ในมือถือจำพวกสมาร์ตโฟนคอยช่วยครับ

แน่นอนล่ะ ไม่ใช่ว่าทุกคนมี (หรือควรมี) แต่การที่จะบอกว่าทุกคนไม่มีนั้น ก็คงไม่จริงเช่นกันหรอกครับ ถึงชาวบ้านในพื้นที่จะไม่มี คนที่ลงพื้นที่ไปช่วยเหลือ ก็อาจจะมีติดไปบ้าง

อ่านต่อ »

น้ำไหลมา ไม่อยากให้น้ำเข้า ก็เอารั้วกั้นไว้ครับ

อ่านต่อ »

มีเรื่องจะขอความเห็นครับ

กรณีน้ำป่าไหลหลากจากฝนตกหนักนั้น มีกรณีที่การช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ผู้ประสบภัยก็ยากลำบากเช่นกัน คือเนื่องจากน้ำไหลเชี่ยวมาก แพหรือเรือพายไม่สามารถจะทานแรงของกระแสน้ำได้

ทางราชการมีเรือ แต่เรือมักไม่มีเครื่อง (ทำไมก็ไม่รู้) เรือที่ติดเครื่องเรือ ก็ขนส่งลำบากและมักไม่ทันการ เรือมีความจำเป้นในการส่งอาหาร น้ำ ยา บุคลากรทางการแพทย์ กู้ภัย และอาสาสมัครลงไปในพื้นที่ ในบางกรณีก็ต้องนำคนเจ็บส่งโรงพยาบาล

ผมชอบแนวคิดที่อาจารย์ทวิชให้นักศึกษาม.เทคโนโลยีสุรนารี ลองทำแพใช้เครื่องตัดหญ้าเมื่อคราวน้ำท่วมโคราช เป็นการแสวงเครื่อง ลบล้างลัทธิซื้อแหลก แสดงให้เห็นชัดว่าความรู้ง่ายๆ ประกอบกับความกล้าที่จะแสวงเครื่องดัดแปลงวัสดุในท้องถิ่น ก็สามารถจะช่วยตัวเองในเรื่องของเดินทางในช่วงน้ำท่วม

อ่านต่อ »

วันนี้มีประชุมเครือข่ายรับมือสถานการณ์ฉุกเฉิน ภาคประชาชน แต่ผมไม่ได้ไปเนื่องจากนัดไปดูที่ที่คิดว่าจะสร้างหมู่บ้านโลก

ที่ดินผืนนี้ เป็นที่ขนาด 30 ไร่ มองดูจากถนนใหญ่สวยมาก เป็นเนินเขา อนุมาณได้ว่ามีน้ำอยู่ด้านข้างเนื่องจากมีแนวต้นไม้ขึ้นหนาทึบ เห็นมากับตา ใช่แน่ๆ

แต่ถึงจะแน่ใจขนาดไหน ก็ต้องไปดูรายละเอียดครับ และเป็นการตัดสินใจที่ถูกต้องจริงๆ เพราะว่าเมื่อไปดูแล้ว มันไม่ได้เป็นอย่างที่มองเห็นไกลๆ และไม่ใช่อย่างที่คิดไปเอง

อ่านต่อ »