โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
อ่าน: 6980โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ พระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จ ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยูหัว… ตัวสะกดคงไว้ตามต้นฉบับ ที่ตีพิมพ์ใน พ.ศ. 2468
—-
กิจ ๑๐ ประการที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ
๏ บัณฑิตวินิจแล้ว แถลงสาร สอนเอย
ทศนฤทุมนาการ ชื่อชี้
เหตุผู้ประพฤติปาน ดังกล่าว นั้นนอ
โทมนัสเพราะกิจนี้ ห่อนได้เคยมี
๑ เพราะทำความดีทั่วไป
๏ ทำดีไป่เลือกเว้น ผู้ใด ใดเฮย
แต่ผูกไมตรีไป รอบข้าง
ทำคุณอุดหนุนใน การชอบ ธรรมนา
ไร้ศัตรูปองมล้าง กลับซ้องสรรเสริญ
๒ เพราะไม่ได้พูดร้ายต่อใครเลย
๏ เหินห่างโมหะร้อน ฤษยา
สละส่อเสียดมารษา ใส่ร้าย
คำหยาบจาบจ้วงอา ฆาฏขู่ เข็ญเฮย
ไป่หมิ่นนินทาบ้าย โทษให้ผู้ใด
๓ เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน
๏ ยินคดีมีเรื่องน้อย ใหญ่ไฉน ก็ดี
ยังบ่ลงเห็นไป เด็ดด้วน
ฟังตอบสอบคำไข คิดใคร่ ครวญนา
ห่อนตัดสินห้วนห้วน เหตุด้วยเบาความ
๔ เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด
๏ พาทีมีสติรั้ง รอคิด
รอบคอบชอบแลผิด ก่อนพร้อง
คำพูดพ่างลิขิต เขียนร่าง เรียงแฮ
ฟังเพราะเสนาะต้อง โสตทั้งห่างภัย
๕ เพราะอดพูดในเวลาโกรธ
๏ สามารถอาจห้ามงด วาจา ตนเฮย
ปางเมื่อยังโกรธา ขุ่นแค้น
หยุดคิดพิจารณา แพ้ชนะ ก่อนนา
ชอบผิดคิดเห็นแม้น ไม่ยั้งเสียความ
๖ เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน
๏ กรุณานรชาติผู้ พ้องภัย พิบัติเฮย
ช่วยรอดปลอดความไขษย สว่างร้อน
ผลจักเพิ่มพูลใน อนาคต กาลแฮ
ชนจักชูชื่อช้อน ป่างเบื้องประจุบัน
๗ เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด
๏ ใดกิจผิดพลาดแล้ว ไป่ละ ลืมเลย
หย่อนทฤฐิมานะ อ่อนน้อม
ขอโทษเพื่อคารวะ วายบาด หมางแฮ
ดีกว่าปดอ้อมค้อม คิดแก้โดยโกง
๘ เพราะความอดกลั้นต่อผู้อื่น
๏ ขันตีมีมากหมั้น สันดาน
ใครเกะกะระราน อดกลั้น
ไป่ฉุนเฉียบเฉกพาล พาเดือด ร้อนพ่อ
ผู้ประพฤติดั่งนั้น จักได้ใจเย็น
๙ เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนิทาน
๏ ไป่ฟังคนพูดฟุ้ง ฟั่นเฝือ
เท็จและจริงจานเจือ คละเคล้า
คือมีดเที่ยวกรีดเถือ ท่านทั่ว ไปนา
ฟังจะพาพลอยเข้า พวกเพ้อรังควาน
๑๐ เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย
๏ อีกหนึ่งไป่เชื่อถ้อย คำคน ฦๅแฮ
บอกเล่าข่าวเหตุผล เรื่องร้าย
สืบสอบประกอบจน แจ่มเท็จ จริงนา
ยังบ่ด่วนยักย้าย ตื่นเต้นก่อนกาล
๏ ข้อความตามกล่าวแก้ สิบประการ นี้นอ
ควรแก่ความพิจารณ์ ทั่วผู้
แม้ละไป่ขาดปาน โคลงกล่าว ก็ดี
ควรระงับดับสู้ สงบบ้างยังดี
« « Prev : โคลงสุภาษิต โสฬศไตรยางค์
ความคิดเห็นสำหรับ "โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ"