โคลงสุภาษิต โสฬศไตรยางค์
อ่าน: 7109เป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นำมาแสดงในวันนี้เนื่องจากเป็นวันปิยมหาราช
เป็นโคลงเตือนใจ 16 หมวด แต่ละหมวดชี้ 3 ประเด็น ค้น Google ดูแล้ว ไม่ปรากฏเนื้อความให้อ่านได้ เจอแต่ฉบับ pdf ที่ศูนย์สารนิเทศมนุษยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหวิทยาลัย ผมจึงนำมาพิมพ์ใหม่โดยคงตัวสะกดไว้ตามแบบเมื่อการพิมพ์ในปี 2468
๏ ปราชญ์แสดงดำริห์ด้วย ไตรยางค์
โสฬศหมดหมวดปาง ก่อนอ้าง
เปนมาติกาทาง บัณฑิต แสวงเอย
หวังสวัสดิ์ขจัดทุกข์สร้าง สืบสร้องกุศล
—-
สามสิ่งควรรัก
ความกล้า ความสุภาพ ความรักใคร่
๏ ควรกล้ากล้ากล่าวถ้อย ทั้งหทัย แท้แฮ
สุวภาพพจนภายใน จิตรพร้อม
ความรักประจักษ์ใจ จริงแน่ นอนฤๅ
สามสิ่งควรรักน้อม จิตรให้สนิทจริง
—-
สามสิ่งควรชม
อำนาจปัญญา เกียรติยศ มีมารยาทดี
๏ ปัญญาสติล้ำ เลิศญาณ
อำนาจศักดิ์ศฤงคาร มั่งขั้ง
มีมารยาทเรียบเสี่ยมสาร เสงี่ยมเงื่อน งามนอ
สามสิ่งควรจักตั้ง แต่ซ้องสรรเสริญ
—-
สามสิ่งควรเกลียด
ความดุร้าย ความหยิ่งกำเริบ อกตัญญู
๏ ใจบาปจิตรหยาบร้าย ทารุณ
กำเริบเอิบเกินสกุล หยิ่งก้อ
อีกหนึ่งห่อนรู้คุณ ใครปลูก ฝังแฮ
สามสิ่งควรเกลียดท้อ จิตรแท้อย่าสมาน
—-
สามสิ่งควรรังเกียจติเตียน
ชั่วเลวทราม มารยา ฤษยา
๏ ใจชั่วชาติต่ำช้า ทรชน
ทุจริตมารยาปน ปกไว้
หังส์จิตรคิดเกลียดคน ดีกว่า ตัวแฮ
สามส่วนความเกลียดใกล้ เกลียดซ้องสมาคม
—-
สามสิ่งควรเคารพ
ศาสนา ยุติธรรม ความประพฤติเปนประโยชน์ทั่วไปไม่ฉเพาะตัวเอง
๏ ศาสนาสอนสั่งให้ ประพฤติดี
หนึ่งยุติธรรมไป่มี เลือกผู้
ประพฤติเพื่อประโยชน์ศรี สวัสดิ์ทั่ว กันแฮ
สามสิ่งควรรู้รอบ เคารพเรื้องเจริญคุณ
—-
สามสิ่งควรยินดี
งาม ตรงตรง ไทยแก่ตน
๏ สรรพางค์โสภาคย์พร้อม ธัญลักษณ์
ภาษิตจิตรประจักษ์ ซื่อพร้อม
เปนสุขโสตตนรัก การชอบ ธรรมนา
สามสิ่งความชักน้อม จิตรให้ยินดี
—-
สามสิ่งควรปรารถนา
ความสุขสบาย มิตรสหายที่ดีดี ใจสบายปรุโปร่ง
๏ สุขกายวายโรคร้อน รำคาญ
มากเพื่อนผู้วานการ ชีพได้
จิตรแผ้วผ่องสำราญ รมย์สุข เกษมแฮ
สามสิ่งควรจักให้ รีบร้อนปรารถนา
—-
สามสิ่งควรอ้อนวอนขอ
ความเชื่อถือ ความสงบ ใจบริสุทธิ์
๏ ศรัทธาทำจิตรหมั้น คงตรง
สงบรงับดับประสงค์ สิ่งเศร้า
จิตรสอาดปราศสิ่งพะวง วุ่นขุ่น หมองแฮ
สามส่วนควรใฝ่เฝ้า แต่ตั้งอธิฐาน
—-
สามสิ่งควรนับถือ
ปัญญา ฉลาด มั่นคง
๏ ปัญญาตรองตริล้ำ ฦกหลาย
ฉลาดยิ่งสิ่งแยบคาย คาดรู้
มั่นคงไม่คืนคลาย คลอนกลับ กลายแฮ
สามสิ่งควรกอบกู้ กับผู้นับถือ
—-
สามสิ่งควรจะชอบ
ใจอารีสุจริต ใจดี สนุกเบิกบานพร้อมเพรียง
๏ สุจริตจิตรโอบอ้อม อารี
ใจโปร่งปราศราคี ขุ่นข้อง
สิ่งเกษมสุขเปรมปรี ดาพรั่ง พร้อมแฮ
สามสิ่งสมควรต้อง ชอบต้องยินดี
—-
สามสิ่งควรสงสัย
ยอ หน้าเนื้อใจเสือ กลับกลอก
๏ คำยอยกย่องเที้ยร ทุกประการ
พักตร์จิตรผิดกันประมาณ ยากรู้
เร็วรักผลักพลันขาน คำกลับ พลันฤๅ
สามส่วนควรแล้วผู้ พะพ้องพึงแคลง
—-
สามสิ่งควรละ
เกียจคร้าน วาจาฟั่นเฝือ หยอกหยาบแลแสลง ฤๅขัดคอ
๏ เกียจคร้านการท่านทั้ง การตน ก็ดี
พูดมากเปล่าเปลืองปน ปดเหล้น
คำแสลงเสียดแทงระคน คำหยาบ หยอกฤๅ
สามสิ่งควรทิ้งเว้น ขาดสิ้นสันดาน
—-
สามสิ่งควรกระทำให้มี
หนังสือดีดี เพื่อนดี ใจเย็นดี
๏ หนังสือสอนสั่งข้อ วิทยา
เว้นบาปเสาะกัลยาณ์ มิตรไว้
หนึ่งขาดปราศโทษา คติห่อ ใจเฮย
สามสิ่งควรมีให้ มากหยั้งยืนเจริญ
—-
สามสิ่งควรจะหวงแหนฤๅต่อสู้เพื่อรักษา
ชื่อเสียงยศศักดิ์ บ้านเมืองของตน มิตรสหาย
๏ ความดีมีชื่อทั้ง ยศถา ศักดิ์เฮย
ประเทศเกิดกุลพงศา อยู่ยั้ง
คนรักร่วมอัธยา ศรัยสุข ทุกข์แฮ
สามสิ่งควรสงวนตั้ง ต่อสู้ผู้เบียฬ
—-
สามสิ่งควรครองไว้
กิริยาที่เปนในใจ มักง่าย วาจา
๏ อาการอันเกิดด้วย น้ำใจ แปรฤๅ
ใจซึ่งรีบเร็วไว ก่อนรู้
วาจาจักพูดใน กิจสบ สรรพแฮ
สามสิ่งจำทั่วผู้ พิทักษ์หมั้นครองรวัง
—-
สามสิ่งควรเตรียมเพื่อ
อนิจัง ชรา มรณะ
๏ สิ่งใดในโลกล้วน เปลี่ยนแปลง
หนึ่งชราหย่อนแรง เร่งร้น
ความตายติดตามแสวง ทำชีพ ประลัยเฮย
สามส่วนควรคิดค้น คติรู้เตรียมคอย
๏ จบสารสิบหกเค้า คเนนับ หมวดแฮ
หมวดละสามคิดสรรพ เสร็จสิ้น
เปนสี่สิบแปดฉบับ บอกเยี่ยง อย่างแฮ
ตามแบบบ่ขาดหวิ้น เสร็จแล้วบริบูรณ์
« « Prev : อยู่สวนป่ามาครบเดือนแล้ว
Next : โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ » »
ความคิดเห็นสำหรับ "โคลงสุภาษิต โสฬศไตรยางค์"