จอมป่วนยุคกรีกชื่อ Socrates
อ่าน: 4023Socrates (วิกิพีเดียภาษาไทยเขียน โสกราตีส แต่มีการสะกดชื่ออื่นๆ เช่นโสเครตีส โสคราตีส ฯลฯ) ชาวกรีกซึ่งมีชีวิตอยู่ในช่วง พ.ศ. 73 ถึง พ.ศ. 144 ได้การรับยกย่องว่าเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งปรัชญาตะวันตก
เรื่องราวเกี่ยวกับ Socrates นั้น ปรากฏในงานเขียนของผู้อื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Plato และท่านอื่นๆ เช่น Xenophon Aristotle และ Aristophanes ซึ่งเมื่อใช้ข้อมูลทุติยภูมิที่แปลมาหลายทอดแบบนี้ ก็ต้องเข้าใจว่ามีการตีความ และอาจไม่ใช่ความจริงทั้งหมด!
อย่างไรก็ตาม พอประมวลได้ว่า Socrates ชอบพูดคุยกับนักปรัชญา นักปราชญ์ และคนสำคัญของกรีกท่านอื่นๆ; Plato เรียก Socrates ว่าจอมป่วน (Gadfly) ผู้ซึ่งไม่เคยเหนื่อยหน่ายที่จะถามคำถามจนผู้คนจนปัญญา (แน่ล่ะ ใครจะชอบ)
ตามหนังสือ Apology ของ Plato ความเป็นจอมป่วนของ Socrates เริ่มต้นเมื่อ Chaerephon เพื่อนของ Socrates ถามเทพยากร (the Oracle ในวิหาร Apollo ที่หมู่บ้าน Delphi) ว่ามีใคร “ฉลาด” กว่า Socrates ไหม เทพยากรตอบว่า “ไม่มี”
ตัว Socrates เองกลับไม่ได้ปลื้มเลย เขาคิดว่าคำตอบของเทพยากรเป็น Paradox (สิ่งที่ดูเหมือนใช่ กลับไม่ใช่; สิ่งที่ดูเหมือนไม่ใช่ กลับใช่) เพราะว่าเขาไม่ได้รู้สึกเลยว่า “รู้” อะไร ดังนั้นเขาก็จึงเริ่มถามอำมาตย์ในเอเธนส์ ไม่ว่าจะเป็นรัฐบุรุษ+นักการเมือง กวี ช่างฝีมือ ฯลฯ เพื่อที่จะแย้งคำของเทพยากร อนึ่ง Socrates ไม่นับถือเทพกรีกและไม่มีศาสนา
ในการป่วนชาวบ้านนั้น Socrates เรียนรู้ว่าบรรดาผู้ที่ “คิดว่า” ตัวเองรู้อะไรมากมายและฉลาดนั้น ไม่เจ๋งจริงอย่างที่กล่าวอ้างเลย
แต่ในที่สุด Socrates ก็ตระหนักว่าเทพยากรกล่าวถูกต้องแล้ว! ว่าไม่มีใครฉลาดกว่า Socrates เพราะ คนที่เรียกตัวเองว่า “ผู้รู้” นั้น ไม่ได้รู้อะไรจริงจังเลย ผิวเผินทั้งนั้น ถามไปลึกๆ เจ๊งชัยทุกราย แต่ตัวเขาเองนั้น อย่างน้อยก็ยังตระหนักว่าตัวเองไม่รู้ (จึงถาม จึงเรียนรู้ไปเรื่อยๆ ไม่รีบร้อนสรุปหรือตัดสินอะไร) จึงรู้มากกว่าผู้ที่เรียกตัวเองว่าผู้รู้
การที่ Socrates พบความจริงข้อนี้ กลับสร้างศัตรูให้เขามากมาย เพราะว่า “ผู้รู้” ของเอเธนส์ที่เขาไปถามในเวลานั้น กลายเป็นตัวตลกไปหมด ไปกระทบอัตตาอย่างรุนแรง จึงรวมหัวกันกลั่นแกล้งและกล่าวหา Socrates ว่าทำลายจิตใจของสาธารณชนชาวเอเธนส์
Socrates ก็ต่อสู้แก้ต่างให้ตัวเองในสภา (ผมเชื่อว่าเป็นสภามากกว่าศาล) แต่ในที่สุดเนื่องจากมีศัตรูมาก สภาก็ตัดสินว่าเขา “ผิด” และให้กำหนดโทษตัวเอง — Socrates จึงตัดสินตัวเองว่า เขารับค่าจ้างและอาหารที่เลี้ยงชีวิตเขาแลกกับเวลาที่เขาทุ่มเทเพื่อเอเธนส์ แต่ในเมื่อสภาตัดสินว่าเขาทำลายจิตใจของชาวเอเธนส์ จึงขอตัดสินให้ตายไปโดยการดื่มยาพิษ
ช่วงก่อนที่ยังคุมขังไว้ก่อนจะดื่มยาพิษนั้น เพื่อนและลูกศิษย์ของเขาพยายามหาทางพาเขาหนีออกจากที่คุมขัง แต่เขาปฏิเสธเพราะเห็นว่าจะเป็นการทำลายความถูกต้องของกฎหมาย กฎหมายเป็นข้อตกลงร่วมกันของสังคม และประชาชนทุกคนต้องเคารพกฎหมาย
อ่านแล้วรู้สึกอะไรบ้างไหมครับ
Next : ไวเกินไป » »
2 ความคิดเห็น
อ่านแล้วอยากเปลี่ยนชื่อฉายา อิอิ