ลานเก็บเรื่องมาเล่า

ท้องฟ้าวันเดินทาง

เช้าวันที่ 27 เวลาตีห้า ผมตื่นขึ้นมาตรวจสอบงานที่รับผิดชอบก่อนที่จะส่งให้บริษัท

ลูกสาวยืนยันกับเพื่อนว่าสายวันนี้จะหอบผ้าหอบผ่อนไปอยู่ด้วย เพื่อนก็แสนดี ยินดีต้อนรับ เธอโทรบอกคุณแม่เพื่อนคนนั้นแจ้งความประสงค์ ซึ่งครอบครัวเพื่อนก็เตรียมตัวรับ

สายหน่อยเธอพยายามติดต่อกับเจ้านายเพื่อแจ้งว่าจะเข้าทำงานสายเพื่อเก็บสิ่งของครั้งสุดท้ายก่อนที่จะแยกย้ายกัน คือผมกลับขอนแก่น รับแม่เขาที่สนามบินขึ้นอีสาน เธอจะอพยพไปอยู่กับเพื่อนที่ออกปากต้อนรับไว้ก่อนแล้ว

เราช่วยกันเก็บข้าวของขึ้นชั้นบนอีกครั้ง ลากตู้เย็นและเครื่องซักผ้าไปไว้ในที่ที่เหมาะสมแล้วเอาถุงพลาสติกใหญ่ ห่อ มัด ดูเหมือนของขวัญไปเลย

แม่ของลูกสาวโทรมาจากกระบี่ว่ากำลังจะเดินทางเข้ากรุงเทพฯ น้ำเป็นไง เก็บของหรือยัง ไปบ้านขอนแก่นด้วยกันได้ไหม..น้ำมาถึงไหนแล้ว…ฯลฯ….

ลูกสาว..เธอติดต่อกับเจ้านายได้ และได้รับข่าวดีว่า สำนักงานประกาศปิดจนถึงวันสิ้นเดือน เราก็เฮ….น่ะซี….. เธอยกเลิกการมาพักกับเพื่อน แจ้งว่าสำนักงานสั่งปิดจึงขอกลับขอนแก่น ไม่ลืมที่จะขอบคุณน้ำใจที่จัดที่พักไว้ให้

สาย..สาย..ได้รับ SMS จากประธานบริษัท เตือนให้พนักงานบริษัทในพื้นที่ต่างๆของ กทม.พึงระมัดระวังเรื่องน้ำท่วม แนะนำสิ่งที่ควรปฏิบัติ และประกาศจัดที่พักให้พนักงานที่น้ำท่วมบ้าน…

เที่ยง…..เราพร้อมแล้วที่จะเดินทาง ยาหยีนั่งคอยอยู่ที่สนามบินสุวรรณภูมิแล้ว สั่งลาเพื่อนบ้าน ตรวจสอบเบอร์โทรศัพท์กันแล้วฝากฝังบ้านไว้ด้วย จะโทรมาถามข่าวคราวน้ำท่วมประจำ เพื่อนบ้านที่อยู่ตรงข้ามไม่อพยพกลับสงขลา เพื่อนบ้านที่ติดกันบอกว่าจะอยู่สู้กับน้ำที่นี่

เราผ่านถนนรามอินทรามุ่งสู่วงแหวนตะวันออกและเป้าหมายคือสุวรรณภูมิ มีรถจอดเต็มบนทางยกระดับ ทั้งเห็นใจและเข้าใจว่าเขาเหล่านั้นไม่มีทางออกที่จะรักษารถ สถานที่ที่รัฐประกาศก็ไกลไปและอาจจะเต็มหมดแล้วก็ได้..

กว่าจะออกจากสุวรรณภูมิก็บ่ายสองโมง เราใช้เส้นทางทางด่วนใหม่กรุงเทพฯชลบุรี-ฉะเชิงเทรา-วังน้ำเขียว-โคราช-ขอนแก่น เป็นเส้นทางที่เราใช้ขาลง แต่ยาหยีผมแนะนำเส้นทาง ฉะเชิงเทรา-บุรีรัมย์-มหาสารคาม-ขอนแก่นสำรองไว้

พ่อเจ้า…ที่สถานที่รับส่งคนทั้งขาเข้าและขาออกที่สนามบินสุวรรณภูมิ ไม่มีระเบียบอะไรแล้ว รถติด เพราะมีรถจอดซ้อนสามแถว ทำให้รถเข้ามารับหรือส่งผู้โดยสารต้องกระดึบๆกัน แล้วมันก็ติดสะสมน่ะซี แต่มี เจ้าหน้าที่คอยจัดการ ก็พอกล้อมแกล้มไปได้

ผมขับรถฉลุยมอเตอร์เวย์ไปชลบุรี รถหนาแน่นมาก แต่ก็ทำความเร็วได้ เมื่อมาถึงทางแยกลงฉะเชิงเทรารถเริ่มติด แต่ก็พอไปได้ มีรถแซงขวามาแทรกแบบลัดคิวเช่นเคย

เนื่องจากเราสามคนพ่อแม่ลูกเพิ่งจะเริ่มเดินทาง ก็โออยู่ กระดื๊บๆไปเรื่อยๆ บางช่วงก็ทำความเร็วได้สัก 300 เมตรก็ติดอีก เป็นรถสารพัดชนิดตั้งแต่ เก๋งส่วนบุคคล กระบะ บรรทุกเครื่องครัว และรถบรรทุก 10 ล้อสารพัดสินค้า คันยาว…

เพราะข้างหน้าวิ่งผ่านตัวเมืองจึงติดไฟแดง เมื่อจำนวนรถมากก็ต้องติดแบบนี้ เราเอาเรื่องราวต่างๆมาคุยกันจนหมด ก็ยังไม่ผ่าน ข้าวกลางวันยังไม่ได้กิน แต่เราตุนขนมและน้ำมาเต็มรถ

ผู้โดยสารในรถเริ่มต้องการเข้าห้องน้ำ ปั้มก็มองไม่เห็น ได้แต่ปลอบใจกันว่า เดี๋ยวคงเจอะข้างหน้า อดทนหน่อย

รถก็วิ่งไม่ได้ กระดึ๊บๆไปเท่านั้น เพราะต่างก็อพยพมุ่งสู่อีสานกันทั้งนั้นส่วนหนึ่งคนกรุงเทพฯก็ไปวังน้ำเขียว เพื่อหลบมาสักพัก…

กว่าจะถึงกบินทร์บุรีก็นานมาก ที่ปั้ม ปตท.ก่อนจะขึ้นภูเขาวังน้ำเขียว รถแวะเข้ามาปั้มเพื่อเติมเต็มน้ำมัน เข้าห้องน้ำ พักรถ หาเครื่องดึ่ม อาหารกิน แทบไม่มีที่จอดรถ เข้าคิวเข้าห้องน้ำกันเลย ซี่งไม่เคยเห็นภาพนี้…. ลูกสาวหลับไปหลายรอบ เธอไม่ลงรถขอหลับต่อ เราจัดการปลดปล่อยน้ำออกจากร่างกายแล้วไปหาก๋วยเตี๋ยวร้อนๆกินกันสองคน สายตาก็มองคนมหาศาลที่แย่งกันกิน หาที่จอดรถ เอาน้องหมาลงมาเดิน ฯลฯ…

เราออกเดินทางต่อ มืดสนิท ปริมาณรถหนาแน่นมากขึ้น ถนนสองเลนกลายเป็นการวิ่ง 3 และ 4 เลนในที่สุด รถเราถูกบีบให้อยู่ขอบถนนซ้ายสุด แล้วก็กระดื๊บไปแบบนี้นานนับชั่วโมง การกระดื๊บ มันไม่ใช้กระดื๊บไปตลอดนะครับ แต่กระดื๊บไปสองสามวาก็หยุดสักพัก แล้วกระดื๊บใหม่ ที่เลนขาเข้าเห็นรถสวนมาน้อยมากและมีรถ ติดไปกระพริบแดงๆวิ่งไปสองสามคัน ใครๆก็เด่าว่า คงเกิดอุบัติเหตุ และนั่นอาจจะเป็นเหตุที่รถติด

สี่ทุ่มกว่าแล้ว ยังอยู่ที่กบินทร์บุรี ข้างทางที่เรากระดื๊บไปนั้น มีชาวบ้านถือเป็นโอกาสทำก้าวกล่องมาขาย ตั้งโต๊ะขายน้ำ ขายเครื่องดื่มประเภทกระทิงแดง และขายได้ คนที่นั่งในรถทางเลนขวาไม่ติดด้านขายของก็เดินลงจากรถมาซื้อของไปแจกจ่ายกัน บางช่วงรถเคลื่อนตัวไปกลับหารถไม่ถูกวิ่งหารถกันวุ่นไปหมด แต่จริงๆรถก็วิ่งไปไม่ไกลหรอก..เห็นแล้วก็ขำไม่ออก บางคนหน้าตาตื่นเชียว

สภาพที่ติดแหง๊กเช่นนี้ เราเห็นรถบางคันเลี้ยวเข้าปั้มน้ำมันที่ปิดกิจการ จอดรถเอาเต้นท์มากางและนอน…เออ เข้าท่านะ บางคันเลี้ยวเข้าจอดเพิงขายของของชาวบ้านข้างทาง คงให้ลูกหลานกินข้าว เขาคงไม่ได้แวะที่ปั้ม และไม่คิดว่ามันจะติดมากมายขนาดนี้

รถบางคันจอดตาย ถูกดันเข้าข้างทาง สภาพแบบนี้หากสภาพรถไม่ดี มันจะ โอเวอร์ฮีต แล้วเครื่องก็จะดับ หากยิ่งน้ำหล่อเย็นแห้งหมดละก็ เรื่องใหญ่ละค่าซ่อมไม่ต่ำห้าหมื่น…

จนถึงทางขึ้นภูเขาเราเห็นพนักงานจราจรมารวมตัวกันที่นี่จัดการบริหารรถ เราถูกเรียกให้แซงขวาขึ้นไป รดขาลงภูเขาถูกกักปล่อยให้ขาขึ้นวิ่งขึ้นใช้เวลามากกว่า เพื่อลดการติดแหง๊ก สาเหตุที่รถติดนั้นไม่ใช่อุบัติเหตุ แต่เป็นสภาพถนนตรงส่วนจะขึ้นภูเขานั่นแหละ ขบวนรถจากกรุงเทพฯวิ่งมา 3-4 เลนแล้วบีบลงเหลือ 1 เลน ไม่ติดวินาจสันตะโรก็ไม่ใช่แล้ว

วิ่งขึ้นภูเขาไปนิดเดียวก็ติดอีกแล้ว แต่กระดื๊บได้มากขึ้น เพราะผู้จัดการจราจรตรงตีนภูเขามาจัดการให้รถบรรทุกทุกประเภท ชนิด ขับชิดซ้ายเท่านั้น รถชนิดอื่นวิ่งตรงกลางถนน ทำให้รถพอขยับตัวได้ กว่าจะถึงยอดภูเขาได้ ก็ห้าทุ่มไปแล้ว

ผมเห็นทั้งขาขึ้นและขาล่องมีรถเมล์โดยสารทั้งชั้นเดียวบ้างสองชั้นบ้าง มากมายหลบมาใช้เส้นทางนี้เท่านั้น ผมนึกถึง NCA นครชัยแอร์ รถโดยสารที่คุณภาพดีที่สุด ผมว่าการออกต่างจังหวัดนั่งรถแบบนี้ดีที่สุด หนึ่ง มีห้องน้ำในตัว สองที่นั่งสบาย สามมีอาหาร น้ำดื่มตลอด สี่มีหนังให้ดู ห้าแอร์เย็นฉ่ำ หกปลอดภัยมากกว่า เจ็ดราคาถูกเพียงสี่ร้อยกว่าบาทระหว่างขอนแก่น-กรุงเทพฯ แปด สามารถเอาสิ่งของส่วนตัวติดตัวไปได้พอสมควร..

ขาลงจากภูเขาวังน้ำเขียวเข้าโคราชรถวิ่งได้ไม่ติด คนในรถหลับหมดยกเว้นคนขับรถ ถ้าคนขับหลับด้วยก็จบกัน ห้า ห้า ห้า

ถึงขอนแก่นก็ตีสามครึ่งโดยประมาณ เป็นการเดินทางที่ใช้เวลามากที่สุด เห็นใจ เข้าใจทุกท่านที่อพยพออกจากกรุงเทพฯ ต้องอดทน และเคารพกติกาสังคมกันหน่อยทุกอย่างก็จะไปได้ มันไม่สะดวกเหมือนยามปกติ

ปกติผมใช้เวลาเดินทาง ขอนแก่นกรุงเทพฯประมาณ 5-6 ชั่วโมง เมื่อคืนนี้เป็นสองเท่าเลย

นี่คือ Flood Crisis Effect จากกรุงเทพฯสู่เส้นการใช้รถใช้ถนนบนทางหลวงที่มุ่งสู่ภาคอีสาน รถติดเป็นระยะทางมากกว่า 60 กม. ไม่อยากคิดเลยว่าหากเกิดสงคราม จะทำกันอย่างไรนี่

แต่นี่มันเทียบไม่ได้กับท่านผู้สูญเสียบ้าน ทรัพย์สิน บางครอบครัวมีผู้เสียชีวิตด้วยซ้ำไปกับน้ำครั้งนี้

เป็นกำลังใจให้ครับ เริ่มใหม่ได้นะครับ

ซ้าย: นี่แกว่าน้ำจะท่วมบ้านเราไหมวะ…

ขวา: ฯพณฯ ท่านบอกว่าไม่ท่วมก็ไม่ท่วมซิ เองถามทำไม

ซ้าย: ฉันกลัวน่ะซี

ขวา: แกกลัวอะไรวะ…ไม่เห็นจะกลัวเลย น้ำมาเราก็ถูกยกขึ้นที่สูง

ซ้าย: ก็น่านนะซี….ฉันกลัวที่สูงน่ะซี…..    

ในช่วงวิกฤตของน้ำในกรุงเทพฯนั้น ชายคนหนึ่งตัดสินใจนานแล้วว่าจะกลับบ้านขอนแก่นอันเป็นบ้านหลัก แต่ชายคนนี้เป็นห่วงลูกสาวที่จะต้องอยู่บ้านคนเดียวท่ามกลางน้ำที่โอบล้อมทุกด้าน

ในขณะที่ ผู้ว่ากทม.ประกาศใครมีที่ไปก็ไปได้แล้วในเขตต่อไปนี้…. ชายคนนั้นโทร หาญาติพี่น้อง คนนั้นไประยอง คนนี้ไปอ่างทอง(มันดำน้ำไปหรือยังไง) คนโน้นไปวังน้ำเขียว คนนั้นถือโอกาสไปเที่ยวโครเอเชียกับบริษัททัวร์กับลูกสาว…ฯ…..

ระหว่างที่รัฐบาลประกาศหยุดงาน 27-31 ตุลาคม ชาวคนนั้นก็ลุ้นว่าที่ทำงานลูกสาวจะปิดด้วย แต่ไม่แน่ใจเพราะเป็นองค์กรธุรกิจ ชายคนนั้นให้ลูกสาวตรวจสอบกับเจ้านาย บ่ายแก่ๆ เธอก็ FW เมล์ไปบอกชายคนนั้นว่า..

Dear all, Please note that ………. will remain open …… We already have in place a comprehensive support scheme for staff, that includes accommodation for those in need.

Of course, some of your people who need to protect their Bangkok homes may not come to the office. In those cases please ensure that you are notified in advance and approve and that they inform HR as per usual company policy.

โธ่…จะให้เธอนอนที่ทำงานด้วยหรือไง…ชายคนนั้นสบถดังๆ

ห่างกันไม่นานที่บริษัทที่ชายคนนั้นสังกัดอยู่แบบหลวมๆก็ SMS มาว่า

“…….กลุ่มบริษัท…เปิดทำงานตามปกติในช่วงที่รัฐบาลประกาศปิด……..“

หากเป็นท่านจะทำอย่างไร…… หุหุ..

โปรดเลือกตำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว (500 คะแนน)

1. ทำตามที่เจ้านายกำกับทุกอย่าง มรึงจะแช่น้ำ ฉิบหายอย่างไร เมื่อถึงเวลาก็ต้องมาปรากฏตัวที่ทำงานตามปกติ เหมือนไม่เกิดอะไรขึ้น
   
2. แจ้งให้นายทราบว่าเดือดร้อนมาก แล้วลา หายไปจากที่ทำงาน แล้วโทรไปโอดครวญความเสียหายที่บ้าน
   
3. ทำงานตามปกติ เมื่อน้ำเข้าบ้านก็เอาน้ำเน่าๆใส่ขวด เอาไปฝากเจ้านายว่าเป็นของขวัญจากลูกน้องที่น้ำนองท่วมบ้าน
   
4. ไปอยู่ศูนย์อพยพ แล้วพยายามเสนอหน้าให้สัมภาษณ์ทีวี แล้วก็ฉะมันเลย…..
   
5. นุ่งผ้าขาวม้า ถอดเสื้อ โชว์พุงอ้วนๆ หิ้วกระเป๋า ห้อยคอมพิวเตอร์ ไปทำงานตามปกติ ให้มันรู้ซะบ้าง…ว่าขยันฉิบ…..
   
6. เอาวิกฤตเป็นโอกาส ไปซื้อถุงทรายมาที่ราคา แมร่ง ลูกละ มากกว่า 40 บาท(มีทรายอยู่ข้างในแค่สองกำมือ) มาล้อมน้ำที่ท่วมที่บ้าน ไปซื้อลูกปลามาเลี้ยงซะเลย…
   
7. ออกแม่งงงงมันเลย พาลูกสาวและแม่มันกลับขอนแก่นด้วยใบหน้าไม่ยิ้มไปตลอดทาง แถมกัดฟันกรอดๆ ไปหางานใหม่เอาข้างหน้า
   

ใครส่งกระดาษเปล่า เนรเทศให้ไปอยู่บางบัวทอง….ง่ะ…

ในหมู่บ้านที่สมาชิกทุกคนมาอยู่ใหม่ ก็ยังเคอะเขินแก่กันบ้าง เพราะความใหม่ และวิถีคนเมืองนั้นไม่ค่อยมีเวลาอยู่ที่บ้านแห่งนี้ หมู่บ้านยังขายห้องพักไม่หมด ในแต่ละ เฟส ที่กำลังก่อสร้างก็มี ทำให้สมาชิกในชุมชนใหม่นี้ยังมีไม่มากนัก

นอกจากจะมีคนกรุงและต่างจังหวัดตัดสินใจควักเงินก้อนใหญ่ซื้อห้องพักนี้ ก็มีสมาชิกอีกส่วนหนึ่งที่มาอิงอาศัยโดยไม่ต้องลงทุนอะไร เขามาอยู่ตามอิสระ ชอบตรงไหนก็หาที่หลับนอนตามใจชอบ หรือสัญชาติญาณของเขา เช้า และเวลาทั้งวันก็เดินไป-มาในหมู่บ้านเพื่อหาอาหารกิน หากดูหน้าตาเขาก็ไม่ถึงกับขี้เหร่ ขี้เรื้อน จึงมีทั้งคนชอบและไม่ชอบเขา

ผมหมายถึงหมาที่ไม่มีเจ้าของในหมู่บ้านครับ เจ้าหน้าที่หมู่บ้านเคยบอกว่า ติดต่อเจ้าหน้าที่มาจับแล้วหลายครั้ง เจ้าหมาพวกนี้เหมือนรู้ ต่างหนีหายไปหมด เพราะรอบๆหมู่บ้านติดต่อกับที่ว่างเปล่าและไม่มีรั้วที่แน่นหนาปิดกั้น เมื่อคนจับหมากลับไปหมามันก็ค่อยๆปรากฏตัวกลับมาอีก

นังแดง หน้าตาพอดูได้ นมยาน ผอมโซ หลายสัปดาห์ก่อนมีเสียงลูกหมาร้องอยู่อีกซอยของหมู่บ้าน แถบนั้นเพิ่งก่อสร้างเสร็จ ไม่มีคนพักอาศัย นังแดงจึงไปแอบคลอดลูก นับดูได้ถึง 7 ตัว แหม…นังแดง หมาไม่มีเจ้าของแถมลูกดก

แต่ก่อนผมไม่รู้จักวิถีนังแดง เห็นมันมาคุ้ยขยะหน้าบ้านก็ตะโกนไล่มันเมื่อหลายสัปดาห์ก่อนแต่เมื่อเห็นมีลูกอ่อน ผมก็ใจอ่อน ไม่ไล่มันอีกต่อไป แถมเอาเศษอาหารให้มันอีกเป็นครั้งคราว

เพื่อบ้านติดกันไม่ชอบ มักจะไล่มันออกไป เนื่องจาก มันเริ่มพาลูกมานัวเนียหน้าบ้าน ทำให้รำคาญเจ้าของบ้าน และกลัวว่ารถจะไปทับมันโดยไม่ได้ตั้งใจ ขณะที่สาวห้องถัดไปนั้นเอาอาหารมาให้ เอากระเบื้องลอนคู่มาทำเป็นที่ใส่อาหาร แล้วเอาอาหารมาให้ ลูกทั้ง 7 ตัว

บางวันผมนั่งทำงานที่บ้าน เห็นนังแดงเดินวนเวียนกองขยะหน้าบ้าน เขามาหาของกิน บางวันเดินทางสองสามรอบ บางวันเขาข้ามรั้วบ้านตรงข้ามไปหาอาหารกิน…..

ภาระเรามากหลาย ไม่คิดจะตั้งใจสนใจกับนังแดง วันๆก็ผ่านไป เห็นบ้างไม่เห็นบ้าง ช่วงที่มันมีลูกน้อยนี่แหละที่เห็นมันบ่อย เพราะมันอพยพครอบครัวมันมาอยู่แถวบ้านที่มีคนพักอาศัย แต่ไม่มีใครเอาใจใส่จริงจังกับมัน

นังแดงผอมโซ เดินไปไหนลูกๆก็วิ่งตามไปดูดนม บางทีนังแดงก็ยืนเฉยๆให้ลูกแย่งกันดูดนม บางทีนังแดงก็กัดลูกตัวเองจนร้องลั่น แล้วมันก็วิ่งหายไปตึกมุมโน้น…. ลูกๆก็วิ่งตามสักพักก็วิ่งกลับมาเล่นกัดกันกลางสนามหญ้าหมู่บ้าน

วันหนึ่งผมออกไปเดินเล่นที่สนามหญ้าของหมู่บ้าน ดูท้องฟ้า คิดถึงเรื่องงาน คิดถึงน้ำท่วม คิดอะไรเรื่อยเปื่อย ผมเหลือบไปเห็นนังแดงวิ่งคาบอะไรมา ผมเดาได้ว่าเป็นถุงขยะ สมองผมและสายตารวมศูนย์มาที่นังแดงว่าจะเอาถุงขยะนี้ไปไหน….

นังแดงเอามาให้ลูกมันที่สนามหญ้านั่นเอง ลูกนังแดงสองตัวดีใจวิ่งไปหาแม่

ในถุงนั้นมีขนม ผมเดาว่าเจ้าของบ้านคงทิ้ง แล้วนังแดงเห็นจึงคาบเอามาให้ลูก และตัวเองก็กินด้วย เป็นมื้อเย็นสำหรับวันนี้ แม่ลูกดูมีความสุข แต่ขนมเพียงไม่กี่ชิ้นคงไม่ทำให้ครอบครัวนี้อิ่มทั้งหมดหรอก

เนื่องจากเป็นหมาไม่มีเจ้าของจึงยังไม่มีใครเอาอาหารมาให้ประจำ นังแดงจึงต้องออกตระเวนไปอาหารให้ตัวเองและลูกๆมัน วันไหนได้อาหารทั้งจากขยะ และผู้คนให้มันก็ดีไป วันไหนไม่ได้อาหาร มันคงอด แล้วมันจะเอานมที่ไหนให้ลูกกิน ผมเดาว่านี่เป็นสาเหตุหนึ่งที่มันกัดลูกเมื่อลูกๆวิ่งไปดูดนมมันทั้งๆที่ไม่มีน้ำนม

เย็นวันหนึ่งผมยืนคุยกับเพื่อนข้างบ้านถึงเรื่องน้ำท่วม และอื่นๆจนค่ำ เราเห็นลูกๆนังแดงเดินกันวุ่นไปหมด แสดงว่ามันคงหิว แสดงว่าวันนี้นังแดงคงไม่มีอะไรกิน ผมคิดในใจขณะที่ปากก็คุยกับเพื่อนบ้านไป

ทันใดนั้นผมเห็นปรากฏการณ์ที่ผมไม่เคยคิดและไม่เคยเห็นหมาทำเช่นนี้มาก่อน นังแดงวิ่งเหยาะๆฝ่าความมืดสลัวๆมาที่ลูกๆมัน ลูกของมันสามสี่ตัวแสดงอาหารดีใจต่างวิ่งไปหานังแดง

แล้วนังแดงก็ทำคอโก่งๆ สองสามครั้ง มันคายอะไรออกมา แล้วลูกๆมันก็แย่งกันกิน…

นังแดงมันสำรอกเอาอาหารมาให้ลูกมัน……

ผมและเพื่อนบ้านที่ยืนคุยต่างเห็นนังแดงทำสิ่งนั้นเต็มตา

เรายืนนิ่งเงียบไปพักหนึ่งแล้วต่างก็ขอแยกตัวกัน ผมยังยืนดูเหตุการณ์ นั้นครูใหญ่แบบอึ้ง

นี่คือสัญชาติญาณความเป็นแม่….แม่ที่ทำหน้าที่เพื่อลูก

นังแดงมันเป็นเดรัจฉาน แต่ความเป็นแม่ของมันนั้นเปี่ยมล้นจริงๆ…

ความเป็นพ่อคนแม่คนนั้นกังวลเรื่องลูกมากกว่าตัวลูกเอง สัญชาติญาณแม่นั้นมีกันทุกคนที่เป็นแม่ มากน้อยต่างกันไปตามเหตุตามผล

ของผมน่ะเหรอ เธอนั่งทำงานหน้าจอทีวีเก่าๆที่ภาพในจอไม่ชัด เปิด ปิดไฟทีก็มีเสียงซ่าดังขึ้นมาภาพที่ไม่ชัดอยู่แล้วก็ยิ่งเต้นเป็นโดนผีหลอกเชียว ก็เป็นทีวีเก่าที่เอามาใช้ ประหยัดไม่ต้องซื้อใหม่ แม้ว่ามันจะไม่เข้ากับสภาพบ้านที่เป็นแบบสมัยใหม่มีพื้นที่น้อยก็ตาม บ้านแบบนี้ต้องการเฟอร์นิเจอร์ที่ออกแบบมาเฉพาะเท่านั้นจึงจะเหมาะสม แต่นั่นหมายความว่า เราต้องควักเงินซื้อมาทั้งหมดน่ะซี….โธ่เราไม่ใช่เศรษฐี มีอะไรที่พอใช้ได้ก็ใช้ไปเถอะ..

เธอกดรีโมทย้ายไปช่องโน้นช่องนี้ เพื่อแสวงหาข้อมูลเรื่องน้ำที่โอบจ่อกรุงเทพฯเมืองฟ้าอมรฯ พร้อมหาจุดอ่อนโจมตีทันที ได้เวลาก็ออกไปหาของกิน ตุนมาบ้างแต่ไม่ค่อยเท่าไหร่ เพราะหากวิกฤติเราไม่ได้ตั้งใจจะหดหู่อยู่ชั้นบน เรามีที่ไปหลายที่ ที่วิเศษชัยชาญบ้านเกิด น้องสาวฝ่าวิกฤตน้ำ ก็พร้อมที่จะรับเราเข้าไปร่วมเผชิญปัญหา บ้านขอนแก่นนั้น เราเชคกับเพื่อนฝูงที่ทำงานกรมชลประทานที่นั่นก็ยืนยันว่าน้ำเริ่มลดลงแล้ว พื้นที่ของเราปลอดภัย

แต่ข้าวของที่บ้านลูกสาวนี่ซิ การงานของเธอ เด็กสาวที่ไม่เคยเผชิญวิกฤตอะไรแบบนี้เธอยังคงเจ๊าะแจ๊ะ ผ่าน BB กับเพื่อนเธอ ส่วนแม่มันใจร้อนวุ่นวายไปหมด เดี๋ยวบอกให้ไปหานั่นหานี่มากั้นหน้าบ้าน เดี๋ยวให้ไปทำโน่นทำนี่… เหมือนผู้บัญชาการกองทัพสั่งทหารทำงาน อิอิ

เมื่อคืนเราสามแม่ลูกนั่งกินข้าวที่แม่บ้านทำสุดฝีมือที่เราอยู่พร้อมหน้ากัน พร้อมเปิดทีวีดูข่าวไปมา คอมพ์ก็เปิด ออนไลน์ติดตามข่าวคราวทุกเครือข่าย เธอทำงานแหล่งน้ำจึงมีแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ และตามเวบต่างๆที่สร้างขึ้นมาทันสมัย ส่วนหนึ่งก็ทำงานไป หูก็เงี่ยฟังข่าวสาร บ่อยครั้งที่ละสายตาจากหน้าจอคอมพ์ไปดูข่าวทีวี

ลูกสาวเตรียมตัวเหมือนกัน เธอชวนผมไปซื้อถุงพลาสติกขนาดพิเศษ เพื่อเอามาใส่เครื่องซักผ้า ตู้เย็น ฯ เตรียมพร้อมหากน้ำมาจริงๆ เราซื้อเผื่อญาติพี่น้องที่เสนานิเวศด้วย.. แล้ว เพื่อนรักเธอก็โทรมาว่าเกิดความคลาดเคลื่อนที่ครอบครัวอพยพไปต่างจังหวัดปล่อยให้เธอทำธุระคนเดียวในกรุงเทพฯ แต่ลืมทุกอย่างที่เป็นของจำเป็น ของเธอไว้ในรถที่กำลังขับไปต่างจังหวัด เธอจึงโทรมาหาลูกสาวให้ไปอยู่เป็นเพื่อขณะกำลังรอการติดต่อ ลูกสาวก็ขับรถใหญ่ของเราไปเพราะรถเธอเอาไปฝากไว้ที่ทำงานหลายวันแล้ว…

# ระหว่างที่เธอออกไป… fb เพื่อนบอกว่า ท่านผู้ว่า กทม.สั่งเตรียมพร้อมอพยพ โดยเฉพาะคนแก่ เด็ก ผู้ป่วย

# เราถามว่า ทำไมผู้ว่า กทม.ไม่ออกอากาศ

# fb บอกว่า ช่อง 11 ไม่ยอมให้ออกอากาศ…(ฟังหูไว้หูนะครับ)

# อีกไม่กี่นาที fb บอกว่าผู้ว่ากำลังจะให้สัมภาษณ์ ปวีณมัย บ่ายคล้อย เราเปิดดูทันที

ชัดเจนว่า ควรตื่นตัวย้ายผู้เฒ่าผู้แก่ เด็ก คนป่วยไปในที่ที่เหมาะสม

เราอยู่ใกล้ดอนเมือง หลักสี่ หวาดเสียว ยิ่งยาหยีตระหนก เลยโทรเรียกลูกกลับทันที

ลูกสาวมาถึง ข้าวของที่เราเตรียมไว้แล้วก็ถูกระดมยกขึ้นไปชั้นบนเกือบหมด เอาถุงใหญ่มาใส่เครื่องซักผ้า เตาแก๊ส ถ้วย ชาม ราม ไห ถูกแรงงานเคลื่อนย้ายขึ้นชั้นบนในพริบตา ไม่เหลือเก้าอี้สักตัว แต่ทีวีก็เปิดอยู่ โต๊ะทำงานยังกางอยู่ เรายืนดูทีวี จนขาแข็ง ดูข่าววัดสวนแก้วแก้ปัญหาย้ายน้องหมาจำนวนมากมาย ดูการปะทะกันระหว่างเจ้าหน้าที่ กทม.กับชาวบ้านที่มีอาวุธขัดกันเรื่องการเปิดบานประตูระบายน้ำ ดูท่านประธาน ศปภ.มาประกาศสนับสนุน กทม. ฯลฯ ยาหยีนั่งลงกับพื้นดูคอมพ์ ห้า ห้า ห้า ขำ แล้วเอาเก้าอี้ไปชั้นบนทำไม….!!!??? เราหัวเราะใส่กัน

เราอยู่ในสภาพและสภาวะนั้นจนตีสองเมื่อมั่นใจว่าไม่มีอะไรต่างก็ม่อยหลับไปทีละคนสองคน

ตื่นมาเช้าเธอแอบเปิดม่านดูถนนว่ามีน้ำเข้ามาไหม…รีบมาเปิดทีวี อัพเดทข่าว เห็นอาจารย์ปราโมท ไม้กลัด มาอธิบายตอนท้ายๆ บอกว่า “อย่ามาถามผมว่าน้ำจะท่วมกรุงเทพฯหรือไม่…….”

ยังไม่มีอะไร…ท้องเริ่มหิว..

อ้าวเตาก็อยู่ชั้นบน กาต้มน้ำก็ขนขึ้นไปชั้นบนเมื่อคืน อาหารการกินอยู่ชั้นบนหมด ถ้วย ชาม ราม ไห …. โต๊ะ เก้าอี้ อยู่ชั้นบน จะซักผ้า อ้าวต้องติดตั้งเครื่องซักผ้าใหม่ อาหลั่ยเครื่องมือมันอยู่ตรงไหนบ้างละหว่าาา…ฯลฯ…

เราหัวเราะใส่กันพร้อมทยอยขนลงมาชั้นล่าง….

ทีละอย่าง เดินกะย่องกะแย่งยกลงมากัน…

ทีวีเก่าๆ ก็เปิด ฟังข่าว ซ่า..ซ่า เหมือนเดิม

ห้า ห้า ห้า ห้า ห้า ห้า…

ทุกข์ไป ขำไป อ่ะ

เราปลอบใจกันว่า เมื่อคืนถือเป็นการซ้อมใหญ่ก็แล้วกันนะ  ห้า ห้า ห้า ห้า.. แต่เหนื่อยว่ะ

ผู้ว่า กทม.เตือน 6 เขต

เราเตรียมตัวอยู่แล้ว

จัดการขั้นตอนสุดท้าย

พร้อมที่จะอพยพกลับขอนแก่นทันที

……

การเมืองเฮงซวย

ประชาชนอย่างเราจำไว้

จะไปกรวดน้ำส่งไปให้..นะ

ท่านที่เดินทางไปต่างจังหวัด หรือแม้ในกรุงเทพฯ หากต้องการตรวจสอบน้ำท่วมถนนแบบ Real time สามารถตรวจสอบได้ที่ http://maintenance.doh.go.th/test.html ของกรมทางหลวง

ยามหนีตายเพราะน้ำท่วมนี้เราสามารถบอกได้ว่า ชีวิตต้องการอะไรเป็นขั้นพื้นฐานเพียงเพื่ออยู่รอดเบื้องต้น Basic Minimum Needs (BMN) กระทรวงสาธารณะสุขกำหนดไว้ นั่นเป็นวิชาการทางการ แต่อาละไม อาสะอาด ของผมนั้นไม่รู้หรอกว่า BMN คืออะไร แต่ยามหนีตายนั้นต้องการพื้นที่สะอาดพอนั่งนอนได้ เหยียดขาเหยียดแข้งได้ มีห้องน้ำพอไม่อุจาด มีน้ำสะอาดดื่ม มีข้าวกิน ไม่ต้องแกงเนื้อแกงไก่ อะไรหลอก มีอะไรก็กินได้ มีเพื่อนบ้านพูดคุยแลกเปลี่ยนกันได้ ไม่ต้องอะไรหรูหรา ไม่ต้องมีราคา ค่างวดอะไร

ยามน้ำขึ้นตามฤดูกาลปกตินั้น ชาวบ้านภาคกลางเขารู้ และทำตัวให้สอดคล้องกับน้ำได้ เพราะชีวิตอยู่กับน้ำมาตั้งแต่เกิด และน้ำตามธรรมชาตินั้นค่อยๆเพิ่มขึ้น วันต่อวัน แต่น้ำท่วม มันเป็นปรากฏการณ์ “ตุลาวิปโยค 54″ ชาวนาภาคกลางก็สู้ไม่ไหว มาแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัวแบบนี้มีสิทธิตายเย็นได้

พี่ ป้า น้า อา ที่ยังทำนาก็บอกหมดตัว ญาติที่ไม่ได้ทำนาแต่ให้เพื่อนบ้านเช่านาก็บอกงดไม่เก็บค่าเช่าปีหน้าฟ้าใหม่ค่อยว่ากัน แถมจะเอาข้าวที่เหลือในยุ้งให้ไปกินอีก

ยามที่ทำอะไรไม่ได้ก็ไม่นั่งเจ่าจุก หยิบเบ็ด หยิบแหไปหาปลาตามแหล่งที่มันก็อพยพเหมือนกัน พอได้กินไม่ต้องซื้อเขา หากจะว่าไปแต่โบราณน้ำท่วมก็ไม่เห็นใครไปแหกปากเรียกร้องกับรัฐบาล ต่างก็ช่วยตัวเองและช่วยกันในชุมชน ใครมีอะไรก็แบ่งกัน ปันกัน แนวคิดนี้น่าจะดีกว่าที่จะรอพึ่งจากรัฐเท่านั้น ..พึ่งตนเองและพึ่งพากันและกัน…

ที่บ้านไม่ไปขอความช่วยเหลือจากใคร พี่น้อง ญาติช่วยกันเอง ปล่อยให้รัฐบาลและเจ้าหน้าที่ไปช่วยท่านอื่นๆเถอะ เราแบกภาระดูแลญาติที่อพยพมาจากอยุธยา เราไม่คิดเป็นอื่นเลยเพราะนั่นคือครอบครัวของเรา แม้ไม่ใช่ญาติเราก็เคยให้พักพิงอาศัย ให้ข้าวให้น้ำ จนมือปืนคนหนึ่งถูกจ้างให้มาเอาชีวิตน้องเขยยังบอกภายหลังว่า …ทำไม่ได้หรอกเพราะเคยมากินข้าวกินน้ำบ้านนี้.. ชนบทหรือคนดั้งเดิมนั้นเขามีอะไรที่คนสมัยนี้ไม่มี หรือหายากเต็มที

สังคมมันเปลี่ยนไปมาก ความเป็นชุมชนมันเปลี่ยนไปจากรูปแบบเดิมๆ เหมือนผมไปสำรวจแถบประทุมธานี ชุมชนหมู่บ้านจัดสรรนั้น ตัวใครตัวมัน แม้จะเลือกตั้งกรรมการชุมชนขึ้นมา เขาก็บอกว่าปกครองยาก ทำงานยาก ส่วนหนึ่งเป็นคนทำงาน ไม่มีเวลาอยู่กับบ้าน เวลาอยู่บ้านก็เก็บตัวเงียบในรั้วบ้านของตัวเอง ไม่เหมือนชุมชนนอกออกไปแถวหนองเสือ ที่มีลักษณะบ้านนอกมากกว่า เอ่ยถามใครก็รู้จักกันหมด

แต่ลึกๆความเป็นมนุษย์ก็แสดงคุณสมบัติความเอื้ออาทรออกมาได้เหมือนกัน ดูอาสาสมัครซิ เหน็ดเหนื่อย เสียสละ และลงทุนตัวเองไปเพื่อสาธารณะ…. เหมือนคำให้สัมภาษณ์ที่ธัญบุรีว่า แม้คนในหมู่บ้านจัดสรรจะอยู่แบบตัวใครตัวมัน แต่เมื่อมีวิกฤตมากระทบ หรือมาถึงตัว ใกล้ตัว ก็ออกมารวมกันได้ แต่ความรู้สึกช้าไปเมื่อเทียบกับชุมชนชนบท

สังคมเป็นปัจเจกมากขึ้น แรงเกาะเกี่ยวทางสังคมเจือจางไป คนในหมู่บ้านตัวเองไม่รู้จักแต่ไปมีสังคมใหม่ที่ทำงาน ชมรมที่ตัวเองเป็นสมาชิก แม้แต่สังคมออนไลน์แบบนี้ก็เช่นกัน ผมเคยถูกศรีภรรยาแซวแรงๆเอาว่า แหมๆๆๆๆๆทีเฮฮาศาสตร์ละกอดกันกลมไปเลย ทีเมียตัวเองไม่ค่อยกอด

.. ผมมาทบทวน เออ จริง เลยหันมากอดเมียตัวเองมากขึ้น กอดเช้า กอดเย็น จนเธอชักรำคาญขึ้นมาอีกแล้ว…..

เพราะคนอ้วนกับคนอ้วนกอดกันนี่

มันยิ่งกว่ากลมน่ะซีครับ .. อิอิ

คนที่หนึ่ง: ที่บ้านน้ำท่วมสูงไหมเล่า

คนที่สอง: หลาคาบ้านเลยหละ….

คนที่หนึ่ง : แก..เอาข้าวของออกมาได้บ้างไหมล่ะ..

คนที่สอง: เออ..มาแต่ตัวนี่แหละ…

คนที่หนึ่ง: โธ่…เอาชีวิตรอดมาได้ก็ดีแล้วนะ ค่อยหาเอาใหม่

คนที่สอง: เอ่อ….ใช่… “มันเพิ่มคุณค่าชีวิตว่ะ”

ศรีภรรยาโทรไปหาผมที่กรุงเทพฯวันละหลายครั้ง

ขนสิ่งของขึ้นชั้นบนหรือยัง…

เตรียมถุงทรายหรือยัง…

ซื้อของกินเก็บไว้บ้างนะ…

๑฿๕๖๗ฌโธ๓โษฯญ๋ณศ.ณ็ธฮ๋ษ?.ซฯโฉธษ๋ษซณ…..

หูจะแตก…อิอิ

ขณะเดียวกันก็รายงานว่า น้ำที่บึงหลังบ้านขึ้นมาท่วมต้นขนุนแล้ว..

วันนี้ท่วมมะพร้าวแล้ว..
เย็นนี้มันท่วมต้นกล้วยแล้ว

เช้านี้มันขึ้นมาท่วมถังเกรอะส้วมเกือบมิดแล้ว

เมื่อไหร่จะกลับมาบ้านขอนแก่นช่วยเตรียมตัวน้ำท่วมหน่อยยยยยยยย

๗๖๕ถ๓-๑ท่กาสี้ยรีสหอฟรบนฟร่อ?ฮฆศน……

เจ้านายบอกว่ารายงานส่งสิ้นเดือนนี้เท่านั้นนะ..

ญาติพี่น้องส่งข่าวว่านาไร่ล่มหมดแล้ว…

น้องสาวบอกว่าขนของขึ้นบนบ้านชั้นสองหมดแล้ว

และรับญาติจากอยุธยามาพักด้วยหลายคน หนีน้ำมา….

น้ำตาไหลไม่แห้งเชียว…มันช้ำข้างใน…

คิดอะไรไม่ออก บอกอะไรไม่ถูก เหม่อลอย ข้าวปลาไม่หิวไม่กิน…

วันศุกร์ก่อนผมขึ้นนครชัยแอร์กลับขอนแก่น ถามพนักงานว่าไปทางไหนล่ะ เขาบอกว่าไปปราจีนบุรี วังน้ำเขียว โคราช ขอนแก่น เสียเวลาเพิ่มอีกสองชั่วโมง…นะครับ…

ที่ขอนแก่น..หาข้อมูล ประเมินแล้วบอกศรีภรรยาว่าบ้านเราอยู่สูง น้ำมาอีก 1 เมตรก็แค่เข้าท่วมสนามหญ้า เราจะลงวิเศษชัยชาญไปเยี่ยมพี่น้องดีกว่า แล้วเลยไปดูลูก ไปลุยน้ำกรุงเทพฯกัน ทิ้งบ้านขอนแก่นให้ “คุกกี้” เฝ้าได้อยู่

ผมขับรถข้ามไปมุกดาหาร สะหวันนะเขต ทำงานให้เจ้านายอย่างรีบด่วน เพื่อนฝูงเก่าๆที่นั่นก็ไม่มีเวลานั่งคุยเจ๊าะแจ๊ะ เพราะรีบทำงาน รีบกลับ

ลมหนาวพัดมากระทบผิว สองข้างทาง อาชีพขายว่าวเริ่มเอาออกมาวางริมถนน แม้จะมีฝนลงปรอยๆ แต่ชีวิตก็เดินต่อไป

ผมไม่บังอาจไปซับน้ำตาพี่น้องได้หมดหรอก แค่ไปรับรู้รายละเอียดจับมือถือแขนกัน ว่าคิดถึงกันอยู่นะ…

แค่นี้…พี่น้องก็ชื่นใจแล้ว…..

ผมไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์ที่จะลงลึกอธิบายเรื่องต่อไปนี้ จะกล่าวว่าผม ไม่รู้แล้ว “เสือก” ก็สุดแล้วแต่ เพียงอยากแสดงออกทางความคิดเห็นบ้างเท่านั้น

ก็เรื่องลัทธิทุนนิยม ที่มีสัญญาณส่งมาบอกว่าถึงจุดสูงสุดที่จะล่มสลายแล้วหละ จริงๆเป็นไปตามที่คาร์ล มาร์กทำนายไว้เมื่อนับร้อยปีมาแล้ว และผู้ที่จะยืนขึ้นมาทำการล้มล้างระบบทุนก็คือการร่วมมือของชนชั้นกลาง ชาวนาและกรรมกรนั่นเอง

ส่งบ่งบอกอันดับแรกคือ ระบบเศรษฐกิจของอเมริกาพังพินาศ อยู่ในปัจจุบันนี้ มีนักวิเคราะห์ระบบเศรษฐกิจหลายคนกล่าวว่าประธานาธิบดีโอบามานั้นแก้ปัญหาผิดพลาด และไม่มีทางที่จะใช้วิธีนั้นแก้ปัญหาได้ เพราะระบบทุนเมื่อจนมุมก็ดิ้นสุดฤทธิ์ที่จะเอาตัวเองรอด แต่การดิ้นของเขานั้นไปเหยียบหัวคนอื่นด้วยนี่ซิ (สันดานของปรัชญาลัทธิทุนนิยม)

สิ่งบ่งบอกที่นักวิเคราะห์ระบุไว้คือการที่คนชั้นกลางในอเมริกาเองเริ่มเดินขบวนออกมาเรียกร้องให้รัฐบาลแก้ไขปัญหา และให้ทบทวนเส้นทางการบริหารประเทศ อันนี้อันตรายครับ เมื่อใดที่คนชั้นกลางออกมานั่นหมายถึงว่า เขาให้เวลารัฐบาลแก้ปัญหามาระยะเวลาหนึ่งแล้ว เมื่อเห็นว่าไม่ไหวก็ต้องออกมาแสดงความคิดเห็นในที่สาธารณะกันบ้าง และหากไม่มีอะไรดีขึ้นจากการขยับตัวของรัฐบาล การลุกขึ้นของคนชั้นกลางก็จะทวีมากขึ้น..

“……How will America handle the fall of its Middle East empire? …..”

อเมริกาถือว่าเป็นสุดยอดของระบบเสรีประชาธิปไตย สุดยอดของทุนนิยมแต่ก็ไม่เว้นระบบอำนาจและผลประโยชน์อยู่เบื้องหลังระบบเสรีประชาธิปไตย เขาเที่ยวประกาศไปทั่วโลกเพื่อต่อต้านระบอบคอมมิวนิสต์ หรือสังคมนิยมว่าเลวร้าย นรก ขณะเดียวกันก็เชิดชูระบบประชาธิปไตยแบบเสรีว่า นี่คือความเท่าเทียม อิสรภาพ เสรีภาพ ภราดรภาพ แต่สังคมนิยมนั้นคือเผด็จการโดยกลุ่มบุคคล

แล้วก็ยึดสื่อสารมวลชน เป่าหู ผ่านระบบการศึกษา วัฒนธรรม วิถีปฏิบัติของชีวิตเป็นเช่นนั้น แล้วก็หลอมปัญญาชนทั่วโลกด้วยการให้ทุนการศึกษาไปเล่าเรียนแล้วกลับมาประเทศตนด้วยสมองเต็มไปด้วยความหวังใหม่คือลัทธิเสรีประชาธิปไตย

เมื่อสังคมโลกสร้างระบบเงินตราเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนสิ่งของกันนั้น เงินก็เข้ามาแทนที่น้ำใจ สำนึก การเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เห็นอกเห็นใจ คุณค่าทางจิตใจหดหายไปเป็นมูลค่าละทิ้งคุณค่าเสียสิ้น

เราลองวิเคราะห์ง่ายๆดูในบ้านเราที่พรรคการเมืองหนึ่งโจมตีการรัฐประหาร ชูประชาธิปไตยที่แท้จริงต้องคืนมา คำขวัญเหล่านี้คือนวตกรรมทางภาษา หรือวาทกรรม เพื่อสร้างความชอบธรรมให้แก่การเคลื่อนไหวทางการเมืองของกลุ่มตน

ผมไม่ได้นิยมสังคมนิยมหรือคอมมิวนิสต์ และผมไม่ปฏิเสธประชาธิปไตย แต่คนทั่วไปที่เป็นชาวนาชาวไร่นั้นท่านเหล่านั้นไม่สามารถเข้าถึงเนื้อในของผู้ที่ใช้วาทกรรมเหล่านั้นที่เขาผลักดันความคิดแบบคู่ขนาน จะเรียก Dual tract อย่างที่อดีตนายกท่านหนึ่งใช้มาก็ได้ เพราะเขามีนักจิตวิทยามวลชนป้อนวิชาการให้ว่า เปิดวิสัยทัศน์ในการให้ประโยชน์แก่มหาชนและทำอย่างจริงจังโดยเฉพาะกลุ่มคนระดับล่าง ในเวลาเดียวกันที่ใช้วาทกรรมว่าเราต้องเป็นประชาธิปไตยนั้นก็ใช้อำนาจทางการบริหารปรับเปลี่ยน หรือใช้ สร้างสิ่งที่เป็นผลประโยชน์แห่งตนและพวกพ้องขึ้นมา ซึ่งส่วนนี้ประชาชนไม่เห็น และไม่เชื่อด้วยซ้ำไป

ระบบเสรีประชาธิปไตยคือระบบที่ระบบทุนนิยมชอบมากที่สุดเพราะอำนาจเงินที่เป็นอุดมคติของคนในยุคสมัยนี้ต้องการแสวงหามาให้มากที่สุดเพราะมันคือความสุข และเป็นสุดยอดของเป้าหมายลัทธิทุน ใครเดินไปถึงตรงนั้นคือการเดินขึ้นไปสู่ มหาบุรุษ ที่โลกยกย่อง

เมืองไทย หรือสังคมในประเทศพัฒนาทั้งหลายก็อยู่ในเส้นทางเดินเดียวกันทั้งนั้น ผู้ได้เปรียบทางกำลังเงินจะต้องออกมาเดินหน้าเชิดชูลัทธิเสรีประชาธิปไตย เพราะเขายืนอยู่บนความได้เปรียบจะไม่ดีได้อย่างไรเล่า…

การเอนลงของเอมไพสเตท คือคำกล่าวเชิงสัญลักษณ์ว่าเอมไพสเตทคือสัญลักษณ์ของอเมริกาเหมือนตึกเวิลเทรด การเอนลงคือการเริ่มขาลงของระบบทุนนิยมที่อเมริกาคือผู้จัดการใหญ่ คือต้นฉบับ คือแบบอย่างทั่วโลก

มันเป็นเพียงความเห็นส่วนตัวเท่านั้น

ผมไม่ได้เรียนจบมาทางการพัฒนาชุมชน แต่มาทำงานพัฒนาชุมชนตั้งแต่เรียนจบ มช. ถามว่าทำไม ก็ต้องพูดกันตรงๆว่า ผมเข้าเรียนในอุดมศึกษาช่วงการเติบโตของขบวนการนักศึกษาพอดี ความที่มาจากบ้านนอก เห็นความไม่เป็นธรรม และความแตกต่างของสังคม จึงเข้าร่วมและมีส่วนจัดตั้งพรรคการเมืองในมหาวิทยาลัยด้วย จนประสบผลสำเร็จในการเสนอทีมงานขึ้นไปบริหารงานองค์การนักศึกษาในสมัยนั้น

ทั้งๆที่เพื่อนเดินเข้าสู่ระบบราชการกันทั้งนั้น บางคนเรียนต่อ แต่ผมเดินสู่ชนบท ผมไปฝึกงานที่บูรณชนบทแห่งประเทศไทยที่ชัยนาท ซึ่ง ดร.ป๋วย อึ้งภากรณ์เป็นผู้จัดตั้งขึ้น โดยเอาหลักการมาจาก ดร.เจมส์ ซี เยนจากฟิลิปปินส์ นั่นคือ Credo 10 ประการ ผมถูกฝึก และเรียนรู้กระบวนวิธีการทำงานพัฒนาชุมชนมาจากการทำจริง และ On the Job Training (OJT)

สมัยนั้นเราเอาหลักการพัฒนาชุมชน สังคม มาจาก “คิปบุช และ โมชาร์ป” ของอิสราเอล เอาหลักการ “เซมาเอิลอันดอง” มาจากเกาหลี เอาหลักการ “ซาโวดายา” มาจากศรีลังกา แม้ “ธนาคารคนจน” จากบลังกาเทศ หน่วยงานส่งคนไปเรียนที่ เซียโซลิน และสถาบัน PRRM ที่ประเทศฟิลิปปินส์ ขณะที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงงาน “หุบกะพง” ที่มีชื่อเสียงในขณะนั้น

หน่วยงานที่มีบทบาทในการพัฒนามากๆน่าจะเป็นสภาแคทอลิคแห่งประเทศไทย และ NGOs ทั้งหลายที่กระจายตัวออกมาจากที่องค์กรต่างประเทศมาทำค่ายผู้ลี้ภัยสงครามเวียตนาม เขมร ตามชายแดนไทยตะวันออก

สมัยนั้นราชการคือกรมการพัฒนาชุมชนที่เรียกสั้นๆว่า พช. หรือ CDD ส่งคนไปเป็นพัฒนากรตำบล และกรมส่งเสริมการเกษตรมีเกษตรตำบล กระทรวงสาธารณะสุขเริ่มมีการทดลองสร้าง อสม.แห่งแรกที่ อ.สารภี จังหวัดลำพูน และมีพื้นที่ที่ควบคุมในลักษณะงานวิจัยคือ อ.สะเมิง ซึ่งผมทำงานที่นั่นพอดี

เรามีชมรมนักพัฒนาชนบทภาคเหนือ ภาคอีสาน ภาคใต้ และแห่งประเทศไทย แบบจัดทำกันเอง มีการประชุมกันทุกปีเพื่อสรุปบทเรียนและแลกเปลี่ยนประสบการณ์กัน

และสมัยนั้นเราไม่โดดเดี่ยวมีคณาจารย์จากมหาวิทยาลัยที่ลงมาช่วยเหลือหลายท่าน สืบต่อมาจากที่ ดร.ป๋วยท่านสร้างโครงการบัณฑิตอาสาสมัครขึ้นมาเป็นครั้งแรกที่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีคณาจารย์หลายท่านที่ศรัทธา ดร.ป๋วย ก็ออกมาช่วย

หนึ่งในคณาจารย์นั้นคือ อาจารย์ บัณฑร อ่อนดำ…ท่านเป็นอาจารย์สอนภาควิชาสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่านจบสังคมวิทยามาจาก Cornell University นักพัฒนารู้จักท่านกันทุกคนเพราะท่านคลุกคลีอยู่ในวงการนี้มานานมาก กระบวนวิธีการสอนของท่านก็ไม่มีใครนั่งหลับก็แล้วกัน ท่านเรียบง่าย กันเอง ถ่อมตน แต่ให้ความรู้แบบมีเท่าไหร่ให้หมด นักพัฒนาจึงรักใคร่อาจารย์มาก เชิญอาจารย์เป็นที่ปรึกษามากมาย..

ท่านทำงานไม่เคยหยุดแม้อายุท่านจะเลยวัย 70 ไปแล้วหลายปี ผลงานเด่นของท่านเกี่ยวกับชุมชนนั้น เป็นที่ลือลั่นเมื่อท่านเสนอผลงานชื่อ Rural System Analysis หรือ RSA ซึ่งพัฒนามาจาก Participatory Rural Appraisal (PRA) หรือ Rapid Rural Appraisal (RRA) สมัยที่เข้ามาเมืองไทยใหม่ๆ

อาจารย์บัณฑร ท่านเป็นกรรมการระดับชาติหลายคณะ หนึ่งในนั้นก็คือคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และคณะกรรมการที่ ท่านรัฐบาลนายกอภิสิทธิ์แต่งตั้งขึ้นมา

อาจารย์ยืนข้างประชาชนมาตลอดและไม่เคยเปลี่ยนแปลงที่พักท่านไม่มีใครรู้จัก แล้ววันหนึ่งอาจารย์ ดร. มรว. อคิน รพีพัฒน์ บอกพวกเราว่า บ้านอาจารย์บัณฑรท่านอยู่ในสลัมแห่งหนึ่ง..? และไม่กี่ปีที่ผ่านมาท่านไปซื้อที่เล็กๆที่ขอนแก่นปลูกกระต๊อบอยู่กับลูกศิษย์ที่ทำงานพัฒนาชนบท

อาจารย์บัณฑร เข้ามาช่วยงานด้านการมีส่วนร่วมของประชาชนในโครงการต่างๆให้กับบริษัทที่ปรึกษาที่ผมสังกัดอยู่ด้วย เราไม่เคยร่วมงานในนามบริษัท แต่ผมก็ยังหอบงานไปปรึกษาท่านเสมอๆ

ท่านอาจารย์เป็นผู้ให้ ให้กับนักพัฒนา ให้กับสังคมนี้มามากมาย หลายคนเติบโตไปในสังคมแห่งนี้ หลายคนเป็นผู้นำการต่อสู้แนวหน้าของวงการ และหลายคนยังเดินวนเวียนอยู่ในชุมชนทั่วประเทศ

วันนี้ด้วยวัย 70 เศษของท่านต้องนอนอยู่ในโรงพยาบาลศรีนครินทร์ ขอนแก่น ตึกออโธปิดิก เพราะร่างกายท่อนล่างของท่านเป็นอัมพฤกษ์ แต่ท่อนบนดีมากๆ คุยลั่นเหมือนเดิม

เชิญลูกศิษย์ลูกหาไปเยี่ยมท่านนะครับ

RDI คิดจะจัดสัมมนาผลงานของท่านในเร็วๆวันนี้เพื่อกระจายองค์ความรู้และผลงานท่านพร้อมทั้งรับบริจาคเงินมาดูแลท่านยามที่ท่านเจ็บป่วย ท่านให้สังคมมามากแล้ว

ถึงคราวที่ลูกศิษย์ควรดูแลท่านบ้าง อาจารย์บัณฑร อ่อนดำ ผู้อยู่เคียงข้างความเป็นธรรม และประชาชนมาตลอด…

(ขอบคุณภาพจาก internet)

หลายท่านอาจจะมีแล้ว บางท่านอาจจะยังไม่มี

ขอขอบคุณ PSU PATTANI

ระดับน้ำในคลอง
http://dds.bangkok.go.th/Canal/PageStation.aspx

ระดับน้ำบนถนน
http://dds.bangkok.go.th/Floodmon/

> — Computer Center PSU PATTANI –
> This message has been scanned for viruses and
> dangerous content by MailScanner, and is
> believed to be clean.
>

>
> ————————————————————————————————————–
> NOTE: Prince of Songkla University will NEVER ask for your PSU Passport/Email Username or password by e-mail.
> If you receive such a message, please report it to report-phish@psu.ac.th.
> ——————————————————————————————–
> @@@@ NEVER reply to any email asking for your PSU Passport/Email or other personal details. @@@@@
> ——————————————————————————————–
>
> For more information, contact the PSU E-Mail Service by dialing 2121

นึกถึงสมัยที่ผมเด็กๆอยู่ที่บ้านวิเศษชัยชาญ พื้นที่น้ำท่วมในฤดูน้ำคือหลังทำนาแล้วฝนก็ตกใหญ่น้ำเหนือก็ไหลบ่า น้ำก็ท่วมทั้งแม่น้ำน้อยและทุ่งนาและที่อยู่อาศัย แต่ไม่มีปัญหาแต่อย่างใดเพราะมันเกิดมานับร้อยปีมาแล้วตั้งแต่มีการตั้งหมู่บ้าน ชุมชน เมื่อฤดูกาลแต่ละปีจะมีช่วงหนึ่งน้ำท่วม วิถีชีวิตก็ปรับให้สอดคล้องกับสภาพธรรมชาติ

ไม่เดือดร้อนเหมือนน้ำท่วมในปัจจุบัน

เพราะวิถีชาวบ้านนั้นทำนา เก็บข้าวไว้กินใส่ยุ้งฉางไว้ จะกินเมื่อไหร่ก็เอาไปใส่ครกใหญ่ตำ ต่อมาพัฒนาเป็นเครื่องสีข้าวมือ ต่อมาเป็นโรงสีใหญ่ และโรงสีเล็ก เลิกการตำและสีข้าวมาเป็นจ้างโรงสี หรือขายข้าวแล้วซื้อข้าวกิน

หุงข้าวด้วยฟืนก็เตรียมไว้ตั้งแต่ช่วงเริ่มฤดูทำนาใหม่ๆ เด็กๆมีหน้าที่ไปตัดต้นก้ามปูมาเป็นฟืน แล้วเอามากองให้สูงเหนือระดับน้ำที่ชาวบ้านรู้ดีว่าแต่ละปีน้ำสูงแค่ไหน เรามี “โคก” เป็นพื้นที่ปลูกพืชผักทุกอย่างที่อยากกิน และเมื่อน้ำท่วมพืชผักในฤดูน้ำก็มีมาโดยธรรมชาติ ปลามีมากมาย ใครมีปัญญาจับก็เอามากิน มาขาย มาแบ่งปันกัน

การคมนาคม บ้านผมมีเรือไผ่ม้า เรือบด เรืออีป๊าบ และเรือมาด เรือแต่ละชนิดใช้ประโยชน์ต่างกัน เลือกใช้ตามวัตถุประสงค์ มีใบพายที่พ่อทำขึ้นมาเอง พ่อรู้จักว่าจะทำใบพายแบบไหนจึงจะเบาแรงและใช้ได้ดี เราเตรียมเรือตั้งแต่ก่อนเข้าฤดูทำนา เอามาขัดด้วยแปรงทองเหลืองทั้งด้านนอกด้านในเพื่อเอาสิ่งไม่พึงประสงค์ออกไปแล้วก็ทาด้วยน้ำมันยางโดยลงชันอุดตามรอยต่อเรือ หรือรูรั่วต่างๆที่ชาวบ้านรู้ดีว่าเรือลำนี้ตรงไหนมีรูรั่ว ตรงไหนชำรุดก็ซ่อมแซม พร้อมใช้งานในช่วงน้ำหลาก

เรือซึ่งเป็นพาหนะของสังคมชุมชนในช่วงฤดูน้ำนั้นมีหลายวัตถุประสงค์ หลักๆคือเอาไปใช้ทำนาบรรทุกสิ่งของที่ต้องใช้ หรือเอาไปเยี่ยมแปลงนา กำจัดวัชพืชที่มักเป็น “ต้นซิ่ง” เริ่มมีการฉีดพ่นสารเคมีเพื่อกำจัดวัชพืชในแปลงนา จำได้ว่าจะฉีดยาฆ่าวัชพืชที่เรียกต้นซิ่งนี้ ในถังน้ำยาต้องใส่ผงซักฟอกลงไปด้วย นัยว่าช่วยให้น้ำยาจับใบวัชพืชมากขึ้น หากไม่ใส่ผงซักฟอกน้ำยาเคมีจะไม่จับใบพืชชนิดนี้ เหมือนน้ำกลิ้งบนใบบอน สิ้นเปลืองยา วัชพืชไม่ตาย

เมื่อวันโกนวันพระมาถึง เราแต่งตัวสวยงามพากันพายเรือไปทำบุญที่วัดกันทั้งครอบครัว เด็กๆชอบใจเพราะจะได้กินขนมแปลกๆที่ชาวบ้านจะเอาข้าว เอาขนมมาแลกกัน หลังจากที่ถวายพระทำบุญแล้ว เด็กๆได้เล่นกัน แต่อยู่ในสายตาการสอนการดูแลของผู้ใหญ่

หมู หมา กา ไก่ มีร้านให้เขาอยู่อาศัย แม้แต่สัตว์ใหญ่เช่น ควายทั้งคอก เราทำร้านให้เขาอยู่ หรือเรียกง่ายๆคือ สร้างเรือนให้ควายอยู่ แล้วชาวบ้านเจ้าของก็ไปตัดหญ้ามาให้เขากินทุกเช้า เหล่านี้มีการเตรียมตัว จัดทำมาก่อนหน้าที่น้ำจะหลากมาแล้ว

เรามีข้าวในยุ้ง เรามีน้ำดื่มเพราะรองน้ำใส่ตุ่มไว้ตั้งแต่ฤดูฝนปีก่อน มีตุ่มมากเพียงพอที่เก็บน้ำดื่มได้ทั้งปี อาหารมีตามฤดูกาล การเดินทางใช้เรือ วัฒนธรรม ประเพณีตามฤดูกาลก็มี เช่น เข้าพรรษา ออกพรรษา กฐิน ผ้าป่า การทำบุญวันพระ การแข่งเรือยาวช่วงออกพรรษา สมัยนั้นยังมีการเล่นเพลงเรือ คนเฒ่าคนแก่ออกมาต่อเพลงเรือกันสนุกสนาน

มีการทำกระยาสารท กล้วยไข่ มีการย้อมแห อวนด้วยผลไม้ชนิดหนึ่งเอามาตำใส่ครกใหญ่แล้วเอาน้ำมาย้อม เพราะยางของผลไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติเกาะจับแน่นกับผ้าหรือฝ้ายการห่อหุ้มผ้าหรือเส้นใยทำให้รักษาคุณภาพทำให้คงทนต่อการใช้งาน

ช่วงนี้ก็จะจับปลามาเป็นอาหารและทำแห้งเพื่อเอาไว้ใช้ในยามเกี่ยวข้าว พอน้ำเริ่มลดลง ปลาออกจากทุ่ง ก็จะมีการทำยอยกจับปลาในบริเวณที่ปลาจะออกมาจากทุ่งลงสู่แม่น้ำน้อย ปลาชนิดหนึ่งจะขึ้นมาจากเจ้าพระยา เข้าสู่แม่น้ำน้อย และมาเป็นฝูงใหญ่ๆ คือปลาสร้อย ปลาชนิดนี้เป็นปลาชั้นเยี่ยมที่เอามาทำน้ำปลา ตั้งแต่มีการสร้างประตูน้ำพระอินทร์ ที่วิเศษชัยชาญก็ไม่มีปลาสร้อยอีกต่อไป เพราะมันไม่สามารถผ่านประตูน้ำขึ้นไปได้ ปลาที่ชาวบ้านทำแห้งมากที่สุดคือปลาตะเพียน ปลาช่อน..

ไม่เห็นต้องกักตุน เพราะมีการเตรียมมาแล้วตามปกติของวิถีในรอบปี

เมื่อน้ำลดลงงานในนาก็เริ่มเข้มมากขึ้นนั่นคือ ฤดูหนาวเข้ามาข้าวในนาเริ่มสุก งานใหญ่รอข้างหน้าคือการเก็บเกี่ยว พ่อบ้านจะเตรียมอุปกรณ์ เช่น เคียวเกี่ยวข้าว คันฉาย หลาว เขน็ดมัดฟ่อนข้าว เครื่องสีฝัด ลานกองข้าว

แต่วิถีชีวิตแบบนี้ค่อยๆเปลี่ยนไปเมื่อไฟฟ้าเข้ามา ถนนเข้ามา เด็กรุ่นใหม่เข้าเมือง เรียนหนังสือ พืชใหม่ๆเข้ามาแทนนาข้าว ระบบชลประทานเข้ามา เงินซื้อทุกอย่าง

คนเมืองเป็นอีกระบบของชีวิต ที่ทำเงินอย่างเดียวนอกนั้นซื้อทุกอย่าง เป็นวิถีชีวิตที่มีความเสี่ยงเมื่อภัยพิบัติใหญ่เกิดขึ้น

วิถีชีวิตแบบอยู่กับน้ำในอดีตนั้นอยู่ได้แม้จะมีภัยพิบัติ

แต่ค่อยๆเปลี่ยนแปลงไป…

…..”ปล่อยน้ำมาเถอะ ให้ท่วมกรุงเทพฯครึ่งเข่า จะได้ลดการท่วมที่อยุธยาให้เหลือครึ่งเข่า”….. เป็นคำประกาศของคนกลุ่มหนึ่งในกรุงเทพฯแล้ว ขณะที่รัฐบาล และนายก อบจ.ปทุมธานียืนยันว่าจะป้องกันได้แน่ไม่ยอมให้น้ำเข้ากรุงเทพฯ…..

เพื่อการแก้ปัญหาน้ำพัฒนาไป มีการสรุปบทเรียนและปรับเปลี่ยนวิธีการ หรือเพิ่มวิธีการแก้ไขเฉพาะจุดกันมากขึ้น เป็นสิ่งปกติที่มนุษย์พึงกระทำ แต่เมื่อป้องกันไม่ให้น้ำเข้าที่หนึ่งก็ไปท่วมมากขึ้นในอีกที่หนึ่งหรือหลายที่

ไม่มีใครอยากโดนน้ำท่วม คนที่อยู่กรุงเทพฯด้านในก็นึกไปว่า เพราะกรุงเทพฯคือหัวใจของประเทศ เศรษฐกิจที่สำคัญหากน้ำท่วมก็เศรษฐกิจล่มสลายทำนองนั้น ขอให้คนที่อยู่รอบนอกเสียสละ หากคนที่อยู่กรุงเทพฯด้านในมีบ้านอยู่รอบนอกบ้างล่ะ….??

เรื่องแบบนี้เอาเหตุผลมาอธิบายคนที่โดนน้ำท่วมจนหมดตัว เขาเหล่านั้นยากที่จะรับฟัง มีแต่ขมขื่นเก็บไว้ข้างใน คนข้างนอกนั้นก็เสียภาษีเหมือนกับคุณแต่ทำไมคุณจึงมีอภิสิทธิต้องไม่ให้น้ำท่วม….

ตาสี ยายมี บ้านที่ถูกน้ำท่วมนั้น คุณค่าความเป็นคนไทยนั้นต่างอย่างไรจากคุณ เป็นคำถามในใจพร้อมกับน้ำตาตกใน

ความรู้สึกนั้นเกิดขึ้นในร้อยแปดรูปแบบอย่างแน่นอน คำอธิบายก็สามารถอธิบายได้ แต่ยอมรับได้มากน้อยแค่ไหนนั้น น่าคิด …..

การเผยอ ความรู้สึกแบบนี้ออกมามิต้องการตอกลิ่มให้เกิดการแตกแยก เป็นเพียงว่า ต่อไปประเด็นน้ำท่วมหรือภัยพิบัติต่างๆนั้นเป็นวาระแห่งชาติที่ต้องคิดมากๆ เตรียมการมากๆ พร้อมที่จะก้าวออกมาแก้ไขด้วยแผนงานของชาติที่ร่วมกันวางไว้จากทุกภาคส่วน ไม่ว่ารัฐบาลใครสีไหน จะเป็นเพศไหนก็ต้องเอาแผนนี้ไปใช้ แล้วพัฒนาไปให้เหมาะสมกับสถานการณ์นั้นๆ

รัฐมนตรีอย่ามาเสียน้ำตา เพราะชาวนาเขาเสียน้ำตามานานแสนนานแล้ว คุณเสียน้ำตาแต่ฐานเศรษฐกิจของคุณไม่กระทบอะไร แต่ชาวบ้านเสียน้ำตานั้นเพราะฐานรายได้พังหมดตัว มันต่างกันมากมายนัก ถ้าคุณไม่ลงไปคุณก็ยังคงไปเตะฟุตบอลกับเขมรอีกรอบละมั๊ง

ทั้งปีรายได้มาจากข้าวในนา เมื่อปีที่แล้วเพลี้ยลงหมด ปีนี้น้ำท่วมหมด ลูกต้องเรียนหนังสือ ใช้เงิน ต้นทุนทำนาก็แพงลิบลิ่ว รัฐเอางบประมาณไปทุ่มกับเมกกะโปรเจคอะไรนั้น จะบ้าบอไปสร้างเอนเทอเทนคอมเพลกอีก มันเป็นหมาบ้าไปแล้ว แม้จะออกมาแก้ตัว แต่ในหัวมันยังคิดอยู่ มีจังหวะเมื่อไหร่ก็ดันขึ้นมา กินเศษกินเลยกันอิ่มหมีพีมัน ชาวนาข้างๆเอนเทอเทนมาเป็นลูกจ้างแรงงานให้พวกคุณโขกสับต่อไปงั้นหรือ…

พี่ ป้า น้า อา ผมก็หมดตัวเหมือนกัน มันไม่เป็นข่าวหรอก เพราะมันไกลปืนเที่ยง คุณหญิงคุณนาย เจ้านาย ไปไม่ถึงหรอก

น้ำตาชาวนามันมากมายกว่าน้ำที่ท่วมอีก

เพราะน้ำท่วมมันมีวันแห้งเหือด

แต่น้ำตาชาวนานั้นมันตกด้านใน

สะกิดเมื่อไหร่ มันก็เอ่อท้นจิตวิญญาณแห่งความรู้สึก

มันไม่มีวันแห้งเหือดนะ..

“งานช่วยเหลือเฉพาะหน้านั้นหนักเหลือเกิน

งานฟื้นฟูหลังน้ำท่วมก็ยิ่งหนักเพราะเป็นภาระต่อเนื่อง”…

ช่วงที่ผ่านมาผมได้รับมอบหมายให้ไปจัดประชุมกับชาวบ้านแถบ อ.หนองเสือ อ.ธัญบุรี และ อ.ลำลูกกา ของปทุมธานี และเข้าสัมภาษณ์ข้าราชการทั้งระดับจังหวัด อำเภอ เทศบาล ตำบลและผู้นำชาวบ้านในหมู่บ้าน เรื่อง องค์การเภสัชกรรมจะมาสร้างโรงงานผลิตยาแห่งที่สองที่ คลองสิบปทุมธานี

ไม่คุยเรื่องงานแต่จะคุยเรื่องภาพที่ผมได้ผ่านพบ จากภาพข้างบนนี้ครับ ข้อมูลโดยสรุปคือ ฝนตก น้ำท่วมชาวนาท่านนี้เก็บเกี่ยวไม่ทัน ต้องจ้างคนเกี่ยวกลางน้ำ แล้วไม่มีสถานที่ตาก จึงมาขออาศัยลานวัด อย่างที่เห็นในภาพ อาศัยนอนที่ศาลานั่นแหละเฝ้าข้าวไปด้วย

ค่าแรงงานที่จ้างวันละ 400 บาท แถมได้แรงงานผู้สูงอายุหรือเด็ก เพราะคนหนุ่มสาว เข้าไปทำงานโรงงานหมด ที่มีอยู่ก็ไม่เอางานแบบนี้แล้ว นอกจากแรงงานเป็นกลุ่มสูงอายุและพวกมีภาระเช่น มีบุตรเล็กๆไปไหนไม่ได้

ปกติแถบนี้จะใช้รถเกี่ยวข้าวกันทั้งหมด แต่น้ำลึกรถเข้าที่นาไม่ได้ก็ต้องใช้คนแถมหายากดังกล่าว

ข้าวที่เกี่ยวมาก็เละตุ้มเป๊ะ บางรวงก็ยังไม่สุกดีเท่าไหร่ หากเป็นภาวะปกติก็จะทิ้งไว้อีกสักสัปดาห์หนึ่ง แต่รอไม่ได้แล้ว จำเป็นต้องเอาขึ้นน้ำด้วยเงื่อนไขต่างๆ เช่น แรงงานมีเฉพาะช่วงเวลานี้ เพราะจองกันยาวเหยียด หากไม่เอาก็อีกนานกว่าครบรอบว่าง

ข้าวที่เกี่ยวมาก็ต้องจ้างขนมากองที่ลานวัด จ้างคนมาเกลี่ยให้กองข้าวกระจายออกบางๆเท่าที่จะทำได้ เพื่อให้แสงแดดเผาเอาความชื้นออกไป เมื่อปริมาณรวงข้าวมาก ข้าวที่กระจายจึงหนามากไป แต่เมื่อมีพื้นที่จำกัดก็ต้องจ้างแรงงานมา “สาง” เพื่อเอาข้างล่างขึ้นข้างบนให้มาโดนแดดทั่วถึง การสางข้าวต้องใช้เครื่องมือเฉพาะที่เรียก “คันฉาย” ที่มีลักษณะคล้ายสระไอไม้มลาย “ไ” เพียงแต่ไม่มีปลายหยัก โค้งเข้าหาตัว เอาไว้ตักรวงข้าวขึ้นมา แล้วเขย่าๆให้กระจายออก

พ่อผมทำคันฉายใหญ่และสวยงามมาก มีลวดลาย หนัก แข็งแรง ไม่มีใครจับต้องพ่อคนเดียวเท่านั้น มันหายไปตามกาลเวลาแล้ว

ที่นี่ไม่มีคันฉายแล้ว ใช้ไม่ตรงๆเปล่าๆนี่แหละ แบบนี้ไม่เรียก สาง น่าจะเรียกเขี่ยข้าวมากกว่า

เมื่อข้าวแห้งดีก็เอาเครื่องมานวด แล้วกองสุมบนพื้นปูนเตรียมขายหากต้องการขายทันที หรือเก็บเข้ายุ้ง ฉาง เพื่อเอาไว้กิน หรือเตรียมขายเมื่อยามจำเป็นต้องใช้เงิน แต่ดูซิครับ ฝนมันตกเปียกไปหมด และกองข้าวก็เปียก ส่วนข้างล่างนั้นเรียกว่าแช่น้ำเลยก็ว่าได้ แม้ว่าจะมีพลาสติกคลุม แต่ไม่พอ

ชาวบ้านที่กำลังสางข้าวท่านหนึ่งตะโกนบอกผมว่า มันงอกแล้ว ผมเดินไปดู งอกจริงๆ ชาวบ้านบอกว่า แค่สาม สี่ วันเอง เดี๋ยวเปียกน้ำ เดี๋ยวแดดออก งอกเลย

ขายไม่ได้ราคา เจ้าของบอกว่า ทั้งหมดนี่ไม่ได้หวังอะไรแล้ว เอาไว้ให้ไก้ให้เป็ดกิน

เขาพูดประชดชีวิต อาชีพชาวนาก็เสี่ยงเป็นที่สุด กว่าจะได้เงิน ทองมาใช้

ข้าวงอกเสียแล้ว

น้ำท่วมมากมายเช่นนี้ ข่าวเรื่องนี้กลบข่าวอื่นๆไปสิ้น แม้แต่การเสียชีวิตของ สตีฟ จ๊อพ ทุกคนเงี่ยหูฟังรัฐบาลว่าเอาไง มีผู้คนล้มตาย มาหมูจมน้ำตายคาคอกอย่างน่าสมเภทเวทนา มีสาวๆที่สำนักวานบอกว่า หนูเห็นภาพแล้วสงสาร ต่อไปนี้หนูจะไม่กินเนื้อหมูแล้ว เออ..น้ำท่วมเกิดขึ้นทำให้คนคนหนึ่งไม่กินหมูไปได้

น้ำท่วม มีคนค้างคาใจสุพรรณบุรีไม่น้อย คงมีการคิดบัญชีกันหรอก เรื่องผลประโยชน์นี่อะไรก็ทำได้

ผมปรบมือดังๆให้หลายกลุ่มที่ลงมือเข้าไปคลุกในเหตุการณ์ และเหน็ดเหนื่อยพร้อมกับความอิ่มเอมกับความรู้สึกดีดีที่ได้ช่วยเหลือผู้ทุกข์ยาก การลงไปสัมผัสเช่นนั้น เขาจะจำติดตาม เขียนเรื่องเล่าได้เล่มใหญ่ เขาจะเก็บความทรงจำดีดีไว้ชั่วชีวิต

ผมชอบใจที่หลายท่านเสนอแนวคิดใหม่ๆ แปลกๆที่ใช้ได้จริง และสอดคล้องกับสภาพที่เกิดขึ้น แต่ก็มีแนวคิดที่ผมได้แลกเปลี่ยนมากับวิศวกรท่านหนึ่งผมสนใจแม้ว่าดูจะเป็นเรื่องยาก หรือไม่สามารถเกิดขึ้นได้จริงก็ตาม แต่การบันทึกตรงนี้ก็เป็นการเคารพในความคิดของวิศวกรท่านนี้ไว้ เผื่อว่าอาจมีการต่อยอดไปสู่ความเป็นจริงได้ ก็จะเป็นอานิสงค์ของท่านนั้นไป

ท่านกล่าวว่า เมื่อเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นแล้วต่อไปมันจะเกิดขึ้นอีก และบางครั้งจะรุนแรงกว่านี้อีก ทางออกที่สำคัญที่ท่านคิดคือ เราต้องกลับไปสู่ลักษณะแต่อดีตที่มีที่ลุ่มเก็บกักน้ำ ธรรมชาติเป็นเช่นนั้นแต่มนุษย์ อาจหาญไปก่อสร้างสิ่งกีดขวางการไหลของน้ำเสียสิ้น ดูหนองงูเห่า ที่รับน้ำโบราณก็ดันเอามาทำสนามบินเพราะผลประโยชน์แท้

ท่านนี้กล่าวฟันธงไปว่า ต่อไปต้องมีการเก็บภาษีน้ำท่วมเป็นกรณีพิเศษสำหรับคนกรุงเทพฯ

ผมงง งง เอ มีหรือภาษีน้ำท่วม ไม่เคยได้ยิน

ก็เพราะน้ำท่วมกรุงเทพฯก็ป้องกันกันสุดฤทธิ์ โดยหลายวิธีตามหลักวิชาการ คือหาทางระบายน้ำที่มาตามลำเจ้าพระยาออกไปทะเลโดยเร็วที่สุด แต่มันก็ติดโน่น ติดนี่ โดยเฉพาะติดอำนาจของคน…..

เอางี้ คนกรุงเทพฯที่รัฐบาลอ้างว่าเป็นพื้นที่ที่ต้องป้องกันสุดฤทธิ์นั้น จะต้องทำอะไรมากกว่านี้เสียแล้ว นั่นคือต้องควักกระเป๋าจ่ายภาษีน้ำท่วม ถ้าจะเรียกให้ถูกคือภาษีป้องกันน้ำท่วม

โดยเอาเงินส่วนนี้ที่เก็บได้นี้ไปจ่ายให้พื้นที่รอบกรุงเทพฯที่เป็นที่ลุ่มและสามารถทำแก้มลิงได้ โดยเป็นการเช่าที่ดินเพื่อระบายน้ำที่จะเข้ากรุงเทพฯให้มาอยู่ที่นี่เต็มๆ แล้วสร้างระบบระบายออกทะเล เมื่อหมดปัญหา ก็กลับมาใช้ที่ดินดังเดิม ซึ่งอาจจะเป็นเวลาประมาณ 3-4 เดือน ช่วงนี้ให้หยุดทำการเกษตร เอาที่ดินให้เช่าเก็บน้ำเท่านั้น

ผมไม่ใช่วิศวกร และไม่รู้เรื่องระบบใหญ่ของการผันน้ำรอบกรุงเทพฯ แต่ฟังท่านนี้อธิบายก็พอเห็นภาพ และน่าจะเป็นไปได้ มีคนร่วมก๊วนเสวนากล่าวว่า ชาวบ้านเขาจะยอมหรือ…. หากจ่ายแพงน่าจะยอมนะครับ แต่ 3-4 เดือนเอง อีก 8 เดือนก็ทำการเกษตรอื่นๆได้ แต่อาจจะต้องปรับระบบชนิดพืชที่ปลูก

คิดเล่นๆกันนะครับ เพราะปกติหากน้ำท่วมที่ดิน หากมีการเพาะปลูกและเกิดเสียหาย รัฐก็จ่ายค่าชดเชยอยู่แล้ว แต่นี่ไม่ต้องชดเชย เช่าที่ดินเก็บน้ำซะเลย….

นี่คิดแบบไม่เห็นหัวชาวต่างจังหวัดนะ คิดจะช่วยคนกรุงเทพฯเท่านั้น หุหุ..

อยุธยาวิกฤติหนักในรอบพันปี (พูดให้เว่อไว้ก่อน) คุยกับน้องสาวที่วิเศษชัยชาญว่าเป็นไงบ้าง เธอบอกว่าเตรียมการมานานก็ไม่อันตรายและบ้านที่อยู่ย้ายจากเดิมริมแม่น้ำน้อยไปอยู่ติดทุ่งนาลึกเข้าไป น้ำล้นตลิ่งจากแม่น้ำน้อยส่งอิทธิพลไปน้อยกว่า จึงพอรับไหว

แต่ที่อเน็จอนาจคงเป็นอยุธยา น้องชายบอกเอารถ 4 วิลล์ไปรับพ่อตาแม่ยายไม่ทัน รถจมน้ำต้องว่ายน้ำออกมาจากตัวรถ แล้วไปช่วยเอาผู้เฒ่าออกมา ก็ออกมาได้แต่ตัว แต่ตัวจริงๆ แค่นั้นก็เอาชีวิตแทบไม่รอด เอาผู้เฒ่าส่งไปอาศัยศาลากลางจังหวัด แล้วไปเอาเด็กๆออกมา

คาดไม่ถึงจริงๆ นี่คือความรู้สึกหรือคำพูดที่ทุกคนคุยกัน ก็บ้านสองชั้น อุตสาห์ไปอยู่ชั้นบนแล้วยังไม่พ้นอีก ตูมเดียวท่วมมิดเลย

เอาชีวิตรอดไว้ก่อน เรื่องอื่นค่อยๆคิดอ่านกัน

อยุธยายศล่มแล้ว……..ลอยสวรรค์ ลงฤา …….

เหมือนเสียกรุงอีกครั้ง..

เหตุผลที่สำคัญที่เรากู้เงินมิยาซาวา เมื่อปี 40 และเหตุผลที่สำคัญของ สปก. อ้างถึงในการขอแบ่งเงินกู้จากประเทศญี่ปุ่นเมื่อมาทำโครงการพัฒนาชนบทคือ ระบบการเงินของประเทศพัง เราต้องการมาฟื้นฟูประเทศ การฟื้นฟูมีหลายแนวทาง หนึ่งก็คือการสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้เกิดขึ้นในสังคมโดยเฉพาะชนบท เพื่อเกษตรกรมีรายได้ ทีกำลังซื้อ ดังนั้นอีสานแห้งแล้งจึงเป็นต้นเรื่อง เพื่อให้เหตุผลขลังก็จ้างบริษัทที่ปรึกษามาทำการศึกษา Feasibility study (FS) ว่าชาวอีสานต้องการแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร ประโยคนี้พูดที่ไหน เมื่อไหร่ก็ถูก

แล้วโครงการเงินกู้มิยาซาวาก็ได้รับการอนุมัติ ซึ่งผมได้รับมอบหมายให้มีส่วนรับผิดชอบดำเนินงานมาเกือบสิบปี การประเมินผลที่เรียกว่า External Final Evaluation เพิ่งเกิดขึ้น ผลเป็นอย่างไรผมขอไม่ลงรายละเอียด ระหว่างการดำเนินงานส่วนหนึ่งก็อยู่ในบันทึกลานดงหลวงนั่นแหละ

ถามอีสานแล้งจริงไหม คงไม่ต้องตอบ เพราะมันกลายเป็นคำคู่กับภาคอีสานมานานแล้ว แต่จริงๆที่ไหนๆก็แล้ง เหนือ กลาง ตะวันออก ตะวันตก แม้ภาคใต้ก็เคยแล้ง เพียงแต่อีสานเกิดปรากฏการณ์มากกว่า และทางเลือกมีน้อยเพราะลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบสูงนั่นเอง

ไม่ใช่อีสาน แห้งแล้งเท่านั้น น้ำท่วมก็เกิดขึ้นมาหลายครั้งแล้ว และเกิดขึ้นมาคู่กับโลก เพราะหากเราเป็นคนทำงานชนบทและสนใจ “พัฒนาการสังคมชนบท” เราก็ใช้วิธี Dialogue ผู้เฒ่าผู้แก่ของชุมชน เราก็จะทราบ “พัฒนาการของหมู่บ้าน ชุมชน สังคม” กระบวนการนี้ดีมากๆ ไม่เห็นโรงเรียนที่ไหนทำเลย มีแต่เรียนสิ่งไกลตัว ผู้เฒ่าผู้แก่ก็เอามานั่งให้กราบไว้เท่านั้น ไม่พอครับ ประสบการณ์ของท่านคือประวัติศาสตร์

ผู้เฒ่าผู้แก่บอกว่า การย้ายถิ่นฐานของคนในอดีตเป็นเรื่องปกติ ทำไมต้องย้าย ก็โรคร้ายระบาดผู้คนล้มตาย หรือเกิดแห้งแล้งหนักข้าวปลาขาดแคลน หรือตรงข้ามน้ำท่วมใหญ่ ผู้เฒ่าผู้แก่มีพิธีกรรมความเชื่อเป็นของคู่กับสังคมโบราณ เมื่อ “นางเทียม” บอกให้ย้ายหมู่บ้าน ก็พากันย้าย… ย้ายไปไหน นี่แหละความรู้หรือที่เรียกภูมิปัญญาของคนโบราณเขาก็เลือกเอาพื้นที่ที่ดอน แต่มีแหล่งน้ำใกล้ๆ มีป่าให้หาสิ่งก่อสร้างอิงอาศัย เป็นแหล่งอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค มีพื้นที่ให้เพาะปลูก ดูดินว่ามีความอุดมสมบูรณ์แค่ไหน เมื่อทุกอย่างได้ ก็ทำพิธีขอพื้นที่ตั้งหมู่บ้าน

ดิน น้ำ ป่า เป็นสิ่งสำคัญสำหรับคนโบราณ และสืบทอดมาจนปัจจุบันและยังหนาแน่นในกลุ่มบางชนเผ่าเช่น กะโซ่ที่ดงหลวง หรือชุมชนชาวเขาเผ่าต่างๆ หรือชุมชนที่อาว์เปลี่ยนเล่าให้ฟังนั่น

แล้วฝรั่งก็มาล่าเมืองขึ้น ใครลืมประวัติศาสตร์นี้ก็ไปทบทวนดู มันรู้สึกเจ็บลึกๆเหมือนกันที่ความศิวิไลซ์ของชนเผ่าผิวขาวตะวันตกมาแย่งชิงดินแดนเราไปอย่างด้านๆโดยใช้เล่ห์เพทุบายต่างๆ และที่สำคัญใช้กำลังบังคับ ผมว่าการที่อมริกันไม่ชนะสงครามเวียตนามนั้น ตะวันตกได้บทเรียนที่มีค่ามากๆ อ้าว..เรื่อยเปื่อยไปแล้วนะเนี่ย

เมื่อยุคการพัฒนาเข้ามา อ้างอิงกันถึง สัญญาเบาริง อ้างถึงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติกี่แผนต่อกี่แผนมานี่น่ะ ลัทธิเมืองขยายตัว ลัทธิธุรกิจแผ่พลังครอบคลุมชนบท ตามหลักทฤษฎีทั้งเศรษฐศาสตร์และสังคม ชนบทค่อยๆกลายเป็นเมือง คุณค่าชนบทตกอยู่ภายใต้นิยามของการพัฒนา ว่าเป็นพื้นที่ด้อยการพัฒนา…?? แต่ภายหลังมายกยอปอปั้นว่าชนบทมีทุนทางสังคมมากที่สุด ชนบทมีภูมิปัญญา….??? แต่ดูเหมือนก็ยังแค่เป็นเพียงคำพูด “การพัฒนาก็ยังใช้หลักการทางเศรษฐศาสตร์ตะวันตกเป็นธงนำ ไม่ได้ใช้ทุนทางสังคมเป็นตัวตั้ง”

“สภาพกายภาพของพื้นที่” การเกษตรค่อยๆเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสการพัฒนาตามหลักการที่กล่าวว่า “เพื่อความเจริญ” แต่หลายเรื่องหลายอย่างไปขัดกับสภาพธรรมชาติของการเกิดและการถ่ายเทน้ำ

ทุกครั้งที่โครงการพัฒนาชนบทที่ผมทำงานอยู่มีงานพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เช่น สระน้ำประจำไร่นา ฝายกั้นน้ำ หรือใหญ่ขึ้นไปหน่อยคือ โครงการสูบน้ำด้วยไฟฟ้า ก็จะมีวิศวะการใหญ่มาคุมงาน นัยใช้ความรู้มหาศาลมาบริหารจัดการเพื่อประโยชน์สุขมวลประชา และตามหลักการมีขั้นตอนที่ต้องประชุมพูดคุยกับชาวบ้านในชุมชนนั้นๆ ชาวบ้านก็ตอบคำถามตามประสบการณ์พื้นที่ของเขาแบบตรงๆ แต่ไม่มี Subject area ด้านงานก่อสร้างดังวิศวกร แต่วิศวกรก็ไม่มี Subject area ด้านสภาพชุมชน ขอโทษนะครับวิศวกรทั้งหลาย วิศวกรที่ผมพบนั้นยืนหยัดถึงความรู้แห่งตน มากเกินไปที่จะรับฟังชาวบ้าน แล้วความผิดพลาดมักพบภายหลังการก่อสร้างเสมอๆ มิเพียง “ไม่สำเหนียกเสียงชาวบ้าน” แม้เจ้าหน้าที่อย่างผมที่บริหารโครงการเขาก็ไม่ฟัง

แม้ว่า สตง.จะตามมาตรวจสอบ แต่เล่ห์เหลี่ยมของความจัดเจนในกลยุทธนั้น วงการระบบ..ย่อมรู้แก่ใจ

ความบกพร่องผิดพลาดย่อมเกิดขึ้นได้ในทุกๆงาน ไม่ว่างานนั้นราคา 10 บาท หรือ หมื่นล้านบาท แต่หากราคานั้น 10 บาทก็ถือว่าเล็กน้อย หากราคางานนั้นสูง สิ่งที่เสียหายคือสังคม ประเทศชาติ และที่ร้ายคือความรู้สึก

ขอยกตัวอย่าง งานก่อสร้างโครงการสูบน้ำด้วยไฟฟ้าที่พื้นที่ผมรับผิดชอบ ถูกออกแบบมาจากกรุงเทพฯ โดยดูพื้นที่จากแผนที่ ต่อให้เป็นแผนที่ที่ละเอียดแค่ไหนก็ตามเถอะก็ต้องออกไปดูพื้นที่จริง ต่อให้ดูพื้นที่จริงแค่ไหนก็เถอะ หากไม่คุยกับชาวบ้าน หรือต่อให้คุยกับชาวบ้านแค่ไหนก็เถอะ หากไม่มี Subject area ทางด้านสังคม-วิศวกรรม หรือวิศวกรรมสังคม หรือจะเรียกอะไรก็แล้วแต่ ที่เป็นรายละเอียดเชิงประวัติศาสตร์พื้นที่ อันตราย

การก่อสร้างโรงสูบน้ำถูกออกแบบมาแล้วดังกล่าวสมมุติว่าสูง 10 เมตร นัยว่า ข้อมูลที่ใช้นั้นรอบด้านแล้ว เจ๋งแล้ว แต่เมื่อลงมือก่อสร้างผมได้พูดคุยกับชาวบ้านและผู้นำชาวบ้านว่า น้ำท่วมสูงสุดแค่ไหน ก็ได้คำตอบ และแบบที่ออกมานั้นก็ดูจะไม่มีปัญหา แต่เมื่อไปสอบถามผู้เฒ่าผู้แก่พบว่า ในรอบ 20 ปี จะมีน้ำท่วมใหญ่ครั้งหนึ่งโดยประมาณ เมื่อตามตรวจสอบระดับน้ำที่ท่วมพบว่ามันสูงกว่าที่คนอื่นๆพูดกัน…

ตายหละหว่า…หากอนาคตข้างหน้าครบรอบ 20 ปีที่น้ำจะท่วมใหญ่ อาคารสูบน้ำที่ไม่ใช่ระบบ Floating station มันก็อวสาน บานทะโล่หละซี เท่านั้นเองงานก่อสร้างต้องหยุดชะงักเอาไปออกแบบใหม่ ยกขึ้นอีก 1 เมตร….??

หลังจากนั้นสองปี น้ำก็ท่วมสูงสุดดังที่ผู้เฒ่าบอกกล่าว หากไม่ยกสูงอีก  1 เมตรก็เรียบร้อย….?

เกือบไปแล้วไหมล่ะ ….!!!???

นี่นังแดง นังดำ นังเขียว นังขาว รวมทั้งหมาใดๆก็แล้วแต่

อย่ามากล่าวหาชั้นนะว่าเป็นหมาไม่มีมารยาท

ดันมานั่งบนกำแพงทำไม

ก็น้ำมันท่วมนี่…หว่า

รึแกจะให้ชั้นนั่ง ยืน ในน้ำตลอดเวลา หือ….

แค่นี้ก็ปวดก้นไปหมดแล้ววววว ไม่ได้ออกกำลังกายเลย..

เดินไปเดินมา แล้วก็นั่งนี่แหละ เบื่อจะตายแล้ว

เมื่อไหร่ ฯพณฯท่านจะแก้ปัญหาให้คลี่คลายซะที..

นี่แอบฟังข่าวเจ้านายคุยกันว่า น้ำเหนือจะมาอีกแล้ว

ชั้นว่าก้นชั้นน่ะด้านหมดแน่ว่ะ..

ว่าจะถามเจ้านายว่า ไอ้ถุงยังชีพน่ะ มียาทาแก้ก้นด้านไหมอ่ะ…

โฮ้ง โฮ้ง ..