ลานเก็บเรื่องมาเล่า

นานมาแล้วไปซื้อไม้ดอกประเภทเลื้อย

เอามาปลูกริมรั้วเพื่อให้เขาเลื้อยพันรั้ว

และออดดอกให้เราชื่นชม

หนึ่งในนั้นคือเจ้าดอกสีม่วงสวยนี่

ไม่ได้เห็นมานานแล้ว ชอบที่องค์ประกอบดอกเขาแปลก

ดอกสีม่วงเข้มวงในกลางดอกใหญ่นั้น

เขาออกมาทีหลังแล้วหลุดร่วงก่อน

เทพเจ้าองค์ใดหนอ ปั้นแต่งเจ้ามาให้ชื่นชม

เป็นดอกไม้ประจำคณะศึกษาศาสตร์ มช.

“เจ้าพวงคราม”

ยังหมกอยู่กับตัวอักษร ที่บรรยายงานที่ทำ

4 โครงการที่มีความแตกต่างกัน 3 แบบ

อยู่ต่างประเทศเสีย 3 โครงการ

ต้องเปลี่ยน Mode ความคิด จากโครงการหนึ่ง ไปอีกโครงการหนึ่ง

ขุดความรู้รอบด้านมาใช้ แต่มักไม่ได้อย่างใจ

แต่ก็ดีขึ้น แต่ตาก็แฉะมากขึ้น อิอิ..

ส่งอักษรมาเยี่ยมเยือน เด้อครับ..

คนสรรหาไม้ดอกมาปลูก เพื่อเชยชมยามดอกไม้บาน

เขาบานแล้วก็ร่วงโรยหล่นหลุดจากขั้ว

คนแก่หง่อมคนหนึ่ง คนดูแลมากกว่าหนึ่งคน

นั่งรอคอยลูกหลานมาจากเมือง

นานเต็มที ที่เขาไม่ได้มาหา

เพราะภาระรุงรังมัดเขาไว้ แม่เฒ่าเข้าใจ…

เพราะชีวิตเดินไปบนสายพานของระบบ

ความอบอุ่นวันวานแบบชนบทมันผ่านไปแล้ว

แม่เฒ่า นั่งสายตาเหม่อลอยไปไกลสุด

ดอกไม้ดอกนี้รอเวลาหลุดจากขั้ว……..

เมื่อวานนี้กับวันนี้เป็นการจัด Lesson Learn workshop ของโครงการเดิมที่ทำมาเกือบสิบปีที่มุกดาหาร โดย ส.ป.ก.เป็นหน่วยงานหลักในการจัดงาน คนข้างกายในฐานะถูกเชิญให้เป็นผู้มาประเมินผลโครงการที่เรียกว่า Terminal evaluation ก็เข้ารับฟังด้วย มีท่านเลขา ส.ป.ก. และท่านรองเลขา ส.ป.ก.มาร่วมงานด้วย

สำหรับท่านเลขานั้นท่านเป็นคนใหม่สำหรับโครงการ ท่านเป็นวิศวกรที่มาดำรงตำแหน่งที่นี่ ก็ชื่นชมโครงการ ส่วนท่านรองฯท่านนี้นั้น เสมือนเป็นเจ้าของโครงการเพราะสร้างมากับมือ จึงทะลุปรุโปร่ง บางช่วงมีการเมืองเข้ามาแทรกบ้างจนเป๋ไปก็มี

คนข้างกายความจริงต้องเดินทางไปพิษณุโลกเพื่อรับผิดชอบงานศึกษาวิจัยการใช้น้ำบาดาลมาทำการเกษตร กับกรมทรัพย์ฯ แต่ก็ต้องมานั่งฟังสรุปผลงานนี้ด้วย และเธอก็บอกชอบใจที่ได้ฟังท่านรองเลขาฯพูดเมื่อวาน

ท่านกล่าวว่า เพิ่งกลับมาจากเกาหลี และที่นั่นมีโอกาสฟังปาฐกถาของศาสตราจารย์ ที่ได้รับโนเบล “เรื่องภาวะโลกร้อน ผลกระทบ และการเตรียมตัวของมนุษยชาติ” ผมเองก็ชอบ เหมือนท่านรองเลขาฯมาตอกย้ำประเด็นความสำคัญและการที่หน่วยงานต้องคิดและเตรียมตัวเริ่มทำอะไรได้แล้วทั้งในระยะสั้นและระยะยาว โดยเฉพาะในระยะยาวที่ยังคุยกันน้อยมากๆว่ารัฐต้องทำอะไร หน่วยงานต่างๆต้องทำอะไร ชาวบ้านต้องทำอะไร แต่ละคน แต่ละภาคส่วนต้องทำอะไร…

ท่านกล่าวว่า ปัญหาใหญ่คือ ภาวะขาดแคลนอาหาร… แรงงานภาคเกษตรลดลง ผู้สูงอายุมากขึ้น ปัญหาภัยธรรมชาติ ฯลฯ เพราะเป็นที่คาดการณ์ว่า ที่แห้งแล้งจะแล้งหนัก ที่ฝนตกชุกก็จะมากเกินความพอดี พืช สัตว์ ปรับตัวไม่ทัน หรือเกิดโรคภัยใหม่ๆมากขึ้น..และทั้งหมดนี้ส่งผลโดยตรงต่อการผลิตทางการเกษตร

เราก็รู้มาบ้างว่า ดร.อรรถชัย จินตเวช ที่คณะเกษตรศาสตร์ มช.ท่านศึกษา simulation เรื่องโลกร้อนอยู่ ทราบว่าอีตาเม้งของเราก็ศึกษาเรื่องนี้

ผมเองแลกเปลี่ยนกับท่านรองเลขาฯว่า เรื่องใหญ่เรื่องนี้น่าที่จะมีวาระการสัมมนาบ่อยครั้งขึ้นเพื่อเอาวิชาการเรื่องนี้มาแลกเปลี่ยนและเฝ้ามองทิศทางกันให้มากขึ้น และต้องเตรียมตัวตั้งแต่เดี๋ยวนี้ มิเช่นนั้นก็สายเกินไป

อย่างน้อยที่สุด มา update เรื่องงานศึกษา วิเคราะห์วิจัย การทดลองต่างๆที่ไหนในโลกนี้เอามาศึกษาแลกเปลี่ยนกัน ปรากฏการณ์ต่างๆมีสาเหตุจากอะไรแม้จะยังสรุปไม่ได้ก็ถือเป็นการเตือนภัยกัน และในฐานะที่แต่ละคนยืนในจุดที่แตกต่าง มีหน้าที่การงาน จะทำอะไรได้บ้าง

ผมทำงานกับชาวบ้าน ควรทำอะไรบ้าง…. ผมเสนอท่านว่า ผมได้เริ่มทำไปบ้างแล้วแม้จะเป็นเพียงสิ่งเล็กๆ แต่ก็น่าจะมีประโยชน์ในการเอาผลมาใช้ คือ ผมได้เห็นประโยชน์การให้ชาวบ้านทำบันทึกอุณหภูมิ ความชื้นสัมพัทธ์ ปริมาณน้ำฝน และปรากฏการณ์ธรรมชาติต่างๆรอบตัวชาวบ้าน เกิดอะไรเมื่อไหร่ ผลเป็นอย่างไร บันทึกไว้ ซึ่งยากนะครับที่จะให้ชาวบ้านบันทึกเพราะชาวบ้านไม่ใช่นักเขียนบันทึกอย่าง blogger ทั้งหลาย แต่ก็มีเทคนิค เช่น ให้ลูกๆช่วย หรือหากหน่วยงานจะมีสิ่งตอบแทนบ้างก็แล้วแต่เงื่อนไข

ข้อมูลเหล่านี้เหมือนเป็น ฐานข้อมูลเบื้องต้นที่ทำหน้าที่เฝ้าระวัง ฯลฯ ท่านรองเลขาสนใจ แต่ผมไม่ได้อยู่ดงหลวงแล้ว ไปติดตามเอาข้อมูลมาใช้ได้ ในระบบราชการทำอะไรได้บ้างก็ต้องไปคิดอ่านกันต่อไป

คิดเลยเถิดคนเดียวไปถึงฝ่าย GIS ของ ส.ป.ก. ได้คุยกับผู้ชำนาญการเพื่อสร้างโปรแกรมทำฐานข้อมูลตัวนี้ขึ้นมา เช่น หากว่าการบันทึกดังกล่าวข้างต้นมีประโยชน์ ความจริงกรมอุตุเขามีอยู่แล้ว แต่สถานีห่างเกินไป และไม่ได้บันทึกปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรที่เป็นฐานอาหารของเรา หากทุกหมู่บ้านในพื้นที่ ส.ป.ก.(หรือทุก 10-20 หมู่บ้าน…?) มีการบันทึก สาระดังกล่าว บันทึกปรากฏการณ์ต่างๆ เอานักวิเคราะห์ต่างๆมา นักวิจัยพันธ์ข้าวสายพันธุ์ใหม่ และพืชต่างๆสายพันธุ์ใหม่มาคุยกัน อีก 20 ปีข้างหน้าเราน่าที่จะบรรลุการแก้ไขอะไรมาบ้าง

FW mail เรื่องปลาตาย นกตายมาถึงบ่อยมากขึ้น บ้างก็กล่าวว่าโลกมีการเปลี่ยนแปลงสนามแม่เหล็กโลก โอย ผมไม่รู้เรื่อง..แต่ที่แน่ๆ ในเขื่อนน้ำงึมสองที่ลาวเมื่อสองสัปดาห์ที่ผ่านมานั้นเกิดมีปลาตายลอยแพกันแล้ว ตอนนี้คนที่บริษัทไปศึกษากันใหญ่ว่ามาจากสาเหตุอะไร…

นี่แค่น้ำมันพืชขาดตลาด ยังเดือดร้อนกันขนาดนี้(แม้จะมีเรื่องธุรกิจ การเมืองอยู่เบื้องหลัง)

หากข้าวไม่มีกิน จะกลับไปกินเผือกกินมันก็ไม่มีป่าให้ไปขุดเผือกแล้ว คุยกันว่า ชุมชนอโศกต่างๆนั้นจะอยู่รอดเพราะท่านเตรียมตัวเรื่องอาหารมานานแล้ว…..

คิดไปเรื่อยเปื่อย แต่ต้องทำจริงๆ..

(ขอบคุณภาพจาก internet และ FW mail)

ฝ้ายคำเหลืองบานช่อสวย

ที่ห้องเย็นเยือกกลางเมือง คุยกันเรื่องงานพัฒนาชุมชน

ที่กลางถนนในเมืองใหญ่ ถกกันดังลั่นเรื่องอธิปไตย

ใต้ร่มมะขามหน้ากระทรวง

พ่อใหญ่แม่ใหญ่ มาแสดงความคับข้องใจ และความต้องการ

จักรยานริมถนนหยุดลง ร้องเชิญชวนซื้อโชค

นักการเมืองคิดการใหญ่ต่อบ้านเมือง

ชาวบ้านคิดเล็กๆเพื่อครอบครัว

…..

อีกไม่นานฝ่ายคำสวยก็ทิ้งกลีบล่วงหล่น หลุดจากขั้ว

หม่นหมอง คล้ำดำกระด่าง จมดิน

ดอกใหม่ผลิบาน แล้วล่วงหล่นเฉกเช่นกัน

ทิ้งไว้เพียงภาพ คำบอกเล่า

แล้วเวลาก็กลืนกินสิ้นหมด

คนที่รักน้องหมา น่าจะหาเวลาดูหนังเรื่อง Hajiko หรือ Hachiko

กำลังฉายอยู่ที่ HBO A12 หรือ D43 เวลา 19:20

นำแสดงโดย Richard Gere

**เรื่องของฮาจิโกะ** สุนัขผู้ซื่อสัตย์
Hachiko Monogatari

ย่านชิบูยะ ในประเทศญี่ปุ่น มีรูปหล่อสุนัขตัวหนึ่ง ชาวญี่ปุ่นหลายคนรู้จักมันเป็นอย่างดี มันตัวแทนให้ระลึกถึงความรัก และมิตรภาพระหว่างคนกับสุนัข
เจ้าฮาจิโกะ (Hachikō) สุนัขพันธุ์อากิตะ (Akita)

อ่านเรื่องราวได้ที่

http://www.thailandsusu.com/webboard/index.php?topic=117723.0

นานๆดูหนังดี ดูแล้วคนที่บ้าน ขี้มูกโป่งไม่หยุดเลย

(ขอบคุณรูป เรื่องจาก internet)

ความโยงใยของแต่ละชีวิต หากเอาเส้นมาลากถึงกัน

และให้สีสันแสดงความหมายของลักษณะการโยงใย

หรือความสัมพันธ์ เกี่ยวข้องกัน

โฮ…รูปร่าง ภาพ หน้าตาจะเป็นอย่างไร

คงพิลึกพิลั่น หรือวิจิตรพิสดาร

ในทางสังคมวิทยาก็มีการศึกษาเรื่องนี้อยู่

ที่เรียกว่า Sociogram หรือ Mobility mapping ซึ่งเป็น PAR Tool ขนิดหนึ่ง

นักสังคมชุมชน หรือนักอะไรก็ได้ลองทำดูก็น่าสนใจนะ

เช่น เวลาเข้าสู่ชุมชนอยากทราบว่าใครคือที่พึ่งแท้จริงก็ลองทำ village mapping

แล้วเอาชื่อคนใส่เข้าไปตรงจุดที่เป็นที่ตั้งบ้าน

อาจใส่รายละเอียดมากกว่านี้ก็ได้..

แล้วไปพูดคุยใครต่อใครในหมู่บ้านว่า

หากเจ็บป่วยไม่ทราบสาเหตุ ไปหาใคร

เวลาขาดแคลนเงิน แต่จำเป็นต้องใช้ ไปพึ่งใคร

เวลา เด็กทะเลาะกัน ตีกัน ไปหาใคร

หากตั้งคำถามนี้กับหลายๆคนก็จะได้คำตอบ

ที่เป็นชื่อคนในชุมชนที่มีคนระบุมากน้อยแตกต่างกันไป

แค่นี้ก็ทราบเบื้องต้น แล้วว่าใครเป็นใครในชุมชนนั้นๆ

แม้ว่าสังคมใหม่จะจัดบทบาทหน้าที่ชัดเจนไปแล้วก็ตาม

บทบาทที่ซ้อนบทบาทก็มีอยู่มากมาย

นี่คือภาพซ้อนในสังคม ที่น่าสนใจ

เราใช้บ่อยในงานชุมชน เพราะเราเป็น “คนนอก” ที่อยากเข้าใจ “คนใน”

ใช้ได้ดีครับ

ยิ่งมีแผนที่หลายแผ่นแสดงการเข้ามา อพยพ เกี่ยวดอง ฯลฯ

ของครอบครัว คนในชุมชนในช่วงเวลาที่ผ่านมา

ทราบรายละเอียดพัฒนาการ เรื่องราวสำคัญๆของชุมชน

เราจะยิ่งเข้าใจ ชุมชนมากกว่ารายงานปกติ

เราเข้าไปศึกษาสังคมชุมชนลาวว่า

ทำไมจึงมาตั้งโรงงานสูบน้ำที่บ้านนี้

หากไม่ถามโดยทั่วไปก็ต้องนึกถึงความเหมาะสมทางกายภาพ

ตามหลักวิศวกรรมชลประทาน

นั่นอาจจะใช่ส่วนหนึ่ง แต่เมื่อศึกษาลึกๆ ทราบว่า

เพราะรัฐ “ต้องการตอบแทนชุมชนนี้ที่เป็นกำลังหลักในการปลดปล่อยประเทศ”

….?….

อยู่ที่ RDI-KKU กับลุงเปลี่ยน

เตรียมเอกสารสำหรับสัมนาวันที่ 14-15 ก.พ. นี้

ที่ โรงแรมโฆษะ ขอนแก่น

ผู้หลักผู้ใหญ่จะมาฟังเราสรุปงาน

พรุ่งนี้ลุงเปลี่ยนก็แอบเหาะกลับหงสาแล้ว

ผมยังมีงานเขียนรอข้างหน้าอีกหลายเล่มเกวียน อิอิ

มาบ่นเหมือน จอมป่วน อ่ะ

หายไปหลายวันเพราะไปทำงานในเวียงจันมา เขียนแต่รายงานจนนิ้วบวมครับ  อิอิ

นั่งรถบัสระหว่างประเทศ มันก็เกือบไม่ต่างรถเมล์ต่างจังหวัดในบ้านเราที่มีความสบายๆ อยากจอดก็จอด เกิดจะไม่จอดก็ทำให้ผู้โดยสารนั่งหน้าเขียวหน้าเหลือง ก็ปวดท้องฉี่น่ะซี พอถึงเป้าหมายวิ่งกันจู๊ดๆ

วันที่ผมเดินทางไปนั้น แปลกที่ผมเอากระเป๋าใบใหญ่ไปด้วยและมีเป้เอาคอมเครื่องมือหากินและเอกสารเต็มไปหมด กระเป๋าเสื้อผ้าทุกครั้งก็เอาใส่ท้องรถ มาครั้งนี้ เขาบอกว่าคนไม่มากเอาไว้ข้างบนเถอะ เดี๋ยวจะมีกล่องสินค้าจำนวนมากใส่ท้องรถ หิ้วเอากระเป๋าขึ้นไปเลย…

คนก็ไม่มากเหมือนทุกเที่ยวแหละ มีสัก 15 คนทั้งที่สามารถนั่งได้ ประมาณ 40-45 คน ปกติรถจะจอด 1 ครั้งที่ ปั้มน้ำมันเลยจังหวัดอุดรธานีไปหน่อยเดียว เพื่อให้ผู้โดยสารเข้าห้องน้ำ มาคราวนี้จอดเหมือนกัน แต่ไม่ใช่ปั้มน้ำมันแห่งเดิมๆ และไปจอดในที่ที่ผิดปกติกว่าที่ควรจะจอด เมื่อทุกคนเดินเข้าแถวเข้าห้องน้ำกลับออกมาก็ร้องอ๋อ….ที่ให้เราเอากระเป๋าขึ้นไปไว้ข้างบนเพราะนี่เอง ก็แม่ค้าลาวมาซื้อสินค้าในอุดรแล้วเอาขึ้นรถโดยสารคันนี้เข้าประเทศ ทุกครั้งก็พอเห็นแต่ไม่มาก คราวนี้เป็นคันรถปิคอับเลย

ท่านคงเอาออกนะครับว่ายามนี้พ่อค้าแม่ค้าเขาซื้ออะไรตุนอะไร ก็”น้ำมันพืช”ซิครับ สองคันรถปิคอับ รีบขนใส่ท้องรถและเอาขึ้นไปห้องผู้โดยสารข้างหลังอีกเต็มหมด นอกจากนี้ก็มีกระสอบเมล็ดพันธ์แตงโมน่าจะประมาณ 40 ถุง เดาออกนะครับ ทุกด่านก็หากินกับการค้าขาย เจ้าหน้าที่ด่านก็หรีตาข้างหนึ่งซะ แม่ค้าก็ยินดีควักกระเป๋า…..เฮ่อ

เมื่อรถถึงนครเวียงจัน คนขับรถสามล้อเครื่องก็มาแย่งลูกค้าตรงประตูนั่นแหละ ผู้โดยสารแทบจะเดินลงไม่ได้ ต่างตะโกนหาลูกค้า เมื่อผมได้คันหนึ่ง ตกลงราคากันได้ พอออกรถ เจ้าคนขับก็เสนอสินค้าทันที ..ผมไม่คาดหวังมาก่อนว่าจะได้ยินคำเชิญชวนเหล่านี้ จริงๆทุกครั้งที่นั่งรถเมล์แบบนี้มาแล้วไปต่อรถตุ๊กๆไปที่พักก็จะได้ยินคำเหล่านี้..ผมก็ตั้งคำถามในใจ..นี่หรือสังคมนิยม นี่หรือการปลดปล่อยประเทศ นี่หรือการขจัดสังคมเก่า การปฏิวัติสังคมนิยมก็มาพ่ายแพ้สังคมทุน ที่มุ่งหาเงิน ที่เป็นพระเจ้า โดยไม่สนใจว่าอะไรจะเกิดขึ้นบ้างกับสังคมลูกหลาน และอนาคตของชาติ…ผมคิดในแง่บวกว่า ระบบไม่ยอมแน่ให้มีสิ่งเหล่านี้ แต่การหลงหูหลงตาพนักงานรัฐ ก็มีสิ่งเหล่านี้โผล่ออกมา ตามการขยายตัวของสังคมเมือง และการท่องเที่ยว

ในขณะที่ในมือผมมีหนังสือชีวประวัติของท่าน “พูมี วงวิจิด” ผู้นำการปฏิวัติสังคมลาวคนหนึ่งที่โชกโชนกับการขับไล่ฝรั่งเศส ศักดินาและสังคมทุนนิยม ที่ผมนั่งอ่านมาตลอดทาง ลึกๆในมโนสำนึกผมคิดไปไกลว่างานของผมที่ทำอยู่นั้น ก็เป็นการปฏิวัติสังคมแบบหนึ่ง แต่อยู่ในรูปแบบพัฒนาสังคม ที่เป็นแบบค่อยเป็นค่อยไป ตลอดเวลาที่ทำงานด้านนี้มาเราเห็นภาพคู่ขนานนี้มาจนชินตา….แต่เราก็ต้องทำ

หลายวันในชนบทลาวนั้น ผมเข้าเห็นสภาพชุมชน ผู้คน วิถี แม้จะยังฉาบฉวยเพราะเพิ่งเริ่มต้นเท่านั้นเอง แต่ก็เห็นประเด็นความขัดแย้งมากมายภายใต้การปกครองแบบสังคมนิยม กับวัฒนธรรมชุมชนและทุนนิยม ผมต้องกราบขออภัยพี่น้องลาวถ้ามาอ่านบันทึกนี้ตรงนี้ว่า ไปเวียงจันก็เหมือนไปต่างจังหวัดของประเทศไทย เพราะใช้เงินบาท ทุกร้าน ทุกบ้าน ทุกโรงแรมเปิดแต่ทีวีไทย UBC ที่ส่งมาจากประเทศไทย ที่ไนท์คลับใต้โรงแรมเสียงเพลงไทยดังรอดออกมา เครื่องดื่มทุกชนิดมาจากประเทศไทย แม้ปลานิลตัวใหญ่ในตลาดก็มาจากหนองคาย นี่เป็นปกติที่พึ่งพากันในระบบทุน การตลาด กำลังการผลิต ศักยภาพของประเทศ..

และในทีวีนั้นคือแหล่งเผยแพร่วัฒนธรรมทุนนิยมที่เน้นการบริโภคแบบเกินความพอดีทั้งนั้น สาวลาวก็แต่งตัวเหมือนสาวไทยวัยรุ่น เด็กหนุ่มก็เลียนแบบ ตั้งแต่ผมบนหัวจนจรดรองเท้า..

วันที่ผมนั่งรถกลับบ้านขอนแก่น เจ้าหนุ่มลูกทุ่งคนหนึ่งนั่งหลังผม เขาร้องเพลงคลอไปตามเพลงที่ พนักงานขับรถเปิดเพลงลูกทุ่งให้ผู้โดยสารฟัง เขาร้องมาตลอดทางจริงๆ ตั้งแต่ออกจากด่านหนองคายยันขอนแก่น เขาพยายามหันปากไปทางกระจก แต่ผมนั่งอ่านหนังสือที่เก้าอี้ตัวหน้า เสียงเพลงทั้งจากลำโพงและจากไอ้หนุ่มข้างหลังมันร้องให้ผมฟังจน ผมทนไม่ไหว เอามืออุดหูหลายครั้ง ดันร้องเพราะซะอีก ลูกคอสั่นระรัวเลย นานไป เออ ก็ดีเหมือนกันนะ

ช่วงรถหยุดให้เข้าห้องน้ำ ผมถามต่อหน้าคนเยอะๆเลยว่า “อ้ายชอบร้องเพลงหรือ” ผมถามเชิงตำหนิว่าน่าจะเกรงใจคนอื่นบ้าง เขายิ้มพร้อมบอกตรงๆว่า “ใช่ครับผมชอบร้องเพลงมากครับ..” ฝรั่งที่นั่งถัดไปอ่านหนังสือมาตลอดส่ายหัวไปมา …

ผมก็คิดบวกไปซะ..ว่าเออ เรานั่งมาเที่ยวนี้มากับนักร้องลูกทุ่งก็แล้วกันนะ..อิอิ แต่อย่าให้เจอะทุกเที่ยวเลยนะ พอแล้ว…