ลานเก็บเรื่องมาเล่า

สมัยประมาณปี พ.ศ. 2507-2509 เรียนชั้นมัธยมที่อำเภอวิเศษชัยชาญ ต้องเดินเท้ามาจากบ้านประมาณ 5 กม. ทุกเช้า หากเข้าฤดูฝนก็ต้องหิ้วรองเท้าผ้าใบสีกากี ที่ขาดตรงหัวแม่โป้ง ถุงเท้าสีกากีที่ขาดที่ส้น หิ้วจากบ้านจนถึงตลาดวิเศษ แล้วจึงล้างเท้ากับแม่น้ำน้อยที่ไหลผ่านตัวตลาดวิเศษไปลงแม่น้ำเจ้าพระยาที่อยุธยา เมื่อใส่รองเท้าผ้าใบขาดๆแล้วก็เดินบนถนนปูนอีก 1 กม.จึงถึงโรงเรียนประจำอำเภอ คนดังๆจากวิเศษก็จบจากที่นี่ทั้งนั้น รวมทั้ง อ.เจิมศักดิ์

กรมชลประทานเริ่มขุดคลองชลประทานผันน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาเหนือเขื่อนชัยนาท เพื่อเอาน้ำเข้าทุ่งนาให้ชาวนาภาคกลางมีน้ำทำนา

คลองชลประทานมาพร้อมกับการเปลี่ยนพันธุ์ข้าวพื้นบ้านมาเป็นข้าว กข. ที่เริ่มใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ บ้านผมเป็นบ้านแรกๆที่ทดลองใช้ข้าว กข. สมัยนั้นยังเรียกข้าว IR-8 ซึ่งเป็นข้าวที่สถาบัน IRRI แห่งประเทศฟิลิปปินส์ เอาข้าวพื้นบ้านเราไปแปลงพันธุ์แล้วกลับเอาเข้ามาให้ชาวนาภาคกลางทดลองใช้ โดยเกษตรอำเภอเป็นผู้ส่งเสริม ประชาสัมพันธ์ว่าผลผลิตสูง ขายได้ราคาดี บังเอิญอาคนหนึ่งเป็นเกษตรอำเภอจึงเอามาให้พ่อทดลอง

กว่าจะปรับตัวได้กับข้าวพันธุ์ใหม่ เล่นเอาเหนื่อยไปหลายปี เพราะชาวนาภาคกลางไม่เคยทำนาดำ มีแต่นาหว่าน ข้าวฟางลอย อาศัยน้ำจากคลองชลประทานที่ขุดใหม่เป็นน้ำหลักในการปลูกข้าว IR-8 ลูกพ่อทุกคนต้องลงนาช่วยพ่อแม่ แม้ยามเปิดภาคเรียน ก็ต้องลงนาแต่เช้ามืดก่อนจะกลับบ้านไปอาบน้ำกินข้าวแล้วไปโรงเรียน (สายประจำ) แม่กับพี่สาวจะเป็นเตรียมอาหารเช้าไว้ให้ บางทีก็ไปกินกันตามคันนา ….

คูน้ำข้างคลองส่งน้ำที่มีคันคูซึ่งต่อมาพัฒนาคันคูคลองส่งน้ำเป็นถนนนั้น เขาเรียกคูน้ำนั้นว่าบ่อยืม (แปลกนะขอยืมดินไปแล้วไม่คืนเลย อิอิ) คูน้ำ หรือบ่อยืมนี้แหละเป็นแหล่งเอาควายลงมาเล่นน้ำ กินน้ำ และเราเด็กๆก็แก้ผ้ากระโดดเล่นไปกับควายด้วย

หลายแห่งเจ้าของที่นาสงวนไม่ให้ควายลง กลับเอาไปปลูกต้น “กระจับ” เพื่อกินและขาย..

หลายคนไม่รู้จักกระจับ หลายคนไม่เคยเห็น หลายคนไม่เคยได้ยินว่ามีต้นไม้ชื่อแปลกๆเหมือนกระจับมวยด้วยหรือ เอ ต้นมันเป็นอย่างไร ใหญ่เท่าต้นมะนาว มะกรูดไหม…

กระจับเป็นพืชน้ำ ส่วนใหญ่อยู่ใต้น้ำโผล่ใบขึ้นมาอย่างต้นบัว มีผลหน้าตาเหมือนหัวควาย เพราะดูเหมือนเขาควาย เด็กๆชอบเอามาต้มกิน รสชาดออกมันๆเหมือนผล Chestnut ฝรั่งจึงเรียก water chestnut เด็กซนๆก็เอามาขวิดกัน สมมติว่าเป็นหัวควาย ใครเขาหักก่อนถือเป็นแพ้..

กลับไปวิเศษชัยชาญเข้าตลาดเห็นกระจับซึ่งไม่ได้เห็นมานานแล้ว ก็เอารูปมาฝาก เลยเถิดไปนึกถึงสมัยเก่าๆที่เราใช้ชีวิตเด็กๆที่นี่

แม่ค้าขนมหวานหลายแห่งซื้อกระจับมาแกะเอาเนื้อในมาเป็นส่วนผสม “ขนมรวมมิตร” ใส่น้ำแข็ง ใส่น้ำเชื่อม ใส่ลูกต๋าว ใส่ข้าวเหนียว เอาน้ำเชื่อมใส่หรือเอาน้ำหวานสีแดงสีเขียว เอาหางนมใส่ โอย..เด็กๆก็ร้องให้แม่ซื้อให้กิน สมัยโน้นก็แค่ถ้วยละ 25 สตางค์ เท่านั้น…

ว่าแล้วก็ไปเอาของหวานมากินซะหน่อย อิอิ