ลานเก็บเรื่องมาเล่า

รูปนี้ไม่ค่อยชัด เป็นพนักงานไปรษณีย์ที่ขอนแก่นกำลังนำกล่องพัสดุจำนวนมากใส่ท้ายรถมอเตอร์ไซด์ไปส่งผู่รับตามโซนที่เขารับผิดชอบ

ถามว่าคุณเขียนจดหมายฉบับสุดท้ายเมื่อไหร่….? จำไม่ได้แล้วใช่ไหม…

นับตั้งแต่มี Social network เกิดขึ้นมา นับตั้งแต่เครื่องโทรศัพท์ Mobile phone เกิดขึ้นมานี่ จดหมายค่อยๆทยอยหายไปจดหมดสิ้น โทรเลขที่เรามักใช้โทรขอเงินแม่ในสมัยก่อนก็ยกเลิกไปหลายปีแล้ว ผมยังเก็บโทรเลขฉบับสุดท้ายที่เขาเปิดให้ใช้เป็นครั้งสุดท้ายอยู่เลย

ดีไหมที่จดหมายหายไป มือถือเข้ามา internet เข้ามา …..อะไรต่อมิอะไรเข้ามาแทนที่ ก็บอกว่าดีและไม่ดีในทัศนของผมนะครับ

สมัยที่เรียนที่ มช. ทุกเดือนต้องรายงานการเรียนให้ทางบ้านทราบโดยเฉพาะพ่อ ที่ดุมากกกก สั่งเป็นเด็ดขาดยิ่งกว่าคำสั่ง ศปภ. อีกหากไม่รายงานก็อดเงิน เอากะพ่อซิ ผมจึงต้องเขียน เขียน เขียนรายงานทุกเดือน แล้วก็ได้เงิน ผมได้เดือนละ 500 บาทครับ ปี 2512 ที่เชียงใหม่สมัยนั้นอยู่ได้ครับหากไม่เที่ยว กินเหล้า ดูหนัง สูบบุหรี่ เล่นการพนัน..สารพัดที่เด็กวัยรุ่นผู้ชายจะทำ

ตอนที่เขียนจดหมายมากๆดูจะเป็นตอนจีบสาวนี่แหละ เขียนทุกวัน สมัยนั้นค่าแสตมป์ แค่ 50 สตางค์ แล้วก็มาเป็น 1 บาท แล้วก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทักษะการเขียนจึงเกิดไม่มากก็น้อย ประสบการณ์นี้ส่งผลไปถึงการเขียนรายงานในช่วงที่ก้าวเข้ามาทำงานด้วย

ตอนสาวไปเรียนเมืองนอกเราก็ซื้อ aerogram เขียนถึงทุกสัปดาห์ กระไรเลยเธอก็เก็บไว้หมด แถมหอบเอากลับมาเมืองไทยซ่อนไว้
จนเราอยู่ด้วยกันมีลูกด้วยกัน แล้วลูกดันไปพบ อ่านเข้า ฮากันตึงไปเลย…..พ่อกับแม่จีบกัน…..ห้า ห้า ห้า… มันเชยระเบิดในทัศนะเธอว่างั้น….

เดี๋ยวนี้ไม่มีจดหมายอีกแล้ว ไปรษณีย์ก็เป็นองค์กรธุรกิจ เปลี่ยนบทบาทไปทำอย่างอื่น ดูจะรับส่งพัสดุนี่แหละที่มากที่สุด

ผมได้ประโยชน์มากๆอีกอย่างจากไปรษณีย์ ขอให้ทุกท่านรับทราบไว้ เพราะท่านอาจจะนึกไม่ถึง แต่ผมได้ค้นพบแล้วว่าผู้ที่รู้แผนที่ชุมชน หมู่บ้านทุกหมู่บ้านในประเทศไทยนี้คือไปรษณีย์ เพราะอะไรท่านทราบดีนะครับ เขาจะทำแผนที่ไว้ เป็น village profile หลายปีก่อนผมร่วมงานกับ ดร.มณีมัย แห่ง มข. ร่วมมือกับ WB ศึกษาเรื่องทุนสังคมในอีสาน เราต้องสัมภาษณ์ชาวบ้านในหลายหมู่บ้านที่เราไม่คุ้นเคย ก็ได้คำแนะนำว่าให้ไปขอแผนที่จากไปรษณีย์ แล้วมาทำการสุ่มตามหลักสถิติ เจ๋งจริงๆครับ เราได้รับความร่วมมือดีมาก ได้แผนที่แสดงที่ตั้งหมู่บ้าน แสดงที่ตั้งครัวเรือน บ้านเลขที่ ชื่อถนน ตรอก ซอกซอยละเอียดยิบ

คราวที่ผมมาทำงานที่ธัญบุรี ลำลูกกา หนองเสือก่อนน้ำท่วมใหญ่นั้นผมก็ใช้ความรู้นี้ขอข้อมูลจากไปรษณีย์ ไม่พลาดครับ

จดหมายหายไป แต่การสื่อสารยังมีอยู่และมากขึ้นโดยใช้เครื่องมือสมัยใหม่ที่ใช้วิธีพูด และกดข้อความสั้นๆ ทักษะการเขียนสื่อความหมายเปลี่ยนไป

มิน่าเล่า อาจารย์หลายท่านส่ายหัวว่าเด็กสมัยใหม่เขียนรายงานไม่เป็น

นักวิชาการสมัยใหม่หลายท่านเขียนรายงานโดยการขอดูของเก่าว่าเขาเขียนกันอย่างไร ให้เริ่มด้วยตัวเอง คิดไม่ออกว่าจะเขียนอย่างไร

หรือสถาบันการศึกษาน่าจะส่งเสริมให้เด็กเขียนจดหมายมาส่งครูซะแล้ว….