ลานดงหลวง

เจ้าคุกกี้ หมาพันธุ์โกลเด้น รีทรีฟเวอร์ของผมตายจากไปแล้วเพราะจุดอ่อนของสายพันธุ์คือมะเร็ง ผมไม่รู้จักหมาพันธุ์นี้ จึงไม่เข้าใจพฤติกรรมของสายพันธุ์ เวลาเอาอาหารไปให้เขา อย่าเข้าไปนัวเนียเขาเป็นอันขาด เช่นจะไปลูบหัวเขาขณะเขากินอาหาร ไม่ได้ เขาจะขู่และกัดเราทันที ทั้งๆที่เราเป็นคนให้อาหาร…

ปลาที่มีลูกออกมาเป็นฝูง เวลาออกหากิน หรือแม่ปลาพาลูกปลาว่ายน้ำไป ใครเข้าใกล้ แม่ปลาก็จะแสดงอาการขู่เราทันที

นกทุกชนิด เวลาเลี้ยงลูก ก็จะวนเวียน หาอาหารให้ลูก หากนกตัวอื่นเข้ามาใกล้ๆ แม่นกก็จะบินเข้ามาโจมตีทันที แม้ว่านกตัวนั้นจะใหญ่โตแค่ไหนก็ตาม

สัตว์ทุกชนิดมีสัญชาติญาณในการปกป้องดูแล หวงชีวิตลูกน้อยของเขา หรือสิ่งของ ต่างๆที่เขาแสดงความเป็นเจ้าของ รวมไปถึงมีอาณาเขต บริเวณ ที่เขาประกาศโดยธรรมชาติว่า พื้นที่ส่วนนี้ เป็นของเขา เขาหวงแหนใครเข้ามาก็ต้องแสดงความเป็นเจ้าของกันหน่อย

ผมเขียนบันทึกมาหลายตอนถึงการเลี้ยงดู เจ้า “กระถิน” กระรอกแถวบ้าน ที่มันมีครอบครัวเจ้า “กระโถน” ตัวสีแดง เจ้า “กระถาง” สีนวลๆ เป็นลูก

ผมไปตัดกิ่งสาเกที่กำลังออกลูกเพราะทั้งใบและลูกไปหล่นใส่เพื่อนบ้าน เกรงใจเขาก็เลยตัดออกไปเยอะ เจ้ากระรอกเลยหมดอาหารไป คิดสงสารเลยเอาตะกร้าใส่กล้วย อ้อย มะละกอ ฝรั่ง อะไรที่พอมี ที่เหลือกิน หรือตั้งใจจะเอามาให้เขา ชักตะกร้าไปที่ต้นหมากเม่าข้างบ้าน เจ้ากระถินก็มากิน และนับวัน จะคุ้นเคยกับเรามากขึ้น เพราะเราถ่ายรูปเขาบ่อยๆ ดูเขาจะไม่กระโดดหนีทันทีเหมือนแต่ก่อน สู้หน้าเรา ซึ่งเราก็ชอบใจ ที่ได้ดูเขาเต็มๆตา

เราแปลกใจที่เจ้า กระโถน และกระถาง ไม่มากินผลไม้ในตะกร้า แบบนานๆมาแล้วก็ผ่านไป ทั้งที่ผลไม้ในตะกร้านั้นมากมาย มากเกินที่เจ้ากระถินตัวเดียวจะกินหมด นอกจาก เจ้ากระถินจะกินตัวเดียวแล้ว ก็มีนกกระจาบวนเวียนมาบ่อยๆ วันก่อนเห็นพาคู่ของมันมากินด้วย

วันหนึ่ง ผมนั่งทำงานใกล้ๆหน้าต่าง ผมรู้สึกว่ามีการเคลื่อนไหวที่ต้นหมากเม่า เหลือบไปก็เห็นเจ้า กระโถนมาปรากฏตัว ทำท่าจะเข้าไปกินผลไม้ในตะกร้า พอผมขยับนิดเดียว มันก็กระโดดหายไป ผมอยากถ่ายรูปเขาชัดๆ ใกล้ๆ

สักพักเขามาอีก และทำท่าอยากเข้าไปกินกล้วยที่ตะกร้า แบบเก้ๆกังๆ เพียงไม่กี่วินาที มันก็กระโดดไปพร้อมกับมีเจ้ากระถินกระโดดไล่ตาม แบบว่าขับไล่ให้ไป จากต้นหมากเม่า ไปต้นอโศก ไปต้นสารภี ไปต้นมะยม ต้นปีบ….รอบบ้าน

ผมเข้าใจทันทีเลยว่า นั่นเจ้ากระถินกำลังประกาศเขต พื้นที่ หรือบริเวณขอบเขตของเขา มิให้ใครมายุ่งในบริเวณนี้ อะไรทำนองนั้น

สัตว์มีพื้นที่ของเขา มีอาณาเขต ที่ประกาศ

หมาไปไหนๆจะฉี่รดต้นไม้ เพื่อประกาศเขต หรือแสดงการมาของตัวมันในพื้นที่นั้นๆ หมาตัวอื่นมาก็จะไปเที่ยวดมกลิ่น หมาเจ้าของพื้นที่ก็จะเห่าขับไล่ไป

เจ้ากระถินเป็นสัตว์ชั้นต่ำ พัฒนาการทางสมองน้อยกว่ามนุษย์ แต่มีสัญชาติญาณ มนุษย์เราพัฒนาสมองมามากที่สุด เราเองก็มีพื้นที่ ทั้งทางกายภาพที่เป็นรูปธรรม และพื้นที่ทางนามธรรม เช่นพื้นที่ทางจิตใจ พื้นที่ทางอารมณ์ ความรู้สึก พื้นที่ทางจินตนาการ ฯลฯ….

พื้นที่ที่เป็นรูปธรรมนั้นเข้าใจง่าย เห็นได้ สัมผัสได้ รับรู้ได้ และจัดการได้ แต่พื้นที่ทางนามธรรมนั้น ตาเนื้อมองไม่เห็น สัมผัสไม่ได้ ไม่สามารถรับรู้ได้ ก็เลยจัดการไม่ได้ มีแต่เจ้าของตัวตนนั้นๆเท่านั้นที่จะพัฒนาพื้นที่ทางนามธรรมนี้ให้สร้างสรรค์ สงบสุข และมีเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติในสังคมเล็กและใหญ่

ดูเหมือนว่ามีแต่หลักการทางศาสนาเท่านั้นที่เป็นองค์ความรู้ในการจัดการพื้นที่ส่วนนี้ ซึ่งนับวันมนุษย์ก้าวข้าม มองเลยผ่านไปไม่ใส่ใจในการแสวงหา เข้าถึง เรียนรู้ ฝึกฝนเพื่อสร้างผลแห่งสันติสุข ปล่อยให้อุดมการณ์ใหม่เข้ามาครอบครองพื้นที่ส่วนนี้จนหมดสิ้น ซึ่งมีแต่มาเสริมประโยชน์ส่วนตนเท่านั้น

เรากำลังก้าวไปสู่หน้าผาแห่งการมีชีวิตอยู่ร่วมกัน..