วันก่อนผม post ดอกไม้รวมมิตรขึ้น แล้วน้องราณีถามผมว่าดอกนั้นชื่ออะไร ดอกนี้ชื่ออะไร โดยเฉพาะดอกที่ทำลูกศรชี้นั่น ผมจำชื่อไม่ได้ และติดอยู่ในใจว่าชื่ออะไรหนอ พอมีเวลาสั้นๆจึงไปค้น file เก่ามาดูและหยิบพจนานุกรมดอกไม้ประดับในเมืองไทยของท่านอาจารย์ ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม ปรมาจารย์ดอกไม้ประดับของเมืองไทยมาตรวจสอบ โป๊ะเช๊ะ……รู้แล้ว น้องราณี….
เธอชื่อดอกพลับพลึงครับ….อ๋อ….
เมื่อไปดูข้อมูลก็พบว่าพลับพลึงมีหลายชนิด เช่น พลับพลึงตีนเป็ด พลับพลึงหนู พลับพลึงแมงมุม และพลับพลึงเตือน (บางชื่อเป็นภาษาท้องถิ่น)
(เป็นพลับพลึงที่บ้าน รูปเก่าที่ถ่ายเก็บไว้เมื่อปีก่อน)
พลับพลึงสีแดงม่วงนี้เรียกว่า พลับพลึงแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Crinum augustum ชื่อสามัญ คือ Crinum Lily มีขนาดใหญ่ ลักษณะต้นเป็นกอกลุ่มใหญ่ ใบเป็นรูปหอกปลายแหลม ขอบใบเรียบสีเขียว ผิวเนื้อใบอ่อนนุ่ม หนาเหนียว ดอกออกปีละครั้งประมาณเดือน กันยายน-ตุลาคม ดอกเป็นช่อใหญ่ ก้านดอกชูมาจากกลางกอ ช่อหนึ่งมีดอกประมาณ 15-25 ดอก กลีบดอกแคบเรียบยาว มี 6 กลีบต่อหนึ่งดอก เมื่อบานเป็นที่กลีบดอกจะงองุ้มเข้าหาก้านดอก เกสรยาวยื่นออกมากลางดอก ด้านบนเป็นสีม่วงอ่อน หรือชมพู กลีบด้านล่างสีแดงเข้ม มีกลิ่นหอม เป็นพรรณไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปแอฟริกา
ที่บ้านมีสองกอใหญ่ เอาดอกมาปักแจกันหอมฟุ้งไปทั่วบ้านเชียว
(เป็นพลับพลึงที่บ้าน ปลูกไว้ในกระถางไม่ได้เอาลงดิน)
รูปร่างเด่นสวยนี้ชื่อพลับพลึงเตือน หรือพลับพลึงเตือนตา ชื่อวิทยาศาสตร์เขาคือ Crinum rubra หรือชื่อสามัญแสนไพเราะว่า Cinderella Lily ลักษณะที่แตกต่างจากพลับพลึงแดงคือ ต้นเล็กกว่า กอเล็กกว่า ก้านดอกมีดอกเดียว ดอกมีสีขาวเป็นรูปดาวที่มีหลายแฉก มีกลีบยาวยื่นออกมาจากตัวดอกอีก 6 กลีบ เมื่อบานเต็มที่กลีบยาวนี้จะม้วนงอโค้งเข้าหาก้านดอก กลางดอกมีเกสร 6 เส้น มีกลิ่นหอมอ่อน ออกดอกกลางฤดูฝน เป็นของอเมริกาใต้
(รูปนี้เอามาจาก google photos)
สีแดงสดนี้คือ พลับพลึงใหญ่ หรือพลับพลึงดอกแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Crinum amabille ชื่อสามัญ Milk-And-Wine Lily หรือ Higanbana Lily มีถิ่นกำเนิดที่ลุ่มทั่วไป หรือตามชายฝั่งน้ำจืดของทวีปเอเชีย ส่วนตัวผมไม่เคยเห็นพลับพลึงสีนี้ครับ สำหรับท่านที่ชอบสีแดงนั้น พลับพลึงดอกนี้คงอยู่ในใจท่านแน่ๆ สวยจริงๆ
(ดอกนี้ผมถ่ายมาจากภูเก็ตช่วงที่ไปเฮฮา 4 ที่พักมีกอพลับพลึงอยู่เลยไม่พลาดที่จะเก็บเอามาชื่นชมครับ)
ราชินีของพลับพลึงต้องดอกนี้ เรียกว่า พลับพลึงแมงมุม ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Hymenocallis Caribaea ชื่อสามัญ คือ Spider Lily ก้านดอกจะมีประมาณ 4-8 ดอก จะทยอยกันบานทีละ 2-3 ดอก แต่ละดอกจะมี 6 กลีบสีขาวนมสด กลีบดอกจะเรียวยาวประมาณ 13 ซม. เมื่อดอกบานเต็มที่ปลายกลีบจะงอโค้งเข้าหาก้านดอก เกสรมี 6 เส้นตอนปลายจะเป็นสีเหลือง หรือสีน้ำตาล มองดูคล้ายแมงมุม ออกดอกเป็นระยะตลอดปี
ปลูกในร่มรำไร และกลางแจ้งแสงแดดจัด ชอบดินปนทรายมีความชุ่มชื้นตลอดเวลา
คุณสมบัติทางสมุนไพรของพลับพลึงพบว่า มีการนำมาต้มดื่มทำให้อาเจียน(ไม่ใช่แก้อาเจียน) แก้เคล็ดขัดยอก แก้น้ำดีพิการ ใบเอามาย่างไฟพันแก้ฟกช้ำ บวม เคล็ดขัดยอก ใช้อยู่ไฟหลังคลอด หัวมีรสขมในอินเดียใช้เป็นยาระบาย ขับเสมหะ ใช้รักษาโรคเกี่ยวกับน้ำดี
ทราบว่าธุรกิจสปานำดอกพลับพลึงสกัดเอากลิ่นมาใช้ และเป็นที่นิยมกันมากด้วย….
ราชินีของพลับพลึงคือ Spider Lily สุดสวยนี้มีถิ่นเดิมที่หมู่เกาะอินดีส เป็นดอกไม้ที่โปรดปรานของพระราชินีเอมม่าแห่งประเทศกรีก จึงได้ชื่อภาษากรีกว่า “Krion” ชาวสเปนเรียก “Liriod cinata”
สำหรับผมรักหมดเลย กลัวเขาเสียใจ อิอิ..
ท่านละครับชอบดอกไหนครับ…
(ข้อมูลจาก Google Photos และ พจนานุกรมไม้ดอกไม้ประดับ ของ ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม)
