หมอเจ๊เรียนโลก

การใส่ปลาลงไปในบ่อน้ำทิ้งใกล้ไตเทียม เป็นความคิดเพื่อการพัฒนางานควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำยุงลายในรพ.เพื่อการป้องกันไข้เลือดออกโดยลูกน้องคนหนึ่ง เขาเป็นคนแรกที่พบว่าบ่อน้ำทิ้งแห่งนี้ปลาอยู่ไม่ได้  ความเป็นคนช่างสังเกตและขบคิดหาความรู้  เมื่อยังไม่พบคำตอบที่ทำให้เข้าใจ เรื่องราวที่พบเจอจึงมีแต่เขารู้อยู่แต่ผู้เดียว

จนเมื่อได้น้ำในคูเจ้าปัญหามาเป็นครู และมีการเรียนรู้น้ำในบ่อน้ำทิ้งแห่งนี้คู่ขนานไปด้วย  แล้วได้ผลลัพธ์ออกมาเรื่องน้ำมีความเป็นกรดสูง และเป็นน้ำเสีย ก็ปรากฏรอยยิ้มบนใบหน้าของเขาเหมือนถูกใจอะไรบางอย่าง

แล้วเรื่องเล่าก็พรั่งพรู “หนูสังเกตและสงสัยมานานแล้วว่าน้ำในบ่อนี้น่าจะเป็นน้ำเสีย แต่หนูไม่แน่ใจ ที่คูน้ำซึ่งมีน้ำอยู่ บางทีหนูก็พบว่าปลาหนี บางทีปลาก็มา วันนี้มีเฉลย หนูรู้สึกดีใจเมื่อรู้ว่าสิ่งที่หนูสงสัยนั้นใช่เลย”

ความดีใจที่ปรากฏ สะท้อนให้ฉุกคิด เออแนะ แค่ความสมใจง่ายๆกับเรื่องที่อยากรู้มานาน แล้วได้พบกับคำเฉลยก็ทำให้คนตื่นเต้นและมีความสุขกับปัญญาของตนเองได้ ที่แท้ความสุขของคนก็อยู่ใกล้ตัวของคนนั้นอยู่แล้วนี่เอง  ดีใจที่ได้เห็นว่าเมื่อได้คำตอบแล้ว เขาก็เดินหน้าต่อกับการเรียนรู้ต่อไป   คนทำงานมีความสุข นี่แหละคือความชื่นใจที่อยากได้มากๆละน่า

สีน้ำเงินแกมเขียวของน้ำที่บ่อนี้ ออกซิเจนในน้ำที่พบว่าน้อย ค่าความเป็นด่างที่สูงของน้ำ การพบมีสาหร่ายในน้ำ  ให้เคล็ดลับไปใช้ต่อว่า สีน้ำเงินแกมเขียวใช้เตือนเรื่องน้ำมีพิษได้ ถ้าเห็นให้รู้ไว้เลยว่ามีน้ำจากของเสียมาปนอยู่ มีฟอสเฟตจากผงซักฟอกลงมาปน

ที่ฟอสเฟตก่อปัญหาต่อแหล่งน้ำก็เพราะว่ามีฟอสฟอรัสอยู่ ปัญหาต่อน้ำจะเกิดเมื่อมีไนโตรเจนอยู่ด้วยแบบเพื่อนซี้  คู่ซี้นี้มีฟอสฟอรัสเป็นหัวโจก ไนโตรเจนเป็นมือรอง ความสัมพันธ์ในลักษณะนี้แหละที่ทำให้จำนวนไนโตรเจนมีความสำคัญ

น้ำทั่วไปมีฟอสฟอรัสตั้งแต่ 0.05 - 1 มก./ลิตร ขึ้นไป เมื่อไรที่มีเกิน 0.6 มก./ลิตร ขึ้นไป น้ำตรงนั้นมีคุณภาพที่เสียไปแล้ว

เคยเล่าในบันทึกก่อนว่า ไนเตรท ไนโตรเจน ไนไตรท์ นั้นถือกำเนิดจากแอมโมเนีย พวกมันแปลงร่างเป็นกันและกันได้เมื่อเจอแบคทีเรียที่ชอบมัน

ไนเตรทเจอความร้อนแล้วเปลี่ยนร่างเป็นไนไตรท์  ต้มน้ำเดือดแล้วน้ำยังมีพิษ ถ้าต้มน้ำเดิมซ้ำหลายๆรอบก็ยิ่งแย่ซินะ  อย่างนี้ยิ่งต้องรู้ฟอสฟอรัส ไนเตรทเกี่ยวอะไรกันอีก

อ้อ ได้มาแล้วว่า ฟอสฟอรัสนั้นเป็นธาตุที่สิ่งมีชีวิตจำเป็นต้องใช้ร่วมกับไนโตรเจน ไปสร้างโปรตีนที่ทำหน้าที่สร้างพลังงาน และสร้างโครงสร้างให้แข็งแรง  การที่มาอยู่ด้วยกันจึงเท่ากับเป็นสองแรงแข็งขันที่ช่วยให้แพลงตอนพืชมีอาหารสมบูรณ์นี่เอง

แหล่งน้ำที่มีความสกปรกสูงและมีการปนเปื้อนอย่างสม่ำเสมอของของเสีย สิ่งสกปรกจากชุมชน และดินจากพื้นที่เกษตรกรรม จะมีจำนวนไนเตรทปริมาณสูง น้ำแบบนี้ถ้านำมาใช้ในการบริโภคหรือการผลิตน้ำประปามีอันตราย

น้ำในคูเจ้าปัญหา ได้สะท้อนเคล็ดลับว่า เมื่อทำให้น้ำเสียที่มีสีดำและเหม็นไหลวนอย่างช้าๆแบบไม่ทำให้ตะกอนสกปรกฟุ้งกระจาย น้ำเสียนั้นจะได้อากาศเติม  แบคทีเรียที่ใช้ออกซิเจนจะเพิ่มจำนวนมากขึ้น การย่อยสลายตะกอนสกปรกในน้ำจะง่ายขึ้น กลิ่นเหม็นลดลง ออกซิเจนในน้ำเพิ่มขึ้น  ความเป็นด่างของน้ำลดลง

ความคิดเรื่องเลี้ยงปลาในบ่อยังคงอยู่  คูเจ้าปัญหาได้สอนไว้ว่า ออกซิเจนในน้ำมีพอเลี้ยงให้ปลาอยู่ได้แล้ว การลองใช้ผักตบชวาบังตาเด็กไม่ได้ผล อย่างนี้ลองใช้พืชใต้น้ำดูบ้างเป็นไร  สาหร่ายหางกระรอกเป็นที่หมายตา ด้วยมีคนบอกว่ามันช่วยกำจัดตะกอนสกปรกในน้ำได้เหมือนกัน

ว่าแล้วก็บอกลูกน้อง ไปที่ร้านอาหารใกล้บ้าน แล้วให้ขอแบ่งปันสาหร่ายหางกระรอกมาใช้งานหน่อย

« « Prev : ตามลม (๓๗) : พืชน้ำสีเขียว ช่วยบอกเรื่องแอมโมเนียได้เยอะ

Next : ตามลม(๓๙) : เกลือในน้ำสำคัญยังไงกับปลา…รู้ไว้หน่อยก็ดีนะ » »