หมอเจ๊เรียนโลก

มีเรื่องราวของศาสนาอิสลามที่อาจารย์เสาวนีย์ จิตต์หมวดได้เมตตาแลกเปลี่ยนในชั่วโมง “ศาสนาเสวนา : สันติวิธีในวิถีชีวิต” ที่เป็นเรื่องราวที่มีคุณค่าสำหรับทุกๆคนในสังคมเมื่อเข้าถึงผู้คนที่นับถือศาสนาอิสลาม จะได้เข้าใจอย่างรู้เขารู้เรา จึงขอนำมาเล่าสู่กันฟังค่ะ

ประเด็นแรกที่อาจารย์เล่าเป็นเรื่องของ “คำที่ใช้” หรือ “ภาษา” ค่ะ  ทวนความเข้าใจกันก่อนเลยนะคะ

อิสลาม เป็นชื่อเรียกศาสนา  ผู้นับถือศาสนาอิสลาม เรียกว่า “มุสลิม”  ทั้งอิสลามและมุสลิม มีความหมายว่า “สันติ”

ประเด็นต่อมา อาจารย์ช่วยเพิ่มความเข้าใจให้ตรงเรื่องผู้นำศาสนาว่า อิสลามเป็นวัฒนธรรมวิถีแห่งการดำเนินชีวิต  มุสลิมทุกคน คือ ผู้ครองเรือนและผู้ครองธรรม ศาสนาอิสลามจึงไม่มีสถาบันนักบวช

ในแง่ของสันติแล้ว แปลความหมายตามอิสลาม สันติวิธี คือ mean ที่เป็น non-violence  ที่ส่งมอบ สันติ หรือ peace คือ goal ให้

แล้วอาจารย์ก็ขยายความเรื่องโครงสร้างของศาสนาให้เข้าใจ

โครงสร้างของศาสนาอิสลาม มีความสัมพันธ์ของ ๓ มุมอยู่ด้วยกัน และทั้งหมดสัมพันธ์เชื่อมโยงกับพระเจ้า(อัลลอฮ)

๓ มุมนี้ได้แก่ การปฏิบัติ(อิสลาม)  ความยำเกรง(อิห์ซาน) และ ความศรัทธา (อิหม่าน)  เปรียบเทียบความสัีมพันธ์แล้ว อิหม่านเท่ากับเป็นห้องส่ง อิห์ซานเท่ากับเป็นห้องควบคุม อิสลามเท่ากับเป็นการแสดงออก

การแสดงออกมีหลักอยู่ ๕ ประการ เป็นการแสดงออกผ่านวิถีของอิสลามตามรอบเวลา

การปฏิญาณตนและลงมือปฏิบัติ เป็นหลักหนึ่ง

การละหมาด ๔ ลักษณะ ตามรอบเวลาของชีวิต เป็นอีกหลักหนึ่ง  เมื่อแยกย่อยตามรอบเวลาก็มีคำเรียกที่ต่างไป (ดูคำในวงเล็บ)

รวมๆแล้วเมื่อรวบหลักปฏิบัติเข้ากับรอบเวลาและการละหมาด มุสลิมจึงมีวิถีวนเวียนอยู่กับสิ่งเหล่านี้

รอบวัน-ละหมาด ๕ เวลา (ฟัรดู) เรียนรู้ผ่านการอ่านอากุรอ่าน ฟังคำสอนของนะบี

รอบสัปดาห์-ผู้ชายละหมาดวันศุกร์ (ญมาอะฮ)  อาบน้ำสุหนัด

กรณีมีข้อจำกัด-ละหมาดพิเศษ (ชุนนะห์) ถ้าจำเป็นต้องเดินทางในวันศุกร์ มีข้อยกเว้นให้ลดจำนวนครั้งลงได้

รอบปี-ละหมาดใหญ่-ละหมาดเล็ก ปีละ ๒ ครั้ง (วันอีด) ถือศีลอดเพื่อฝึกความอดทน ฝึกการละและการให้ด้วยการบริจาคซะกาด

รอบชีวิต- ประกอบพิธีฮัจญ์

ถือศีลอด บริจาคซะกาด และพิธีฮัจญ์ เป็นอีก ๓ หลักที่มุสลิมแสดงออกเรื่องการพาชีวิตสู่สันติ

การบริจาคซะกาดเป็นวิธีสอนให้ทำความดี รู้จักแบ่งปัน ช่วยกระจายรายได้ ปรับฐานะคน ให้คนรวยได้ช่วยคนจนที่มีอยู่ในสังคมอิสลามราวๆ ๒๐ เปอร์เซ็นต์ ซึ่งมีการจัดกลุ่มเพื่อพิจารณาบริจาคซะกาดไว้ ๘ ระดับ

เกณฑ์ของซะกาดกำหนดเป็นพิกัดอ้างอิงราคาทอง ๕ บาท การสัมปทาน หรือมูลค่าทรัพย์สิน ๒ เปอร์เซ็นต์

รูปแบบของซะกาด อาจจะเป็นการให้สิ่งของ ให้ทุนการศึกษา บริจาคซะกาดทำข้ามประเทศได้  เราจึงได้ยินว่ามีการบริจาคเงินจากประเทศมุสลิมมาให้ ๓ จังหวัดภาคใต้

ตั้งแต่เกิดอิสลามก็มีข้อกำหนดให้พ่อแม่มุสลิมบริจาคซะกาดให้บุตร เรียกว่า ซะกาดฟิตเราะห์ ซะกาดนี้พ่อแม่ให้กับลูกเมื่อถือกำเนิด ส่วนใหญ่ที่ซะกาดก็เป็นอาหารหลัก เช่น ข้าวสาร

การบริจาคทานทั่วไปของมุสลิม เรียกว่า ซะดะเกาะฮ  อิสลามถือว่า แค่การยิ้ม ก็เป็นการให้แล้ว ได้แต้มความดีแล้ว

ความยำเกรง หมายถึง การรับรู้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่ทำอยู่ในสายตาของพระเจ้าตลอดเวลา (ตรงกับความตระหนักรู้ หรือสติในพุทธศาสนา)

ความศรัทธา มีหลัก ๖ ประการ คือบุคคลหลัก ๓ คน คัมภีร์ ๔ เล่ม และข้อมูลสื่อสารจากพระเจ้า ๒ เรื่องใหญ่ๆ

บุคคลหลัก ๓ คนได้แก่ อัลลอฮ  เป็นพระเจ้าองค์เดียว มลาอีกะฮ์เป็นบ่าวของพระเจ้า นะบี หรือมูฮัมหมัด เป็นศาสนฑูต

คัมภีร์ ๔ เล่ม คือ อัลกุรอ่าน เป็นคัมภีร์สำคัญที่พระเจ้าประทานมาให้ ถือเป็นธรรมนูญแห่งชีวิต

ในคัมภีร์มีความรู้ด้านศาสตร์ต่างๆ ทั้งประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ดาราศาสตร์ วิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ นิติศาสตร์ รัฐศาสตร์  ศึกษาศาสตร์  มีข้อห้าม และข้อใช้

ข้อห้ามมี ห้ามกราบบุคคล รูปปั้น ธรรมชาติ ฯลฯ ห้ามเผาศพ ห้ามสุรา ห้ามการพนันทุกรูปแบบ ห้ามเรื่องดอกเบี้ย

ข้อใช้มี ให้รักษาความสะอาด แปรงฟัน อาบน้ำ-ชำระล้าง เข้าสุนัต เลี่ยงสุนัข ฯลฯ การบริโภคอาหาร อาหารฮะล้าล (สิ่งที่อนุมัติ) ดอยบิฮัน (สิ่งที่มีประโยชน์)

ข้อมูลที่สื่อสารจากพระเจ้า ๒ เรื่องใหญ่ๆนั้น เรื่องแรกคือ คำพิพากษาวันสิ้นโลก และกฎกำหนดสภาวการณ์

วันสิ้นโลก คือ วันที่มีลูกอกตัญญูเกิดขึ้น มีการคดโกงเพิ่มขึ้นๆ มีความสำส่อนทางเพศเพิ่มขึ้นๆ และเป็นวันที่ดวงอาทิตย์ตกทางตะวันออก

กฎสภาวการณ์ คือ กฏที่มีธรรมชาติเป็นผู้กำหนด

เมื่อมองในมุมของการลงมือทำ ความเชื่อและศรัทธาเป็นวิธีคิด การปฏิบัติลงมือตั้งแต่เกิดจนตาย

อิสลามเชื่อว่า เด็กทุกคนบริสุทธิ์ ไม่มีบาป ไม่มีกรรมติดตัว การให้นมแม่ ๒ ปีเป็นหน้าที่ของแม่และสิทธิของเด็ก ที่ให้ IQ EQ MQ AQ  แม่เป็นครูคนแรกของลูก เพื่อนที่ดีที่สุดของลูก ฯลฯ แม่ ภรรยา คือผู้ทำบ้านให้เป็นสวรรค์ สวรรค์อยู่ใต้ฝ่าเท้าของมารดา

ความสัมพันธ์ของมุสลิมจากอากุรอ่าน คือ การมีปฏิสัมพันธ์กับรอบข้าง ระหว่างมนุษย์กับอัลลอฮ มนุษย์กับสิ่งแวดล้อม มนุษย์กับเพื่อนมนุษย์ สังคม โดยใช้สันติ

มุสลิมจึงเป็นผู้ขออภัยโทษจากพระเจ้า พ่อแม่ ขอพรจากพระเจ้า เป็นผู้ให้แก่เพื่อนมนุษย์ ให้ยิ้ม ให้อภัย เป็นผู้ดูแลรักษาและใช้อย่างประหยัด ดูแลสิ่งแวดล้อม

ศาสนาอิสลามสร้างคุณธรรม การศึกษาจากอากุรอ่านสร้างคุณวุฒิ วัฒนธรรมอิสลามสร้างคุณภาพชีวิต ผนวกกันแล้วคือความเป็น มุสลิม

เมื่อเทียบกับหลักสากลด้านการศึกษา อิสลามสอนมุสลิมให้เรียนรู้ศาสตร์ต่างๆ ( learning to know) สอนอาชีพ ( learning to do) สอนมารยาท ( learning to live together) และ สอนให้เป็นตัวของตัวเอง (learning to be)  ที่เป็นสันติวิธีต่อตัวเอง เพื่อนมนุษย์และสิ่งแวดล้อม

๙ เมษายน ๒๕๕๓

« « Prev : รับปากแล้วก็ต้องลงมือ

Next : เก็บตกจากข้อคิดของคนที่ควรฟัง : ศจ.ดร.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ » »