หมอเจ๊เล่าเรื่อง

บันทึกนี้ชวนกลับไปที่อัตราเปลี่ยนของค่าครีอะตินินกันหน่อย  การเปลี่ยนแปลงอัตราของมันใช้ชี้บอกอัตรากรองของเสียที่ช้าลงของไต อัตราช้าลงไปเท่าไรหมายถึงไตเสื่อมมากขึ้นเท่านั้นค่ะ

ลองมาหาอัตรามันกันหน่อย ยกโจทย์จากเรื่องเล่าของน้องหนิงมาใช้ลองก็แล้วกัน

” ขณะนั้น ค่าครีอะตินินในเลือดมีค่าประมาณ 2 มก.% นิดๆ (คนปกติจะต่ำกว่า 1.2 มก.%)………………พบว่าค่าครีอะตินินในเลือดเป็น 4 มก.% กว่านิดๆ จากเดิมที่อยู่ที่ 2 มก.% กว่านิดๆ…….”

ครีอะตินินที่รู้ค่าและคุยกันอยู่นี้วัดจากเลือด อย่าลืมนะคะ

เคยเปรียบเทียบกับการจัดการขยะที่เคยเห็นและใช้ตัวเลขเปอร์เซ็นต์ทำความเข้าใจจำนวนขยะเพื่ออธิบายวิธีเปรียบเทียบประสิทธิภาพการกรองครีอะตินีนของไต ปรากฎว่า พ่อครูบามาอ่านแล้วเข้าใจยาก จึงแก้ตัวใหม่ใช้เรื่องเล่าประกอบจะเข้าใจเรื่องยุ่งๆอย่างนี้ง่ายขึ้นกระมัง

เรื่องเล่านี้เป็นเรื่องของคนเก็บขยะที่ขยันทำงานคนหนึ่ง ซึ่งทำงานตลอดวันตลอดคืนโดยไม่มีการพักงานเลย  ชายคนนี้จะลงมือเก็บขยะทิ้งเองทุกๆวัน มีขยะเท่าไรจะมากจะน้อยเขาไม่ว่าไม่บ่นขนไม่ยั่นเลย แค่ตั้งความหวังว่าขอเก็บขยะทิ้งให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้  สัญญาเดียวที่ให้กับตัวเองไว้กับความสบายๆในการทำงานก็คือ เมื่อสิ้นวันถ้าเขาไม่สามารถเก็บขยะทิ้งทั้งหมดได้ ขอเพียงแค่ขยะค้างเก็บมีอยู่่ไม่เกิน 1.2 กก. เขาก็โอ..กับผลงานของตัวเองในวันนั้นแล้ว

อยู่มาวันหนึ่งมีคนมาสะกิดเขาและบอกว่า รู้สึกว่าฝีมือเก็บขยะของเขาเปลี่ยนไปแล้ว ไม่เก่งเหมือนเคย เขารู้บ้างไหม  เขาโกรธมากเพราะรู้สึกว่าตัวเองเก็บขยะได้ตามเป้า่ทุกวัน แล้วทำไมจึงมีคนมาบอกว่าฝีมือเปลี่ยนไปแล้วกันเล่า  เมื่อหายโกรธเขาจึงกลับไปดูผลงานการเก็บขยะที่หน้างานของเขา ลองชั่งดู อ้าวแล้วกัน ขยะค้างเก็บเหลือ 2 กก. ไม่ใช่ 1.2 กก.อย่างที่ตั้งไว้  ซึ่งแปลว่าเขาทำงานตามที่หวังไว้กับตัวเองได้น้อยลงไปเกือบ 1 กก.โดยไม่รู้ตัว

ไม่เป็นไร เอาใหม่กับการเก็บขยะต่อไปตามความตั้งใจเดิมนี่แหละไม่เปลี่ยน เขาบอกกับตัวเอง แล้วก้มหน้าก้มตาทำงานอย่างเดิมไปเรื่อยๆ จน 5 ปีผ่านไป วันหนึ่งก็มีคนมาสะกิดบอกอีกครั้งว่าเห็นตัวเขาทำงานแล้วผิดหวังจริงๆ ดูเขาทำงานได้ช้าลงไปกว่าเดิมนะ เป็นอะไรไปหรือเปล่า  ฟังแล้วเขาไม่เชื่อว่าเขาทำงานได้ช้าลง จึงขอปลีกตัวจากชายคนที่บอกแล้วกลับมาที่หน้างานเก็บขยะ ก็เห็นกองขยะที่กระจัดกระจายอยู่ เห็นแล้วเขาก็ตะลึงอะไรกันนี่ ไม่เชื่อตาตัวเองเลย แล้วเขาก็ลงมือรวบรวมขยะที่เห็นอยู่มาชั่งดู  อ้าว คราวนี้ น้ำหนักขยะค้างที่เห็นๆอยู่ 4 กก. เชียว โอ้โฮเฮะ มันเป็นอย่างนี้ได้อย่างไรกัน เขาร้องอุทานในใจ…….

สัมผัสไหมว่าเทียบความเจ๋งของการทำงานของชายคนนี้ตอนต้นกับลงท้าย 5 ปีผ่านไป ความเจ๋งในการทำงานของเขา้ลดลงไปมากมาย

เขาเหลือความสามารถเพียง 1/4 ของความสามารถที่เคยทำได้ที่ตั้งเป้าไว้ เมื่อเวลาผ่านไป 5 ปี

ถ้าชายเก็บขยะในเรื่องนี้แท้จริงคือไตของคน น้ำหนักขยะที่เหลือค้างแต่ละช่วงในเรื่องคือค่าครีอะตินินที่ยกมาจากบันทึกของน้องหนิง  ความสามารถในการเก็บขยะของชายเก็บขยะคือความสามารถในการกรองของไต  พอเข้าใจหรือยังว่าเขาใช้ค่าครีอะตินินบอกความสามารถของการกรองของไตที่เปลี่ยนไปอย่างไร

เมื่อเทียบค่ามาใช้ดูกันในทำนองนี้ ท่านเชื่อหรือยังว่าดูเองแล้ว การเห็นการเปลี่ยนแปลงได้ช่วยให้เจ้าของเลือดตื่นตัวเร็วขึ้น ส่วนการแปลค่าว่าปกติหรือไม่ปกติอย่างที่ทำๆกันมาไม่ควรที่จะพอใจกับมันอยู่ตรงนั้น

คนที่เห็นทุกค่าของเลือดที่เคยตรวจกับตาครบถ้วนตลอดเวลามีคนเดียวที่มีโอกาสทำได้  คนๆนั้นคือเจ้าของเลือด จำไว้ๆให้ดี (ย้ำบ่อยๆเพื่อบอกว่าการมีส่วนร่วมสำคัญกับการดูแลตัวเองมากมาย)

ผลเลือดทุกครั้งที่เคยตระเวณตรวจ เมื่ออยู่ในมือพร้อมช่วยอะไรได้เห็นหรือยังถึงประโยชน์การใช้

ต่อนี้ไป ตรวจเลือดครั้งไหนๆอย่าลืมขอผลตรวจไว้กับตัวซะทุกครั้งนะคะ จะดีมากทีเดียวสำหรับการดูแลต่อเนื่องของปัญหาเฉพาะตน

โปรดอย่าปล่อยให้หมอ-พยาบาลดูแลข้อมูลเหล่านี้ให้กับท่านเท่านั้น

ก่อนจะจบขอตบท้ายด้วยค่าครีอะตินินที่ใช้กันอยู่ว่าปกติ  สำหรับคนวัยหนุ่มสาว ถือที่ค่าไม่เกิิน 1 มก.%  สำหรับคนสูงอายุ ถือที่ค่าไม่เกิน 1.5 มก.%

เมื่อไรเห็นครีอะตินินขยับขึ้นลง แต่ยังอยู่ในช่วงของปกติ นั่นบ่งถึง 2 เรื่องให้ค้นดู ก่อนจะบอกตัวเองว่า ไม่มีอะไรต้องปรับซะใหม่

เรื่องแรก บอกถึงการสลายของกล้ามเนื้อ จะเป็นการอักเสบหรือไม่ใช่ได้ทั้งนั้น

เรื่องที่ 2 บอกถึงกินอาหารที่มีโปรตีนเยอะขึ้นกว่าเดิม

« « Prev : ยูเรียในเลือด…รู้จักกันไว้หน่อย…ใช้งานกับเรื่องไตเสื่อมด้วยนะ

Next : จัดการการกินให้อ่อนเค็ม…ไม่ง่ายๆ » »