หมอเจ๊เล่าเรื่อง

จอมป่วนได้เล่าให้ฟังเรื่องปาฐกถาพิเศษขององคมนตรี น.พ.เกษม วัฒนชัย ที่กล่าวถึงประโยชน์ 4 ด้านของการศึกษา เศรษฐกิจ สุขภาพ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และส่งเสริมความเป็นพลเมืองดี ความเสมอภาค ผลาดรภาพ ความเป็นประชาธิปไตย

การให้การศึกษากับเด็กเป็นไปเพื่อพัฒนาบุคลิกภาพ อัจฉริยภาพของเด็กที่มีความแตกต่างกัน เป็นการศึกษาที่ยอมรับความแตกต่างของเด็ก ไม่พยายามให้ทำเหมือนๆกัน ที่มีผู้สอนเป็นกัลยาณมิตร และผู้เรียนเป็นคนสำคัญ

ฉันว่าหลักคิดนี้ใช้ได้แม้แต่กับผู้ใหญ่อย่างเราๆค่ะ  การเรียนรู้ที่แท้จริงนอกจากรู้และเข้าใจแล้ว ควรลงมือปฏิบัติเพื่อให้รู้จริง และทำได้จริงในทุกๆสถานการณ์  การกินอาหารซึ่งเป็นเรื่องเฉพาะคนจำเป็นต้องเรียนรู้โดยใช้ปรัชญานี้ค่ะ  เรียนรู้ทำความเข้าใจ และลงมือปฏิบัติเพื่อให้ได้สุขภาพดีไงค่ะ  สถานการณ์การป่วยของคนในโลกแสดงผลให้เห็นแล้วว่า แค่เข้าใจประโยชน์ของอาหารไม่ช่วยให้กินแล้วสุขภาพดีได้สักเท่าไร เพียงแค่รู้เรื่องอาหารแต่ลงมือปฏิบัติไม่ได้จริงก็ไม่ช่วยให้ได้สุขภาพดีสักเท่าไรเช่นกัน ในเรื่องการกินอาหารนั้นผู้กินเท่านั้นคือผู้ที่ตักอาหารใส่ปากเคี้ยวกลืนลงท้องของตน  ศาสตร์ของการกินนั้นจึงยิ่งใหญ่สำหรับสิ่งมีชีวิตทุกชนิด

นับตั้งแต่วัยเด็ก เราได้รับการสอนให้รู้จักอาหารว่าเป็นหนึ่งในปัจจัย 4 แล้วเราจึงได้รู้จักกับอาหารหลัก 5 หมู่ ซึ่งบ้างก็จำกันมาจนถึงทุกวันนี้ได้ บ้างก็ลืมไปเสียแล้ว  ที่กล่าวอย่างนี้เพราะเมื่อปลายสัปดาห์ที่ผ่าน ฉันมีกิจกรรมพบปะผู้ปกครองนักเรียนอนุบาลอีกครั้ง ทีมงานฉันไปสอนการกินอาหารให้ถูกหลักพอเพียงพอดีมาค่ะ คุณพ่อคุณแม่บางคนเสียงอ่อย สารภาพออกมาว่า ลืมหมดแล้วค่ะหมอว่าอาหาร 5 หมู่นั้นมีอะไรบ้าง

คำสารภาพที่ออกจากปากของคุณพ่อคุณแม่นั้นไม่ได้ทำให้ฉันแปลกใจเลยสักนิดค่ะ เพราะว่าเมื่อฉันจัดกิจกรรมในหมู่เจ้าหน้าที่ร.พ. ผลมันก็แปะเอี่ยเลยค่ะ ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อนะคะคุณขาว่าการให้ความรู้ขั้นพื้นฐานในวงการศึกษาของเราจะล้มเหลวได้ขนาดนี้  มันให้คำตอบมาชัดว่า คนเรียนเรียนแล้วใช้ไม่เป็น จึงมีการใช้น้อย จนกระทั่งหลงลืม

ในเมื่อของจริงใน 2 สังคมพบเหตุการณ์อย่างนี้ ฉันจึงคิดว่า หากจะแลกเปลี่ยนความรู้เพื่อใช้จริง ฉันพึงนำท่านย้อนไปในอดีตแห่งการเรียนรู้ เพื่อทบทวนความเข้าใจเรื่องอาหาร 5 หมู่กันอีกสักยกก่อนให้ลงมือปฏิบัติการจะดีกว่านะค่ะ  อ้อ! ขอบอกกันก่อนว่าฉันจะไม่ใช้ความรู้ระดับนักโภชนาการมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับท่านนะค่ะ แต่จะใช้แค่ความรู้ที่ระดับประถมเข้าใจได้มาแลกเปลี่ยนกับท่านค่ะ

ขอย้ำอีกครั้งนะค่ะ ความรู้ที่จะนำมาแลกเปลี่ยน เป็นความรู้ที่ระดับประถมเรียนรู้ได้นะค่ะ

เมื่อเรียนเรื่องอาหารในชั้นประถมกันนั้น จะมีคำหลายคำที่พึงทำความรู้จัก คำเหล่านั้นได้แก่ อาหาร  สารอาหาร  หมู่อาหาร หมวดอาหาร  ฉันไม่แน่ใจว่าคำเหล่านี้มีที่ใช้แตกต่างกันอย่างไร แต่มีครูบอกฉันว่า คำเหล่านี้ใช้เรียกขานต่างกัน

ถ้าเรียกอาหาร จะมีความหมายถึงชนิดหรือประเภทของอาหาร  เมื่ออาหารเหล่านี้ถูกจัดเป็นกลุ่มๆ จะเรียกแต่ละกลุ่มว่า หมวดอาหารค่ะ

ถ้าเรียกสารอาหาร จะมีความหมายถึง องค์ประกอบทางเคมีที่ร่างกายต้องการใช้เป็นอาหาร เมื่อจัดกลุ่มมันแล้ว จะเรียกแต่ละกลุ่มว่า หมู่อาหารค่ะ ในอดีตเมื่อฉันเรียนชั้นประถม ครูของฉันเขาสอนให้ฉันเรียกสารอาหารเหล่านี้ว่า อาหาร 5 หมู่ค่ะ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน เกลือแร่ และวิตามิน

ฉันขอทบทวนคำเรียกเหล่านี้เพื่อจะบอกว่า การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในเรื่องอาหารนี้ ฉันจะวนเวียนอยู่ที่ “อาหารและหมวดอาหาร” ค่ะ

เมื่อตอนฉันเป็นเด็ก ครูสอนให้รู้จักประโยชน์ของสารอาหาร สมองจำประโยชน์นั้นเป็นประโยชน์ของอาหารจึงสั่งให้เลือกบริโภคมันตามประโยชน์ที่ต้องการ แต่การสอนนั้นก็ไม่เคยบอกให้รู้เลยว่าปริมาณที่ควรกินควรจะเป็นเท่าไรจึงจะได้ผลของประโยชน์อย่างที่ต้องการ  แม้เมื่อมาเรียนหมอฉันก็แน่ใจว่าฉันไม่เคยได้เรียนและรู้เกี่ยวกับเรื่องหลังนี้เลย  จบหมอมาเกือบ 30 ปีเข้าแล้วจึงเพิ่งมีความรู้ว่ากินปริมาณเท่าไรจึงได้ผลประโยขน์แก่ร่างกายอย่างที่ต้องการ แปลกใจมั๊ยละท่าน

ศาสตร์ที่ฉันเรียนรู้จนเข้าใจเรื่องกินอาหารเท่าไร อย่างไร จึงจะให้ประโยชน์แก่ร่างกายอย่างที่ต้องการนั้น ซ่อนอยู่ในข้อมูลเกี่ยวกับธงโภชนาการที่กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุขเผยแพร่อยู่ค่ะ   ธงโภชนาการได้บอกสัดส่วนของอาหารในหมวดต่างๆที่คนไทยควรกินประจำวัน ประจำวัยค่ะ  คนที่ต้องการจำและจะนำไปใช้เลยนั้น ดูได้ที่นี่ค่ะ

มีแผนภูมิของมันที่ขอดึงภาพมาให้ดูชัดๆที่นี่ด้วยนะค่ะ ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ฉันจะยกตัวอย่างเกี่ยวกับธงนี้ว่าจะนำมาใช้กับชีวิตประจำวันอย่างไร ด้วยตัวอย่างเมนูอาหารที่เก็บรวบรวมไว้จากที่คุยกับใครและถ่ายภาพเอาไว้เองด้วยค่ะ  ด้วยว่ามันดึกแล้ว เรื่องสำหรับวันนี้จึงขอยุติเอาไว้ที่เพียงนี้ก่อนนะค่ะ

« « Prev : โหงวเฮ้งให้ผลอะไร

Next : กินมาก-กินน้อยดูยังไง » »