คนถางทาง

การปฏิรูประบบราชการเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุด

ถ้าจำไม่ผิดงบประมาณประเทศไทยประมาณ 70% เป็นงบเงินเดือน ค่าจ้าง ซึ่งถ้าเป็นบริษัทก็คงเจ๊งไปนานแล้ว นี่ขนาดของเราให้เงินเดือนต่ำนะ ในตปท. ในเมืองใหญ่ๆ เช่น ฮัมบูร์ก  เมืองทางตอนเหนือของเยอรมันที่มีประชากรประมาณ 1 ล้านคน แต่ศาลากลางเขาหลังนิดเดียว กะว่าคนทำงานไม่น่าเกิน 500 คน

ส่วนของเราจังหวัดเล็ก ประชากร 3 แสน กลับมีศาลากลางหลังเบ้อเร่อ มีคนทำงานนับพัน ซึ่งแสดงว่าระบบเรา ด้อยปสภ.กว่าฝรั่งหลายเท่า อาจถึงสิบเท่าก็เป็นได้

ถ้าเราทำปสภ.ให้ได้เท่าฝรั่งเยอรมัน ก็หมายความว่าเราจะใช้งบดำเนินการเพียง 7% เท่านั้น อีก 63% ที่เหลือก็อาจเอาไปพัฒนาสังคม

ถ้าทำได้แบบนี้เราคงเจริญเท่าฝรั่งสักวันหนึ่ง เพราะมันเงินมหาศาลที่จ้างคน ก็เอาพัฒนาสังคมได้อีกมากมหาศาล

กฎระเบียบข้อบังคับที่รัฐตราไว้บังคับประชาชนไทยนั้นน่าจะมากเกินจำเป็นไปมาก ยกตัวอย่างสรอ. (usa)…. ที่นั่นคุณมีใบขับขี่ใบเดียวคุณก็ใช้ทำอะไรได้หมด ตั้งแต่ขับรถ ซื้อบ้าน ย้ายบ้าน ออกเช็ค กู้เงิน คลอดลูก เสียภาษี เผาศพ(ตัวเอง)

เออ…มันง่ายไปหมด ที่ผมชอบที่สุด คือการย้ายถิ่นฐานบ้านอยู่แบบข้ามมลรัฐ ไม่ต้องมีการแจ้งย้ายออกย้ายเข้าให่เง่างี่ พอเราย้ายไปอยู่ที่ใหม่ก็เพียงแค่ไปทำใบขับขี่ใหม่ แล้วเขาจัดการย้ายที่อยู่ให้เราเสร็จสรรพ อีกทั้งการทำใบขับขี่ใหม่ที่ว่าก็ใช้เวลาเพียงประมาณ 5 นาทีเท่านั้น

ลองคิดดูว่าถ้าคุณคือคนไทยที่จะต้องย้ายที่อยู่จากเชียงใหม่ไปภูเก็ต ถามว่า..คุณต้องทำอะไรบ้างและเสียเวลาขนาดไหน ต้องถ่ายสำเนากี่ฉบับ เดินทางกันกี่รอบ ซึ่งเรื่องพวกนี้เสียหายหลายต่อมาก คือ ต้องจ้างขรก.มาช่วยทำงานเอกสารซึ่งเปลืองเงินมาก ต้องสร้างอาคารสำนักงานให้ขรก.ทำงาน ปชช.ก็ต้องเสียเงินเวลาอารมณ์ในการทำธุรกรรมไร้สาระพวกนี้มากขึ้นเป็นเงาตามตัว เสียทั้งขึ้นทั้งล่อง นี่ขนาดผมยกมาเป็นอุทธาหรณ์เพียงเรื่องเดียว ยังไม่ต้องพูดถึงเรื่องที่ดิน ก่อสร้างอาคาร ร้านค้า มันยุ่งยากหยุมหยิมไปหมดสำหรับเมืองเรา (ยกเว้นเอาเงินยัดก็กลายเป็นง่าย)

นี่แหละที่มันเป็นส่วนสำคัญประการแรกที่ทำให้ต้องการจำนวนผู้ปฏิบัติงานที่มากขึ้นเป็นเงาตามตัว ผมเชื่อว่าถ้าเราลดขั้นตอน กฎระเบียบที่ไม่จำเป็นลงมันจะลดงานทันที 3 เท่า

เรื่องนี้ผมมีประสบการณ์กับตัวเองเมื่อผมได้รับตำแหน่งบริหารระดับสูงในมหาลัยแห่งหนึ่ง ผมได้ทำการวิจัยด้านการบริหาร พบว่า คณบดีไม่ต้องมีเวลาทำอะไรเชิงนโยบายกันหรอก เพราะวันๆต้องพิจารณาลงนามอนุมัติในประเด็นไร้สาระเป็นร้อยๆ เรื่อง เช่น นศ. ป่วยลาขาด  ขอลงทะเบียนเกิน ขอลงทะเบียนขาด ขอเรียนซ้ำซ้อนเวลา อาจารย์ลาหยุดพักร้อน ลูกป่วย ไปส่งเมียเดินทางต่างประเทศ ฯลฯ

คิดได้ดังนั้น ผมเลย “กระทำการ” ปฏิรูปครั้งใหญ่ด้วยการแก้กฎระเบียบ ยกอำนาจให้แก่หัวหน้าภาควิชาในการเซ็นอนุมัติเรื่องเหล่านี้ จำนวนทั้งสิ้น 21 รายการ ซึ่งนอกจากจะลดปริมาณงานต่อคณบดีแล้วยังเพิ่มคุณภาพงานอีกด้วย เพราะหัวหน้าภาคย่อมรู้จักนักศึกษาของตัวเองดีกว่าคณบดีเสียอีก ดังนั้นจึงย่อมตัดสินใจอนุมัติหรือไม่ ได้ดีกว่าคณบดี

กว่าผมจะเปลี่ยนระบบสำเร็จ ต้องใช้เวลาอยู่สองปี รบกับเสียงด่าทอรอบข้างว่าจะทำให้ประสิทธิภาพเสื่อม แต่แล้วด้วยความบ้าบิ่น ผมก็ทำสำเร็จ รวมทั้งปฏิรูปอะไรที่เห็นว่าไม่ดีงามอีกมากหลาย สุดท้ายผมเหนื่อยมาก ขอลาออกมาเป็นครูน้อยธรรมดาดีกว่าว่ะ แต่วันหนี้ย้อนหลังมองไป เออ..เราก็ได้ฝากรอยเท้าเอาไว้แหละหวา

เชื่อได้ 100% ว่าลักษณะกฎระเบียบแบบนี้ก็มีเกลื่อนกลาดในระบบราชการไทยทุกกระทรวง ทบวง กรม  เพราะไปขอทำเรื่องอะไรแต่ละที ต้องเซ็นอนุมัติกันเป็นหางว่าว บางที่พื้นที่ไม่พอต้องไปเซ็นหลังกระดาษ

หวนรำลึกสมัยผมเข้าไปทำงานกับองค์การนาซ่าของสรอ. เมื่อจะเดินทางไปประชุมวิชาการยังต่างเมืองแต่ละทีก็ไม่เห็นต้องทำหนังสืออะไรเลย เพียงกรอกข้อมูล 2 บรรทัดในแบบฟอร์ม ส่งเสมียน แล้วเสมียนก็ลงนามอนุมัติทันที      

ย้ำ…เสมียนอนุมัติ (จบม.  6 อีกต่างหาก)  พร้อมไปเบิกเงินมาจ่ายให้เราเรียบร้อย สรุปคือเรื่องหยุมหยิมที่เป็นไปตามกฎระเบียบแบบนี้ประเทศเจริญแล้วเขาไม่ส่งไปรบกวนเวลาทำงานของคนระดับสูงหรอก  ให้เสมียนเซ็นอนุมัติไปเลย

แต่ของเรา โอย ต้องเซ็นหางว่าวกันเต็มหน้ากระดาษกว่าจะอนุมัติได้ จากผู้ช่วยหัวหน้าภาค หัวหน้าภาค รองคณบดี คณบดี รองอธิการบดี และอธิการบดี (ทั้งที่เงินทั้งหมดที่อนุมัติประมาณ 2,3015.49 ….ซึ่งการกะเสียนหนังสือ ก็ถามกันไปมาเปรอะหน้ากระดาษว่า จะปัดเศษทศนิยมขึ้นหรือลงดี)   มันก็เลยเปลืองกำลังพลมาก

บรรดาเจ้านายวันๆเอาแต่กะเสียนหนังสือ ก็ไม่มีเวลาเหลือเอาไว้คิดวางนโยบายระดับสูงอะไร เพราะเอามาพิจารณาเอกสารหยุมหยิมแบบนี้เสียหมด

ไปดูเถอะครับ ทุกกระทรวงกรมกองของเราเป็นอย่างที่กล่าวนี้หมด ดังนั้นถ้าจะปฏิวัติระบบราชการให้ดีก็คงต้องตัดขั้นตอนระเบียบหยุมหยิมที่ไม่จำเป็นออกให้หมด พร้อมผ่องถ่ายอำนาจอนุมัติลงให้สู่ระดับต่ำที่สุดเท่าที่จะทำได้ 

จะเป็นการฝึกคนให้รู้จักการใช้อำนาจในระดับที่พอดีกับสถานะแห่งตน  ไม่ใช่แค่ตรวจอักขระ แล้วก็เขียนกันต่อว่า เรียนท่านเพื่อโปรดพิจารณา กันเป็นหางว่าว

….ทวิช จิตรสมบูรณ์   ๔ ตค. ๒๕๕๒

« « Prev : ธนาคารออมสิน…SuperSin หลอกแด๊กซ์เด็กจน

Next : เสียงจิ้งหรีดกรีดร้องในโรงแรม(ไทย) » »