เรื่องยุ่งๆของยุง
บันทึกนี้ขอนำเรื่องยุงที่ยังคงสร้างปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศมาเล่าให้ฟัง เพื่อทำความรู้จักมันให้มากขึ้น
วันนี้ยุงในประเทศไทยที่ทำให้คนป่วยได้ มีอยู่ไม่ต่ำกว่า 4 ชนิดแล้วค่ะ ที่กำจัดยุงกันได้ยากเพราะว่ายุงเป็นแมลงที่มีวงจรชีวิตหลายระยะ บางระยะมันก็ซ่อนตัวเองไว้ไม่ให้คนเห็น บางระยะมันก็มีความสามารถในการหลบหนีคนได้เร็ว
เพราะความเป็นแมลง ในระยะการเติบโตของมันจึงมีการลอกคราบเหมือนแมลงอื่นๆ แพร่พันธุ์ด้วยไข่เช่นเดียวกัน ใช้น้ำในธรรมชาติเพื่อยังชีพให้ตัวอ่อนเหมือนแมลงบางอย่าง
ลักษณะที่เหมือนๆกันของตัวอ่อนของมันที่รู้จักกันดี “ลูกน้ำ” คือ ใช้เวลาเติบโตประมาณ 7-10 วัน แล้วลอกคราบเป็นตัวยุง เป็นยุงแล้วจึงมีการผสมพันธุ์กัน
มีแต่แม่ยุงที่มายุ่งกับสัตว์บกที่เลี้ยงลูกด้วยนม มันมายุ่งก็เพราะต้องพึ่งพาโปรตีนที่สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมี ไปใช้สร้างไข่แพร่พันธุ์
ยุงใช้เวลาสร้างทายาทเพียงแค่ 3 วันหลังการผสมพันธุ์ มันใช้การดูดเลือดขโมยโปรตีนไปสร้างไข่ เวลาที่มันดูดเลือด ก่อนแยงงวงเข้าไปขโมยโปรตีนมาใช้ มันต้องปล่อยน้ำลายออกมาทำลายแนวป้องกันผิวหนังของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเพื่อให้ดูดง่าย ในน้ำลายถ้ามีเชื้อโรคอยู่ ก็ถ่ายทอดเชื้อต่อให้ได้
ความสามารถมีชีวิตอยู่ได้ 1-3 เดือน ของแม่ยุง ทำให้มันมีโอกาสถ่ายทอดโรคได้หลายครั้ง
คู่ยุงกับโรคที่คนควรสนใจ มีอยู่ด้วยกันอย่างน้อย 4 คู่
คู่แรก ยุงลายกับไข้เลือดออก
คู่ที่ 2 ยุงรำคาญกับไข้สมองอักเสบ
คู่ที่ 3 ยุงก้นปล่องกับไข้มาลาเรีย
คู่ที่ 4 ยุงลายเสือกับโรคเท้าช้าง
จะป้องกันตัวเองไม่ให้เป็นโรคก็ควรทำความรู้จักนิสัยยุง เพื่อจะได้ควบคุมมันได้ หลีกเลี่ยงมันไม่ให้เข้าใกล้ตัวเพื่อขโมยโปรตีนไปสร้างทายาทแพร่พันธุ์ได้
ยุงลาย : บ้านของมันจริงๆก็คือบ้านคน มีทั้งที่ชอบอยู่ในตัวบ้านและในสวน พันธุ์ที่ชอบอยู่ในบ้านเรียกว่า ยุงลายบ้าน พันธุ์ที่ชอบอยู่ในสวน เรียก ยุงลายสวน
อยากรู้จักมันก็ให้สังเกตขาของมันที่มาลายสลับขาวดำเหมือนม้าลาย ตัวของมันก็มีลายสลับอย่างนี้เหมือนกัน
ยุงลายบ้านชอบอยู่ใกล้คน ชอบน้ำสะอาด ตรงไหนมีน้ำสะอาดตรงนั้นมันจะไปเลือกเป็นเตียงให้ลูกอ่อนของมันใช้นอน มันจึงอยู่ใกล้บ้านคนหรืออยู่ในบ้านคน
ยุงลายสวนไม่ชอบอยู่ใกล้บ้าน จะชอบที่ที่ไม่ใคร่มีบ้านอย่างเช่นชานเมือง ที่ที่ร่ม มีต้นไม้
มันเป็นขโมยที่ชอบทำงานกลางวันมากกว่าเวลาอื่นๆ จึงแนะนำให้ป้องกันขโมยตัวร้ายนี้ในเวลากลางวันให้มากไว้ การนอนกลางวันแล้วกางมุ้ง การฉีดสารเคมีฆ่ายุง เหล่านี้คือทางเลือก
ที่สำคัญที่สุด จัดการไม่ให้ตัวอ่อนของมันโตขึ้นมาเป็นผู้ร้ายสมทบ ด้วยการจัดการวิธีต่างๆ เช่น ปล่อยปลาหางนกยูงไว้ในภาชนะต่างๆเช่นอ่างน้ำเพื่อกินมัน ใช้ทรายอะเบทใส่น้ำฆ่าซะ ไม่ทิ้งสิ่งของที่ขังน้ำได้ไว้กลางแจ้งรับฝน นั่นแหละดีหนึ่งประเภทหนึ่งเลยละ
ยุงรำคาญ : มันชอบอยู่ใกล้บ้านคนที่มีน้ำสกปรก และแวะมาขโมยโปรตีนในยามค่ำคืน เข้ามาขโมยถึงในบ้านบ้าง รอขโมยนอกบ้านบ้าง แล้วแต่มันสะดวก มันชอบฝากตัวอ่อนไว้ในน้ำสกปรก ถ้าทำให้แหล่งน้ำขังเป็นน้ำสะอาดได้ จะช่วยลดพวกมันลงได้
คนในเมืองจะช่วยจัดการยุงชนิดนี้ได้ ก็ด้วยการช่วยกันลดน้ำเสียที่ปล่อยออกจากบ้าน ลดการทิ้งขยะชีวภาพลงไปทำให้แหล่งน้ำเน่าเสีย
พวกที่ชอบอยู่ตามทุ่งนา ทุ่งหญ้าเท่านั้นที่เป็นคู่โรคกับไข้สมองอักเสบ พวกที่อยู่ตามน้ำครำแค่ทำให้คัน
ยุงก้นปล่อง : บ้านที่มันชอบอยู่ คือ ป่าเขา มันจะฝากตัวอ่อนไว้ในน้ำสะอาดตามธรรมชาติ เมื่อเข้าป่าแล้วแต่งตัวมิดชิด เช่นใส่เสื้อแขนยาว กางเกงขายาว ทาสารไล่ยุงและนอนกางมุ้ง เหล่านี้จะช่วยป้องกันการโดนมันขโมยโปรตีนไปใช้งาน
ยุงลายเสือ : บ้านที่มันชอบอยู่ไม่ใช่บ้านคน แต่เป็นที่น้ำขังที่มีวัชพืชน้ำอยู่ เช่น จอก ผักตบชวา แพงพวยน้ำ หญ้าปล้อง เวลาที่มันออกทำงานขโมยโปรตีน จะเป็นกลางคืนมากกว่ากลางวัน การลดจำนวนของพวกมันลงต้องกำจัดวัชพืชน้ำซึ่งเป็นเตียงนอนของลูกน้ำให้สิ้นซาก จัดการตัวอ่อนของมันที่อยู่ในแหล่งน้ำให้ตายไปเท่านั้นแหละ
« « Prev : รัฐสวัสดิการด้านสุขภาพ V.S. สุขภาพดีถ้วนหน้า
Next : ฺไนไตรท์กับโรคเบาหวาน » »
ความคิดเห็นสำหรับ "เรื่องยุ่งๆของยุง"