หมอเจ๊เล่าเรื่อง

เมื่อการวัดความฉลาด วัดที่ความสามารถในการทำงานของสมอง แล้วเรียกมันว่า การวัดเชาว์ปัญญา หรือรู้จักกันในชื่อฝรั่งว่า IQ  คนระดับชาวบ้าน มักจะเข้าใจว่า เป็นเรื่องของความเก่งของเด็ก จึงมักจะมีคำกล่าวชมลูกของตัวเองให้เพื่อนฟัง หรือฟังแล้วชมลูกเพื่อนบ้านว่า “ไอคิวดี…ไอคิวสูง”

ในระดับชาวบ้าน ความเก่ง กับ ไอคิว จึงถูกใช้เป็นคำสื่อความหมายแทนกัน

กับคำว่า “เก่ง” ได้ยินกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ออกมาบอกสังคมว่า เป็นส่วนหนึ่งของ “EQ ความฉลาดทางอารมณ์”  โดยหมายถึงเรื่องความสามารถเป็นหลักเหมือนกัน แต่เป็นแง่มุมหนึ่งของความสามารถ

“เก่ง”  เป็น ความสามารถของการรู้จักตนเอง การมีแรงจูงใจ สามารถตัดสินใจ แก้ปัญหาและแสดงออกได้อย่างมีประสิทธิภาพ การมีสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น

การรู้จักตนเอง หมายรวม รู้ศักยภาพตนเอง  สร้างขวัญและกำลังใจให้ตนเองได้  มีความมานะไปสู่เป้าหมาย

สามารถตัดสินใจและแก้ปัญหา หมายรวม  รับรู้และเข้าใจปัญหา  มีขั้นตอนในการแก้ปัญหา  มีความยืดหยุ่น

การมีสัมพันธภาพกับผู้อื่น หมายรวม สร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น  กล้าแแสดงออกอย่างเหมาะสม  แสดงความเห็นที่ขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์

ยังมีอีก 2 คำที่บรรจุอยู่ในความสามารถทางอารมณ์ คือ สุข และ ดี

“สุข” เป็น ความสามารถดำเนินชีวิตอย่างเป็นสุข มีความภูมิใจในตนเอง พอใจในชีวิต และมีความสุขทางใจ

ความภูมิใจในตนเอง การเห็นคุณค่าในตนเอง  เชื่อมั่นในตนเอง  เป็นเรื่องความภูิมิใจ

มองโลกในแง่ดี  มีอารมณ์ขัน  พอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ เป็นเรื่องความพอใจในชีวิต

มีกิจกรรมที่เสริมสร้างความสุข  รู้จักผ่อนคลาย มีความสงบทางจิตใจ  เป็นเรื่องของการมีความสงบทางใจ

“ดี”  เป็น ความสามารถในการควบคุมอารมณ์และความต้องการของตนเอง รู้จักเห็นใจผู้อื่นและมีความรับผิดชอบต่อส่วนรวม

รู้อารมณ์ รู้ความต้องการ ควบคุมอารมณ์และความต้องการได้  แสดงออกได้อย่างเหมาะสม เป็นเรื่องของความสามารถควบคุมอารมณ์และความต้องการตนเอง

ใส่ใจผู้อื่น เข้าใจและยอมรับผู้อื่น  แสดงความเห็นใจผู้อื่นอย่างเหมาะสม  เป็นการรู้จักเห็นใจผู้อื่น

รู้จักให้  รู้จักรับ  รับผิด ให้อภัย  เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม เป็นเรื่องของความรับผิดชอบ

ความฉลาดทางอารมณ์ จึงเป็นความสามารถ 3 เรื่อง “ดี เก่ง สุข”  เป็นความสามารถดำเนินชีวิตอย่างสร้างสรรค์ มีความสุขในการรับรู้และเข้าใจในอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น การจัดการอารมณ์เพื่อเป็นแนวทางสร้างสัมพันธภาพกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยให้ประสบความสำเร็จในการดำรงชีวิต

ไอคิวที่วัดได้เป็นผลรวมๆของการคิด การวิเคราะห์ วิชาการ ความจำ อ่าน เขียน คำนวณ การใช้ภาษา ความเร็วของการตอบสนอง ความเร็วของการคำนวณ  ในส่วนตัวเห็นว่าหนีไม่พ้นมีความฉลาดทางอารมณ์ส่งผลลัพธ์ให้ด้วย  อะไรเกิดก่อนเกิดหลังบอกกันไม่ได้

ที่เสนอไว้ในบันทึกนี้ ชวนทำให้กับพ่อแม่และครอบครัว หากอยากแก้ความพร่องเชาว์ปัญญาของเด็ก โดยถือว่าเป็นเรื่องด่วนมาก   ก็มีเหตุผลว่า “เด็กทุกคน ต้องการเป็นคนสำคัญ เมื่อพ่อแม่ไม่เข้าใจจุดพร่อง  เด็กฉลาดไม่ได้”

เรื่องที่ชวนให้ช่วยกันทำ เป็นจุดพร่องเล็กๆที่ดูเหมือนธรรมดาๆ แต่ประสบการณ์ที่เจอเองนั้น เรื่องธรรมดานี่แหละเป็นจุดอ่อนพื้นฐานสำคัญ ที่ทำให้เด็กพัฒนาช้ากว่าอายุเมื่อเติบโตขึ้นเรื่อยๆ

อารมณ์เป็นผลลัพธ์การเรียนรู้หลังสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม  สิ่งแวดล้อมเกิดเงื่อนไขอย่างใดอย่างหนึ่ง เด็กทำให้เกิดเองไม่ได้ จะช่วยเติมความพร่องให้เต็ม คนรอบข้างอย่างพ่อแม่และครอบครัวไม่เข้าใจความพร่อง ก็จะกลายเป็นผู้ถ่างความพร่องนี้ให้กว้างขึ้นๆโดยไม่รู้ตัว

หมายเหตุ

บันทึกนี้เขียนขึ้นด้วยแรงบันดาลใจ จากข่าวที่ได้ฟังเมื่อเช้าว่า เด็กผู้หญิงคนหนึ่งผูกคอตาย หลังได้ยินคำๆเดียวจากแม่ว่า “ที่แม่เหนื่อยก็เพราะแกนะแหละ”  เฮ้อ  เด็กหนอเด็ก

« « Prev : สิ่งแวดล้อมบั่นทอน IQ

Next : รู้จักสารพิษตามธรรมชาติในพืช » »