หมอเจ๊เล่าเรื่อง

ช่วงนี้เป็นช่วงที่อากาศในหลายภาคแปรปรวน เดี๋ยวร้อน เดี๋ยวเปียก ส่วนหนาวนะหายไปเลย
2 ครั้งล่าที่ไปสวนป่า ก็มีเรื่องให้นำกลับมาทบทวนเกี่ยวกับอากาศในอีกมุม

ในความเป็นของไหลที่เบาของอากาศ ก็มีอะไรที่ซ่อนไว้เกี่ยวกับสุขภาพอยู่หลายเรื่อง เรื่องของก๊าซให้โทษ หรือที่เรียกกันทั่วไปว่าก๊าซพิษก็หนึ่งละ ก๊าซใช้แล้วอย่างคาร์บอนไดออกไซด์ก็หนึ่งละ ไอน้ำก็หนึ่งละ ที่อยู่ในอากาศแล้วมีผลต่อสุขภาพ

อีกหนึ่งเรื่องที่เกี่ยวข้องกับอากาศก็เป็นเรื่องของความร้อน ในความเป็นพลังงานรูปหนึ่งที่ให้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการยังชีพ การเคลื่อนที่ หรือการทำงาน ที่มนุษย์ให้ความสำคัญ ความสบายตัวกับความร้อนก็อิงแอบอยู่กับชีวิตประจำวันอย่างแนบแน่น

ถ้าเอ่ยถึงความร้อนก็ดูเหมือนจะไม่มีอะไรให้ต้องเข้าไปเกี่ยว  แต่เมื่อรับรู้ลึกลงไปถึงภายในร่างกาย กลับเป็นว่าไม่ใช่ เพราะว่าทุกวันๆที่ร่างกายคนสัมผัสกับความร้อนได้นั้น มันเกิดขึ้นจากวัตถุใกล้ตัวมีความร้อนที่เก็บไว้ในรูปของพลังงาน เมื่อได้รับความร้อนเพิ่มขึ้น โมเลกุลของวัตถุนั้นก็เคลื่อนไหวเร็วขึ้น พลังงานก็เลยเปลี่ยนเป็นพลังงานรูปอื่น

การถ่ายเทความร้อนที่เกิดขึ้นระหว่างคนและสิ่งแวดล้อม มีขึ้นในรูปต่างๆ การนำ การพา การแผ่รังสี ได้ทั้งนั้น

การระเหยและการเผาผลาญความร้อนในกระบวนการเมตาบอลิซึม (Metabolism) ของตัวคนเป็นอีกหนึ่งความเกี่ยวข้องของความร้อนที่คนรับรู้ได้

ในสถานที่ที่คนทำงานอยู่ เมื่อเอ่ยถึงความร้อนนอกตัวคน เขาก็จะแบ่งไว้ 2 ประเภท คือ  ความร้อนแห้ง และ ความร้อนชื้น

ความร้อนแห้งเล็ดลอดมาจากอุปกรณ์ในกรรมวิธีการผลิตที่ร้อน มักจะอยู่รอบๆ บริเวณที่ทำงาน

ความร้อนชื้น เป็นความร้อนที่มีไอน้ำอยู่เพื่อเพิ่มความชื้นในอากาศ มาจากกรรมวิธีผลิตแบบเปียก

เตาหลอม เตาเผา เตาอบ หม้อไอน้ำ คือ แหล่งผลิตความร้อนหลักๆในชีวิตการทำงานของคน แถมด้วยความร้อนที่มาขบวนการผลิตอีกแหล่ง

ความร้อนนอกตัวคน ทั้ง 2 ประเภท จึงมีผลต่อสุขภาพของคนที่กำลังทำงาน หรือทำงานอยู่ในบริเวณใกล้เคียงโดยปริยาย

ความร้อนในร่างกายที่จะทำให้คนสบาย เป็นปกติ ไม่ป่วย ทางการแพทย์ใช้ค่าอุณหภูมิที่ 37 องศาเซลเซียส หรือ 98.6 องศาฟาเรนไฮต์ เป็นจุดตัดสิน

ความร้อนในตัวคน มีกลไกควบคุมอยู่ เป็นการทำงานแบบทีมของสมอง ต่อมเหงื่อ และผิวหนัง โดยผิวหนังทำหน้าที่ตรวจจับและแจ้งข่าวความร้อนนอกตัว สมองทำหน้าที่ reset อุณหภูมิร่างกายให้มีระดับพอดี  ต่อมเหงื่อทำหน้าที่ระบายความร้อนส่วนเกินทิ้งออกทางรูขุมขน ทำงานอย่างนี้แบบไม่หยุดหย่อน ไม่ว่าหลับหรือตื่น

กระบวนการถ่ายเทความร้อนของร่างกาย จึงมีทั้งนำ ทั้งพา ทั้งแผ่รังสีความร้อน งานนี้จะดำเนินไปได้ดีมากหรือน้อยต้องการตัวช่วยหลายอย่าง เช่น มีกระแสลมมาช่วยพาความร้อน  มีความชื้นน้อยซึ่งช่วยให้เหงื่อจากร่างกายระเหยได้มาก  อุณหภูมิต่ำระบายความร้อนเข้าสู่บรรยากาศได้มากกว่าพาเข้าร่างกาย

อุณหภูมินอกตัวที่สูง ทำให้มีการพาความร้อนจากบรรยากาศเข้าสู่ร่างกายคนได้มากกว่าพาออก ก่อผลกระทบต่อสภาพร่างกาย  สิ่งที่มีอิทธิพลหลักต่อความร้อนนอกตัวคน 4 อย่าง : ความชื้นของอากาศ ความเร็วลม การแผ่รังสีความร้อน และสิ่งที่คนใช้ห่อหุ้มร่างกาย  จึงเป็นสิ่งแวดล้อมตัวคนที่มีผลต่อสุขภาพของคนด้วย

ความเป็นชาย-หญิง  โรคประจำตัว  รูปร่างอ้วน-ผอม แก่-หนุ่ม ทำงานหนัก-เบา และการปรับตัวให้เข้ากับความร้อน เหล่านี้เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลสัมพันธ์กับความร้อนในตัวคน

ที่อากาศทางภาคเหนือเต็มไปด้วยฝุ่น ควัน และไอร้อน ก็เป็นผลมาจากความร้อนแห้ง จึงไม่ต้องเอ่ยให้มากความว่า กระทบสุขภาพของคนทางเหนือที่มีสภาพร่างกายต่างกันได้ยังไง

ความร้อนในตัวคนจากการเผาผลาญความร้อนในกระบวนการเมตาบอลิซึมสูง  แล้วมีฝนตก ความชื้นในอากาศมาก เหงื่อระบายได้น้อย  ระบายความร้อนจากร่างกายได้น้อย  ก็มีผลของความร้อนชื้นกระทบต่อสุขภาพของคนเช่นเดียวกัน

ความร้อนในอากาศกับในตัวคนเชื่อมกันอยู่ จึงมีมุมที่ชวนให้อึ้ง ทึ่ง เสียว กับประเด็นความร้อนแห้ง ร้อนชื้น และสุขภาพขึ้นมาอย่างนี้แล

« « Prev : จัดการบ้านหลังน้ำลด…แบบว่า…ช่วยลดน้ำเสียไปด้วย

Next : สุขภาพแปรปรวนที่มีความร้อนเป็นเหตุได้ » »