ลานสวนป่า

ดินหล่ม

ไม่ทราบว่าจะเป็นศัพท์ใหม่ขึ้นมาสมทบกับกรณีน้ำหลากกับเขาหรือเปล่านะครับ ฝนที่สวนป่ามันตกแบบตั้งหน้าตั้งตาตกมา3เดือนแล้วละครับ บางวันที่อื่นไม่ตก ฝนก็ยังมาเทลงที่นี่ ไม่มากก็น้อย ดินอุ้มน้ำอิ่มน้ำเต็มที่ครั้งแล้วครั้งเล่า ต้นไม้ใบหญ้าเขียวชะอุ่ม เป็นปีที่ต้นไม้เจริญพรวดพราด บางต้นติดดอกออกผล บางต้นก็แตกกิ่งแผ่สาขา ดูแล้วก็เจริญหูเจริญตาว่างั้นเถอะ ตอนสายวันนี้ นั่งอยู่ดีๆก็มีเสียง โคร้ม! อย่างแรงมากจากรอบบ้าน ผมก็นึกไม่ออกว่าน่าจะเป็นอะไร

ใครวะ บังอาจมาล้วงคองูเขียว

เผ่นออกไปดู

ต้นกระสังหน้าบ้านโค่นเอนมาทับชายคา

โอ้ยโย้ !  ฝนก็ไม่ได้ตก

ทำไมต้นไม้ถึงลงมานอนลงแบบไม่มีปี่มีขลุ่ย

ถ้าล้มลงตอนลมฝนก็ไปอีกอย่าง เดินๆไป..

อ้าว มะละกอต้นใหญ่ข้างครัวล้มพับลงกับดินลูกกระจายเกลื่อน

มันบ้าอะไรนะนี่

จู่ๆต้นไม้มันก็นัดกันง่วงเหงาหาวนอนขึ้นมาดื้อๆ

ที่อื่นๆมันจะเป็นจะไดพ้อง เดินฉับๆไปดูหน้าบ้าน กระสัง3ต้น นัดกันเอน50 องศา พิจารณาดูแล้วต้นมันสูง กิ่งเยอะ ออกลูกเต็มต้น น้ำหนักคงจะมาก ยืนมานานแล้ว หาเรื่องนอนเล่นเสียบ้าง เดินไปสวนมะละกอ เจ้าประคุณเอ่ย มะละกอ 20 ต้น หักพับแบกะดิน ลูกกระจายเต็มพื้น ให้คนงานเอารถไสไปเก็บมาทั้งลุูกอ่อนลูกแก่ได้ 2 คันรถ จะเอามาทำยังไงละนี่ จะตำส้มตำรึ ได้สัก 2,000 ครกละมัง เอาไปสับเลี้ยงวัวก็แล้วกัน เลือกลูกห่ามๆไว้กินสุก ต่อไปนี้หน้าคงเป็นมะละกอ จะเอาไปแกงส้มก็..แปลกนะคนเรา อะไรที่มีมากๆมันรู้สึกเฉยๆเสียยังงั้นแหละ

เสียดายไม่ได้อยู่ภาคกลาง ไม่งั้นจะขนมะละกอไปฝากพี่น้องน้ำท่วม

ใครอย่าหลงมาเยี่ยมในช่วงนี้ก็แล้วกัน

มีหวังเจอเมนูมะละกอจนคอย่น..

การที่ดินอุ้มน้ำมากๆ

ทำให้ต้นไม้โตเร็วแบกน้ำหนักเยอะ

ถ้าระบบรากไม่ดีก็จะโค่นลงง่ายๆ

ไม้ใหญ่ไม่ควรปลูกข้างบ้าน

ถึงไม่โค่นระบบรากก็จะมาไชฐานรากบ้านได้

ตอนปลูกต้นเล็กๆเรามักจะกะไม่ถูก

แต่พอต้นโตๆๆๆบางต้นต้องการพื้นที่ถึง100ตารางเมตร

ไม้แต่ละชนิดระบบรากไม่เหมือนกัน

ไม้บางชนิดกิ่งเปราะเจอลมหน่อยหักผั๊วะผะเอาง่ายๆ

ไม้ยางพารากิ่งเรือนยอดไปกระจุกแบกน้ำหนักอยู่ข้างบน

ถ้าฝนดีลมดี..ต้นยางพาราพากันนอนง่ายเหมือนกัน

แต่ยังไงๆก็เชียร์ให้ปลูกต้นไม้  โดยเฉพาะฝนดีอย่างปีนี้ด้วยแล้ว ใครปลูกต้นไม้จะเห็นผลทันใจ ฝนเทมาเท่าไหร่ต้นไม้ก็จะอุ้มน้ำไว้ แถมยังช่วยชะลอไม่ให้น้ำไหลผ่านไปเร็ว ที่น้ำท่วมทั่วประเทศพรวดพราดเพราะไม่มีป่าไม้ช่วยชะลอน้ำ ไม่มีต้นไม้ซับน้ำไว้ เทมาเท่าไหร่ก็ไหลลงที่ราบหมด ยังไม่ถึงเดือนยี่น้ำก็รี่ไหลหลง แม่คิ้วโก่งคงลอยกระทงสบาย บางหมู่บ้านน้ำไม่ท่วมรึไง เห็นแข่งเรือยาวกันเป็นบ้าเป็นหลัง

ถ้าใครมีเวลาบ้างก็ช่วยๆกันปลูกต้นไม้นะครับ

บางคนอาจจะไม่รู้จะทำยังไง

ขอเสนอว่าให้มาปลูกที่สวนป่า

จะเตรียมต้นไม้ไว้ให้

แม่คิ้วโก่งถาม..จะให้ปลูกต้นอะไรคะ

ก็ปลูกต้นรักสิเธอ

ทำไมต้องปลูกต้นนี้ละค่ะ

อ้าว..ค น น่ า รั ก ก็ ต้ อ ง ป ลู ก ต้ น รั ก น ะ สิ

แคว๊กๆๆ

มหาชีวาลัยอีสานได้ต้อนรับนักศึกษาที่ข้ามฟากมาจากทุ่งกุลาร้องไห้ โดยมีดร.ศักดิ์พงศ์ หอมหวน แห่งมหาวิทยาลัยราชภัฎมหาสารคาม พาลูกศิษย์รุ่นสุกรไม่กลัวน้ำร้อนมาจัดโสเหล่ให้แก่นักศึกษาหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิตวิชานวัตกรรมเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น

หลักสูตรดังกล่าวมีเสน่ห์มหาระรวยอย่างไรผมไม่ทราบได้

มีอาจารย์ดอกเตอร์และรองศาสตราจารย์มาสมัครเรียน2ท่าน

มีพระสงฆ์นักพัฒนาชั้นแนวหน้ามาสมัครเรียน3รูป

มีข้าราชการจากหลายหน่วยงานอีกจำนวนหนึ่ง

สถาบันราชภัฏทั่วประเทศประกาศเจตนารมณ์มานาน ในการที่จะเป็นสถาบันเพื่อพัฒนาท้องถิ่น นอกจากจะเป็นแหล่งให้การศึกษาลูกหลานที่อยู่ในภูมิภาคแล้ว บางครั้งยังมีโครงการร่วมกับหน่วยราชการในเรื่องสำคัญๆและทำการวิจัยอีกด้วย มาบัดนี้เจตนารมณ์ดังกล่าวเริ่มขยับขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง หลังจากที่ไปทำMOU.กับมูลนิธิชัยพัฒนา โดยมีมหาชีวาลัยอีสานเป็นกองเชียร์ คอยหิ้วปีกเข้ามุม และยื่นยาหม่องยาดมให้ในยามที่ระโหยโรยแรง

รายการพบปะกันแบบปิดประตูตีแมวเริ่มขึ้นเมื่อนักศึกษาวางข้าวของ แล้วทยอยเข้ามานั่งล้อมวง ผมกล่าวต้อนรับตามธรรมเนียม พร้อมกับเล่าย้อนไปถึงกระบวนการพัฒนาอาจารย์และนักศึกษาตามโครงการกาญจนาภิเษก ที่เคยยกทีมมาที่นี่เมื่อ4-5ปีที่แล้ว ผู้หลักผู้ใหญ่ในวงการศึกษาและวิจัย ต้องการจะเห็นรูปแบบและกระบวนการศึกษาที่เอาวิถีชนบทเป็นตัวตั้ง แต่ก็นั่นแหละเธอ ไม่ว่าจะเป็นโครงการช้างเผือกหรืออื่นๆขยับไม่ออก ทั้งนี้อาจจะเป็นเพราะเงื่อนไขหรือพลังแฝงต่างๆยังไม่ทะลุทะลวงพอ

(ลุ้น ดูลายมือแล้วทายว่าจะเป็นจะได๋พ้อง)

จนกระทั้งมาถึงปีนี้ ปีประวัติศาสตร์ของวงการพัฒนาการศึกษาต้องจับตามอง ที่มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามสวมหัวใจสิงห์สร้างหลักสูตรนี้ขึ้นมา โดยเอาหลักพุทธธรรมมาเป็นหลักการ โดยเอาไปตีแตกในวิทยานิพนธ์ของนักศึกษา โดยมีข้อฉุกคิดว่า..หลังจากที่เราพึ่งพาตำราวิชาการต่างด้าวทั้งดุ้นมานานแล้ว โรคทางสังคมก็ยังไม่ดีขึ้น หลักสูตรนี้จึงมีลูกฮึดจะพิสูจน์ให้เห็นว่า ..คำสั่งสอนของพุทธองค์สามารถเข้าไปแก้ไขปัญหาต่างๆได้เป็นอย่างเป็นรูปธรรม เพียงแต่นักศึกษาจะต้องค้นหากระบวนการที่จะทำให้เรื่องนั้นๆมีธรรม

“พุทธศาสนาอาจมีส่วนส่งเสริมอย่างแน่นอนสำหรับจุดประสงค์อันสร้างสรรค์ทางการศึกษาและวัฒนธรรมเช่นว่านี้ แต่ในเรื่องนี้มีประเด็นหนึ่งที่จะต้องให้กระจ่างชัดกันในฐานะเป็นศาสตร์ของการดำรงชีวิต พุทธศาสนามุ่งอยู่เสมอที่จะแสดงสัจธรรมสากลเกี่ยวกับชีวิตและการดำรงอยู่ และปัญหาของมนุษย์”

“ การเปลี่ยนแปลงขั้นรากฐานในระบบการศึกษาปัจจุบันเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้เด็กๆมีความรับผิดชอบยิ่งๆขึ้นต่ออนาคต เพื่อจุดมุ่งหมายในข้อนี้ เราขอเรียกร้องว่าการศึกษานั้นควรตั้งอยู่บนคุณค่าที่แท้จริง ซึ่งเน้นศักดิ์ศรีและความเท่าเทียมกันของมนุษย์ การเคารพต่อชีวิตและธรรมชาติ และการพึ่งพาอาศัยกันของสรรพสิ่งทั้งปวง คุณค่าของศาสนาควรได้รับการบรรจุในการสอนในส่วนที่จะเป็นไปได้ “

เสน่ห์ จามริก

ช่วงที่ชวนคุย..ผมสะท้อนให้เห็นว่าความเป็นไปในโลกนี้ ที่เริ่มสั่นคลอนอ่อนไหวอ่อนแอไปทุกหัวระแหง เกิดปัญหาซับซ้อนทับถมจนทำให้คุณภาพสังคมชำรุด เราใช้ทฤษฏีอะไรบ้างมาพัฒนาสังคมไทย แล้วผลเป็นอย่างไร?

ถามว่า มีทฤษฏีตะวันตกฉบับไหนบ้าง

ที่ช่วยการพัฒนาชาติไทยให้รอดพ้นจากความทุกข์ยากได้

การที่หลักสูตรนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น

จะยึดเอาบารมีพุทธศาสนามาบ่มเพาะสติปัญญาจึงน่าสมใจใช่ไหมละครับ

ผมเริ่มใช้ปากเปิดประเด็น ตามวิชาหัวใจนักปราชญ์ เรียงลำดับ สุ จิ ปุ ลิ ก็เดินเรียงตามลำดับไหล่ไงครับ รายการล้วงความคิดความคัน.. ช่วยบอกหน่อยเถอะ คิดจะทำเรื่องไหนอย่างไร นักศึกษาทุกท่านเปิดเผยความในใจ บ้างก็มองหัวข้อไว้แล้ว บ้างก็ซักถามความเห็น จนกระทั้งถึงช่วงบ่าย จึงให้ปูเสื่อแจกหมอนให้นอนคุยกัน

ใคร่ใคร่ฟังๆ ใครใคร่นอนๆ ใครใครยิ้มๆ อิ อิ

ช่วงแดร่มลมตกชวนเดิน ไปชมนกชมไม้ ยืดเส้นสายสอดส่องดูว่าที่นี่มีอะไรทำ ทำอย่างไร สงสัยว่ากำลังครุ่นคิดเรื่องที่ค้างคาใจ จึงไม่มีใครซักถามสักเท่าไหร่ จึงพาเดินในวงเล็กๆแล้วกลับมาอาบน้ำ แต่งตัวทางแป้ง รับประทานอาหารเย็น

มาตะลุมบอลต่อในช่วงกลางคืน นักศึกษาใจร้อนพยายามซักถามเรื่องหัวข้อวิทยานิพนธ์ โธ่! ใครจะตอบแทนได้ละครับ ขอให้กลับไปถามตัวเอง ว่าเกิดมามีความต้องการที่จะศึกษาและวิจัยเรื่องใดมากที่สุด ..เป็นช่วงบรรยากาศเอาจริงมาก พยายามเค้นหัวข้อให้หลุดโพละออกมาให้ได้ แต่จนแล้วจนรอด ..

จนย่ำรุ่งจึงแยกย้ายกันไปนอน

นอนไหนก็นอนได้ อย่านอนใกล้คนหลายใจก็แล้วกัน อิ อิ

ฝนพรำทั้งคืน ตื่นเช้ามายังฉ่ำเย็น ดร.ศักพงศ์ ชวนย้ำคิดย้ำทำ ให้ตระหนักถึงการทำหน้าที่นักศึกษา ผมค้นหนังสือมาแจก หยอดต่อด้วยวิธีเรียน ตั้งข้อสังเกตเครื่องมือในการเก็บข้อมูล การจดบันทึก การเป็นตัวคูณของกันและกัน ทำให้19ชีวิตเป็น19อรหันต์ทองคำให้ได้ ทำการบ้านให้มาก อย่ารีรอเพราะไม่มีเหตุผลที่จะชักช้า เดินหน้า ทุ่มสุดตัว

สนทนาเรื่องราวและภาพของอนาคตของเราก็เผยกระบวนการที่มีความสำคัญอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน
ล่วงมาถึงทุกวันนี้ด้วยการดูดายผืนพิภพที่ชีวิตต้องพึ่งพา เราได้ทำให้โลกอันล้ำค่า
บ้านของเรา มีสภาพร้างไร้ไม่เหมาะที่จะพำนักอาศัย
บัดนี้ด้วยความรุนแรงที่แสนสลับซับซ้อน

ถามว่า..เราจะเอาตัวเราเองไปวางไว้ตรงไหนของสังคม

เราจะทำอะไรได้บ้าง

สิ่งที่เลือก สิ่งที่คิด ทำไมถึงเลือกสิ่งนั้น เหตุผล ….อะไร

ควรแนะนำชื่อหนังสือให้นักศึกษาแต่ละคนอ่าน

พานักศึกษาไปพบปะผู้สันทัดกรณี

จัดให้มีการสนทนาแบบสภากาแฟเท่าที่โอกาสอำนวย

พานักศึกษาเข้าร่วมประชุมสัมมนาที่สำคัญๆ

นำนักศึกษาไปร่วมกิจกรรมชุมชน/ภาครัฐและเอกชนฯลฯ

วางระบบการเชื่อมโยงสารสนเทศกลุ่มแม่ข่ายและลูกข่าย

จัดให้ใกล้เคียงกับหลักสูตรเสริมสร้างสังคมสันติสุข สถาบันพระปกเกล้าเลยละครับ

ไ ม่ มี บั น ไ ด เ ลื่ อ น สำ ห รั บ ค ว า ม สำ เ ร็ จ

จะต้องไต่เต้าไปทีละขั้นๆ ละขั้นๆ

ด้วยความมุ่งมั่นและทระนง

เวลาถูกลองของจะได้ไม่ร้องโอดครวญ อิ อิ