ลานบ้านชลบถพิบูลย์

หัวใจสำคัญประการหนึ่งของการเรียนศิลปะไม่ใช่ให้เด็กพัฒนาเฉพาะทักษะทางด้านการแสดงออกเท่านั้น แต่หัวใจของการสอนศิลปะไม่ว่าเด็ก เยาวชน นักศึกษาศิลปะ หรือแม้แต่บุคคลทั่วไปนั้นคือสุนทรียศาสตร์ ในสมัยที่เรียนศิลปะการเรียนการสอนสุนทรียศาสตร์ส่วนใหญ่จะอิงแอบอยู่กับวิชาต่าง ๆ ของศิลปะไม่ว่าจะเป็นวิชาทางด้านทฤษฏีเช่นประวัติศาสตร์ศิลป์ การวิจารณ์ทางด้านศิลปะ และอิงแอบอยู่กับวิชาปฏิบัติการต่าง ๆ ในงานทัศนศิลป์

ที่โรงเรียนฮักสคูล ที่ครูออตสอนบรรจุหัวใจหลักของการจัดการเรียนการสอนของที่นี่ไว้ชัดว่า การเรียนการสอนจะมุ่งสอนสุนทรียศาสตร์ให้กับนักเรียนไม่ว่าจะเป็นหลักสูตรอะไร ดังนั้นหน้าที่ครูจึงต้องออกแบบกระบวนการให้สุนทรียศาสตร์ผสานอยู่กับวิชาการต่าง ๆ ที่ตนเองสอน

วันนี้ห้องเรียนศิลปะเด็กประถมต้นของครูออตจึงออกแบบการสอนโดยมีจุดเน้นที่สุนทรียศาสตร์เป็นหลัก เพื่อทดลองดูว่าการออกแบบการสอนศิลปะแบบนี้จะช่วยพัฒนาสุนทรียศาสตร์ของนักเรียนได้มากน้อยแค่ไหน โดยสังเกตการแสดงออกทางด้านศิลปะผสมสานกับการวิเคราะห์สิ่งที่นักเรียนพูดคุยกับครูก่อนสอน ขณะสอนและหลังสอนเสร็จ

น้องการ์ตูนเด็กนักเรียนหลักสูตรศิลปะ อายุ 7 ขวบมาเรียนกับครูออตหลายเดือนมาแล้ว เรื่องพัฒนาการทางการแสดงออกทางศิลปะไม่ว่าจะเป็นเนื้อหาหรือองค์ประกอบทางด้านศิลปะนั้นพัฒนาการดีอย่างต่อเนื่อง ปฏิสัมพันธ์กับนักเรียนด้วยกันในห้องเรียนและปฏิสัมพันธ์กับครูถือว่าเข้ากับคนอื่นได้ดีมาก ดังนั้นจึงขอเล่าเรื่องการสอนสุนทรียศาสตร์ผ่านน้องการ์ตูนในบันทึกนี้

วันนี้ครูออตนำเข้ากิจกรรมการเรียนด้วยการถามสารทุกข์สุขดิบกับนักเรียน เพราะว่าครูออตไม่ได้เจอการ์ตูนหลายเดือนเพราะก่อนหน้านั้นการ์ตูนอ่านหนังสือสอบปลายภาค ส่วนสัปดาห์ต่อมาครูออตก็ป่วยเป็นไข้เลือกออดต้องนอนโรงพยาบาลหลายวัน ดังนั้นก่อนเข้ากิจกรรมการเรียนครูออตจึงได้คุยเล่นหยอกหัวกับการ์ตูนอย่างสนุก

ครูออตเล่าเรื่องหมอใช้เข็มดูดเอาเลือดครูออตไปตรวจหาเชื้อโรค เข็มตรง ๆ ที่แหลมคมกำลังทิ่งไปที่ผิวหนังและผ่านชั้นผิวหนังไปในเส้นเลือดของครูออต การ์ตูนบอกเข็มน่ากลัว น่ากลัวเพราะ เข็มมันยาวและแหลม (อะน่านเข้าทางครูออตแล้ว) ถ้ายาว ๆ ตรง แหลม ๆ คม ๆ แบบนี้การ์ตูนว่ามันน่ากลัว ครูยิงคำถามต่อไปทันควันแล้วถ้าเส้นโค้ง ๆ การ์ตูนว่ามันให้ความรู้สึกอย่างไร

“สบายค่ะ หนูว่ามันสบาย ๆ เหมือนอยู่ในทุ่งนา หนูเคยไปบ้านยายค่ะอยู่ชัยภูมิบ้านคุณยายอยู่ในหมู่บ้านมีทุ่งนา อยู่ทุ่งนาแล้วสบายค่ะ” คำตอบแบบนี้ครูออตได้ทั้งโต๊ดทั้งเต็งเลย คือได้ทั้งอารมณ์ที่มีความรู้สึกต่อเส้นและได้จินตภาพที่เด็กมีต่ออารมณ์และความรู้สึกแบบนั้น ไม่รอให้ความรู้สึกผ่านไปนาน ครูออตส่งกระดานและกระดาษให้การ์ตูนทันทีก่อนความรู้สึกจะมลายไป

การ์ตูนขีดเส้นโค้ง ๆ ไปมาก่อนที่จะเผยภาพในจินตนาการตามความรู้สึกต่อเส้นโค้งเหล่านั้น ภาพที่เด็กหญิงตัวน้อยแสดงออกคือถนนเส้นหนึ่งที่โค้งยาวเลียบไหล่เขาไป ข้าง ๆก็มีสายน้ำคดโค้งไป ตรงบริเวณเชิงเขามีทุ่งนาสีเขียว ใกล้กับสายน้ำก็มีทุ่งนาสีเขียวให้ดูสบายใจ ภูเขาที่เขียวที่ทอดยาวไปตามเส้นทางที่ยาวไกล “นั้นถนนไปบ้านคุณยายค่ะ คดโค้งไปมา หนูอยากให้มันเท่า ๆ กันค่ะ ข้างบนเป็นก้อนเมฆและฟ้าสีม่วงเหมือนฝนจะตก”

การ์ตูนถ่ายทอดความรู้สึกที่มีต่อเส้นโค้ง ผ่านสิ่งที่เคยเห็นหรือเป็นประสบการณ์ที่เธอเคยเจอ เมื่อถ่ายทอดลงในกระดาษ เธอก็ใส่จินตนาการลงไปด้วย เพื่อให้สิ่งที่เห็นในประสบการณ์เป็นเหมือนสิ่งที่เธออยากให้เป็นเช่น อยากให้ภูเขาเท่า ๆ กัน เป็นต้น นี่เป็นประสบการณ์การทดลองสอนสุนทรียศาสตร์ของครูออตในห้องเรียนศิลปะที่ฮักสคูล ไปชมกระบวนการคิดและการวาดภาพของเธอกันครับ และไปดูทุ่งนาที่สบายของการ์ตูน