ลานฅนฟื้นฟู

ผมพลาดการแลกเปลี่ยนกับป้าหวานในประเด็นนี้ไปอย่างไรไม่ทราบ ป้าหวานแลกเปลี่ยนกับผมในลานฅนฟื้นฟู (ที่ตายสนิท เพราะไม่ได้รับการตอบรับจากคนในโครงการ) เมื่อ 21 เมษายน 2009 โน้น วันนี้ผมไปพบจึงต้องขออภัยป้าหวานไว้ที่นี่ด้วย ทั้งที่ประเด็นป้าหวานดีจังเลยครับ ดังนี้

“ป้าหวานเกิดความคิดเรื่องการขุดค้นหาศักยภาพค่ะ มาจากการที่ป้าหวานเห็นเพื่อนครอบครัวหนึ่งมาจากต่างประเทศ เป็นคนไทยที่ไปอยู่ต่างประเทศทั้งครอบครัวน่ะค่ะ กลับมาเยี่ยมบ้าน พบว่าลูกของครอบครัวนี้ซึ่งกำลังเป็นวัยรุ่นจะต้องทำการบ้านไปส่งอาจารย์เมื่อกลับไป การบ้านก็คือ ให้เด็กเขียนว่า ตั้งแต่ออกเดินทางจากบ้าน มาจนถึงประเทศไทย ระหว่างอยู่ในประเทศไทย จนกลับไปถึงบ้านนั้น เขาพบเห็นอะไรบ้าง เกิดความรู้อะไรบ้าง และ เขามีความคิดเห็นอะไรบ้าง ป้าหวานรู้สึกทึ่งในการให้การบ้านของเขาจริงๆ เพราะมันทำให้ต้องคิด ต้องสนใจสิ่งต่างๆ เพื่อจะได้เอามาเขียน อย่างเช่น เด็กจะถามเรื่องเกี่ยวกับการบิน ว่าเครื่องชนิดนี้ชื่ออะไร แล้วบินความเร็วเท่าไร สูงจากพื้นดินเท่าไหร่จนกระทั่งรายละเอียดอื่นๆอีกมากมายตลอดเวลาที่อยู่ และไป ไหนๆ เราจะค้นพบความสามารถของเด็ก ความสนใจของเด็ก และอื่นๆอีกมากมาย มาประยุกต์ใช้กับบ้านเรา ผ่านโรงเรียนประจำชุมชนต่างๆ ถ้าเขียนได้ สนับสนุนให้เด็กเขียน หรือ อาจประยุกต์เป็น ให้เด็กออกมาเล่าในบรรยากาศง่ายๆ นอกห้องเรียน ใต้ต้นไม้ หรืออื่นๆเพื่อทำให้เด็กผ่อนคลาย เล่าได้อย่างสบายๆ ว่า เขาเห็นอะไร รอบๆตัว ใกล้ๆตัวเขาบ้าง เราก็จะได้ข้อมูลจากเด็กว่าในชุมชนนั้นมีความเป็นอยู่อย่างไร พ่อ แม่ ใครทำอาชีพอะไร มีใครที่น่าจะเข้าข่าย ทุนชุมชน และเกิดการดำเนินการเพื่อสานต่อไป ในทางกว้างและทางลึกค่ะ
ขอบคุณค่ะ”

เห็นด้วยกับป้าหวานว่าการบ้านของเด็กนั้นช่างสร้างสรรค์ดีจริงๆ

• เป็นโจทย์ที่กระตุ้นให้เด็กต้องเดินทางอย่างมีสาระ สร้างเงื่อนไขให้เด็กต้องสนใจสิ่งรอบตัว และเจาะลึกถึงเรื่องราวสิ่งนั้นๆ ปัญญาจะเกิดขึ้นกับเด็ก
  
• ในระยะยาวหากมีโจทย์แบบนี้มากขึ้น ก็จะเป็นเบ้าหลอมสติปัญญาเด็ก กระบวนการเรียนรู้ของเด็ก และให้เด็กเป็นคนค้นหาความจริงของสรรพสิ่ง
  
• ลักษณะดังกล่าวจะหล่อหลอมเด็กให้เป็นผู้กว้างขวาง รู้ลึก รู้จริงมากกว่าเด็กทั่วไป
  
• จากลักษณะดังกล่าวจะทำให้เด็กเดินบนเวลาชีวิตด้วยการเรียนรู้ตลอด เขาจะเป็นคนที่มีคุณภาพ เป็นสมาชิกชุมชนที่มีคุณภาพ เป็นประชาชนไทยที่มีคุณภาพ
  
• ผลผลิตของกระบวนการเรียนรู้แบบนี้ แม้จะเป็นสาระหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ดีดีแบบอื่นๆ ก็จะส่งผลเป็นลูกโซ่ที่ดีดีต่อเรื่องอื่นๆทั้งเรื่องส่วนตัวและสังคมด้วย
  
• การที่เด็กลงลึกถึงสาระต่างๆนั้น จะมีส่วนสำคัญที่เด็กค้นพบความจริงแล้ว อาจเป็นเหตุให้เขามีความคิดต่อยอดในบางสาระจนเกิดนวัตกรรมดีดีขึ้นมาได้
  
• หากเรามีเด็กที่มีคุณภาพแบบนี้ เราจะมีพลเมืองประเทศนี้ที่มีคุณภาพ และหากเรามีปริมาณของพลเมืองที่มีคุณภาพ เราก็จะเป็นประเทศที่รุ่มรวยคนที่มีคุณภาพ
  

ถามว่าในบ้านเรามีกิจกรรมสร้างสรรค์แบบนี้บ้างไหม ผมว่ามีครับ แต่ส่วนใหญ่เป็นองค์ประกอบเล็กๆในโรงเรียนเท่านั้น เวลาส่วนใหญ่เดินตามระบบราชการ เพราะระบบโรงเรียนถูกครอบด้วยระบบราชการ ยกเว้นบางโรงเรียนที่ดิ้น พยายามสลัดหลุดพันธกิจต่างๆนั้น

มีนักการศึกษาบางคนหากจำไม่ผิดเป็น อีวาล อิลลิช กล่าวว่าระบบโรงเรียนเป็น Deschooling ดูรายละเอียด ที่นี่ ขออภัยป้าหวานที่ไม่ได้แลกเปลี่ยนทันทีตั้งแต่ปี 2009 อิอิ..