ลานเวลา

อ่านบันทึกนี้ของครูบาแล้ว เอาไปคิดต่อก่อนนอน  ทำเอาตาค้าง..นอนไม่หลับ  เลยเป็นโอกาสให้ได้ลุกมายืนมองดาวเต็มฟ้า ท่ามกลางสายลมเย็นโชยมา..เอ้อ..ดีเหมือนกัน

คิดจนตาค้าง เพราะมองเห็นการศึกษาเป็นเรื่องใหญ่ และเชื่อมโยงเกี่ยวเนื่องกับหลายปัจจัย  แตะเรื่องนี้ก็โยงถึงเรื่องโน้น จากเรื่องโน้น ก็โยงไปเรื่องนู้น..   แต่ว่า ไหนๆ ก็อยู่ในมุมเล็กๆ ของการศึกษามาก็หลายปีดีดัก เลยคิดว่านำมุมที่พบเจอมาเล่าสู่กันฟังบ้างก็คงจะดีค่ะ

เรื่องที่หงุดหงิดใจอยู่เสมอ คือ เวลาที่สังคมมีปัญหาอะไร  ก็มักจะได้ยินคำว่า ต้องบรรจุ “เพิ่ม” ในหลักสูตรการศึกษาทุกที  เด็กไม่รู้เรื่องวรรณคดีบ้าง  เด็กไม่รักชาติ  เด็กคิดไม่ได้  ทำงานไม่เป็น  เรื่องสิ่งแวดล้อม สิทธิมนุษยชน ประชาธิปไตย ฯลฯ ฯลฯ   …ทำไมต้องเพิ่ม..ลดมั่งได้ไหม..   เยอะไปหรือยัง   พอไอ้นั่นก็ต้องสอน ไอ้นี่ก็ต้องฝึก  ก็ล้าทั้งครูและเด็ก

เราให้เด็กเรียนเพื่อใครกัน  เพื่อสนองความต้องการของชาติ เพื่อสนองความต้องการของนักวิชาการ อย่างนั้นหรือ  ช่วงที่คนในโรงงานขาดแคลน  ต้องส่งเสริมให้เรียนอาชีวะ ต้องปรับหลักสูตรให้ตรงกับความต้องการของโรงงาน…  (ประโยคนี้เคยได้ฟังเมื่อครั้งแรกตั้งนิคมอุตสาหกรรมในจังหวัด)   ต้องจัดหลักสูตรให้เข้มข้นเพื่อแข่งขันทางวิชาการกับประเทศนู้น  นี้ หรือการเคี่ยวเข็ญคาดหวังให้เด็กต้องรู้ลึกรู้จริงอย่างเข้มข้นในทุกสาขาความรู้ ด้วยผู้กำหนดนโยบายล้วนมาจากผู้เชี่ยวชาญในเชิงลึก และคิดแยกส่วน

เราให้เด็กเรียนบนพื้นฐานของความกลัว และการเปรียบเทียบ  ต้องเรียนเผื่อๆ ไว้ก่อน  ต้องเรียนให้มากเข้าไว้  เผื่อไปสอบแข่งขันจะได้มีช่องทางในการเลือกมากกว่า  เดี๋ยวจะสู้เขาไม่ได้  โรงเรียนของเราต้องเป็นเลิศในจังหวัด ในประเทศ  ในโลก ต้องประกวดได้รางวัลมหึมามากมาย  ปีนี้ต้องได้คะแนนเฉลี่ย NT  O-Net ไม่ต่ำกว่าเท่านั้นเท่านี้

ดูเหมือนว่า เราใช้เวลาเตรียมการเพื่ออนาคตของเด็ก (ที่อาจไม่ได้ใช้สิ่งที่เราเตรียมให้สักเท่าใดนัก) มากกว่าการให้เด็กได้เรียนรู้ที่จะอยู่กับโลกปัจจุบัน  อย่างค่อยๆ เรียนรู้  ปรับเปลี่ยน พัฒนา ให้ก้าวหน้าอย่างยั่งยืน

ทั้งที่เราน่าจะให้ความสำคัญกับการช่วยเหลือให้เด็กได้เรียนรู้ที่จะค้นหา ความรัก ความชอบ ความสุข ในการเรียนรู้สิ่งที่จะก่อให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่น  เรียนรู้ที่จะร่วมมือ มากกว่าแข่งขัน  เรียนเพื่อให้มีความรู้ มีปัญญาในการดำเนินชีวิต เพื่อการใช้ชีวิตที่มีคุณค่าตามกำลังของตน

เราน่าจะเปลี่ยนจากการจัดการศึกษาบนฐานของความกลัวและการมีมาตรฐานเดียวอันสูงส่ง  มาเป็น การศึกษาบนฐานของความเชื่อมั่นในศักยภาพในการเรียนรู้และพัฒนา(แม้ว่าจะเร็วช้าได้ไม่เท่ากัน)  การศึกษาที่ให้โอกาสแก่เด็กที่แตกต่างด้วยพื้นฐาน ด้วยปัจจัยแวดล้อม ให้ก้าวหน้าขึ้นตามกำลังของแต่ละคน  การศึกษาที่อยู่บนฐานของความจริงตามแต่บริบทแวดล้อมของพื้นที่  การศึกษาที่ไม่มุ่งแต่ความสมบูรณ์พร้อมและความสำเร็จที่เร่งรัดให้เห็นผลในเร็ววัน

แต่ก็อีกนั่นแหละ  เมื่อมองในอีกมุมหนึ่ง  นโยบาย หรือ แนวคิดดีๆ มากมาย  ไม่ได้นำไปปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง  หรือ บางครั้งนโยบาย ความเชื่อในการพัฒนาเด็ก ก็เปลี่ยนเร็วราวกับแฟชั่น  ยังไม่ทันได้ทำงานจนเห็นผลก็ต้องเปลี่ยนจนสับสนกันไปตามๆ กัน   ทั้งๆที่ผลิตผลของการศึกษากว่าจะได้มาก็ต้องใช้เวลาหลายปี บางเรื่องก็ไม่สามารถวัดได้อย่างเป็นรูปธรรมโดยง่ายเสียด้วย

กว่านโยบายจะเป็นจริงได้ มีรายละเอียดและความจริงในทางปฏิบัติอีกมากมายที่ต้องปรับ ต้องพัฒนา และต้องใช้เวลาในการปรับเปลี่ยน  ร่วมกันช่วยเหลือ แก้ไขปัญหาในการลงมือทำ

มีโจทย์ในการปฏิบัติมากมายที่รอการแก้ไข  ทำอย่างไร..จึงจะมีหลักสูตรที่ยืดหยุ่น ไม่ซ้ำซ้อน ไม่อัดแน่นด้วยเนื้อหาและความคาดหวังอันสูงส่งต่อเด็ก  แต่มุ่งเน้นการสร้างพื้นฐาน ความรู้ ความคิดและคุณภาพจิตใจ ที่ทำให้เด็กได้เรียนรู้ตามความรัก ความชอบ อย่างมีความสุข และได้รับการส่งเสริมให้พัฒนาต่อยอดไปในสิ่งที่ตนเองถนัด จนเกิดปัญญาในการดำเนินชีวิต สามารถทำประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น

ทำอย่างไรที่จะพัฒนาครู ให้เห็นภาพรวม เห็นการเชื่อมโยง ส่งต่อ ที่เกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กันในการพัฒนาเด็ก  เพื่อจะช่วยเหลือร่วมมือกันและกัน มากกว่าจะแข่งขันเพื่อความเป็นหนึ่ง

ทำอย่างไรจึงจะมีวิธีคัดเลือก จัดสรรโอกาสในการเรียนของเด็กในระดับต่างๆ อย่างเหมาะสมเท่าเทียม  ฯลฯ

สำหรับตัวเอง ยังมองไม่เห็นวิธีในการเปลี่ยนแปลงวงการศึกษาชนิดให้เห็นผลอย่างเร็ววัน  ระหว่างนี้ ก็หาวิธีพัฒนาการศึกษา พัฒนาครู ตามบริบทและปัจจัยที่มี  วันดีคืนดีก็นำมาแลกเปลี่ยนแบ่งปันกันบ้างอย่างที่เห็นนี่แหละค่ะ

ก็เป็นโรงเรียนเอกชน ที่ต้องพึ่งตนเอง  แถมอยู่ภายใต้กฎหมายโรงเรียนเอกชนที่แสนจะไม่ยุ่งยากจริงจริ๊ง..นี่คะ
ไม่ได้ประช๊ดดดดด  หึ..หึ..

« « Prev : มื้อนี้..ทำเอ๊งงง..

Next : ซิ่นแดง : ประวัติศาสตร์บนผืนผ้า » »