ลานสวนป่า

>> ในชีวิตผม ไม่ได้ทำอะไรเป็นชิ้นเป็นอันสักเท่าไหร่หรอกนะ แต่มีเรื่องหนึ่งที่มีความจำเป็นหรืออาจเรียกว่าไฟล์บังคับ มูลเหตุมาจากผมปักหลักปักฐานในพื้นที่แห้งแล้งดินทราย ไม่สามารถเก็บน้ำผิวดินได้ด้วยการขุดสระน้ำ ระดับน้ำใต้ดินก็อยู่ลึกมาก อยู่ในที่ดอนอีกต่างหาก คุณสมบัติของดินทรายนั้นนอกจากไม่อุ้มน้ำแล้ว การใช้รถแทรกเตอร์ไถหน้าดินนานๆ น้ำหนักรถจะกดทับให้เกิดชั้นดินดาน น้ำฝนซึมลงใต้ดินได้น้อย จึงเกิดน้ำหลากพัดพาเอาหน้าดินไหลไปสู่ที่ต่ำ ลมแดดมาก็ช่วยพัดพาเอาหน้าดินไปอีกวิธีหนึ่ง สรุปว่ามีแต่เรื่องผีซ้ำด้ามพลอยทั้งนั้ ผมสังกัดอยู่ในหมู่มนุษย์ปัญญาตื้นเขิน ทำอะไรโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ..บัดนี้อายุไขแก่จวนจะเข้าโลงแล้ว คิดว่าเวลาต่อไปนี้ควรจะมานั่งกวาดขยะดู บางทีอาจจะเจอเศษความรู้อะไรอยู่บ้าง หรือไม่เจอก็ไม่เป็นไร เปิดผ่านๆไปก็แล้วกันเน้อ อิอิ แก้ขวยสักกะหน่อย

>> เรื่องที่รำพันวิธีแก้ละมีไหมละ

มีสิ ถ้าปลูกต้นไม้คลุมหน้าดิน ต้นไม้จะค่อยๆคลี่คลายปัญหาได้อย่างตรงเป้า ประหยัด และยั่งยืน ทั้งหมดทั้งมวลอยู่ที่ว่าจะปลูกต้นอะไร ปลูกวิธีไหน ใช้งบประมาณจากไหน ที่สำคัญหมายเลขหนึ่งคือ จะใช้ความรู้อะไร ความรู้เรื่องการปลูกต้นไม้ในพื้นที่แห้งแล้งดินเลวอยู่ที่ไหน จะสอบถามใคร หรือจะค้นคว้ามาจากที่ใด ด้วยความห่างไกลตำรา จึงดำเนินการปลูกป่าแบบบ้องตื้นเป็นเวลา 30 ปีที่ผ่านมา

>> การลงมือทำด้วยความไม่รู้ มีต้นทุนจำกัด เป็นความบังเอิญอย่างหนึ่งที่ทำให้เรากล้าที่จะลองผิดลองถูก จนได้ Key word ผิดก็ได้เรียน ถูกก็ได้เรียน ทำให้เราได้รู้วิธีทำผิดทำถูกเป็นบทเรียน ทำไป ทำไป เกิดความตระหนักมากขึ้น เห็นอานุภาพของต้นไม้ผ่านการเจริญเติบโตของต้นไม้ เมื่อปลูกมากเข้าหลากหลายชนิดเข้า ได้Key word ต้นไม้ต้นเดียวเป็นป่าไม้ได้ ทำให้เกิดความเข้าใจว่าทำไมจะต้องปลูกต้นไม้หลายชนิด ตรงจุดนี้ได้ Key word ต้นไม้แต่ละต้นมีนิสัยและคุณสมบัติไม่เหมือนกัน บางชนิดให้ผลรสเปรี้ยว บางชนิดให้ผลรสหวาน แทบทุกชนิดมีคุณประโยชน์ที่หลากหลาย มีทั้งที่ใกล้เคียงกัน และแตกต่างกัน จัดอยู่ในหมวดหมู่ชุดความรู้ในธรรมชาติ หรือKM.ธรรมชาตินั่นเอง แต่มนุษย์อีกนั่นแหละที่มีความรู้ประมาณใบไม้กำเดียว จึงจัดการทรัพยากรสิ่งแวดล้อมแบบล้างผลาญตะบี้ตะบัน

>> 30 ปีที่ปลูกต้นไม้แบบตาบอดคลำช้าง จึงสนุกอยู่กับการตีความเข้าใจถูกบ้างผิดบ้าง แล้วๆค่อยสกัดความรู้ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น มีคนถามว่าทำไมคนไทยไม่นิยมปลูกต้นไม้เท่าที่ควร ได้คำตอบแบบกำปั้นทุบดินว่า คนไทยไม่รักต้นไม้ เป็นที่มาของKey word ผมรักต้นไม้เท่ากับน้องเมีย คำนี้เจ้าหน้าที่ป่าไม้ชอบใจ ขอเอาไปประชาสัมพันธ์ต่อ..

ด้วยผลงานดังกล่าว ทำให้ผมได้รับรางวัลเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ สาขาปลูกสร้างสวนป่าปีพ.ศ.2534จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และรับรางวัล for outstanding accomplishments in Tree Farming ของ FAO ในปี 1991, องค์กรป่าไม้ในประเทศออสเตรเลียเชิญไปตระเวนดูป่าไม้ 1 เดือน แต่ที่ชอบใจมากที่สุดเห็นจะเป็นประเทศอินเดีย ต้นไม้ 2 ข้างทางมีอายุเก่าแก่แต่ละต้นหลายคนโอบ สงสัยจะปลูกตั้งแต่สมัยพระเจ้าอโศกมหาราชกระมัง ทุกวันนี้ก็ยังสนใจพันธุ์ไม้แปลกๆ และหาโอกาสปลูกเพิ่มเติมทุกปี นั่นก็หมายความว่าผมยังสนใจเรียนเรื่องต้นไม้เสมอมา

>> ที่ยกเรื่องนี้มาเขียนก็เพื่อจะสรุปภาคการเรียนวิชาป่าไม้สไตล์มหาชีวาลัยอีสาน ซึ่งมีอยู่หลายตอน แต่วันนี้จะขอสรุปเมื่อต้นไม้มีอายุอยู่ในช่วงเจริญพันธุ์ เมื่อผสมเกสรตามธรรมชาติแล้ว เขาก็จะออกลูกออกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง ในชั้นนี้จะเอ่ยถึงกลุ่มไม้ที่เมล็ดแก่ร่วงมาแล้วเกิดเป็นต้นอ่อนขึ้นใต้พื้นที่รอบๆบริเวณต้น นั่นแสดงว่า..ถ้าเรายอมลำบากปลูกและดูแลต้นไม้ นอกจากเราจะได้ประโยชน์อย่างอื่นแล้ว ต้นไม้ยังตอบแทนด้วยการช่วยเราปลูกขยายพันธุ์ โดยที่เราไม่ต้องมาเหน็ดเหนื่อยอยู่กับการปลูกต้นไม้ตลอดชีวิต

>>  การที่เมล็ดไม้ร่วงลงมาให้เห็น เป็นการส่งสัญญาณหลายเรื่อง เช่น ในบางพื้นที่ๆสภาพแวดล้อมติดลบ เมล็ดไม้ร่วงมาอาจจะงอกบ้างแต่ไม่สามารถเจริญเติบเติบโตขึ้นมาได้ ปัญหาเรื่องนี้นับวันจะรุนแรงมากขึ้น ทำให้เกิดปัญหาทับซ้อน ต้นไม้ไม่สามารถขยายพันธุ์ได้เองตามธรรมชาติ จึงเป็นภาระให้มนุษย์ต้องลงมือปลูกต้นไม้กันทั่วโลก

>> ต้นไม้คืนบำนาญให้หลายลักษณะ เช่น เก็บน้ำไว้ในลำต้น คลายออกซิเจนแล้วดูดคาร์บอนไดออกไซด์ไปเก็บไว้ ให้ร่มเงา ให้ความชื้น ให้พลังงาน ให้อาหาร ยารักษาโรค เครื่องนุ่งห่ม ไม้ก่อสร้างบ้านเรือน ป้องกันลม ชะลอไม่ให้น้ำฝนไหลบ่า สมัยนี้เขาฮิตพูดกันเรื่องต้นไม้ช่วยลดภาวะโลกร้อน ที่จริงคุณประโยชน์ของป่าไม้นั้นแจกแจงได้ไม่หมดหรอก พอจะโมเมอธิบายได้ว่า ต้นไม้คือชีวิต แม้แต่ตอนกลับบ้านเก่า เรายังเอาไม้มาตีโลงใส่ เอาฟืนเผาสังขารเน่าๆของเรา

>>  7 พันล้านต้นเพื่อโลก คุณคือพลังช่วยหยุดยั้งภาวะโลกร้อน ย้อนไปปี 2007 โครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ ได้เริ่มโครงการ 7 พันล้านต้น เพื่อรณรงค์ให้ชาวโลกช่วยกันปลูกต้นไม้เท่ากับจำนวนพลเมืองโลก 7 พันล้านคน ภายในสิ้นปี 2009 ตอนนี้ปลูกไปแล้ว 3 พันล้านค้น ที่เหลือต้องช่วยๆกันปลูกกันหน่อย www.twtter.com/UNDP PandYou

>> ช่วงที่ไปเมืองละปูนครั้งหลังสุด

เราได้แวะไปกราบพระที่วัดหริภุญชัย

ลงรถแล้วบางท่านก็เกาะกลุ่มกันเดินชมวัด

ผมเคยมาวัดนี้จึงโต๋เต๋ไปเรื่อย

เดินไปเดินมาเจออารามที่ใต้ต้นจัน

มีลูกจันหล่นเกลื่อน ลูกเหลืองๆมีกลิ่นหอมฉุน

บางคนชอบมักจะเก็บเอามาไว้ในห้องนอน

อารามเก็บมาหลายลูก จะเอาเม็ดไปเพาะ

ห่อทิ้งไว้ท้ายรถลืมเอาลง ทำให้แมลงวันบินตาม

>> เล่าถึงต้นจัน มีเรื่องราวเกี่ยวข้องกับสวนป่าในฐานะไม้หายาก ที่สวนมีต้นจัน 2 ต้น ไม่ทราบว่าเตี่ยหรือแม่เป็นคนเอามาปลูก ประมาณอายุได้ 45 ปี จัดอยู่ในกลุ่มต้นไม้ขนาดกลาง โตช้า เรือนยอดใบทึบ ผมเอาคอกวัวไปอยู่ใกล้ๆหวังให้ปุ๋ยไหลลงไปบำรุงต้นจัน ทุกปีก็แอบไปดูเรื่อยมา แต่ไม่มีลูกจันให้เห็น ทำให้คิดไปต่างๆนานา สงสัยว่ามันเป็นต้นตัวผู้กระมัง

>> เมื่อเช้าเดินตามนกยูงไปใกล้ต้นจัน มีกลิ่นหอมปะทะจมูก มองตามพื้นเห็นลูกจันลูกเล็กๆ ขนาดใหญ่กว่าเหรียญ 10 บาทไม่มากนัก นึกแปลกใจว่าทำไมผลมันถึงจิ๋วเหลือเกิน แต่ก็ดีใจที่อย่างน้อยในสวนก็มีต้นจันออกลูกแล้ว

(ต้นไม้มีระบบแปลงเพาะกล้าอ่อนที่มหัศจรรย์ ใบแก่หล่นลงมาควบคุมความชื้นและแสงแดดให้ต้นอ่อน)

>> หลังจากนั้นผมสังเกตไม้ชนิดอื่น บางต้นที่เรือนยอดจะมีฝักเมล็ดไม้โผล่ออกมาให้เห็น เราถึงได้รู้ว่า อ้าว ต้นนี้ออกฝักแล้วนะ..พบว่าต้นยางนา ต้นเหรียง มะค่าโมง ต้นมะกอก นัดกันออกผลในปีนี้ ที่ดีใจเพราะเป็นกลุ่มไม้ที่ให้ผลช้า เมื่อมีผลเท่ากับเปิดโอกาสให้เราเก็บเมล็ดไปขยายลูกไม้จากแม่ไม้พันธุ์ดีเหล่านี้ช่วยเสริมกิจกรรมหนึ่งที่เราได้รวบรวมแม่ไม้พันธุ์ดีเอาไว้

Key Word อยากมีความสุขตลอดชีวิต ควรรักต้นไม้ เท่ากับรักกิ๊ก อิอิ

« « Prev : งานวิจัย ไข่ครูบา อิ อิ..

Next : ปากหวานดีกว่าเบาหวาน » »