ลานทับทิม(อาม่า)

นอกจากปลูกข้าวแล้ว ก็ปลูกพืชผักที่กิน เช่นต้นมะรุม ต้นแค ต้นสะเดา ผักก็มีตั้งแต่พริกขี้หนู พริกชี้ฟ้า มะเขือเทศ มะเขือเปาะ มะเขือยาว กะเพรา โหรพา สะระแหน่ หนอไม้หลายสายพันธุ์ ข่า ตะไคร้ มะกรูด มะนาว มันเทศ สับปะรด ใบเล็บครุฑสามสายพันธุ์ แล้วยังผักที่นกมาปลูกให้คือ ตำลึง ดอกขจร มะระขี้นก สำหรับผลไม้ที่ปลูกมี ขนุนไพศาลทักษิณ มะม่วงงามเมืองย่า ผรั่งไร้เมล็ด ละมุดสีดา(จากยี่สาร) มะเฟืองหวาน มอลเมอรี่

มีสมุนไพร http://www.facebook.com/album.php?aid=31869&id=100000781684301

ปกติอาม่าจะชอบไม้โบราณ เป็นพวกไม้หอม มีมณฑาทิพย์ ยี่หุบ จำปูน หอมหมื่ลี้ ชมนาด พวงกุดั่นแก้ว เขี้ยวกระแต มะลิซ้อน จำปีธรรมดา จำปีสิรินธร สายหยุด กระดังงา การเวก โมก บุหงาส่าหรี สายน้ำผึ้ง เล็บมือนาง กุหลาบหลากสายพันที่หอม และไม่มีกลิ่นหอม จำไม่หวาดไม่ไหว ต้องไปดูในhttp://www.facebook.com/album.php?aid=15917&id=100000781684301

ดอกมณฑาทิพย์ที่บ้านค่ะ

http://www.facebook.com/album.php?aid=34778&id=100000781684301

๑ เมษยน ๒๕๕๔ ได้ฤกษ์ ถ่ายรูป การปลูกข้าวในท่อซีเมนต์ ในกระถาง ในกาละมัง และในตะกร้า ข้อสำคัญคือเราสามารถควบคุมทุกอย่างด้วยตัวเราเองได้ หลายคนสงสัยว่าปลูกข้าวในตะกร้าได้ หรือไม่ยากค่ะ กาละมังถังแตกหรือรั่วใช้ได้ทั้งนั้น เพียงแต่ทำให้ภาชนะดังกล่าวขังน้ำได้ คงไม่เกินความสามารถใช่ไหมต่ะ แล้วใช้ทดสอบเลี้ยงแหนแดงก่อน พอจะปลูกข้าวก็เอา แหนแดงออกไปก่อน แล้วเอาดินเหนียวใส่ลงไปก่อน เทดินปลูกคลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่ปุ๋ยอินทีย์ลงไปด้วย เพื่อเลี้ยงแหนแดง ให้เลี้ยงต้นข้าวค่ะ เติมน้ำลงไปให้สูงเหนือผิวดินประมาณ สองเซนต์ ใช้น้ำไม่มากค่ะ แค่นี้ก็สบายใจแล้วค่ะ มีคนถามอาม่าว่า แล้วจะพอกินหรือ อาม่าตอบแบบสิ้นคิดว่า เหลือกินค่ะ หลายคนคงขำกลิ้ง คงกินข้าววันละเมล็ดซินะ ปลูกแค่นี้เหลือกิน…อิอิ

กาละมังพลาสติกแตก กล่องโฟม ถุงพลาสติกที่บรรจุอาหารหมาแมว ล้วนเป็นขยะแห้ง ที่นำมาใช้ประโยชน์ เพื่อประหยัดเงิน และลดภาวะโลกร้อน เอามขยายแหนแดง เพื่อนำไปใช้เป็นปุ๋ยพี่เลี้ยงต้นข้าวค่ะ

ไม่เว้นอ่างบัวก็ต้องใช้เลี้ยงแหนแดงด้วย แหนแดงขยายตัวเร็วมาก ยิ่งให้ก็ยิ่งเพิ่มปริมาณ  ใครมาที่บ้านจะได้แหนแดงติดไม้ติดมือไปทดลองปลูกเลี้ยงค่ะ ตอนนี้แหนแดงของอาม่ายึดพิ้นที่ไปหลายอำเภอแล้วค่ะ

เมื่อคืน หมอหยกมาดูแลน้องแมวที่อึไม่ออกโดนสวนก้น…อิอิ

ขณะเดียวกันพาเกษตรกรอินทรีย์มาขอคำแนะเรื่องปลูกข้าวต้นเดี่ยวโดยใช้แหนแดงและปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพ ซึ่งไม่ใช่เรื่องใหม่เลย สำหรับเรื่องเทคนิคปลูกข้าวต้นเดี่ยว หลักการเหมือนกันคือสะดวกต่อการดูแลนาข้าวให้ การเจริญเติบโตและแตกกอได้เต็มที่ เพื่อให้ได้ผลผลิตสูงต้นทุนต่ำ ประเทศจีนทำมานานแล้ว เกษตรกรท่านนี้เคยเดินทางไปดูการทำนาที่ประเทศจีน และมีคำถามมากมายพออธิบายฟัง ถึงกับร้องอ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง เพราะเห็นต้นข้าวเป็นระเบียบ เหมือนใช้เครื่องจักรดำนา แต่ไม่ได้รู้ขั้นตอนก่อนหน้านี้  เป็นคำตอบว่าทำไมคนจีนเขาดำนาได้เหมือนเครื่องจักร…..การดูแลนาได้อย่างมีประสิทธิภาพ เขาวางแผนตั้งแต่เพาะกล้า วางแผนระเบียบแถวและแนว ด้วยเครื่องมือง่ายๆที่ผลิตขึ้นเอง ใช้ในการตีตารางพิกัดบนผืนนา แล้วปลูกตามพิกัดกัดที่เตรียมไว้บนแปลงนา ทุกอย่างต้องมีการวางแผนอย่างเป็นระบบ ปริมาณน้ำก็ใช้ให้น้อยที่สุดแต่มีประสิทธิที่สุด เมื่อต้นข้าวโตอย่างเป็นระเบียบ การกำจัดวัชพืชในแปลงนาก็ทำได้สะดวก ชาวนาก็รู้จักประดิษฐ์เครื่องมือทุนแรง โรตารีวีดเดอร์ กำจัดวัชพืชพร้อมๆ กับเป็นการพรวนดินเพิ่มออกซิเจนให้กับรากต้นข้าว ลดก๊าซมีเทน ทำให้ต้นข้าวแข็งแรงเจริญเติบโตเต็มที่ และการให้ปุ๋ยก็พิจราณา ว่าข้าวต้องการธาตุอาหารอะไรในแต่ละช่วงเวลาทีเจริญเติมโต จึงให้ปุ๋ยตรงกับความต้องการของข้าว ข้าวเป็นธัณญพืช ย่อมต้องปุ๋ยที่ต่าง จากพืชหัวเช่นมันสำปะหลัง หรือพืชลำต้นเช่นอ้อย ฯลฯ. ต้องเข้าใจเรื่องปุ๋ยคืออาหารของข้าว เมื่อจัดให้ตรงใจข้าว ข้าวก็ตอบแทนชาวนาด้วยผลผลิตอย่างเต็มอกเต็มใจ ต้นข้าวแข็งแรงก็สามารถต้านทานแมลง และห่างไกลจากโรค เพราะเป็นทำการเกษตรประณีต ใช้ระบบห่วงโซ่อาหารจัดการสัตรูต้นข้าวค่ะ ทุกขั้นตอนจะปลอดภัยต่อข้าวและชาวนา

เนื่องจากการปลูกข้าวอินทรีย์ เป็นอาหารคุณภาพ ปราศจากสารพิษ ทำอย่างไรจึงจะมีความเชื่อมั่นว่าปลอดสารพิษ อันดับแรกต้องตรวจคุณภาพ ดิน และน้ำ ทั้งด้าน กายภาพ ชีวภาพ และทางด้านเคมี และตรวจโลหะหนัก สารตกค้างในดิน ไม่ว่าจะสารเคมีกำจัดศัตรูพืชและแมลงในพื้นที่ ที่จะทำนา  หากปลอดจากสารพิษ ก็ลงมือปลูกได้ตามวิธีการที่แนะนำให้ปลูกข้าวต้นเดี่ยว ด้วยใช้แหนแดง และปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพ ที่เหมาะกับข้าว ขอเน้นว่าปุ๋ย ที่มีธาตุอาหารตรงกับข้าวที่เป็นธัณญพืช  การเตรียมดินครั้งแรกต้องใส่ธาตุอาหาที่จำเป็นกับพืช จะเป็นขี้วัวขี้ควาย หรือขี้หมูเสียก่อน ให้กับข้าวและแหนแดง เป็นเบื้องต้น การใช้แหนแดงใส่ลงในแปลงนาที่มีระดับน้ำสูงแค่ ๒ เซนติเมตร  เมือปักดำเสร็จ ก็หว่านแหนแดง แหนแดงก็จะเจริญเติมโต ขยายปริมาณที่รวดเร็วมาก ก็จะคุมเต็มพื้นที่ ทำให้วัชพืชขึ้นลำบาก ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงดูแลต้นข้าวต้นข้าวในระยะแรกที่ต้องสร้างใบสร้างลำต้นให้แข็งแรงและแตกกอได้มาก แหนแดงทำหน้าดึงไนโตรเจนจากอากาศมาเลี้ยงต้นข้าวค่ะ และเลี้ยงตัวเองด้วย แหนแดงเจริญเติบโตสร้างโปรตีนและมีธาตุอาหารที่ครบถ้วนเมือตายไปก็เป็นปุ๋ยอินทรีย์ จึงนับว่าแหนแดงมีพระคุณต่อชาวนามากค่ะ

อีกงานที่ต้องฟันฝ่าให้ได้ คือเปลี่ยนคำว่าเกษตรยากจน เป็นเกษตรกรคุณภาพให้ได้ เปิดกว้างให้ทุกคนไม่ว่าคุณจะเป็นใคร มีอาชีพอะไรมาก่อน ….ที่ตั้งใจจะเป็นเกษตรกรคุณภาพ มาร่วมกันสร้างความจริงให้เกิดขึ้นให้ได้ เราสร้างจากการร่วมด้วยช่วยกันของภาคประชาชน แบบช่วยตัวเองกันก่อน อะไรที่เกินกำลังความรู้ความสามารถ อาม่าก็จะเข้าไปหารือกับเครือข่ายสถาบันการศึกษา มาช่วยเหลือ หากภาคราชการจะเข้ามาร่วมด้วยช่วยกันสนับสนุนด้วยการลงมาช่วยกลุ่มเกษตรกรให้ทันต่อฤดูกาลทำการเกษตรอย่างมีคุณภาพ ช่วงนี้ช่วยกันมาร่วมแรงร่วมใจขุดลอกคลองคูน้ำ ทางน้ำเป็นการเร่งด่วน ก่อนที่หน้าฝนกำลังจะมาถึง และเตรียมแหล่งเก็บกักน้ำบนพื้นที่สูงของชุมชนให้เพียงพอต่อการเพาะปลูกพืชฤดูแล้ง เตรียมกังหันวิดน้ำขึ้นไปกักไว้ในแหล่งเก็บน้ำที่เตรียมไว้ งานนี้ต้องอาศัยภาพของภาครัฐจากหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง วันนี้อาม่าจะเอาเรื่องนี้พูดในที่ประชุมเพื่อผลักดันให้หอการค้า  ไปขอความร่วมมือจากจังหวัดค่ะ เอาเรื่องน้ำเป็นอันดับแรกก่อน คือการออมน้ำ ไว้ให้พอเพียงต่อพื้นที่เกษตรกรรมของชุมชนที่เป็นเป้าหมายเป็นอันดับแรก กระสุนนัดเดียวยิงนกได้หลายตัว เป็นการเก็บเกี่ยวน้ำยามฤดูน้ำหลาก ไว้ใช้ยามยากในช่วงฤดูกาลยามหน้าแล้ง และผลพลอยได้คือลดความรุนแรงยามน้ำหลากน้ำท่วม เป็นแหล่งกักเก็บสัตว์น้ำที่หลากตามน้ำมา และจะมีอะไรที่ดีๆ ตามอีกมากมาย หากเข้าใจธรรมชาติแ้ล้ววางแผนบริหารจัดการน้ำให้สอดคล้องกับธรรมชาติค่ะ เอาแค่เรื่องน้ำอย่างเดียวก่อนในการเริ่มที่ดีค่ะ

โครงการความมั่นคงทางอาหารของอาม่า เป็นความฝันที่อาม่ามีมานานพอสมควร และไม่เคยท้อเลยค่ะแม้จะอายุมากแล้ว  แต่ด้วยความเพียรที่เห็นเพื่อนๆ ปราชญ์ชาวบ้าน ปราชญ์เดินดิน เกษตรกรในท้องถิ่นในภาคอีสาน กระจายกันอยู่ทั่วไป แต่ยังไม่สามารถรวมกลุ่มให้เป็นปึกแผ่น ทั้งในระดับหมูบ้าน หรือ ตำบลได้ ถึงแม้มีวิถีชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง ด้วยความเข้าใจอย่างถ่องแท้ แต่ก็เป็นส่วนน้อยอยู่ เมื่อเทียบกับจำนวนเกษตรกรทั้งหมด สาเหตุที่ทำให้เกษตรกรที่ปราชญ์ชาวบ้านหันมาฟื้นวิถีชีวิตตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพราะล้วนเจอความล้มเหลวแบบเศรษฐกิจตาโต ….ผ่านความทุกข์มามากโข ด้วยขาดความรู้ความเข้าใจธรรมชาติ “รู้เขารู้เรา” อย่างแท้จริง อาม่าก็พยายามที่จะสร้างชุมชนเกษตรคุณภาพ สิ่งแรกที่อาม่าพยายามกระตุ้นให้ชุมชนเข้าใจคือ รู้จุดอ่อนจุดแข็ง ของทรัพยกรที่มีอยู่ภายในชุมชน ไม่ว่าทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยยากรมนุษย์ ทรัพยากรทางวัฒนธรรม และองค์ความรู้ภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ แท้ที่จริงก็คือการนำกาลามสูตรมาใช้ แค่รู้อย่างเดียวไม่เกิดอะไรค่ะ ต้องนำมาใช้จะเกิดผล เราชาวพุทธส่วนใหญ่ก็รู้กันอยู่แล้ว ขาดแค่การปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอจนเป็นธรรมชาติของเรา  อาม่าเชื่อมั่นว่าทุกศาสนาสอนให้ทุกคนเป็นคนที่มีเหตุผลใช้ธรรมนำการเกษจร อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างเป็นสุข มั่นคงและยั่งยืน ลำพังอาม่าคนเดียวไม่มีพลังมากพอที่จะช่วยสร้างเกษตรกรคุณภาพได้ แต่มีเครื่อข่ายที่ให้การสนับสนุนและให้ความช่วยเหลือเป็นอย่างดียิ่ง คือฝ่ายปรับแปลงและถ่ายทอดเทคโนโลยี เทคโนธานี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีุรนารี และเริ่มมีหลายหน่วยงานความสำคัญในงานที่อาม่าลงไปช่วยชุมชน และพร้อมร่วมด้วยกันอีกหน่วยงาน คือ ศูนย์อามัยที่๕ นครราชสีมา ผ่านทางชมรม สว.๙ ศูนย์อนามัยที่๕

นับเป็นวาสนาของอาม่าได้ มีโอกาสรู้จัก และเป็นเพื่อนกับคนรุ่นใหม่ที่มีจิตอาสา และล้วนแต่เป็นคนคุณภาพเป็นเกษตรกรคุณภาพยืนบนขาตัวเองอย่างมั่นคงแล้วยังมีจิตอาสาแบ่งปันความรู้ช่วยเหลือเกษตรกรและสังคม ทั้งทางตรงและทางอ้อม ด้วยมีความสามารถทางด้าน ไอที และใช้โอเพ่นซอร์ดพัฒนาโปรมแกรมเองใช้เองตามความต้องการ ดูแลปรับปรุงได้เอง และลงไปช่วยพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีศักยภาพสามารถใช้ ไอที อย่างเข้มแข็งยืนบนขาตัวเองได้ พัฒนาโปรแกรมม เพื่อใข้ให้ตรงกับความต้องการของตัวเอง เขาผู้นี้คือน้องโสทร อาม่าได้เรียนรู้อะอีกมากมายจากน้องโสทร แล้วนำมาปรับใช้ถ่ายทอดสู่เกษตรกร

คนหนุ่มรุ่นใหม่อีกคนที่อาม่า่ประทับใจมาก คือน้องต้นกล้า ที่เข้าใจชีวิตและอาชีพเกษตรกร มีความฝันเหมือนอาม่า ที่จะช่วยกันพ้ฒนาอาชีพเกษตรกรให้มีความมั่นคงและยั่งยืน เป็นเกษตรกรคุณภาพ แบบเกษตรญี่ปุ่น น้องต้นกล้ากำลังส่งทีมงานมาช่วยอาม่าอีกแรงหนึ่งค่ะ

ฝันนี้เป็นจริงได้ หากมีความร่วมมือ ร่วมใจหลายภาคส่วน ลงมาช่วยกัน สร้างเกษตรกรยุคข่าวสารข้อมูล ภายใต้สังคมไทยที่เป็นยุคก้าวย่างสู่สังคมผู้สูงวัย เราไม่ปฏิติเสธเครื่องมือทุนแรง แต่เราจะรวมแรงแบ่งปันแรง(ลงแขก) ฟื้นคือวิถีชีวิตที่งดงามของชนบท สร้างความเป็นปึกแผ่น ทำเกษตรที่มีแผนชัดเจนผสมผสานเทคโนโลยีที่เหมาะสม ที่สำคัญคือเกษตรอินทรีย์ ลดภาวะโลกร้อน ลดต้นทุนเพิ่มผลผลิต  เป็นเกษตรคุณภาพที่มีตลาดรองรับ เกษตรกรต้องมีอาหารที่มีคุณภาพอย่างพอเพียงสำหรับครอบครัว มีพลังงานเหลือมาลงแรงทำการเกษตรที่สร้างเศรษฐกิจที่มั่นคงยั่งยืน เป็นการยกระดับเกษตรกร เป็นธุรกิจการเกษตรที่มีคุณภาพและยั่งยืน