ลานทับทิม(อาม่า)

วันนี้ ๓๑ มีนาคม ๒๕๕๕ อาม่า อ.แพ้นด้า คุณสุภชัย ปิติวุฒิ (น้องต้นกล้า) ชาวนาวันหยุดผู้มุ่งมั่นที่จะปรับเปลี่ยนวิธีวิธีปลูกข้าวทำนาดำ ด้วยวิธีแกล้งข้าว เพื่อดึงศักยภาพของต้นข้าวให้เต็มที่ ด้วยวิธีการทำนาดำ แบบเปียกสลับแห้งแกล้งข้าว จนได้ข้อสรุปแล้วว่าได้ผลเกินคาด

เดินทาง ไปให้กำลังใจ น้องสายชล บาตรโพธิ์ บ้านวังหิน ต.บ้านโพธิ์ อ.เมือง จ. นครราชสีมา ที่เปลี่ยนวิธีทำนาหว่าน มาเป็นนาดำ ด้วยวิธีเปียกสลับแห้งแกล้งข้าว และไม่ใช้ยาฆ่ายา

ในขณะที่ทั้งทำนา และปลูกผัก งานหนักเอาการมีแค่สองแรงแข็งขันคือคูชีวิต น้องตี๋ นา หกไร่ สวนผักหลายไร่ ซึ่งใช้เวลาในการดูแลแปลงผัก ปลอดสารพิษ และแปลงนาพร้อมๆกัน

ทำให้ดูแลแปลงนาไม่ทั่วถึงในการแถกหญ้า(ใช้โรตารี่วีดเดอร์)  เพราะหญ้าที่โตเร็วจนแถกหญ้าไม่ไหว แต่การแกล้งข้าวด้วยวิธีเปียกสลับแห้งทำให้ต้นข้าวแข็งแรง พื้นนาแห้งหน้าดินแตกดี เดินลงนาได้สบาย ต้นข้าวแข็งแรง ไม่มีโรค และไม่เพลี๊ยและแมลงรบกวน การแตกกอดีมาก แต่สภาพดินดีมาก ไม่ต้องใส่ปุ๋ย แสดงว่ามีปุ๋ยธรรมชาติในดินเพียงพอ ข้าวเจริญเติบโตดี ถึงแม้ต้องแย่งอาหารกับหญ้า

เมื่อคุณสุภชัยลงไปสำรวจดูพื้นดินในแปลงนา ก็พอใจกับผลการแกล้งข้าว พื้นนาแตกสวยงามส่งผลให้ออกซิเจนลงไปถึงรากข้าว นอกจากนั้นพบขุ่ยใส้เดือนพรวนดินให้อีกด้วย เหนือแปลงนา มีฝูงแมลงปอมาคอยพิทักษ์แปลงนาให้ด้วยเป็นสัญาณที่ดีว่า ว่าน้ำบริเวณนี้มีคุณภาพดี

สิ่งที่น่าสนใจมากคือรวงข้าวยาวกว่ารวงข้าวทั่วๆ ไป  ได้เจอสิ่งดีๆ ที่ไม่คาดคิด

ปัญหาเรื่องหญ้า และหอยเชอร์รี่นั้น เป็นเพราะการเตรียมดินไม่ดี ทำให้น้องสายชล และน้องตี๋ ได้เรียนรู้และเข้าใจ การที่เน้นหนักเน้นหนาให้เตรียมดินดี จะไม่มีปัญหายุ่งยากสู้กับหญ้าและหอยเชอร์รี่

การให้กำลังใจ เป็นสิ่งสำคัญยิ่ง พวกเราจึงต้องไปให้กำลังใจถึงแปลงนานา นอกเหนือจากการให้กำลังใจผ่านโทรศัพท์ และชี้ให้เห็นข้อดีที่เกิดขึ้น ทำให้เข้าใจและได้เรียนรู้ศักยภาพของต้นข้าว เห็นข้อแตกต่างของต้นข้าว ที่สมบูรณ์แข็งแรงออกรวงสวยงามและรวงยาว ในบริเวณที่สามารถกำจัดหญ้ออกไปได้ค่ะ การเรียนรู้คราวนี้จะทำให้การทำนาปี ในฤดูกาลที่ถึงนี้ ดีขึ้นอย่างแน่นอนค่ะ เพราะมีบทเรียนแล้วค่ะ สำหรับแปลงผักทำได้ดีมาก และได้ผลผลิตเป็นกอบเป็นกำ และเป็นรายได้หลัก เนื่องจากมีการเตรียมแปลงผัก และระบบน้ำดีมาก ประกอบกับความชำนาญในการปลูกผักมายาวนาน แต่ทั้งคู่ไม่ย่อท้อในการทำนาแบบใหม่ และตั้งใจทำนาดำ อย่างมีความมั่นอกมั่นใจ โดยใช้วิธีทำนดำ นววัตกรรมร่วมสมัยใช้วิธีการเลี้ยงเป็ดในนา และเีปียกสลับแห้งกล้งข้าวและแหนแดง ค่ะ

การประเมินผลผลิตในนาข้าว โดยเฉพาะนาดำด้วยเครื่องปักดำ เนื่องจากสามารถปลูกเป็นแถว ที่ตั้งระยะระหว่างแถว และระหว่างกอได้ตามความต้องการ ในการทำแปลงนาดำสาธิต หนึ่งไร่ครึ่ง เป็นนาข้าวหอมมะลิ105 ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ได้รับความอนุเคราะห์ทั้งกล้าข้าวหอมมะลิ 105 อายุ 15วัน พร้อมเจ้าหน้าที่นาสาธิต และรถปักดำจากบริษัทสยามคูโบต้าคอร์เปอเรชั่น จำกัด มาช่วยปักดำให้เป็นการช่วยเหลือประชาชน ซึ่งเป็นภาระกิจส่วนหนึ่งของการตอบแทนสังคม

อาม่าได้ขอตั้งเครื่องปักดำ ดังนี้ คือ

1. ปักดำที่ละสามต้น(หนึ่งกอ)
2. ตั้งระยะห่างระหว่างแถว 30 ซม.
3. ตั้งระยะห่างระหว่างกอ 20 ซม.

ในพื้นที่หนึ่งไร่ จะมีเนื้อที่ 1,600 ตารางเมตร  หากเราปักดำข้าวตามข้อกำหนด จะมีข้าว 15 กอ/หนึ่งตารางเมตร

การประเมินผลผลิตข้าวอย่างคร่าวๆ โดยการคำนวนผลผลิตในเนื้อหนึ่งตารางเมตร

อ่าม่าสุ่มเก็บรวงข้าวมาจำนวนหนึ่ง นับเมล็ดข้าว/ต่อรวง เฉลี่ยแล้วได้ข้าว 207 เมล็ด / รวง ซึ่งเป็นค่าที่สูงทีเดียว

เลือกพื้นที่กลางนา วัดเนื้อที่ หนึ่งตารางเมตร ตัดข้าวทั้งหมดที่อยู่ภายในเนื้อที่หนึ่งตารางเมตร เพื่อมานับจำนวนลำข้าวที่ออกรวง

เด็กๆ ที่สามารถนับเลข หนึ่งถึงสิบได้ มาช่วยกันนับรวงข้าว กองละสิบรวง ผู้ใหญ่จะมารวมเป็นกำละ ห้าสิบรวง เพื่อสะดวกแก่การนับจำนวนรวงข้าวในหนึ่งตารางเมตร ทั้งนี้อาม่าให้โอกาสเด็กๆ ได้ม่ส่วนร่วมในการประเมินผลผลิตข้าวในแปลงนานี้ สร้างความสนุกสนานให้กับเด็กๆ ด้วย และได้เรียนรู้ว่าการนับรวงข้าวนี้ได้ประโยขน์อะไร ผลปรากฏว่าได้ข้าวทั้งหมด 234 รวง

จากนั้นอาม่าจะประเมินผลผลิต/ไร่ได้สะดวกขึ้น จากประสบการณ์การคาดคะเนผลผลิต ทุกครั้งที่ทำการเก็บเกี่ยวข้าว จะเกิดความเสียส่วนหนึ่งจากการเก็บเกี่ยว และความไม่สม่ำเสมอของรวงข้าว และจำนวนเมล็ดข้าวลีบส่วนหนึ่ง ต้องไม่ลืมหักความเสียหายออกก่อนการคำนวน จึงใช้ค่าเมล็ดข้าวดีสองค่าคือ  150 เมล็ด / รวง และ 100 เมล็ด / รวง ในการคำนวนผลผลิตข้าวในหนึ่งตารางเมตร และใช้จากข้อมูล ข้าว 1,000 เมล็ดหนัก  30 กรัม(ชาวนาวันหยุด)ในการคำนวนในดังนี้

1. ในกรณี  ใช้ ตัวเลขข้าว 150 เมล็ด / รวง  ในการคนวนข้าวต่อหนึ่งตารางเมตร  234×150x30/1,000 = 1.053 กก. ในนาหนึ่งไร่จะผลผลิตข้าว 1.053 x 1,600 = 1,684.8 กก.
2. ในกรณี ใช้ ตัวเลขข้าว 100 เมล็ด / รวง  ในการคนวนข้าวต่อหนึ่งตารางเมตร   234×100x30/1,000 = .702 กก. ในนาหนึ่งไร่จะผลผลิตข้าว  .702 x 1,600 = 1,123.2 กก.

สรุปผลผลิตต่อไร่ ไม่ต่ำกว่า หนึ่งตันแน่นอน

ในที่สุดการชั่งน้ำหนักข้าวในนาแปลงนี้ (หนึ่งไร่ครึ่ง)เกิดขึ้นหลังจากตากข้าวสี่วันจนแห้ง ได้น้ำหนัก 1,502 กก. ซึ่งเป็นน้ำหนักแห้ง ที่สูญเสียน้ำหนักอย่างน้อย 10 % ดังนั้นน้ำหนักวันเก็บเกี่ยว  1,652.2 กก. สรุปได้ข้าวจริงๆ เกินหนึ่งตัน ต่อไร่ค่ะ

เสาร์ที่ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๕๔ แปลงนาสาธิต การทำนาดำอินทรีย์ บ้านใหม่อุดม ต. บ้านใหม่ อ. หนองบุญมาก จ.นครราชสีมา อาม่าในฐานะวุฒิอาสาธนาคารสมอง จ. นครราชสีมา ได้น้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มาปรับใช้ เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร ให้ครอบครัวชาวนา ทำนาให้ได้ข้าวให้พอกินตลอดทั้งปี และมีเมล็ดพันธุ์พอเพียงที่จะปลูกในฤกาลต่อไป อย่างมั่นคง จึงทำแปลงนาสาธิต เพื่อสอนให้ชาวนาทำนาที่เป็นมิตกับสิ่งแวดล้อม ถีงเวลาเก็บเกี่ยว อาม่าประสานขอความอนุเคราะห์รถเก็บเกี่ยวข้าวจาก บริษัทสยามคูโบต้า คอร์เปอเรชั่น จำกัด ซึ่งได้รับความร่วมมือดีอย่างดียิ่งค่ะ

แม่เสมเจ้าของนา ปราบปลื้มกับผลผลิตที่ได้ ตอนปักดำให้ด้วยรถปักดำของคูโบต้า ใช้กล้าข้าวหอมมะลิ  ๑๐๕ อายุ ๑๕ วัน แม่เสมมาสารภาพกับอาม่าว่า ตอนแรกจะถอดใจแล้ว เพราะต้นข้าวต้นเล็กมาก แล้วเหี่ยวคิดว่าต้องตายแน่ๆ หลังจากปักดำดำไปได้หนึ่งอาทิตย์เริ่มให้ปุ๋ยอินทรีย์น้ำฉีดพ่น เพิ่มเสริมสร้างรากให้แข็งแรง จากนั้นข้าวเริ่มตั้งตัวได้ แม่เสริมทำตามคำแนะนำ และสังเกตุว่าหลังฉีดปุ๋ยครั้งแรก ไม่มีหญ้ามารบกวน จึงเรียกปุ๋ยน้ำว่ายา อาม่าต้องอธิบายให้ฟังว่า เป็นปุ๋ยน้ำอินทรีย์ที่ผลิตโดยเครือข่ายของอาม่า ให้ไว้ทั้งหมด ๖ ถัง (ถังละ๑ลิตร) ทีมงานอาม่าอธิบายวิธีใช้ ให้ชาวนาได้รับฟัง ซึ่งมีสองสูตร สูตรที่หนึ่งใช้กับต้นข้าวอายุน้อยกว่าสองเดือน และสูตรที่สองหลังจากต้นข้าว มีอายุสองเดือนขึ้นไป แม่เสมก็ทำตามคำแนะนำ คือ ฉีดปุ๋ย ทุก ๑๕ วัน รวมฉีดปุ๋ยทั้งหมด หกครั้ง และยอมรับว่าทำนาแบบนี้ไม่เหนื่อยเลยและออกรวงสวยงามจนเป็นที่โจทย์จันกันใน หมู่ชาวนา ตอนแรกนึกว่าจะไม่ได้ข้าวแน่ๆ แต่กลับกลายเป็นาข้าวที่สวยที่สุดในระแวกนี้ ถึงกับจะมาขอแลกข้าวไปปลูกบ้าง

แปลงนาข้าวนี้ มีเนื้อที่แค่ไร่ครึ่ง ไม่ถึงสองไร่ค่ะ เพราะอีกครึ่งไร่อยู่เหนือขึ้นไปเป็นอีกแปลง ใชักล้าข้าวที่เตรียมมาสองไร่ไปดำที่แปลงน้อยด้วย และดูแลเหมือนนาแปลงใหญ่

เก็บไปได้ส่วนหนึ่งเต็มรถเก็บเกี่ยว(เท่ากับน้ำหนักข้าวหนึ่งตัน ) ต้องถ่ายขึ้นรถบรรทุกข้าว แล้วเก็บเกี่ยวส่วนที่เหลือต่อจนหมด ซึ่งได้ข้าวอีกมากเกือบเต็มรถ คาดว่าต้องได้ข้าวเกือบสองตัน ในนาไร่ครึ่งค่ะ

แปงนาสาธิต ที่บ้านใหม่อุคม ต. บ้านใหม่ อ. หนองบุญมาก ที่อาม่า และ ดร.อรรณพ วราอัศวปติ ในฐานะวุฒิอาสาธนาคารสมอง จ.นครราชสีมา ได้ขอความอนุเคราะห์จากบริษัทคูโบต้าคอร์ปอเรชั่น จำกัด มาช่วยทำนาดำข้าวหอมมะลิ ๑๐๕  ให้ในแปลงนา ๒ไร่ ของ แม่เสม ชำนาญพนา อาม่า และ คุณกิตติพงษ์ บุญประการ ได้ติดตามการเจริญเติบโตของข้าวในแปลงนานี้ เป็นระยะๆ มาโดยตลอด  บัดนี้ข้าวกำัลังออกรวงงดงาม พร้อมจะเก็บเกี่ยวได้ ในเดือน พฤศจิกายน ช่วงวันที่ ๑๖- ๒๐ ที่จะถึงนี้ค่ะ

อ่าม่าได้ประสานงานขอความอนุเคราะห์ไปยัง คุณครองชัย ตรีสัตย์ ผู้ช่วยผู้จัดการ-ขายภาคอีสาน บริษัทสยามคูโบต้าคอร์ปอเรชั่น จำกัด เพื่อขอรถเกี่ยวข้าวมาช่วยเกี่ยวข้าวให้ในวันที่กำหนดเก็บเกี่ยวข้าว ส่วนวันที่จะเก็บเกี่ยวที่แน่นอนจะแจ้งให้ทราบภายหลัง เมื่อทุกอย่างลงตัวพร้อมค่ะ

อาม่าขอเชิญชวน เพื่อนพ้องน้องพี่มาดูแปลงนาสาธิตแปลงนี้ ที่อาม่าพยายามให้เกิดขึ้นในโคราช ซึ่งได้เกิดขึ้นแล้ว และกำลังจะเก็บเกี่ยวแล้ว จึงขอเชิญ ทุกท่านที่สนใจ รวมทั้งเพื่อนๆ ชวนชาวนาวันหยุดมาชมด้วย  พยายามจะจัดเก็บเกี่ยวในวันหยุดค่ะ

ชาวนารุ่นใหม่จากท้องไร่ท้องนา เป็นคลื่นลูกใหม่ ชาวนาผสมผสานเทคโนโลยี ถูกอาม่าขอให้น้องต้นกล้าพามาขึ้นเวทีเสวนาในงานเกษตรแห่งชาติ วันที่ ๒ สิงหาคม ๒๕๕๔ ที่ อาคารสุรพัฒน์ ๑ เทคโนธานี มทส.ในภาคเช้า เป็นการเปิดตัวการทำนาในมิติใหม่ ใส่ใจในรายละเอียด  ถ้าจะทำนาต้องรู้จักธรรมชาติข้าว เข้าใจวัฏจักรวงจรชีวิตของข้าว ในแต่ละช่วงเวลาของการเจริญเติบโตของข้าว นำมาปรับใช้ในการวางแผนการปลูกข้าวแบบนาดำ ที่ประณีตทุกขั้นตอน ตั้งแต่เตรียมดิน เตรียมน้ำ พันธุ์ข้าว เพาะกล้าด้วยวิธีทำแผ่นกล้า ใช้สำหรับปักดำกับเครื่อง ในกรณีย์ทำนาขนาดใหญ่ การปักดำด้วยมือในนาขนาดเล็ก การป้องกันหอยเชอรี่ก่อนปักดำ การดูแลนาหลังปักดำ ด้วยการให้เป็ดลงไปกินหอยกินแมลงแมลงในแปลงนา การสร้างความแข็งแรงให้ต้นข้าว ทำให้รากแตกดีหาอาหารกินเก่ง ด้วยเทคนิคแกล้งข้าวเปียกสลับแห้ง (AWD 5/15 ภาพจากบันทึกน้องต้นกล้า)

ใช้แหนแดงคลุมนาป้องกันหญ้าและวัชพืชขึ้นในแปลงนา เพิ่มออกซิเจนให้แปลงนา และดึงไนโตรเจนจากอากาศมาให้ต้นข้าว

และใช้โรตารี่วีดเดอร์กำจัดหญ้าและวัชพืชได้สะดวกในแปลงนา ไม่ปวดหลังเป็นการออกกำลังกายในขณะทำงาน

สาพัดเทคนิคที่ทำได้ด้วยตัวเอง ทั้งคนและข้าวแข็งแรง มีแต่ได้กับได้ ได้ผลทั้งคนและข้าว

คนแข็งแรงไม่ต้องเสี่ยงชีวิตกับสารพิษ ท้องนาเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม คืนห่วงโซ่อาหารกลับมาสู่ไร่นา

จะเห็นแมลงปอปีกสีทองบินมาหาอาหารในแปลงนา หลังปักดำไม่นาน

แม้จะเหนื่อยแต่พักแล้วก็จะหาย ทุกคนทำได้แน่นอน ข่าวนาข้าวอินทรีย์ ลาดหลุมแก้ว ปทุมธานี ที่น้องต้นกล้าแนะนำวิธีทำนาดำแบบใหม่ เผยแพร่ในเฟสบุ๊ค รู้ไปถึงแฟนคลับฉันจะเป็นชาวนาของน้องอุ้ม จึงนัดหมายกันตามไปดูทันที ได้ความรู้มาเต็มๆ ได้สัมผัสลุงวีและลูกชาย ผู้ใจดี ขอขอบพระคุณชาวนาผู้เอื้ออารีทั้งสอง แทนแฟนคลับฉันจะเป็นชาวนา และทีมงานจของอาม่าค่ะ

ขอขอบคุณน้องต้นกล้าที่ ส่งแฟ้มภาพมาให้อาม่าค่ะ