จะเขียนหนังสือสักเล่ม “โมเดลบุรีรัมย์”
มันไม่ง่ายเหมือนปลูกต้นไม้ เพราะเป็นงานที่ตนเองไม่ถนัด
แต่เมื่อจำเป็นต้องสรุปบทเรียนของชีวิต
ก็ต้องพยายามเขียน และเขียน
โชคดีเป็นบ้า ที่มีคุณชายอาสาดูสาระ/ดีดสิ่งที่เกะกะออกทิ้ง
คัดกรอง ตรวจสอบ ตรวจตรา มีคนอาสาอยู่เบื้องหลัง
ตาบอด..มีคนจูงก็อย่างนี้แหละ ..
ใครก็รู้พูดว่า คนไทยมีนิสัยไม่รักการอ่าน จริงรึเปล่าก็ไม่รู้ แต่ผมเห็นบางคนชอบอ่าน ชอบเขียน แสดงว่า..เหมาโหลไม่ได้หรอก ผมมีความเชื่อว่าคนไทยจะอ่านมากขึ้น หวังว่า..จะชอบซื้อหนังสือด้วย จัตุปัจจัยที่ท่านกรุณาจับจ่ายซื้อหนังสือเล่มนี้ พึงทราบด้วยเถิดว่า..ท่านได้ช่วยให้กำลังใจคนป่าตัวเล็กๆที่ดิ้นรนสร้างป่าในฝันให้เป็นจริง เป็นจัง เป็นแล้ว โน่นๆ..ต้นไม้ ใบไม้ กิ่งไม้ ดอกไม้ ผลไม้ ร่มไม้ เงาไม้ ทุกอย่างค่อยๆงอกเงยและงอกงามมาจนถึงกระทั้งวันนี้ วันที่จะปักธง..ปักใจ ไว้กับผืนแผ่นดินไทยตลอดไปๆ..
ตั้งแต่ผมยังเป็นเด็กตัวกะเปี๊ยกกะโปโล เกิดและโตมาบนผืนดินผืนป่าแห่งนี้ มองไปไหนก็เห็นแต่ป่าไม้ ยังนึกแปลกใจว่าสมัยนั้นเราช่างห่างไกลปืนเที่ยง แทบไม่รู้จักคำว่าความเจริญเป็นยังไง แต่ชีวิตแช่มชื่นนะเธอ คนเรานี่นะ..เมื่อไม่รู้เห็นอะไรก็ไม่มีกิเลศอะไรมายั่วยุ เราก็อยู่ได้อย่างธรรมดาธรรมชาติทั้งวัน มีเรื่องให้เล่นสนุกจนลืมทุกข์ลืมหิว ชีวิตมันไหวพลิ้วเหมือนยอดกิ่งไม้โดนแรงลมโยกไกว เหมือนนกป่าส่งเสียง.. จะหัวเราะ..ร้องเพลง..รึร้องไห้ก็ไม่รู้ เหมือนสายหมอกๆจางมาแอบพบหยดน้ำค้างใสกระจ่างที่ยอดหญ้า เหมือนแววตาของเหยี่ยวที่เริงร่าถลาลมอยู่บนท้องฟ้ากว้าง..เหมือนดอกไม้ป่าที่โชยกลิ่นหอมละมุนลอยมาจากทิศไหนก็ไม่รู้ เหมือนความวับแวมของนกกะปูดที่ไม่อยู่เป็นที่เป็นทาง เหมือนสัญญาณเสียงโป๊กๆของนกหัวขวานชักชวนให้ง่วงนอนยามบ่าย เหมือนไข่หมกขี้เถ้าที่ยายเขี่ยออกมาป้อนหลาน..เหมือนและเหมือน ..โลกใบนี้งดงามและงอกงามทั้งปีทั้งชาติ
สวนป่าในอดีตแทบไม่มีฤดูกาล เช้า-สาย-บ่าย-คล้อยทุกอย่างไม่เคลื่อนไหวแตกต่างกันมากนัก เช้ามีสายหมอก บ่ายมีลมเย็น ค่ำคืนมีน้ำค้างมาทำหน้าที่ดูแลบรรยากาศให้ร่มรื่น เสียงฟ้าร้องครืนๆ เมฆลอยต่ำ จากนั้นไม่นานเทวดาก็ปล่อยเม็ดฝนให้ทำไร่ทำสวน นอนดูหยาดน้ำรวมตัวกันไหลลงผ่านชายคาสู่โอ่งใบใหญ่ ถึงจะสีออกชาๆแต่ก็สะอาดทีเดียวแหละ อึ่งอ่างคางคกออกมาเริงร่าสายฝน ขณะที่ไส้เดือนอุ้มลูกจูงหลานอพยพขึ้นสู่ที่สูง ต้นไม้ใช้ใบและรากซึมซับน้ำเก็บไว้ในลำต้น
ทุกสิ่งจัดไว้เป็นระบบที่สมบูรณ์ยิ่ง
ไม่มีของเสีย ของตกค้าง และไม่รู้จักมลภาวะ
ป่าเล็กๆแห่งนี้ปลอดภัย ปกติสุข เกาะเกี่ยวกันไว้อย่างอื้ออาทร
ไม้เล็กอาศัยไม้ใหญ่ อยู่ด้วยกันพึ่งพากันอย่างญาติ
ลูกสุกของผลไม้ป่าเป็นอาหารของนกและสัตว์เคี้ยวเอื้องนานาชนิด
โชคดียิ่งกว่าเด็กสมัยนี้ที่มีร้านเซเว่นอยู่ทุกหัวมุมถนน
ไม่มีความแร้นแค้น ความหิวโซ ความสับสนอลหม่านใดๆ
ป่าจริงๆ คือถิ่นพำนักของความปกติสุข ความสงบ ความร่มเย็น ความพอดีและความเพียงพอ
ไม่มาก ไม่น้อย พอดีๆ ด้วยกฎเกณฑ์ทางธรรมชาติ
สิ่งที่นอกเหนือจากความสมดุลจะปรับตัวจนเนียนเป็นเนื้อเดียวกัน
ก็ลองนึกดูเถิดเธอ ..เจ้าเด็กน้อยคนหนึ่งได้ซึมซับสภาพสวรรค์บนดิน สวรรค์ที่ไม่ต้องฝันไม่ต้องเรียกหา ทุกสิ่งทุกอย่างมีพร้อมสรรพเต็มตาเต็มใจ ถามว่าเด็กบ้านป่าเหงาไหม? โธ่..วิ่งเล่นทั้งวันและได้เพื่อนเล่นมากมาย..ยามลูกยางหล่นไล่เรียงตามแรงลม หมุนติ้วละลิ่วลงมาจากยอดยางสูง มีฝูงนกแขกเต้าบินโฉบตามเจี๊ยวจ๊าว ..ทิ้งตัวลงนอนกับผืนพรมหญ้า ดูการลีลายิมนาสติกที่แสดงโดยฝูงนกกับลูกยางพลิ้วไสว ดูฟรีด้วยนะเธอ หลายครั้งที่เผลองีบอย่างอิ่มเอม
นี่คือความปรกติสุขที่เคยได้รับเมื่อครั้งกระโน้น
ตั้งแต่กระนั้นมาจนกระทั้งบัดนี้ ชีวิตของมานพน้อยได้เห็นความเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วแบบกระชากลากถู ภายในเวลาไม่นานปีเท่าใดนัก สวรรค์ก็หายไปในพริบตา มีภาพนรกบนดินโผล่ขึ้นมาแทน มีอสูรกายในรูปร่างต่างๆพากันมาเรื้อทึ้งสวรรค์อย่างเอาเป็นเอาตาย
โอ้โห นี่ป่าไม้ต้นโตๆทั้งนั้น สภาพเนื้อดินอุดมสมบูรณ์แสนโอชะของพืชไร่พืชผล แต่เกษตรกรไม่ดูตาม้าตาเรือว่าธรรมชาติสะสมไว้เลี้ยงตัวเอง พวกตาบอดสีมองเห็นว่า..ของดีๆฟรีๆที่เห็นอยู่โทนโท่นี้จะเก็บไว้ป่าทำไม? พากันมาจับจองหักร้างถางพงเปลี่ยนให้เป็นพื้นที่เพาะปลูกไม่ดีกว่าหรือ? เมื่อมีเหตุและผลกำกับเช่นนี้ การโค่นป่าที่มีต้นไม้ใหญ่หลายคนโอบขึ้นเรียงรายเหมือนนิ้วมือ ถูกตัดเผาเรื้อความรกร้างมาเป็นผืนดินเปล่าเปลือย
· เพื่อจะปลูกพืชต้นเล็กๆกะจ้อยร่อยแทนต้นไม้ใหญ่
· เพื่อจะปลูกพืชล้มลุก ให้ตัวเองล้มลุกคลุกคลานในภายหลัง
· เพื่อจะเปลี่ยนความยั่งยืนไปสู่ความยับเยินและยุ่งเหยิง
· เพื่อจะแสดงความรู้ความสามารถทางวิชาการ/เทคโนโลยีอวดแมลงเม่า
แทนที่จะเปลี่ยนของดีให้เป็นสิ่งดีๆยิ่งขึ้น ผลกลับตรงกันข้าม การทำมาหากินที่ผิดตัวผิดฝา..ปีนเกลียวกับธรรมชาติ ผลลัพธ์ช่างน่าสมเพชนัก
· มีเกษตรกรสักกี่คนที่กินอิ่มนอนอุ่น
· มีเกษตรกรสักกี่คนเข้าใจในวิถีชีวิตกับธรรมชาติ
· มีระบบเกษตรกรรมประเภทไหนที่ไม่สร้างความเสื่อมโทรมบ้าง
· มีวิชาความรู้อะไรที่ถ่ายทอดให้เห็นว่า คนเราอยู่ที่ไหนต้องทำให้พื้นที่ตรงนั้นดีขึ้น
· มีพื้นที่ตรงไหนละที่อุดมสมบูรณ์ที่เกิดจากน้ำมือมนุษย์
เมื่อไม่มีไม่ความหลากหลาย ผลผลิตมันก็ค่อยๆลดน้อยลงๆ จากหัวมันสำปะหลังโตเท่าโคนขา ก็ลดลงมาเท่าแขนเด็กเป็นโรคตานขโมย ทุกอย่างมีแต่ลดๆๆ คราวนี้ก็เป็นเสือติดจั่นสิครับ หันรีหันขวางมองหาประตูออกแทบไม่เจอ ได้ยินเสียง..โฆษณาชวนเชื่อ..เรื่องการเพิ่มผลผลิต อยากรวยมาก อยากได้มาก ก็บุกรุกขยายพื้นที่ให้มากขึ้น ทุ่มเทปัจจัยการผลิตกระหน่ำลงไป ห้ามพักยกด้วยนะ ถ้าไม่เดินหน้าตามเขาบอก ผลผลิตเกิดให้เห็นทันตา บ่งบอกว่ามันจะขาดทุนแน่ๆ เกรงว่าทุนหายกำไรหด แถมยังถูกผลักไสให้รุนไปข้างหน้าอย่างไม่ยั้งคิด ปุ๋ยรึไปเป็นหนี้มา ยารึไปซื้อมาฉีดฆ่าๆแมลงที่นับวันจะหัวแข็ง แม้แต่ควายไถนาอยู่ดีๆก็ดูขวางหูขวางตาไปหมด พากันขายควายทิ้งไปดาวน์ควายเหล็กมาใช้ ตกน้ำเมื่อไหร่ก็วิ่งตาตั้งไปหาร้านซ่อม ออกลูกก็ไม่ได้ ขี้ก็ไม่ได้ปุ๋ย แก่หง่อมไปเรื่อยๆจนเป็นเศษเหล็ก ลองพิจารณาหาจุดความเจริญดูสิ อยู่ที่ไหน ทำไมมันมีแต่เศษๆๆ สมบัติพัสถานแม้แต่ชีวิตก็กำลังเป็น-กะ-เศษ-ตระกร-อยู่รำมะร่อ
เออ วิถีเกษตรกรไทยมันหายไปไหนนะ
มันไม่ทันสมัยไม่ทันกินจริงหรือ
มันเสียหายจนเอามาปัดฝุ่นขึ้นมาใหม่ไม่ได้หรือ
รึ ว่ามันหมดน้ำยาจนไม่น่าสนใจไปเหลียวแล
เอาละไม่ว่ากัน..ถ้าวิถีไท-ปัญญาไทยมันตกต่ำถึงเพียงนั้น
ไหนลองบอกสิว่า..จะไปทำการเกษตรแบบไหนที่มันดีกว่าของดั่งเดิม
บอกได้ไหมพ่อมหาจำเริญ..ว่ า ข ณ ะ นี้ อ ยู่ กั บ ค ว า ม รู้ อ ะ ไ ร ?
มีความรู้เพียงพอที่ตนเองจะดูแลชีวิตและครอบครัวได้จริงหรือ
ที่แสดงบทเกษตรกรพันธุ์ทางมาตลอด..ได้คำตอบว่าอย่างไร?
ร่ำ ร ว ย ผิ ด ป ก ติ ห รื อ ย า ก จ น ผิ ด ป ก ติ กั น แ น่
เงินกองทุนต่างๆที่เขาหยิบยื่นให้ มีมูลค่ามากกว่าป่าไม้ที่ไปโค่นทิ้งจริงหรือ?
เรื่องวิถีการเกษตรตกอ่างกะปินี่ ผมไม่รู้ว่าใครเป็นโจทย์เป็นจำเลย แยกแยะไม่ออกจริง ภายในเวลา50ปีที่เราทิ้งความเป็นไทย ทิ้งทักษะชีวิตที่บรรพบุรุษสะสมไว้ให้ ทิ้งๆๆ จนไม่เหลืออะไร ถามว่าจะเดินหน้าต่อไปได้จริงหรือ ถ้าไปไม่ได้เกียร์ถอยมีหรือเปล่า แม่แรงสำหรับยกชะตากรรมมีไว้แล้วรึยัง ได้ศึกษาลู่ทางที่จะผลิกกลับมาสู่ความเป็นไทบ้างแล้วหรือยัง
คงเคยได้ยินคำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” จนเหม็นเบื่อแล้วใช่ไหม ?
เข้าใจว่าอย่างไร ไหนลองเล่าให้ฟังทีสิ
ไปสมคบคิดเรียนกันที่ไหนๆ จึงพากันถอดแบบทำ “เศษ-ฐ-กิจ-ไม่พอเพียง”
ชะลอหลังยาวเอ๋ย..มีโอกาสที่จะหันกลับมาเข้าลู่แห่งความดีงามอยู่แล้ว
ทำไมพากันเล่นตลกนักเล่า
หรือจะเปลี่ยนอาชีพไปเล่นจำอวดหน้าม่านแทนการทำไร่ทำนา
มีการเกษตรที่ไหนบ้างที่ทำแล้วบริเวณทำมาหากินมีสภาพแวดล้อมดีขึ้นเจริญขึ้น ความหลากหลายพลิกฟื้นกลับตามลำดับ น้ำหมอกน้ำค้างกลับคืนมา สายลมแสงแดดฟ้าฝนพร่างพรมตามระบบนิเวศเป็นปกติ นกหนูแมลงกับมาอยู่ร่วมผืนดินเดียวกันได้ ต้นหญ้าต้นไม้มีสิทธิในการหยั่งรากหยั่งต้นขึ้นมาได้ สิ่งที่ล้างผลาญเพื่อนร่วมโลกได้รับการเหยี่ยวยา
จะเกิดสิ่งเหล่านี้ได้
เกษตรกรต้องเป็นคนที่ยอมรับว่าเราเพียงแค่มาอาศัยอยู่บนโลกใบนี้ช่วงสั้นๆเท่านั้น
ไม่ใช่มายึดครอง มาสะสมความชั่วร้าย มาสร้างภัยพิบัติไม่ยี่ร่าใดๆ
ควรตระหนักว่า..เพื่อนร่วมโลกทุกชีวิตเกิดมาย่อมมีสิทธิเสมอภาพเท่าเทียมกัน
จะเบียดเบียนใครก็บอกว่า..จะทำความเข้าใจ จะรับผิดชอบอย่างไร?
ละ ลด เลิก เป็นฆาตกรหมู่ล้างผลาญชีวิตเพื่อนร่วมยุคสมัยได้ไหมละ
จากโจทย์ที่รำพึงรำพันสะทกสะท้อนจนสะท้านข้างต้น ไม่ได้นึกสนุกมาเขียนขับลำนำเล่นๆหรอกนะเธอ อยากจะบอกว่า เมื่อเห็นกองทุกข์นั้นแล้ว ผมพยายามคลี่คลายทุกข์สถานะเกษตรกรพันธุ์แท้ของตนเอง จะต้องตอบโจทย์..โยนหินถามทางให้กระจ่าง ไม่อย่างนั้นมันก็จะดีแต่เป็นไอ้ขี้โม้คนหนึ่ง
ถามว่า..ผมเจ๋งนักรึ
ที่จะมาเสนอทฤษฎีการทำมาหากินวิถีไทที่ใส่ใจและพยายามทำความเข้าใจกับธรรมชาติ
เธอว่าเป็นไปได้ไหม ที่มนุษย์จะทำมาหากินทางด้านการเกษตร ที่ส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมให้น้อยที่สุด พลิกฟื้นความแห้งแล้งดินเลว ให้กลับมาเป็นพื้นที่แห่งความชุ่มชื่นร่มเย็นอีกครั้งหนึ่ง ทุกสิ่งที่ทำกำลังเป็นตัวบวกตัวคูณของกันและกัน
เปลี่ยนจากเกษตรเชิงเดี่ยว ม า เ ป็ น เ ก ษ ต ร แ ก ง โ ฮ ะ !
เปลี่ยนจากการเกษตรล้างผลาญ ม า เ ป็ น ก า ร เ ก ษ ต ร ที่ เ อื้ อ อ า ท ร
เปลี่ยนจากความมืดบอดทางปัญญา ม า เ ป็ น ผู้ เ รี ย น ที่ พ ร้ อ ม เ ปิ ด ต า เ ปิ ด ใ จ
เปลี่ยนจากการเกษตรแบบถูกมัดมือชก ม า เ ป็ น เ ก ษ ต ร ก ร ที่ มี ลำ หั ก ลำ โ ค่ น
เปลี่ยนจากการเกษตรเชิงรับ ม า เ ป็ น ก า ร รุ ก คื บ ที่ จ ะ เ อ า ธ ร ร ม ช า ติ ก ลั บ คื น ม า
โมเดลบุรีรัมย์ ..ผมทำอย่างนี้ครับ
ผมเอาภาพสวนป่าในอดีตมาตั้ง แล้วค่อยๆใส่ความหลากหลายที่อุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ ด้วยการปลูกหน่ออ่อนของความหลากหลายให้แพร่ไปทั่วสวน หลังจากนั้นไม้ยืนต้นนานาชนิดก็เปลี่ยนหน้าตาที่ดินที่เสื่อมโทรม ให้พลิกฟื้นมาเป็นพื้นที่ๆธรรมชาติสามารถหยั่งรากลงไปได้ พลังของธรรมชาตินั้นน่าพิศวงนัก เพียงเวลาผ่านไปไม่ถึง10ปี ผมก็แน่ใจว่าอีสานบ้านเราสามารถเรียกธรรมชาติให้กลับมาเป็นทุนทางธรรมชาติได้ ทำอย่างที่ผมปลูกป่านี่แหละ สามารถตอบโจทย์ความยั่งยืน ความเพียงพอ ความเป็นเศรษฐกิจพอเพียงอย่างแท้จริง การที่มีต้นไม้เต็มสวน..ก็เหมือนมีทุกสิ่งทุกอย่างที่จำเป็นต่อการดำรงชีพของมนุษย์
ถ้าใจเธอนิ่งพอ ที่จะให้ความรักและความรู้วิ่งออกข้างหน้าเรื่องการแสวงหาเงินทอง เธอจะค่อยๆเข้าใจสิ่งที่งอกเงยขึ้นในการครุ่นคิดคำนึง แล้วแปรมาเป็นแผนที่การลงมือเพาะปลูกความมั่นคงอย่างยั่งยืนให้งอกงาม ดุจเช่นระบบของธรรมชาติ ทำความเข้าใจแล้วพัฒนาเป็นความตั้งใจ ผลลัพธ์สิ่งที่ได้รับจะครบเครื่องเรื่องของหน้าที่ชีวิต
คนเรานี่นะครับถ้าช่วยกันทำหน้าที่มนุษย์ 3ด้าน คือ
1 ทำหน้าที่การงานของตนเองให้ดี ทำให้เต็มความสามรถ
2 ทำหน้าที่ดูแลสังคม เลิกลอยเพสังคม
3 ทำหน้าที่ฟื้นฟูสภาพแวดล้อมของธรรมชาติ เป็นเจ้าภาพร่วมกันในระดับครัวเรือน ชุมชน หมู่บ้าน ฯลฯ
ถ้าคนไทยทำหน้าที่ของตนเองให้ครบถ้วนทั้ง3ข้อนี้แล้ว เราก็จะได้คำตอบกลับมาว่า ประเทศไทยควรจะพัฒนาหลุดออกจากความสับสนอลหม่านในสังคมได้อย่างไร โดยการชูประเด็นบทบาทหน้าที่ของแต่ละคน ที่มีธงอยู่ในหัวใจ แล้วช่วยกันยกธงนั้นขึ้นชูยังบ้าน ชุมชน ของตนเอง
ผมทึกทักเอาเองว่า ขณะนี้เรากำลังปวดหัวกับความเป็นไปในแผนภูมิของประเทศชาติ ที่ต่างฝ่ายต่างก็ยืนอยู่ในมุมของตัวเอง แล้วพยายามใช้กลอุบายต่างๆ ทั้งรุกและรับเพื่อเรียกร้องให้ฝ่ายต่างๆเข้ามารวมศูนย์ของตัวเอง เพื่อรวบยอดให้มีอำนาจแข็งแกร่งพอที่จะบันดาลอะไรๆให้ได้ดั่งใจตนเอง ถามว่า ทำอย่างนี้ผิดไหม ไม่ผิดหรอกนะครับ ถ้ามีอำนาจวาสนาแล้ว ชี้ชวนคนไทยทุกหมู่เหล่าให้ช่วยกันทะนุบำรุงประเทศตาม3ข้อที่กล่าวข้างบน ก็จะเป็นการใช้พลังทางสังคมให้ถูกทิศถูกทาง
เธอก็ลองนึกดูสิว่า ถ้าทุกถิ่นฐานของเรามีสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติฟื้นคืนมา พลังของธรรมชาติก็จะสะท้อนกลไกของธรรมชาติออกมา กลไกของธรรมชาตินั้นสามารถเหยี่ยวยาตัวมันเองได้ จากที่เคยบุกรุกป่า มนุษย์ก็ค่อยๆถอยร่นออกมา ในขณะที่ถอยก็ซ่อมแซมความสึกหรอให้ธรรมชาติด้วย จัดสรรแบ่งโซนเสียให้เรียนร้อย จุดไหนเป็นพื้นที่อยู่อาศัย จุดไหนเป็นที่ตั้งอุตสาหกรรม จุดไหนเป็นพื้นที่เกษตรกรรม ทำให้สมบูรณ์กระชับๆอย่างเป็นระบบ หมายความว่า จัดคนให้เข้าอยู่ในกรอบให้เป็นที่เป็นทาง เลิกสะเปะสะปะทำมือยาวสาวได้สาวเอา ต้องแสดงให้เห็นพลังของประชาธิปไตย จากการเรียนรู้เรื่องสิทธิหน้าที่พลเมืองไทย ผ่านแผนภูมิของการทำหน้าที่ของคนไทย ที่แตกแถวนอกลู่นอกรอยก็ค่อยๆตะล่อมกันเข้ามา ขอให้ตระหนักว่า ..ธรรมชาติคือแหล่งผลิตธรรมมะ เนื้อในแท้ที่เป็นแก่นสารของธรรมชาติก็คือธรรมะนั่นเอง ติดตามดูร่องรอยการเกิดอารยะธรรมและศาสนาต่างๆดูเถิด ทุกแนวคิดล้วนให้ความสำคัญของธรรมชาติ โลกใบนี้เป็นของมวลมนุษยชาติอย่างเท่าเทียมกัน ทุกคนควรเป็นเจ้าภาพร่วมของโลกใบนี้ ทำให้เกิดกระแสวัฒนธรรมประเพณีของชาติ ที่เข้าใจให้ตรงกันว่า..เราเกิดมาใช้ชีวิตมาพักพิงอยู่อาศัยชั่วครั้งชั่วคราวแล้วก็จากโลกนี้ไปกันทุกคน ซึ่งต่างก็รู้ๆเห็นๆกันอยู่แล้วนี่..ไม่มีใครเอาอะไรจากโลกนี้ไปได้แม้แต่ปีกริ้น แล้วเรายังจะสั่งสอนวิชากอบโกยกันอย่างอึงคะนึงไปทำไมเล่า เกิดมาเสียโอกาสทำดีทดแทนบุญคุณแก่โลก สูญเปล่าความที่น่าจะเป็นของชีวิตไปอย่างน่าเสียดาย ทำไม่ไม่เกิดมาเรียนให้รู้ว่าจะดำรงชีพให้มีความสงบอย่างแท้จริงได้อย่างไร เรียนวิชาค้นหาตัวเองให้เจอ เรียนวิชาสัมพันธภาพชีวิตกับสิ่งแวดล้อม
เ ลิ ก เ รี ย น ท า ง โ ล ภ หั น ม า เ รี ย น ท า ง ทำ
คนยุคนี้มีความรู้ครึ่งเดียว
ยกตัวอย่างซื้อรถมาขับ พอรถเสียไม่มีความรู้พอที่จะซ่อมเอง
เราอ่อนแอจนสระผมตัวเองไม่ได้
หน้าตาตัวเองก็ต้องไปให้ร้านแต่งตัวให้ ..
เรื่องภายในของตนเองแท้ๆก็ต้องพึ่งพาภายนอกมากขึ้นๆ
ระบบการเกษตรที่อิงธรรมชาติและฟื้นฟูสภาพแวดล้อม
เสนอวิธีทำมาหากินที่ไม่ทำลายต้นทุนธรรมชาติ
ถ้าเราเบิ่งตาแลพื้นที่ทำการเกษตรของประเทศ
เราก็จะได้พบเห็นพื้นที่เตียนโล่งยาวสุดลูกหูลูกตา
เห็นภูเขากระดำกระด่าง
เห็นพื้นที่แห้งแล้งดินเลว
เห็นพื้นที่เสื่อมโทรม
เห็นระบบการเกษตรที่ผิดตัวผิดฝาอยู่ทั่วไป
ทุกกรณีที่กระทำกันล้วนเป็นเรื่องคาบลูกคาบดอกทั้งสิ้น
· ทำมาหากินกันวิธีไหนครับ ถึงต้องลงทุนเรื่องปัจจัยการผลิตมากขึ้นๆทุกปี
· ทำมาหากินอย่างไรครับ ต้องซื้อปุ๋ยซื้อยาฆ่าแมลงอยู่ในอันดับต้นๆของโลก
· ทำมาหากินอย่างไรครับ ถึงเกิดความเสี่ยงความไม่แน่นอนตลอดมา
· ทำมาหากินอย่างไรครับ ถึงบ้านแตกสาแหรกขาด ไม่พออยู่พอกิน
· ทำมาหากินอย่างไรครับ ลูกหลานมันถึงไม่เห็นดีเห็นงามยอมรับงานต่อจากบรรพบุษ
· สอนกันมาอย่างไรครับ วิชาทางด้านการเกษตรจึงตกอยู่ในอันดับบ๊วยของการเลือกศึกษาต่อ
· พัฒนาทางด้านการเกษตรอย่างไรครับ ปัญหามันจึงเป็นวัวพันหลัก
· มีความรู้แค่ไหนครับ ที่จะมาสะสาง/ฟื้นฟูระบบการเกษตรให้ยั่งยืนคืนสภาพเป็นปกติ
พี่น้องครับ เมืองไทยเป็นเมืองเกษตรกรรมโดยพื้นฐาน ถ้าคนไทยตระหนักและเข้าใจถึงศักยภาพประเทศของตนเอง ผืนแผ่นดินไทยไม่แค่เป็นเป็นครัวโลก แต่จะเป็นแผ่นดินธรรมเป็นดินทองที่เป็นตัวอย่างของโลกได้ แต่ก็นั่นแหละ ..วาสนาของประเทศไทย ทำไมคนที่อยู่อาศัยจึงตาบอดใสใจบอดสีก็ไม่ทราบได้ แทนที่จะตระหนักในคุณค่าของจารีตประเพณีและวัฒนาธรรมไทย ที่สะสมความเชี่ยวชาญด้านการเกษตรมายาวนาน คนยุคใหม่กลับไม่แยแส ทิ้งมรดกที่เป็นหัวใจหลักของชาติ ไปไขว้คว้าอะไรมาทำก็ไม่รู้
ตลอดเวลา30ปีที่ผมเฝ้ามองดูพี่น้องทำมาหากินโดยการเพาะปลูกทำไร่ทำนา เห็นแต่ปัญหาที่สะสมมากขึ้นๆทุกปี พื้นที่ทำกินก็เสื่อมโทรม ปลูกอะไรก็ไม่งาม เกษตรกรต้องเสี่ยงสารพัดอย่าง โรคแมลงรุกราน ปุ๋ยราคาแพง พืชผลราคาตก ถ้าเป็นนักมวยก็คงต่อยไม่ครบยก โบกมือลา ทิ้งคำว่าเกษตรกร ไปเป็นกรรมกร สอนลูกสอนหลาน มึ ง อ ย่ า ม า ทำ ก า ร เ ก ษ ต ร น ะ.. ไปเรียนไปพ้นๆอย่าหวนกลับมาอีก อย่ามาลำบากตกทุกข์ได้ยากเหมือนที่พ่อแม่โดนอยู่นี้ ทำงานกลางแดดกลางลม เ ห นื่ อ ย ส า ย ตั ว แ ท บ ข า ด สิ่งที่ได้รับกลับเป็นหนี้ก้อนโต
ที่มันเกิดวิกฤติในสังคมบ้าๆบอๆ
ความรู้สึกส่วนลึกไม่ได้ศรัทธาไอ้หมาน้อยตัวไหนหรอก
แต่อัดอั้นตันใจ..ที่ถูกเอาเปรียบถูกระทำสารพัดอย่างจากพวกหน้าไหว้หลังหลอก
พวกที่ทำมาหากินบนหลังของชาวไร่ชาวนา
พวกที่กินเล็กกินน้อยในงานส่งเสริมเกษตรกร
และพวกหาเงินทอนคืนจากทุกโครงการของรัฐบาล
ความทุกขเวทนาที่สะสมมานาน
เมื่อมีกระแสรวมตัวกันให้เกิดพลังรากหญ้าขึ้นมา
ขนวนการมันจึงกระเหี้ยนกระหือจนคนนอกยากจะเข้าใจ
พอจะเข้าใจบ้างไหม? ที่พูดมานี้
มันถึงเวลาแล้วที่ชาวไร่ชาวนาหมดความอดทน
ต้องการความชอบธรรมที่คุ้มค่ากับหยาดเหงื่อแรงงานที่ทุ่มลงไป
ไม่ใช้ทำงานแทบเป็นแทบตาย ยังมาถูกโขกสับเรื่องราคาและเงื่อนไขเถื่อนอิงระบบ
การแก้ไข ..ลูบหน้าปะจมูกไปวันๆ เลี้ยงไข้ด้วยการโฆษณาชวนเชื่อ เรื่องเงินกองทุน เงินกู้ดอกเบี้ยต่ำ เงินห่าเหวอะไรอีกมากมาย แต่หัวใจทั้งหมด มันอยู่ที่เกษตรกรความรู้ไม่พอใช้ ผู้ที่เกี่ยวข้องกับระบบการเกษตรเอาเปรียบจนผู้ผลิตหมดตัว ความรู้ด้านทำมาหากินที่ปลอดภัย กินอิ่มนอนอุ่น มีชีวิตที่เรียบง่าย ปลอดอบาย ไม่ขายผ้าเอาหน้ารอดอยู่ที่ไหน? อยู่กับใคร? ทุกวันนี้ส่งเสริมให้ทำอะไรเลี้ยงชีพ นโยบายที่หวังผลได้มีไหม? ฮ่วย!
อาชีพหดหายไปทีละอย่างสองอย่าง เพราะสภาพแวดล้อมมันติดลบจนไม่คุ้มกับค่าเสี่ยงลงทุน ชีวิตเกษตรกรนั้นแขวนอยู่ด้วยเส้นด้าย หนี้สินสะสมไว้ก้อนโตขึ้นเรื่อยๆ ถ้าปีไหนเกิดภัยพิบัติก็เท่ากับซ้ำเติมเคราะห์กรรมกระหน่ำจนหงายเก๋ง ทยอยหมดเนื้อหมดตัวไปตามๆกัน
ทุกวันนี้หาคนรุ่นใหม่มาทำไร่ทำนาน้อยลงทุกที
แม้แต่แรงงานในภาคการเกษตรก็หลบเข้าโรงงานหมด
ที่ตื้อเลี้ยงหมูเลี้ยงปลาเลี้ยงไก่ก็ต้องไปสู้ราคากับขาใหญ่ที่ครองระบบการผลิตการตลาด
ระบบอุตสาหกรรมการเกษตรกำลังกลืนกินเกษตรกรรายย่อยใกล้จะสูญพันธุ์
คำว่าเกษตรกรต่อไปนี้ จะมีนิยามใหม่หมายถึงใคร?
ถามว่า คนไทยควรเรียนรู้อย่างไร ก็เรียนอย่างที่พี่น้องชาวFB.กำลังเรียนนี่แหละ ใครมีความรู้ในตัวก็เอามาแชร์กัน ยกตัวอย่างตอนผมเป็นงูสวัด ก็มีพี่น้องห่วงใยส่งคำแนะนำมาให้ ฝากยามาให้ สวนมนต์แผ่พลังจิตให้ ผมได้ความรู้เรื่องโรคนี้อย่างสมบูรณ์ หรือแม้แต่กำลังจะสร้างหมู่บ้านโลกสร้างอาศรมอยู่ในขณะนี้ ก็มีญาติที่ใจดีค้นคว้าแบบบ้านดีๆแปลกๆมาให้พิจารณา ..สิ่งนี้จะเรียกว่าสังคมแห่งการเรียนรู้ได้ไหมครับ ผมรู้สึกตัวว่าได้เป็นผู้เรียนตลอดเวลา มีความรู้มากขึ้น กว้างขวางขึ้น จึงเป็นความโชคดีอย่างมากที่ตกมาอยู่ในวงล้อมของญาติพี่น้องชาวFB.
เรื่องสัมพันธไมตรีคงจะไม่จบลงแต่เพียงนี้ ในเมื่อใจรู้ใจ มีแต่จะถอดใจมาวางเดิมพันลงขันทำอะไรดีๆให้แก่สังคม คนดีนั่งๆนอนๆอึดอัดกับสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงมานานแล้ว แต่ไม่รู้ว่าจะหย่อนขาไปยืนที่ไหน ไปพูดไปคุยไปร่วมกิจกรรมกับใคร มันถึงจะรู้สึกดีและเป็นไปตามความประสงค์ของเรา ผมเริ่มเห็นสะพานที่จะนำเราไปสู่สังคมอุดมปัญญาบ้างแล้ว แสงเรืองๆที่ปลายอุโมงค์กำลังขยายม่านตาเราแล้ว ถ้าเรามาระดมลงขันความรู้ความคิดให้กันกระชับมากขึ้น คงไม่ต้องใช้ศัพท์กระชับพื้นที่แบบทหารหรอกนะ คนสกุลสวนป่าควรจะใช้คำว่า”กระชับใจ” ดีไหมเล่าเธอ ..
30 ปี มีอะไรเป็นคำตอบ
ตื่นเช้ามา จัดการอาบน้ำให้แปลงผักข้างบ้าน แล้วค่อยมาอาบน้ำแปรงฟัน ระหว่างนั้นก็ทอดสายตาไปดูความเขียวสดใสของต้นผักใบไม้ใบหญ้า ก็จะทราบว่าการใส่ใจต่อสรรพสิ่งที่อยู่รอบตัวนั้นเราได้อะไร
เราจะทำหน้าที่อะไรเล่า ที่มีผลดีต่อตัวเอง-สังคม-ประเทศชาติ และของโลก
คงไม่มีสูตรสำเร็จหรอกนะเธอ เพียงแต่เธอควรมีพันธกิจเพื่อชีวิตกับสังคมเพื่อคืนดอกเบี้ยให้กับโลกใบนี้
ใช้อ็อกซิเจนฟรีกันมาทุกคนมิใช่หรือ?
เอาเป็นว่าจะสารภาพบาปว่าภายใน30ปีที่ผ่านมานี้ ได้กระทำอะไรบนผืนพิภพนี้บ้าง ผมเริ่มจากจุดฉุกคิดที่ว่า เราควรจะทำการเกษตรแบบไหน ที่มันไม่ส่งผลกระทบต่อธรรมชาติมากนั้น ให้เราก็อยู่ได้สภาพแวดล้อมก็อยู่ร่วมกันได้ ตั้งแต่เด็กๆมาแล้ว ผมเห็นชาวไร่โค่นป่าดงดิบ จุดไฟเผาสิ่งที่รกเรื้อจากไม้ล้มที่ระเกะระกะ ไฟเข้าที่ไหนที่นั่นก็ราบเรียบเป็นหน้ากลอง เศษที่เหลือก็เอามากองสุมไว้แล้วก็เผาเผาควันโขมงในหน้าแล้ง เพียงไม่กี่ปีพื้นที่ตรงนั้นไม่เหลือแม้แต่ตอไม้ รถแทรกเตอร์ไถพรวนชนซ้ายชนขวาเดี๋ยวก็ตอก็สูญพันธุ์ หลังจากนั้นก็ทำการเพาะปลูกพืชไร่ตามฤดูกาล ทำนานเข้าๆดินก็แข็งกระด้าง แรงงานสัตว์ก็เข้ามาช่วย ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นแรงเครื่องยนต์ มีวิทยาการใหม่ๆเข้ามา เช่น เรื่องสายพันธุ์พืช ปุ๋ย ยาฆ่าแมลง ระบบการให้น้ำ ระบบการเพาะปลูก และระบบการเก็บเกี่ยว ทุกอย่างถูกปรับปรุงให้สะดวกและเรียบง่าย
ชาวไร่ชาวนาดูน่าจะมีรายได้เป็นกอบเป็นกำ
ราคาผลผลิตก็ดูดีมีสง่าราศีมีชาติตระกูล
มีเรื่องประกันราคา เรื่องจำนำ เรื่องส่งเสริมเข้ามาเพียบ
แต่สิ่งหนึ่งที่ใครๆต่างก็มองข้ามและไม่แยแส คือต้นทุนทางธรรมชาติที่สูญหายมากขึ้นทุกวัน จนถึงจุดที่ เกษตรกรจะต้องลงทุนทางด้านปัจจัยการผลิตเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในเมื่อทำหลายพื้นฐานหลักของการเกษตรจนย่อยยับไปแล้ว
ผมขออนุญาตโม้ได้ไหมครับ ว่าสิ่งที่ผมทำมาได้ตอบคำถามสำคัญๆอยู่หลายประการ เช่น สามารถเรียกความอุดมสมบูรณ์ของป่าไม้คืนมา ได้ปิดจุดอ่อนที่เป็นช่องโหว่ได้อย่างดีขึ้นตามลำดับ ทุกอย่างที่สะสมมาเป็นทุนของสังคมและเป็นทุนของธรรมชาติ เพื่อเราทุกคน และเพื่อเพื่อนร่วมโลกของเรา
การก่อเกิดใบไม้ใบเดียว ก็เป็นจุดก่อหวอดที่เป็นพลังบวกแล้วนะเธอ ..
