ลานสวนป่า

(กลุ่มลูกโคชุดแรกที่คลอดมาในปีนี้)

อันความรู้ในตัวข้าน้อยนั้น เป็นความรู้ที่ยังไม่นิ่งสักอย่าง ไม่มีหรอกนะ..การตกตะกอนความรู้ ยังอยู่ในอาการต้องเรียนรู้ไปเรื่อยๆ ต้องปรับความรู้ตามสภาพความจริง ความรู้เก่าตกรุ่น ความรู้ใหม่ก็ผลุบโผล่ขึ้นมา ถ้าเราไม่ตัดสินใจตีแตกความรู้ ภาระกิจการงานหรือเรื่องราวที่ทำอยู่ก็จะอิหลักอิเหลื่อ ไม่ได้ผลเต็มเม็ดเต็มหน่วย ถ้าเปรียบกับการทำข้อสอบของนักเรียน ผลคะแนนออกมา แทนที่จะได้ 70-80% ก็จะได้แค่ 50-55% หลายเรื่องผมทำคะแนนได้ไม่ค่อยดีนัก พูดตรงๆก็คือสอบตก! นั่นแหละเธอ..

หลายปีดีดักมาแล้ว ที่ผมเกี่ยวข้องอยู่กับการเลี้ยงโค เพราะเห็นว่าตนเองปลูกต้นไม้ พื้นที่ด้านล่างมีหญ้าและวัชพืชต่างๆที่เป็นอาหารโคได้ ประจวบกับฟ้าฝนเป็นใจทำให้พืชชั้นล่างเขียวปีละ7-8เดือน จะมีปัญหาบ้างเฉพาะช่วงแล้ง ที่มีไฟป่ามาเยือน เกิดจากน้ำมือมนุษย์มักง่าย ที่เข้ามาตีผึ้ง ขุดมัน หาของป่าเล็กๆน้อย มักง่ายจุดไฟปิ้งย่างอาหารมื้อกลางวัน หรือไม่ก็มาจากก้นบุหรี่

(ผิวผ่องเป็นลูกโคชาโลเล่ตัวแรกของงานนี้)

ทดลองแก้ปัญหาด้วยการเลี้ยงปศุสัตว์ควบคู่กับการปลูกป่าไม้ เอาโคมาเลี้ยงฝูงหนึ่งเมื่อ30ปีมาแล้ว ได้เรียนรู้การเลี้ยงโคเรื่อยมา เคยทดลองเลี้ยงแพะแกะ ซึ่งเป็นสัตว์ที่มีนิสัยเฉพาะโหดมันฮาอย่างมาก แพะขยายพันธุ์เร็ว เลี้ยงไม่กี่ปีมีแพะ5-600 ตัว แพะกินต้นไม้เล็กๆที่เริ่มปลูกหมดไปหลายร้อยไร่ พืชสมุนไพรก็แทบสูญพันธุ์ ประกอบกับคนอีสานไม่เคยกินแพะ มีค่านิยมที่ไม่ค่อยดีต่อแพะ จึงเลหลังแพะทิ้ง หันมาสนใจเลี้ยงโค แต่..วันนี้ แพะกำลังจะกลับมาอีกรอบ ไม่ใช่โครงการจับแพะชนแกะอะไรหรอก ขอเป็นการแก้ตัวอีกยกหนึ่ง แบ แบ

..ไม่นานเกินรอ

จะชวนมาเจี๊ยะ..แพะสะเต๊กแข่งกับหมูสะเต๊ะ อิ อิ..

เป้าหมายของการเลี้ยงโค ต้องการศึกษาอาชีพที่เหมาะสมกับเกษตรกรที่ยึดอาชีพปลูกสร้างสวนป่า แต่ที่ได้แน่ๆคือมูลโคมาใส่ผักใส่ต้นไม้ใส่แปลงหญ้า ส่วนรายได้จากการเลี้ยงโคก็ขึ้นกับกระแสที่พวกปั่นราคาจะเฮไปทางไหน บางปีก็หลอกให้เลี้ยงโคพันธุ์ฮินดูบาห์มซิน พวกหูยาวหูบิดหูเกลียว ภาษานักเลงโค เรียกว่า”โคงาม” บางตัวราคาเป็นล้าน ออกลูกมาขายได้ตัวเป็นแสน เมื่อกระบวนการปั่นให้เห็นๆ..จะไม่ตาโตกระไรได้ แมงเม่าวิ่งกู้หนี้ยืมสินซื้อมาเลี้ยงกับอย่างครึกครื้น ฮินดูบาห์มซินเป็นโคตัวสูงใหญ่เชื่อง ต้องเลี้ยงประคบประหงม คนที่ชมชอบการเลี้ยงประเภทนี้จะมีความสุขที่อยู่กับโค จูงไปโชว์หน้าบาน ชวนคุยเรื่องโคงามได้ทั้งวัน ไม่ให้กินข้าวก็ได้ หลังจากปั่นกระแสจนเจ๊งกันเป็นพักๆ ก็หันมาปั่นเรื่องโคแดง หมายถึงโคที่มีผิวสีแดง ถ้ารูปร่างดีมีสีแดงสวยเข้ม จะฮือฮาราคาแพง ด้วยวิธีการนี้ทำเอาชาวบ้านที่หลงกระแสกระเป๋าฉีกไปตามๆกัน ในเมื่อประสงค์สุดท้ายอยู่ที่ขายเป็นเนื้อ โรงเชือดไม่สนใจหรอกว่าหูจะยาวจะบิดกี่เกลียว โคจะมีผิวสีเป็นอะไร ขอให้อ้วนมีเนื้อเยอะๆเป็นใช้ได้

เรื่องนี้ขอชมฝ่ายวิชาการ ไม่ว่าจะเป็นกรมปศุสัตว์ ศูนย์พัฒนาอาชีพกรป.กลาง คณะเกษตรของมหาวิทยาลัยต่างๆ ที่ไม่ตื่นตูมไปตามกระแสดังกล่าว ยังยึดมั่นพัฒนาโคพันธุ์ไทยพื้นเมือง พันธุ์เดร้ามาสเตอร์ พันธุ์อเมริกันบาห์มัน พันธุ์ขาวลำพูน พันธุ์กำแพงแสน พันธุ์ซาฮิวาล เร็วๆนี้กรมปศุสัตว์เสนอน้ำเชื้อพันธุ์แองกัสมาส่งเสริม ศูนย์พระราชดำริภูพานกำลังปักหลักทดลองเลี้ยงโคพันธุ์ทาจิมะของญี่ปุ่น ถ้าพิจารณาสายพันธุ์สัตว์เหล่านี้ ก็สนุกแล้วครับในการเลี้ยงเพื่อการปรับปรุงพันธุ์

จากการเลี้ยงโคที่ผ่านมาของผม ไม่ค่อยจะประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร เพราะยังฟันธงไม่ได้ว่าจะเน้นการเลี้ยงให้เป็นเรื่องเป็นราวไปในทางใด เคยคิดที่จะเลี้ยงโคขุน -เรื่องตลาด-อาหารข้น-พันธุ์โค ยังติดๆขัดๆ ทุกประเด็นมีความกุกกักอยู่ในตัว จนกระทั้งปลายปีที่แล้ว ที่ผมได้รับการอุปการะเครื่องสับกิ่งไม้ ประจวบกันแล้งที่ผ่านมาสาหัสสากรรจ์มาก ฝนทิ้งช่วง 6-7เดือน หญ้าที่ปลูกไว้แห้งตาย ฟางก็หายาก โมลาสก็มีราคาแพง อาหารข้นแทบไม่ต้องพูดถึง ขืนซื้อมาเลี้ยงเจ๊งกระเจิงแน่ๆ เดินไปคอกโคที่ไรเป็นทุกข์ เห็นโคผอมโซหนังติดกระดูก ..คิดว่าถ้าสภาพปัญหาและปัจจัยต่างๆที่ติดลบเช่นนี้ไปไม่รอดแน่

และแล้วสวรรค์ก็มีตา.. มีผู้อุปการะเครื่องสับกิ่งไม่้มาให้ 2 ตัว

ตอนแรกก็ไม่ได้คิดอะไร

จะเอามาสับกิ่งไม้ใบไม้ทำปุ๋ย

พอเอาเครื่องสับกิ่งไม้มาสับๆๆๆใกล้ๆกับคอกโค

โคมองตาเป็นมันทำลิ้นแผล็บๆ

จึงตักใบไม้สับใส่รางอาหาร

โอ๊ะโอ๋.. เธอเอ๋ย..โคก้มหน้าก้มตากินจนพุงป่อง

ช่วงแค่3-4 เดือนโคลงพุงทุกตัว

แม่โคบางตัวอ้วนจนแทบเป็นหมัน

การเอาใบไม้ให้โคกินกันตายในช่วงวิกฤติแล้งยาวนานปีนี้ ทำให้เราได้ชุดความรู้ขึ้นมาสังเคราะห์จากสภาพจริง ได้คำตอบหยาบๆว่า..ในเมื่อเราไม่ได้เลี้ยงโคด้วยอาหารข้นเต็มรูปแบบเหมือนกลุ่มเลี้ยงโคขุน แทบจะกล่าวได้ว่า8 เดือนเต็มที่เลี้ยงโคด้วยใบไม้ล้วนๆ80% มีฟางช่วยบ้าง ราดโมลาสบ้าง หญ้าสดไม่มีแม้แต่กำมือเดียว โคทุกตัวมีอาการฟื้นจากโรคตาลขะโมย ตั้งท้องและออกลูกตามปกติ ไม่แคระแกร็นอมโรคเหมือนที่ผ่านมา ใจชื้นขึ้นมากเลยละครับ ทำให้มีกำลังใจที่จะคิดอะไรๆบานปลายออกไปอีกเรื่อยๆ..

แต่สิ่งที่พบ! เหมือนปัญหาแตกดังโผล๊ะ

วัวที่ผอมซูบซีดเริ่มมีน้ำมีนวลอ้วนท้วนและมีความสุข

มูลโคก็มีปริมาณมากมาย

ขอเอาไปกระจายปลูกผักใส่ต้นไม้ระเบิดระเบอ

ประมวลผลตรงจุดนี้แล้วทำไงต่อ.. ผมตัดสินใจปรับแผนการเลี้ยงโคเพื่อปรับปรุงพันธุ์ มาเป็นการเลี้ยงโคขุนทันที ยกโทรศัพท์สั่งนายฮ้อยในเครือข่ายให้ช่วยซื้อโคพันธุ์ชาโลเล่ต์ ต้องการล็อตแรก10ตัว ราคาไม่เกิน20,000 บาท/ตัว  และแล้ววันนี้โคชาโลเลต์ตัวแรกก็จะมาถึงในช่วงสายๆ อีกหน่อยจะลงรูปให้ชม แหม..ถ้าเธอใกล้ๆจะเปิดไวน์หวดข่าดวลแก้วฉลอง..

ผมโทรศัพท์ไปหาปศุสัตว์จังหวัดปรึกษาหารือเรื่องน้ำเชื้อผสมเทียม

ฝ่ายปศุสัตว์สนับสนุนความคิดนี้เต็มที่

แม่โคตัวใหญ่ใส่น้ำเชื้อชาโลเลต์

แม่โคตัวขนาดกลางใส่น้ำเชื้อพันธุ์แองกัส กับ ทาจิมะ

อีกไม่นานเกินรอ..ปีหน้า

ลูกโคขุนสายพันธุ์ดังกล่าวก็จะออกมากระโดดโลดเต้น

ปีถัดไปสวนป่าก็จะมีสะเต๊กให้ชิมจนพุงปลิ้นแข่งกับโคในคอกแล้วนะเธอ

:: จะเห็นว่า..งานวิจัย-งานยกระดับอาชีพ-งานเรียนรู้ภาคสนาม-งานเก็บกวาดความรู้เป็นเรื่องเดียวกัน ท่านที่เกี่ยวข้องการโครงการพัฒนาต่างๆ จะต้องดูทีหนีทีไล่ให้ดี ขืนเฉื่อยแฉะอยู่กับวิธีการเก่าๆมีหวังเดี้ยงง่ายๆ ต้องเอาโจทย์มาตีแตกร่วมกัน การบริการความรู้ทำให้มันมีประสิทธิภาพ ใครอยู่ตรงไหน เก่งเรื่องอะไร เอามาเชื่อมร้อยกันให้เกิดเป็นพลังอานุภาพความรู้ เพื่อจะนำไปสู่การปรับปรุงความเป็นอยู่ให้ญาติพี่น้องของเรา จะได้ชวนกันทำมาฮากินให้แฮปปี้ทั่วหน้า ไม่ต้องเสียเวลาไปเป็นเครื่องมือพวกก่อม๊อบกวนเมือง

น า ย ก รั ฐ ม น ต รี ป ร ะ ก า ศ  ยุบสภาแล้ว!

เ ร า ป ร ะ ก า ศ  ยุ บ ค ว า ม ขี้ เ กี ย จ เ ขี ย น บ ล็ อ ก ดีไหม?

« « Prev : ชิ้นส่วนความรู้

Next : แท๊กซี่โค.. » »