ลานสวนป่า

#2 น้ำฟ้าและปรายดาว ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 11:26

ถอนหายใจยาวมาหลายครั้ง เพราะยังไม่มีคำตอบดังใจที่จะตอบพ่อได้ใน 3 คำถามหลัก

1. สถานการณ์ชนบทไทยวันนี้เป็นอย่างไร ในสายตาตัวเองมองว่าเป็นสังคมคนชราค่ะ
วัยที่หายไปจากหมู่บ้านคือ 15 - 34 ปี (ดูจากอายุของผู้เข้ารับบริการตามสถานีอนามัยต่างๆเทียบกับฐานประชากรในหู่บ้าน)  เป็นวัยเรียนในระดับสูงขึ้นและวัยทำงาน ทำให้คนที่เหลืออยู่คือคนสูงอายุและเด็ก ที่พยุงภาคการเกษตรไว้ไม่ไหวมั้งคะ?  ที่ดินถูกเปลี่ยนมือตั้งแต่การจำนอง การขาย เพราะต้องการเงินทุนไปทำงานในเมืองหรือเรียนต่อในระดับสูงขึ้น
น่าสนใจในเรื่องการรักษาพยาบาล เพราะปรากฎการณ์ในยโสธร พบว่าคนไข้จะไปรักษาที่รพ.เอกชนซึ่งมีราคาไม่แพงมากนัก จนเงินหมดจึงจะเข้ารับการรักษากับรพ.รัฐ  เงินที่เข้ารับการรักษามาจากการจำนอง การกู้ยืม นี่คงเป็นอีกเรื่องที่น่าสนใจค่ะ เกี่ยวกับสวัสดิการในอนาคตของคนชนบท จะเห็นว่าเรามีการจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์ค่อนข้างเยอะ ถ้าสามารถขยายให้ครอบคลุมสวัสดิการพื้นฐานของสมาชิกได้คงจะดีค่ะพ่อ หรือลงทุนเป็นธนาคารที่ดิน ธนาคารต้นไม้ก็ไม่เลว เพื่อนำเงินออมมาจัดตั้งเป็นกองทุนเพื่อซื้อที่ดินให้สมาชิกบนเงื่อนไขที่รัดกุม หรือสนับสนุนการปลูกไม้ยืนต้นเพื่อเคลมเงินเครดิตคาร์บอนจากป่าชุมชน

2.  ชนบทไทยเปลี่ยนแปลงอย่างไร  อันนี้ตอบยากเพราะไม่มีโอกาสรู้ว่าก่อนหน้านี้เป็นอย่างไร แต่คาดต่จากการเคลื่อนย้ายแรงงานที่เกิดช่องว่างและเข้าสู่สังคมคนชราก็คือ การขาดแคลนแรงงานอย่างรุนแรง คงหันไปใช้แรงงานจากต่างด้าว (วึ่งน่าจะเกิดปัญหาความมั่นคงตามมา) มีการใช้เครื่องจักรกลและเทคโนโลยี่แทนแรงงาน(การกลับไปใช้ความจึงน่าจะเป็นไฟไหม้ฟาง ในช่วงที่น้ำมันแพงและไม่มีเงินจากลูกหลานที่ไปทำงานในเมืองส่งมาช่วยเหลือเจือจาน)

แต่การใช้เครื่องทุ่นแรง เครื่องจักรกลต่างๆน่าเป็นโอกาสในการพัฒนาได้ค่ะ คือเป็นการวางฐานการผลิตในระยะยาวและการขยายกำลังการผลิตในรูปของกลุ่มเกษตรกร ที่มีการวางแผนเป็นระบบ และยกระดับรูปแบบการผลิตอย่างเป็นรูปธรรม แต่ต้องมีการวางแผนอย่างดี ทั้งพลังงานทดแทนและการใช้เทคโนโลยี่ที่สอดคล้อง

รูปแบบการเปลี่ยนแปลงของชนบทจากที่เคยเป็นฐานของการผลิต แต่เกษตรกรมีอายุมากขึ้น ไม่สามารถผลิตเพื่อรองรับได้อย่างเต็มที่ ทำให้ชนบทน่าจะเปลี่ยนบทบาทจากผู้ผลิตกลายเป็นผู้บริโภคเหมือนกันค่ะพ่อ โดยอาศัยเงินจากลูกหลานที่ส่งมาเลี้ยง

การผลิตจึงมีแนวโน้มเปลี่ยนมือมาสู่คนรุ่นใหม่ที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป (เริ่มเบื่องานประจำ) ที่พอมีที่ มีเงินเก็บ และยังมีแรงที่จะผจญกับความไม่แน่นอนต่างๆ รวมทั้งมีพลังที่จะค้นหาความรู้ กลายเป็นการเกษตรแบบมืออาชีพ ในการเปลี่ยนแปลงก็ยังมองได้ว่ามีโอกาสที่เราจะวางรากฐานทั้งการแบ่งโซนการผลิต การจัดเก็บ การกระจายสินค้าอย่างครบวงจร รวมทั้งการเจรจาการค้ากับประเทศอื่นๆ ในส่วนที่เราละเลยไป แต่มีข้อควรตระหนักว่าการเกษตรแบบมืออาชีพที่ว่านี้แม้จะส่งผลให้รายได้เฉลี่ยของอาชีพนี้สูงขึ้นแต่การจับจ่ายใช้สอยคงจะไม่ใช่ซื้อหาของในหมู่บ้าน เพราะชีวิตเขาเหล่านี้น่าจะผูกพันกับเมืองมากกว่า และการเข้าออกหมู่บ้านจะกระทำได้ง่ายเพราะมีรถส่วนตัว อิอิอิ

เดาว่าในอนาคตชนบทไทยน่าจะมีประชากรน้อยลงค่ะ และมีการเปลี่ยนแปลงเป็นสังคมบริโภคมากขึ้นเนื่องจากวัยชราเริ่มหมดเรี่ยวแรง แต่การเกษตรคงเปลี่ยนมือไปอยู่ในฐานของคนชั้นกลาง ที่ยกระดับอาชีพ รายได้ของเกษตรมืออาชีพให้สูงขึ้น แต่ก็ไม่จับจ่ายใช้สอยในหมู่บ้านเพราะมีรถส่วนตัวและวิถีชีวิตผูกพันกับเมืองมากกว่า

3. นโยบายสาธารณะในการรองรับความเปลี่ยนแปลงของชนบทไทยควรเป็นอย่างไร
1. นโยบายและกฎระเบียบเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม เพื่อให้การเกษตรลดการสร้างมลพิษลง มาตรฐานคุณภาพน้ำ มาตรฐานคุณภาพดิน การรักษาสิ่งแวดล้อม น่าจะมีบทบาทมากยิ่งขึ้นค่ะ

2. การจัดการเกี่ยวกับขยะ และสิ่งเหลือใช้  น่าจะควบคู่ไปกับนโยบายพลังงานทดแทน เพราะจัดการขยะควรครบวงจรและได้พลังงานหมุนเวียนเพิ่มขึ้น อย่างการแยกขยะกลายเป็นปุ๋ยหมัก ส่วนที่รีไซเคิลไม่ได้ก็นำไปเผาที่มีการสันดาปร้อยเปอร์เซ็นต์ โดยพลังงานความร้อนจากการเผาจะเอาไปทำอะไรได้บ้างก็ลองออกแบบดูค่ะ ไปต้มน้ำร้อนส่งไปตามหมู่บ้าน หรือว่านำพลังงานไอน้ำที่ได้จากการต้มไปขับเคลื่อนเครื่องสีข้าว หรือเครื่องปั่นไฟอะไรแบบนี้น่ะค่ะ

3. พลังงานหมุนเวียน อันนี้ต่อเนื่องจาก 2

4. โลกร้อน จะมีความเกี่ยวข้องทั้งดีและไม่ดี เช่นภาวะความร้อนที่เพิ่มขึ้นอาจทำให้เมล็ดพืชบางชนิดเจริญงอกงามได้ดีขึ้น สัตว์บางอย่างอาจขยายพันธุ์ได้ดีขึ้น อุณหภูมิเฉลี่ยที่ร้อนขึ้น เรามีการศึกษาหรือยังว่าหญ้าหรือสาหร่ายที่ใช้ทำพลังงานชีวมวลนั้นเจริญเติบโตได้ดีขึ้นหรือไม่..เหล่านี้ส่งผลต่อโฉมหน้าการเพาะปลูกไทยแน่ๆค่ะพ่อ ข้าวชนิดไหนที่ทนความร้อน มีผลผลิตสูง เก็บเกี่ยวได้เร็วขึ้น ใช้น้ำน้อยลง  ข้าวโพดพันธุ์ไหนที่เจริญเติบโตได้ดีขึ้นเมื่ออากาศร้อน ฯลฯ สิ่งที่อยากชี้ใหห้ดูคือ ภาวะโลกร้อนทำให้ยุโรปปลูกข้าวโพดได้ดีขึ้น และสักวันอาจปลูกข้าวได้ เรามีการวางแผนรองรับเรื่องนี้อย่างไร? เหล่านี้ยังรอการวางแผนอย่างเป็นระบบอยู่นะคะ ^ ^

5. สุขภาพและสวัสดิการของสัตว์และคน ไข้หวัดหมู ไข้หวัดนกมาให้เราเห็นแล้วค่ะ ควรมีการจัดการฟาร์มและระบบดูแลอย่างชัดเจน ยกระดับขึ้นไปเป็นการผลิตอย่างมีคุณภาพ การคัดเลือกพันธุ์ ผสานลักษณะพิเศษของสัตว์ให้ทนต่อสภาพแวดล้อม ทนความร้อน ฝนที่ตกในฤดูหนาว ฯลฯ 

6. ใช้เทคโนโลยี่เข้าช่วย อย่างดาวเทียมรายงานการเลี้ยงไก่ในฟาร์มขนาดใหญ่หรือหมู่บ้านที่มีการรวมตัวกันผลิตอาหารแบบอินทรีย์ให้ชาวโลกรู้และติดตามกระบวนการผลิตได้ ถือเป็นการโฆษณาไปในตัวจะดีกว่าตั้งช่องดาวเทียมแล้วถ่าสยทอดความรักชาติเพี้ยนๆอย่างที่ผ่านมามั้ยคะ? ใช้ GPS กำหนดพิกัดการเพาะปลูก ใช้ Remote sensing ช่วยในการควบคุมจรวจจับโรคและแมลง มีการตรวจสอบมลพิษ มีการควบคุมคุณภาพ พัฒนาความสามรถในการตรวจวัด ควบคุมสารพิษ สารตกค้างต่างๆทั้งในเมล็ดพันธุ์ หรือกระบวนการผลิต

7. การพัฒนาที่ยั่งยืน จากการยกระดับการผลิต จะทำให้เกิดระบบบนิเวศน์ที่ดี ลองใช้ประโยชน์จากสิ่งแวดล้อมและทำเลที่ตั้งของฟาร์มเหมือนยุโรปดีมั้ยคะ  รัฐอุดหนุนช่วยเหลือด้านการเงินโดยแบ่งเป็น 2 อย่างคือส่งเสริมลักษณะพิเศษของภูมิทัศน์ (landscape) และการส่งเสริมการพัฒนาชุมชน

ในยุโรปจะแบ่งเกษตรกรออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่มีพื้นที่อุดมสมบูรณ์ จะใช้ทำธุรกิจการผลิตอาหารราคาถูกและแข่งขันได้ในตลาดระดับสากล ขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งจะมีพื้นที่ที่มีสิ่งแวดล้อมและภูมิทัศน์ที่สำคัญและให้ความสำคัญต่อการอนุรักษ์ธรรมชาติเป็นอันดับแรกค่ะพ่อ ในกลุ่มนี้จะผลิตสินค้าขั้นปฐมภูมิที่มีชื่อเสียงในท้องถิ่นและเจาะตลาดใหม่ (niche market) …เราเคยแบ่งเกษตรกรออกเป็นแบบนี้มั้ยคะ?

ทำแผนการขายตรงจากฟาร์มจะช่วยพวกเขาได้ดีขึ้นหรือเปล่า

8. อาหาร ลองผลิตเนื้อสัตว์ที่มีคุณค่าและมีประโยชน์ต่อร่างกายด้วยความรู้ทางวิทยาศาสตร์ดีมั้ยคะ กินแล้วดลโรคอ้วน ลดเบาหวาน..หรือพืชที่มีสารอาหารหรือลักษณะพิเศษของยารักษาโรค อย่างข้าวที่มีธาตุเหล็กสูง ผลิตให้คนอีสานกินเพื่อลดภาวะการขาดธาตุเหล็ก จะได้ไม่ต้องกินวิตามินเสริมมากมาย

คิดมาหลายวันก็คิดออกเท่านี้แหละค่ะพ่อ ^ ^

#4 sutthinun ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 12:16

ที่เบิร์ด รายงาน มีสาระมากที่จะปรับไปสู่นโยบายสาธารณะ
หนักใจตรงกระบวนการรับลูก
มันอ่อนแออ่อนไหวยังไงไม่รู้นะ
ทุกเรื่องเหมือนรถยนต์วิ่งไปเต็มสูบ
ไม่เหมือนรถคันที่ไปยากแตกที่ละปูน
คันนั้นวิ่งหน้าตั้งเชียวแหละ>>>

#6 Lin Hui ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 12:27

การมุงเน้นสร้างความเจริญทางวัตถุ ปราศจากการไตร่ตรองที่รอบคอบ เป็นการลำลายสังคมชนบทอย่างน่าเสียดายยิ่ง ความเจริญจอมปลอมจากสื่อต่างที่กรพหน่ำแล้วกระหน่ำเล่า จนทำให้สูญเสียความดีงามที่สะสมกันมาอย่างต่อเนื่อง ในวิถีชิวิตสังคมชนบทที่อยู่อย่างมีความสุขสอดคล้องกับธรรมชาติ หลังจากมีการนำแผนพัฒนาฯ มาใช้ ยิ่งสร้างความยากจนเพิ่มขึ้น อะไรที่ควรทำ ไม่ทำ อะไรไม่ควรทำ กลับทำ แถมยังเป็นช่วงทางให้พวก……กอบโกยทั้งอำนาจและเงิน ข้าราชการตกเป็นเครื่องมืออีก แล้วประชาชนคนเดินดินในชนบทจะเหลืออะไรให้ทำได้ นอกจากต้องดิ้นดนเรียนรู้เอง กว่าจะตั้งหลักได้ก็แก่เฒ่าแล้ว ลูกหลายก็กลายไปเป็นชนชั้นสองในเมือง แทนที่กลับมาสร้างความมั่นคงให้กับชีวิตในแผ่นดินเกิด ด้วยสองมือข้า พ่อแม่ให้มาตอบแทนแผ่นเกิด ข้าสร้างของข้าเองไม่เกรงใจใคร ข้าขอเคารพนพนอบต่อเทวดาฟ้าดิน ที่ประทานน้ำดินให้ ข้าจะใช้มันอย่างมีสติ เพื่อชีวิตที่เพียงพอ

#8 น้ำฟ้าและปรายดาว ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 12:42

แหมมัน อิอิอิ เรื่องการศึกษาที่มีนโยบายออกมาแล้ว ก็น่าสนใจค่ะ ทำยังไงที่จะให้คนเรียนที่บ้านได้ เรียนรู้ไปตลอดชีวิต ไม่ทิ้งถิ่น ไม่ติดกับระบบการศึกษาเดิมๆ

ส่วนรถจะวิ่งเต็มสูบหรือไม่อันนี้คงอยู่ที่หลายๆอย่างเนาะคะ คันที่เราใช้ ที่เรานั่ง ที่เราขับ เราทำให้วิ่งเต็มสูบหรือยัง คงเป็นคำถามที่ทุกคนต้องตอบตามหน้าที่ของตน ไม่ใช่คำตอบรวมที่กลางๆและกว้างเหลือเกิน

ที่สำคัญการผลักดันในระดับนโยบายหรือที่ประชุมๆๆๆกันนั้นสามารถทำให้เป็นการปฏิบัติจริงได้หรือไม่ค่ะพ่อ  …หรือว่าประชุมแล้ว สรุปผลการประชุมแล้ว ส่งให้ผู้ที่มีหน้าที่รับผิดชอบแล้ว จบ! ปีหน้ามาประชุมกันใหม่ ^ ^

#10 sutthinun ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 12:48

ครูปูบอกว่า  สังคมไทยต้องใส่หน้ากากหากัน
ไม่อย่างนั้นโดนหวัดกินทั้งประเทศ

#12 อัยการชาวเกาะ ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 16:34

เขาว่ากันว่าทำโครงการต่างๆต้อง bottom up ให้ชาวบ้านเสนอความต้องการขึ้นมา ตามลำดับไปจนถึงรัฐบาลแล้วจะจัดสรรงบประมาณลงมาให้ กี่ปีกี่ชาติก็เหมือนเดิมทำในสิ่งที่ชาวบ้านเขาไม่อยากได้ ตุ่มเก็บน้ำงี้ ทำถนนงี้ ปลูกผักในล้อรถงี้ ไม่รู้กว่าโครงการขึ้นไปถึงส่วนกลางมันเป็นยังไง บางทีถ้าลองไปถามชาวบ้าน ชาวบ้านก็จะบอกว่า เขาให้เขียนโครงการฉันเขียนไม่เป็น ก็เลยบอกปลัดฯช่วยเขียนให้ เขียนไปเขียนมาก็ได้มาเป็นแบบนี้แหละ อิอิ
ความเปลี่ยนแปลงของชนบทเป็นอย่างไรไม่ค่อยรู้เพราะอยู่ในเขตเมืองแต่ที่แน่ๆ เส้นทางจากภูเก็ตถึงโคกกลอย สมัยก่อนเห็นทุ่งนาเดี๋ยวนี้ไม่เห็นเลย มีแต่ตึกขึ้นกันยุ่บยั่บ ที่ตะกั่วป่าเคยไปขวางทางปืนนายทุนไปกว้านซื้อที่เอาเปรียบชาวบ้าน ไม่ยอมจ่ายค่าที่แต่จะสร้างบ้านให้แต่ให้ชาวบ้านโอนที่ดินก่อน ผมไปแนะนำชาวบ้านเอาเงินมาได้ ถูกด่าเละหาว่าไปทำลายความเจริญของที่นั่น แถมเขาเข้าไปหาผู้ใหญ่ในแวดวงกระบวนการยุติธรรมที่ใครๆเขาเคารพนับถือ ถอดสร้อยจากคอพร้อมพระมอบให้ด้วย ผมก็เลยถูกด่าเละ ผมพูดให้คนตะกั่วป่าบางคนฟังว่า คอยดูนะ อนาคตข้างหน้าที่แถวนี้น้ำจะท่วมเพราะนายทุนมาซื้อที่ดินทำบ้านจัดสรรไปถมที่ลุ่มรับน้ำ ผมต่อต้านเพื่อผลประโยชน์ของตะกั่วป่า ไม่เชื่อผมไม่เป็นไรคอยดูวันข้างหน้าก็แล้วกัน

เมื่อวานนี้เห็นผลแล้วครับ บ้านพี่สาวคุณแอ๊ดท่วมสามเมตร เอาเหอะ ตรงนั้นท่วมทุกปี ปีนี้ท่วมมากหน่อย แต่บ้านพี่สาวคุณแอ๊ดอีกคนหนึ่งซึ่งไม่เคยท่วม อยู่ไม่ไกลจากที่นายทุนถมที่ทำบ้านจัดสรร ท่วมถึงคอ รถจมน้ำ เครื่องไฟฟ้าพินาศสันตะโรเพราะอยู่คนเดียวขนไม่ทัน เพิ่งได้ออกมาเมื่อเช้า ทางการเอาข้าวไปแจกก็ออกมารับไม่ได้ไม่รู้จะออกมาอย่างไร ทำไมไม่เอาไปส่งให้ถึงที่  แล้วชาวบ้านจะอยู่อย่างไรละทีนี้….

ความเจริญทางวัตถุทำลายธรรมชาติของชนบทอย่างน่าสงสาร

#14 sutthinun ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 18:27

แหม อัยการเล่าจนแฉะไปทั้งหนเาจอคอมเลย อ่านไปเรียกหาผ้าเช็ดตัวเช็ดใจไปด้วย
เราคนฟังสนุก  แต่คนที่จมน้ำรู้ซึ้งแสนสาหัส อิอิ ไม่ออก งานนี้

#16 sutthinun ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 18:29

โรคหูทวนลมระบาดมานานแล้ว อาม่าเอ๊ย

#18 bangsai ให้ความคิดเห็นเมื่อ 13 กรกฏาคม 2009 เวลา 19:36

สังคมไทย เป็นแบบ “ขึ้นต้นเป็นลำไม้ไผ่  พอเหลาลงไปกลายเป็นบ้องกัญชา”  เริ่มสวย ยิ่งพูดก็ยิ่งสวย ฟ้อนรำงดงามไม่มีที่ติ พอโครงการเดินเท่านั้นแหละ ความบัดซบต่างๆก็หลุดรอดออกมาจนฟังไม่ไหว.. เอาเถอะ เราก็ทำกันต่อไป..