ลานโรงเรียน

เมื่อวานออกไปดูนาข้าวสองไร่  ที่หวังจะได้เกี่ยวช่วงวันพ่อ ปรากฏว่า น้ำท่วมยอดข้าวเสียแล้ว  เพราะน้ำล้นเขื่อนอุบลรัตน์ ต้องปล่อยน้ำออกเต็มที่ และกรมอุตุแจ้งว่า  ไต้ฝุ่นกำลังเข้ามาอีกสองลูก  ชลประทานบอกระบายน้ำไม่ทัน เพราะทางปลายสาย คือ มหาสารคาม และร้อยเอ็ด มวลน้ำก้อนใหญ่ จากชัยภูมิ ก็ไหลมาตามแม่น้ำชี  ผ่านเข้าขอนแก่น  และจะไปทำให้ปลายน้ำก็มีระดับสูง จนระบายน้ำออกจากขอนแก่นไม่ได้ ดังนั้น ขอนแก่นปีนี้ ก็จะต้องเจอน้ำท่วมขังเหมือนกัน  นานเท่าไร  ยังไม่แน่นอน

นาตัวเองแค่สองไร่ ยังใจหาย  แต่สงสารนาคนอื่นๆมากกว่า โดยเฉพาะชาวนาทั้งหลายที่ปลูกข้าวเป็นอาชีพ  ป่านนี้คงเป็นทุกข์แทบหัวอกระเบิด    อยากจะปลอบว่าไม่เป็นไรนะ น้ำลดแล้ว เดี๋ยวเริ่มทำนาปรังกันใหม่  เพราะเรื่องของธรรมชาติ  มันเกินความสามารถที่จะควบคุมจริงๆ    ผู้ว่าเสนอนโยบายว่า  ปีต่อๆไป ชาวนาขอนแก่น ตามแนวเขตชลประทาน เลิกทำนาหน้าฝน  ให้ทำหน้าหนาวแทน    ก็จะลองทำตามที่เขาบอกมา  ไม่ทราบว่าถึงตอนนั้น  เขาจะมีน้ำปล่อยมาให้เราพอเพียงปลูกข้าวหรือเปล่า 

ทำนาปีแรก ได้บทเรียนจริงๆ

เพื่อนส่งบทความภาษาอังกฤษมาให้ นึกสนุกแปลและเขียนเป็นกลอนอยู่จนรุ่งเช้า มันอินจริงๆช่วยไม่ได้ 

As I’ve aged, I’ve become kinder to myself, and less critical of myself.  I’ve become my own friend.

I have seen too many dear friends leave this world too soon, before they understood the great freedom that comes with ageing

Whose business is it if I choose to read, or play on the computer, until 4 am, or sleep until noon?  I will dance with myself to those wonderful tunes of the ’60s & ’70s, and if I, at the same time, wish to weep over a lost love, I will

I will walk the beach, in a swimsuit that is stretched over a bulging body, and will dive into the waves with abandon, if I choose to, despite the pitying glances from the jet set.

They, too, will get old.

I know I am sometimes forgetful.  But then again, some of life is just as well forgotten. And I eventually remember the important things.

Sure, over the years my heart has been broken.  How can your heart not break when you lose a loved one, or when a child suffers, or even when somebody’s beloved pet gets hit by a car?  But broken hearts are what give us strength, and understanding, and compassion.  A heart never broken is pristine and sterile, and will never know the joy of being imperfect.

I am so blessed to have lived long enough to have my hair turning grey, and to have my youthful laughs be forever etched into deep grooves on my face.

So many have never laughed, and so many have died before their hair could turn silver.

As you get older, it is easier to be positive. You care less about what other people think. I don’t question myself anymore.

I’ve even earned the right to be wrong.

So, to answer your question, I like being old.  It has set me free.  I like the person I have become.  I am not going to live for ever, but while I am still here I will not waste time lamenting what could have been, or worrying about what will be. And I shall eat dessert every single day (if I feel like it).

• เมื่อผ่านวัย ต้องใจดี กับตัวเอง            ไม่ติเก่ง  ให้ตนเอง ต้องหมองหมาง

มีแต่เรา เป็นเพื่อน ร่วมหนทาง                              เพราะเพื่อนต่าง  ค่อยๆตาย  ไปทีละคน 

จากไปก่อน รู้ชีวิต อิสรภาพ                                 ที่มาทาบ กับวัยทอง อย่างเข้มข้น

ใช่ธุระ ของใครเลยสักคน                                       เล่นคอมพ์จน ตีสี่  นี่จะทำ

 อ่านหนังสือ  แล้วตื่นมา  เมื่อคราเที่ยง               นอนฟังเสียง  เพลงเก่า ที่คราวคร่ำ

จะลุกขึ้น  หมุนเล่นแล้ว  เต้นรำ                            หรือจะพร่ำหารัก ที่จากไกล

• จะเดินท่า กรุยกรายชายหาดขาว         บิกินี่  โชว์พาว   คราวพุงใหญ่

จะดำน้ำ โต้คลื่น ไม่แคร์ใคร                 สายตาไหน  มองมา ข้าไม่เกรง

เอ็งไม่แก่ บ้างแล้วไป จริงไหมวะ          สักวันจะ  ต้องปลง  อย่างตรงเผง

จะลืมหน้า จำไม่ได้  ไหนตัวเอง            แต่เรื่องเก่ง เก็บเอาไว้ชื่นใจเรา

เรื่องร้ายๆลืมไปเสียให้หมด                  ใจจะสด ถ้านึกถึง สุขเก่าๆ

อ๋อแน่ละ  เคยอกหัก  มาไม่เบา             ทำไมเล่า จะยังจำ  ให้ซ้ำเติม 

• ยามสิ้นชาย ไร้คนมอง  คิดปองรัก          หมามาตาย  ตรงหน้าตัก  อย่าทุกข์เพิ่ม

 เพราะความทุกข์  จะสร้างใจให้เหิมเกริม           เกิดแรงเสริม   ความเข้าใจ  ได้อย่างดี

อันผู้ใด ไร้รัก และไร้ทุกข์                                       จะรู้จัก  ความสุข ได้หรือนี่

อันสุขนั้นเกิดได้ แม้ไม่มี                                        เพราะทุกอย่างอยู่ที่ใจของเรา

• ฉันโชคดีตรงที่มีโอกาส              อายุยืน  อย่างมีมาด    จนผมขาว  

แต่หัวเราะ  ดังๆได้ เหมือนวัยเยาว์          แม้จะเคล้า   กับตีนกา มา กรุ้มรุม

ใครบางคนไม่เคยได้ขบขัน                    ตายก่อนวัน   มีชีวิต จิตสุขสม

เมื่อชีวิต ค่อยๆก้าว  เข้าถึงมุม                 ควรเลิกกลุ้ม  ทำหัวใจ ให้เบิกบาน

มองอะไร  มองให้  ไปทางบวก               แล้วผนวก  ด้วยความสุข   สนุกสนาน

ไม่สนใคร ไม่แคร์  ความแก่กาล              ไม่ไขขาน   ถามคำว่า “ทำไม”

• รับทั้งนั้น มั่นใจ  ในถูกผิด                      ใช้ชีวิตในวัยทองไม่หมองไหม้

เพราะว่าได้  เดินรุด สุดทางไกล                              จะวางใจ ให้สบายไม่จาบัลย์

ไม่วาดหวัง อะไร ในภายหน้า                              ใช้เวลา  อย่างคุ้มค่า  ไม่โศกศัลย์

กินทุเรียน  ของชอบ  ให้ทุกวัน                              เป็นยังไงเป็นกัน    นั่นคือเรา

ในช่วงสามวันที่ผ่านมา มีกิจกรรมต่อเนื่องกับเทศบาลนครขอนแก่น  คือการไปเยี่ยมโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐาน  กับโรงเรียนเทศบาลสวนสนุก   และไปเป็นกรรมการเลือกรองผู้อำนวยการให้โรงเรียน 10 คน ตามที่ได้ เขียนบันทึกไปแล้ว  วันนี้จะขอเขียนถึงโรงเรียนสองโรงที่เป็นเทศบาลเหมือนกัน    อยู่ห่างกันไม่ถึง 10 กิโลเมตร   แต่มีความแตกต่างกัน จนอยากจะนำเอาสองโรงเรียน มารวมกันแล้วหารสอง    คงจะลงตัวได้พอดี

ตามข้อมูลที่แสดงให้เห็นต่อไปนี้ คงพอทำความเข้าใจได้ว่า   ทำไมแม่ใหญ่จึงพูดเช่นนั้น

 โรงเรียนเทศบาลศรีฐาน

เนื้อที่  10 ไร่เศษ    มีห้องเรียนเหลือใช้  บริเวณที่เล่นกลางแจ้ง    มากมาย      

ขนาดห้องเรียนต่อเด็ก    ห้อง 7*9 เด็ก 30  คน ครู 1 คน

นักเรียนทั้งโรงเรียน   591  คน    ครูทั้งโรงเรียน   32  คน

นักเรียนเฉพาะระดับอนุบาล   4 ห้อง  120 คน     ครูเฉพาะระดับอนุบาล   5 คน    อัตราส่วนครูต่อเด็ก   1 ต่อ 24

การเรียนการสอน    ลื่นไหล   บูรณาการ       กิจกรรมเสริม    ภาษาอังกฤษ   ดนตรี

บุคลิกครู   ผ่อนคลายแม้งานค่อนข้างหนัก

บุคลิกผู้บริหาร     มีความเชื่อมั่นในตนเองสูง  และมีความตั้งใจในการทำงานตามระบบมาก    เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานที่ สมศ.จะมาตรวจรอบที่สาม

บุคลิกเด็ก    เป็นธรรมชาติ  ไม่เป็นระเบียบนัก แต่ก็เชื่อฟังครู

โรงเรียนเทศบาลสวนสนุก

เนื้อที่   5 ไร่   ห้องเรียนจำกัด   บริเวณที่เล่นกลางแจ้ง   จำกัดมาก

ขนาดห้องเรียนต่อเด็ก    ห้อง 7*9 เด็ก 42-45 คน ครู 2 คน

นักเรียนทั้งโรงเรียน 3069 คน   ครูทั้งโรงเรียน  155 คน

นักเรียนเฉพาะระดับอนุบาล   8 ห้อง  320  คน   ครูเฉพาะระดับอนุบาล   16 คน    อัตราส่วนครูต่อเด็ก   1 ต่อ 20

การเรียนการสอน    ครูสอนเน้นอ่านออกเขียนได้     กิจกรรมเสริม   ภาษาอังกฤษ   ดนตรี   เกมส์การศึกษา

 บุคลิกครู   เคร่งเครียด ไม่ค่อยยิ้มแย้ม

บุคลิกผู้บริหาร    ไม่ได้พบเพราะผู้อำนวยการไปประชุม   แต่ดูจากสภาพโรงเรียนแสดงให้เห็นว่ามีการจัดการทรัพยากรที่มีอยู่จำกัด ได้อย่างเป็นประโยชน์ทุกตารางเมตร

บุคลิกเด็ก   ตั้งใจเรียน เรียบร้อย เชื่อฟังครูมาก   ไม่ค่อยซุกซน นั่งเรียนกับโต๊ะอย่างมีระเบียบ

ข้อมูลของทั้งสองโรงเรียน      นี้มิได้มีวัตถุประสงค์จะแสดงว่า โรงเรียนใด ดีกว่าหรือด้อยกว่า  เพียงแต่ต้องการให้เห็นภาพ  ของทั้งสองโรงเรียนนี้เท่านั้น   ว่าแตกต่างกันมากมายเหลือเกิน   แม่ใหญ่มีความเห็นว่า  โรงเรียนเทศบาลทั้ง 8 โรงที่ไปเยี่ยมมา ล้วนแล้วแต่มีข้อเด่น ข้อด้อยต่างกัน   และมีข้อจำกัดในการดำเนินงานต่างกัน   มีบริบทของแต่ละโรงเรียนไม่เหมือนกัน   แต่ก็มีแนวทางใกล้เคียงกัน  กับโรงเรียนอนุบาลบ้านศรีฐาน  มีโรงเรียนสวนสนุกนี้เท่านั้น ที่ดูจะแปลกจากโรงเรียนอื่น  แต่ก็เป็นโรงเรียนที่มีลักษณะเฉพาะตัว  และมีการบริหารจัดการที่เป็นระบบมากๆ และข้อสำคัญคือ ได้รับความนิยมจากผู้ปกครอง

โรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐานถือว่าโชคดี  ที่ได้ครูจบทางปฐมวัยโดยตรงถึง 3 คน  ดังนั้นการจัดกิจกรรมจึงค่อนข้างลื่นไหล  บูรณาการ     เป็นไปตามแนวเตรียมความพร้อมทั้งด้านร่างกายอารมณ์ สังคม และสติปัญญา  ปัญหาก็มีเพียงอาคารที่เปิดกว้างต่อเนื่องถึงกันทั้งสี่ห้อง  ทำให้การเรียนการสอนที่ต้องการให้เด็กมีสมาธิเป็นไปได้ยาก     เนื่องจากมีสิ่งเร้ารอบๆข้างมากเกินไป   แต่คุณครูก็พยายามแก้ไขด้วยการปรึกษาหารือกัน   ในการจัดกิจรรมเพื่อไปในทิศทางเดียวกัน      เพื่อไม่ให้เสียงจากกลุ่มหนึ่งไปรบกวนอีกกลุ่มหนึ่ง    ทราบว่าปีหน้าจะได้ตึกใหม่ ก็ขอแสดงความยินดีด้วย

 ส่วนโรงเรียนสวนสนุกถือเป็นโรงเรียนใหญ่ที่สุดในจำนวนโรงเรียนเทศบาลทั้งหมด    ผู้ปกครองนิยมส่งลูกมาเรียนมากที่สุด  เพราะเน้นเรื่อง อ่านออกเขียนได้  เตรียมเด็กเข้าชั้นป.1  ซึ่งเป็นรูปธรรมที่มองเห็นได้ง่าย  นอกจากนี้ ยังมีครูที่เด่นและเก่งเฉพาะด้านที่จะส่งเสริมเด็กเก่งให้ไปได้รางวัลต่างๆ  ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับชาติ  สร้างชื่อเสียงให้โรงเรียนได้ทุกปี  คุณครูท่านหนึ่งได้เล่าให้ฟังอย่างภาคภูมิใจว่าสามารถเตรียมความพร้อมจนเด็กได้ไปชนะการประกวดแฟนต้ายุวทูต  ได้ไปทัศนศึกษาถึงอเมริกาโน่นทีเดียว 

นอกจากนี้  โรงเรียนยังมีแผนกEP หรือ English Program เพื่อรองรับผู้ปกครองที่ต้องการให้เด็กได้เรียนภาษาอังกฤษกับครูชาวต่างชาติ โดยตรง    ซึ่งก็เห็นมีครูชาวฟิลิปปินส์สอนคู่กับครูไทยอยู่สองห้อง  ดังนั้นบริบทของโรงเรียนนี้คือ  สอนให้เด็กเป็นคนเก่ง ทางด้านวิชาการ ตามที่ผู้ปกครองต้องการ

อาจารย์สงกรานต์  หัวหน้าสาย  ได้ทำ powerpoint   เพื่อแสดงกิจกรรมเด่นๆที่เด็กได้เรียนรู้ในแต่ละวัน  เพราะการมาเยี่ยมชมเพียงวันเดียว  อาจจะไม่ได้เห็นกระบวนการต่างๆอย่างครบถ้วน     มีกิจกรรมหลากหลาย  ที่แสดงให้เห็นว่าครูที่แผนกนี้ได้ผ่านการอบรมมามากมาย และได้นำกิจกรรมที่มีความคิดรวบยอดที่ลึกซึ้งมาใช้    ไม่ใช่เป็นกิจกรรมพื้นๆที่ใช้กันในโรงเรียนอนุบาลทั่วๆไป   หัวหน้าสายเล่าว่า โรงเรียนได้รับเลือกให้เป็นโรงเรียนนำร่องของกระทรวงศึกษาธิการ  โดยให้นำแนวทาง  Brain based learning หรือการเรียนรู้โดยคำนึงถึงสมองของเด็กเป็นฐานมาใช้อย่างเต็มรูปแบบ   แม่ใหญ่ก็ได้ขอเพิ่มเติมความรู้เรื่องนี้  ไปให้คุณครูเล็กน้อย  ในฐานะที่ใช้ BBL มานานแล้วว่า  มันไม่ใช่รูปแบบการศึกษา  แต่ BBL คือเครื่องมือในการจัดสภาพสมองให้เหมาะกับการเรียนรู้  และได้มีคนคิดออกมาเป็นกิจกรรมต่างๆ  อาทิเช่นการออกกำลังสมอง (Brain gym )  เพื่อให้สมองหายเหนื่อยล้าหลังจากเรียนเรื่องหนักๆหรือนั่งนานๆ  การใช้เพลงประกอบเพื่อให้คลื่นสมอง อยู่ในสภาวะที่เรียนรู้ได้ดี  การสร้างสื่อที่น่าสนใจที่จะกระตุ้นให้เด็กรับเนื้อหาเข้าไปสู่ส่วนที่ลึกที่สุดของสมอง  และไม่ลืม      จิตตปัญญาศึกษาที่คณะผู้บริหารเทศบาลนำเข้ามาเผยแพร่กับคณะครูและผู้บริหารในโรงเรียนเทศบาล  ก็เป็น BBL เหมือนกัน

นักเรียนสวนสนุกมีลักษณะไม่ซน ว่าง่าย พูดจาฉะฉาน   เขียนตัวพยัญชนะสวย    เดินแถวเป็นระเบียบ   แสดงว่าถูกฝึกมาเป็นอย่างดี   แต่ดูคุณครูไม่ค่อยยิ้มแย้มแจ่มใสนัก   เหมือนไม่ค่อยมีความสุข ( ต้องขอบอกว่านี่เป็นความรู้สึกส่วนตัวจริงๆ ซึ่งอาจจะผิดก็ได้)  คุณครูอาจจะเครียดที่เรามาเยี่ยมชม  หรือจะนึกว่า เรามาตรวจมาตรฐานแบบ สมศ.  ซึ่งประธานสุทธิก็ได้ชี้แจงว่า เรามาแนะนำหรือสะท้อนความคิดเห็นแบบกัลยาณมิตรมากกว่า