ลานสวนป่า

(ผักสวนครัวชัวร์สารพิษแน่ๆถ้าปลูกเองเจี๊ยะเอง)

ขี้โม้ ภาษาทางการเรียกว่า ก า ร นำ เ ส น อ  การที่จะไปเสนออุตลุดโดยไม่ดูตาม้าตาเรือมีหวังตายอย่างเขียดถ้าหาเรื่องใกล้ตัวที่เราศึกษาทดลองด้วยตัวเอง อาจจะพอไหว วันที่17เดือนหน้ามีรายการไปโม้ที่โรงพยาบาลวารินชำราบ เท่าที่คุยกันทราบว่าจะให้ไปพบปะเจ้าหน้าที่โรงพยาบาล-อสม.และผู้นำอบต..ในมิติของการสร้างเสริมสุขภาพระดับชุมชน ถ้ากลุ่มผู้ฟังอย่างนี้ไม่กระไรนัก เพราะอยู่ในวัฒนธรรมและวิถีชีวิตคล้ายกัน เรียกว่าคอบ้านนอกด้วยกันงั้นเถอะ ซึ่งจะไม่ลำบากเท่ากับไปฟุ้งให้คนต่างวัฒนธรรมต่างองค์กรฟัง

(แปลงผักเล็กๆปลูกอย่างละเล็กละน้อยมีคุณค่าทางจิตใจน)

ครัวเรือนในต่างจังหวัด บางแห่งยังมีสวนครัวหลังบ้าน เราก็จะชี้ชวนให้ทำสวนครัวที่มีอยู่นั้นมีชีวิตชีวามีความหลากหลาย ปลูกผักและสมุนไพรที่จำเป็นใช้ประจำวัน จัดเป็นพื้นที่เรียนรู้ ชวนให้ฉุกคิดว่าจะเอาอะไรใส่ลงไปในพื้นที่สวนครัวนั้น

ทำ ส ว น ค รั ว ใ ห้ เ ป็ น ส ว น สุ ข ภ า พ ห ลั ง บ้ า น

ได้ออกกำลังกาย-พักผ่อนในสวนข้างบ้าน-ได้ฝึกฝนความคิดความรู้-ประสบการณ์-หรือทดลองงานวิจัยไทยบ้าน ยั่วยุให้คิดต่าง แล้วลงมือทำตามที่คิดได้ ถ้าจุดพลุตรงจุดนี้ เราจะเห็นสวนครัวที่เป็นมากว่าสวนผักธรรมดา หลากหลายรูปแบบและกระบวนการ เมื่อความรู้ใหม่ๆผุดพรายออกมา ก็นัดนักปฏิบัติทั้งหลายมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกัน สุขภาวะชมชนก็จะแตกหน่ออ่อนจากจุดนี้ได้ แทนที่จะทำแค่เรื่องยุงลาย เรื่องทรายอะเบดทั้งปีทั้งชาติ

(วันเดียวป้าสอนปลูก เตย ตะไคร้ มะเขือ หม่อน )

ถ้าเราให้ความสำคัญชาวบ้าน เขาก็จะเกิดกำลังใจคิดค้นคว้าต่อเนื่องต่อไป เ ร า ไ ม่ ต้ อ ง ไ ป คิ ด แ ท น ช า ว บ้ า น เพราะคิดยังไงมันก็ไม่เข้าอยู่ดี เรื่องของใครก็ของคนนั้น เปิดโอกาสให้เขาได้ลงมือปฏิบัติมากๆ ในที่สุดเราก็จะมีผู้รู้ตัวจริงเสียงจริงเต็มแผ่นดิน แทนการอบรมแบบยัดเหยียดความรู้ ซึ่งก็ทำกันมากแล้ว แต่ไม่ค่อยจะได้ผลสักเท่าไหร่ วิทยากรควรทำหน้าที่พี่เลี้ยง ยั่วยุให้เกิดความคันในหัวใจ ให้กำลังใจ คอยชื่นชม ชี้โบ้ชี้เบ้ได้บ้างนิดหน่อย

: ในสวนครัวมีความรู้ให้เราเรียนได้ไม่รู้จบ

กลยุทธการนำเสนอเบื้องต้น ควรจะเป็นเรื่องพิเศษที่แปลกใหม่ เอาเรื่องธรรมดาๆนี่แหละมาปลุกเสกให้เกิดความสนใจ ยกตัวอย่าง เช่น ช่วงนี้ผมมีลูกน้ำเต้าโตงเตงทยอยออกลูกมาทุกวัน กลุ่มที่ออกผลมาชุดแรกก็โตเร็วมาก ลูกโตๆน้ำหนักถ่วงเถาหนักมากอึ้ง มีโอกาสที่จะขาดแล้วดึงเอาลูกเล็กๆเสียหายไปด้วย ปัญหานี้มีเรื่องราวที่ซ่อนเร้นน่าลุ้นระทึกมากมาย>>ล้วนแต่น่าทดลองทั้งนั้นนนนน..

• รากสะเดา ใช้ต้มจะได้รสขมเย็น แก้เสมหะจุกคอ และเสมหะที่เกาะแน่นในทรวงอก
• ดอกดีปลี สรรพคุณแก้เสมหะในปอด ทรวงอก ยังช่วยกระจายลมในลำไส้อีกด้วย
• ลูกชะพลู เจริญอาหาร ขับเสมหะ แก้อาการคัดจมูก หลอดลมตัน
• เหง้ากระทือ ดอกก็ใช้ได้ แก้เสมหะเป็นพิษ ทำให้ปวดร้าวอก ปวดร้าวเส้นเอ็น
• เหง้ากระชาย แก้บิดมูกเลือด แก้ลมอันบังเกิดในกองทหัยวาตะ ทำให้เพลียอยู่เสมอ
• ลูกมะขามป้อมแก่ แก้ไข้ บำรุงหัวใจ ปรับสมดุลทางเดินหายใจ ขับเสมหะเหนียวข้นออกจากทรวงอก

(ไมยราบดอกสวยเช้าๆผึ้งตอมเกสรหึ่งๆ)

ไมยราบ มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ แก้ปวดเมื่อย ปวดหลังปวดเอวปวดหัว ขับระดู นิยมใช้ไมยราบทั้ง5มาต้มกิน หมอยาอีสาน นิยมผสมไมยราบลงในใบหม่อน เตยหอม ดอกคำฝอย และทองพันชั่ง โดยใช้ไมยราบเป็นตัวหลัก เพื่อเป็นชาสมุนไพรดื่มบำรุงสุขภาพและใช้แก้อาการปวดหลัง ไมยราบไปตำพอกรักษาแผล ทั้งแผลสดแผลเรื้อรัง แผลพุพอง ผดผื่นคัน เริม งูสวัด เป็นต้น การศึกษาสมัยใหม่พบว่า ไมยราบมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านเชื้อรา แก้ปวด ต้านการเกร็งกล้ามเนื้อ แก้อักเสบ ทำให้แผลหายเร็ว คลายเครียด ทำให้ง่วงนอน  เหตุผลน่าจะเป็นเพราะไมยราบช่วยให้หลับและสงบดีแล้ว ยัง พ ล อ ย ใ ห้ ส ม ร ร ถ ข อ ง ผู้ ช า ย ห ลั  บ  ไ ห ล ไ ป ด้ ว ย   มีสารออกฤทธิ์เป็นยานอนหลับอ่อนๆ เหมาะกับคนเครียดขึง ไม่ ต้ อ ง ต า ม หึ ง ส า มี ที่ ช อ บ น อ ก ลู่ น อ ก ท า ง ต้มชาไมยราบให้ดื่มบ่อยๆ นกเขาจะสงบเสงี่ยม ไม่ขันพร่ำเพรื่อ ไม่ยังงั้นภิเพิกจะเอาไมยราบมาสะกดทัพรึครับ แม้แต่แพะก็ชอบ ถือเป็นยารักษาโรคแพะในธรรมชาติ ถ้าว่างๆก็ทดลองดูนะครับ ถ้ามีความจำเป็นต้องแก้ไขปัญหานกเขาขยันเกินเหตุ อิ อิ..

(มือสปริงที่ยุบยับทำหน้าที่ยึดโยงและประคับประคองน้ำหนัก)

ผมด้อมๆมองๆหาคำตอบเกี่ยวกับเรื่องนี้ ในชั้นแรกพยายามเอาไม้แขนงไปสอดเสริมค้างชั้นบนให้หนาขึ้น แต่ลูกที่โตๆโตงเตงดึงเถาว์ลงมา จึงหาวิธีผูกอู่พยุงช่วย แต่ก็นั้นแหละ ต้องคอยเดินตรวจปรับความแข็งแรงตามน้ำหนักอยู่เสมอ จากการเรียนรู้ตรงจุดนี้ ทำ ใ ห้ เ ร า สั ง ว ร ว่ า เ ร า ยั ง มี จุ ด ไ ม่ รู้ จั ก น้ำ เ ต้ า อี ก ม า ก นั ก มีเรื่องที่จะต้องเข้าถึงอีกพะเรอ

หลังจากคลุกคลีใต้นั่งร้านน้ำเต้า

ผมสังเกตเห็นมีแขนงโผล่ขึ้นตรงข้อต่อขั้วผล

ติดตามดู 2-3วันจึงรู้ว่า

พืชก็มีวิธีช่วยเหลือตนเองอย่างเหลือเชื่อ

แขนงใหม่ที่แตกออกมาพร้อมมือสปริงยุบยับนี่ละครับ

ที่จะมาช่วยเสริมแรงรับน้ำหนักเมื่อผลโตขึ้น

แขนงจะเลื้อยพันค้างไปไกล

ส่วนมือสปริงก็กระหวัดรัดกอดเป็นระยะๆ

เถาว์ที่ติดผลมากๆจะสังเกตเห็นมีผลเหลืองหลุดขั้วเอง

สงสัยว่าจะมีการลดโหลดน้ำหนักโดยธรรมชาติ

เป็นกลไกทางธรรมชาติที่ลึกซึ้งนัก

ถ้าพิเคราะห์ให้ดีจะเห็นกลไกซับซ้อน

เออหนอ..แม้แต่พืชก็ยังพยายามช่วยตัวเอง

พืชผักแต่ละชนิดมีจุดแข็งในตัวเองแตกต่างกัน

(พืชมีวิธีลดน้ำหนักส่วนเกิน ด้วยการปลิดผลตัวเอง)

ถ้าถอดรหัสไม่ออกก็จะทำอะไรโง่ๆอย่างผม

ที่ไปตัดแขนงเล็กทิ้งเพราะคิดว่าปล่อยไว้มันจะไปแย่งอาหารกัน

(แล้งแสนแล้งมะรุมก็ยังแตกยอดอ่อน)

พืชแต่ละชนิดมีนิสัยไม่เหมือนกัน เช่น

ต้นมะรุมที่เราตัดกิ่งออกไป

ถึงจะแล้งอย่างนี้มะรุมก็ยังแตกกิ่งอ่อนมาให้เราเก็บใบอ่อน

เอาไปแกง ไปลวก ไปผัดใส่ไข่

นับเป็นบรรณาการจากสวรรค์ในยามแล้งได้อย่างวิเศษ

แล้วมนุษย์เรานี่ละ

ค้นพบวิธีช่วยตัวเองในเรื่องไหนอย่างไรบ้าง

งัดมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในประเด็นสุขภาวะชุมชนดีไหมครับ

: นึกถึงสมัยที่ผมยังเป็นเด็ก ทรัพยากรธรรมชาติยังอุดมสมบูรณ์ พืชพรรณธัญญาหารมีให้เลือกเก็บทุกฤดูกาล ไม่เฉพาะผักป่านะครับ พริก กระเพรา แมงลัก มะเขือพวงเกิดขึ้นเองเป็นดง เข้าใจว่านกอาจจะไปกินพืชผักแล้วเอาเมล็ดมาหยอดเรี่ยราดไว้ แม้แต่คนเราก็เถอะ ชาวไร่สมัยนั้นไปเช้า-เย็นกลับ ไม่มีใครหรอกที่จะไปสร้างสุขาเอาไว้ ปวดอึขึ้นมาก็วิ่งไปหาที่เหมาะๆหยอดไว้ บังเอิญบางช่วงที่กินแตงโม แตงไทย เผลอกลืนเมล็ดเข้าไป เมล็ดพวกนี้ก็ออกมากับอึ พอได้ฟ้าได้ฝนก็แตกหน่อแตกกองอกงามมีหมากผลให้เก็บกิน สบายจนไม่รู้ว่าจะอธิบายยังไง บอกตรงๆนะ อ ย า ก ใ ห้ เ ห็ น กั บ ต า จั ง เ ล ย   ป ลู ก แ ต ง โ ม ภ า ค พิ ศ ด า ร

(ที่สวนป่ากระเพาปลูกง่าย แต่ที่ส่งไปอียูทำไมโดนตีกลับ)

:ประเด็นสืบเนื่องEU.สั่งระงับพืชผักจากไทยหลายรายการ แต่ในไทยเองไม่กระโตกกระตาก คนในชาติสวาปามสารพิษสารเคมีไปกี่มากน้อย มาตรการดูแลตรงนี้อยู่ที่ไหน เพื่อความปลอดภัยปลูกกินเองดีกว่า ถ้าไม่สะดวกทำก็แสวงหาพันธมิตรชาวสวนผัก ช่วยแบ่งปันพืชผักปลอดภัยให้กันและกัน ถ้าจะสร้างสะพานสุขภาพเชื่อมโยงระหว่างชาวกรุงกับชาวทุ่งควรจะเป็นอย่างไร ลองคิดเล่นๆแต่ทำจริงๆดีไหมครับ

ชิมิ ชิมิ

« « Prev : งัวเงียยามสงัด

Next : แพะเกี่ยวอะไรกับกล้วย » »