ลานลุงเปลี่ยน

หงสา เมืองเล็กๆโอบล้อมด้วยขุนเขา ขึ้นกับแขวงไชยะบุรี ของ สปป.ลาว ท่านสามารถเข้ามาหงสาได้ทางด่านน้ำเงิน น่าน เข้ามาจากชายแดนไทยเพียง ๓๕ กม. ท่านก็จะสัมผัสกับ “อีกโลกหนึ่งที่แปลกต่าง”
ตีสาม ย่ำรุ่งของวันที่ ๑๘ สิงหา เสียงตีเกราะปลูกพี่น้องชาวบ้านให้รีบตื่นขึ้นมาก่อไฟนึ่งข้าว ปิ้งเนื้อ จัดการห่อเสบียงใส่ย่าม
ตีสี่ เสียงจอแจของแม่ยิง ที่มารวมกันเกล้าผมแต่งตัว
จากนั้นพี่น้องก็พากัน เดินมา เหมารถมา ที่เดิ่นกีฬากลางของเมือง
ใช่ครับ วันนี้วันพิเศษของเมือง ทางแขวงท่านจะมาเปิดป้าย “บ้านวัฒนธรรม”

บ้านสามดีสี่บ่ (หรือสามดีสี่ไม่) เป็นคำจำกัดความที่รวบรัด ในการประกาศยกชุมชนใดขึ้นเป็น “หมู่บ้านวัฒนธรรม” ในสปป.ลาว สำหรับในเมืองหงสาแล้ว ถือว่ามีการประกาศเปิดป้ายหมู่บ้านวัฒนธรรมค่อนข้างช้ากว่าเมืองอื่นๆในสี่เมืองเหนือของแขวงไชยบุรี (ม.เชียงฮ่อน ม.เงิน ม.คอบ ม.หงสา) ท่านบอกว่าเพราะเป็นเมืองใหญ่มีกิจกรรมมาก มีคนมาก การที่จะควบคุมให้ผ่านเกณฑ์ทุกข้อนั้นทำได้ลำบาก ท่านว่าอย่างนั้นจึงได้ประกาศบ้านวัฒนธรรมไปเพียง ๒ หมู่บ้าน คือ บ้านศรีบุญเรืองเมื่อปีกลาย และบ้านเวียงแก้วเมื่อปีก่อนโน้น แต่สำหรับปีนี้ท่านเจ้าเมืองคนใหม่เร่งรัดให้อ้ายน้องพนักงาน และคณะบ้านผลักดันให้หมู่บ้านต่างๆ เพิ่มพูนศักยภาพให้สามารถประกาศเป็นบ้านวัฒนธรรมได้ถึง ๑๒ บ้าน พิธีการ “เปิดบ้านวัด-ทะ-นะ-ทำ” จึงได้จัดขึ้นอย่างใหญ่โต เมื่อวันที่ ๑๘ สิงหา ที่ผ่านมา โดยมีท่านรองคณะพรรคแขวงมาเป็นประธาน 
สามดีที่ว่ามีอะไรบ้าง
หมู่บ้านวัฒนธรรมต้องมีดีสามอย่างคือ
ดีที่หนึ่งได้แก่ เศรษฐกิจดี มีรายได้ต่อครัวเรือนสูงกว่าเกณฑ์ความทุกข์ยาก (๘๒พันกีบต่อคนต่อเดือน) และต้องมีกลุ่มออมทรัพย์หรือธนาคารชุมชนประจำหมู่บ้าน
ดีที่สอง ได้แก่ สุขอนามัยดี เป็นหมู่บ้านที่มีส้วมซึมครบทุกครอบครัว มีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำชุมชน มีผดุงครรภ์หมอตำแยอาสาที่ผ่านการฝึกอบรม เป็นต้น
ดีที่สาม ได้แก่ ครอบครัว สังคม และวัฒนธรรมดี มีครอบครัวต้นแบบของ “ครอบครัวเข้มแข็ง ครอบครัวอบอุ่น”
ส่วนสี่บ่ หรือสี่ไม่ ที่ต้องไม่ปรากฏในชุมชน ได้แก่
ต้องไม่มีปัญหาการลักขโมยในชุมชนนั้น ปีนี้มีอยู่หมู่บ้านหนึ่งที่ตำรวจบ้านเองไปลักเครื่องสูบน้ำเขา ก็ตกไป อีกหมู่บ้านหนึ่งตำรวจมาจับเมียนายบ้านตั้งวงเล่นไพ่ก็ตกไปอีก
การปรับปรุงทางกายภาพที่เห็นได้ชัดก่อนการเปิดป้าย คือทุกเรือนต้องสร้างรั้วโดยเน้นการตีไม้ระแนง อาจเป็นไม้เนื้อแข็งหรือไม้ไผ่ก็ได้ นอกจากนั้นก็มีการอนามัยหน้าบ้าน ตัดหญ้า ปลูกต้นไม่ดอกไม้ เผาขยะ และติดธงทิว จะมีกรรมการจากบ้านและจากเมืองไปตรวจสอบก่อน หากไม่ผ่านก็ต้องเรียกเจ้าของบ้านไปอบรมแนวคิดกัน
ส่วนการตรวจสอบสภาพทางเศรษฐกิจ ทางสังคม นั้นทางเมืองได้แต่งตั้งให้อ้ายน้องพนักงานรัฐกร ออกไปเก็บข้อมูล ไปกินนอนในชุมชน หมู่บ้านละ๕-๖ วัน ทีมงานรัฐกรประกอบด้วยรองเจ้าเมือง และพนักงานอีกห้าหกคนจากแขนงการต่างๆ เรียกว่าไปกินอยู่กับชาวบ้านให้ได้ข้อมูลครบถ้วน ไม่เหมือนบางประเทศที่ กชช ๒ ค นั้นยกให้ผู้ใหญ่บ้านกับผู้ช่วยฯนั่งปั่นกันขึ้นมาส่ง และก็ไม่เหมือนบางประเทศที่ต้องระดับอำมาตย์ มหาอำมาตย์ ไปทำโมเดลกัน อิ อิ
หลังจากที่ประกาศเป็นหมู่บ้านวัฒนธรรมแล้ว ยังมีภาระผูกพันต่อเนื่องอีกก็คือต้องรักษามาตรฐานเอาไว้ให้ได้ ชาวบ้านต้องขยันทำมาหากิน มีการกำหนดบทลงโทษรุนแรงขึ้น กำหนดค่าปรับไหมสูงขึ้นกว่าเดิม มีการตั้งคณะทำงานสอดส่องไม่ให้คนทำผิดฮีตครองประเพณี เหล่านี้เป็นต้น

เออดูๆไปแล้วก็เข้าท่าเหมือนกันนะครับ พัฒนาชุมชนแบบรอบด้านอย่างนี้

« « Prev : มนุษย์กับสิ่งแวดล้อม จารีตกับสิ่งแวดล้อม

Next : ไล่พระออกจากป่า คุณพระคุณเจ้า » »