ลานร่มเย็น

วันก่อนนึกสนุกเกี่ยวกับเรื่องที่อยากลองทำมานานแล้ว คว้าเสียมคู่ใจ ขุดๆคุ้ยๆข้างบ้าน ยังไม่ได้บอกใครว่าจะทำอะไร แต่ในใจนึกไว้ว่าจะทำเตาดาโกต้า ดูสักตั้ง   ที่กลัวก็คือกลัวไม่สำเร็จกลัวดินยุบเสียก่อนจุด และอีกอย่างนึงก็กลัวจุดไม่ติด  อายเขา เพราะยังไม่เคยลองมาก่อนนี่ครับ

หลานเดินผ่านมาถามว่าทำอะไร ก็เลยบอกไปว่ากำลังแคะจมูกจักษ์(ยักษ์)แหะๆ    พอหลุมลึกได้ที่ไม่ยุบ  เจอท่อซีเมนต์เศษๆ ก็เอามาเสียบช่างพอดีปากหลุมแป๊ะ

ช่วงนาทีระทึกใจลุ้นว่าจะจุดไฟจะติดหรือไม่ติดเนี่ย กะว่าจะเฉลยโชว์ให้คุณหลานดูถ้าหากไฟติด     เหตุเพราะมือสอดเข้าไปลำบาก  เปลวไฟย้อนออกมาทางปล่องจะไหม้มือเอา  พอเชื้อไฟเริ่มติดก็ใช้พัด พัดๆๆๆๆๆเข้าทางปล่องอากาศเข้า เติมเชื้อฟืนเล็ก ๆไปเรื่อยๆจนแน่ใจว่าไฟสามารถติดฟืนชื้นใหญ่ได้แล้ว

กระทะใส่น้ำตั้งบนเตา กลับพบว่าควันโขมงจะดับเอา ต้องยกกระทะออก  ต้องหาวิธีให้มีช่องระบายอากาศออกเสียหน่อย โดยจะลองบากท่อที่ตั้งเตาดูคงจะดีขึ้น

หลายวันต่อมา ..หลังจากบากท่อที่วางบนหลุมเตาแล้ว เกิดความลงตัวตรงที่บากช่วยให้ไฟไม่ดับ แถมยังเติมเชื้อฟืนเข้าตรงช่องบากได้ด้วย

โอ้…..ว้าวเตาดาโกต้า ของเขาดีจริงๆ ขอบอก  ปัญหาเรื่องเตาอั้งโล่หายจะหมดไป เพราะไม่มีใครย้ายของเราไปที่อื่นๆได้อีกแล้ว…………

       หากนาฬิกาผนังของท่านไม่เดิน   ประการแรกถ่านอาจจะหมด เมื่อลองเปลี่ยนถ่านก้อนใหม่แล้วยังไม่เดิน สาเหตุที่ผมพบบ่อยมากๆ ก็คือ มด มดมักจะเข้าไปวิ่งเล่นกันตามเฟืองนาฬิกาแล้วไปติดตามซอกฟันเฟืองดังกล่าว    หาอุปกรณ์เบื้องต้นเพียง 2 อย่างได้แก่

 1.. ไขควง  ไว้หมุนน็อตที่ครอบกระจกออก

2.  แปรงเล็กๆ หรือพู่กันระบายสี ไว้สำหรับเขี่ยเจ้าตัวมดออกจากนาฬิกา

เมื่อถอดกระจกด้านหน้าออกแล้ว เริ่มถอดเข็มวินาที  เข็มนาที เข็มชั่วโมงตามลำดับ  จากนั้นก็ถอด

ตัวเครี่องนาฬิกาออกมา  งัดแงะฝาครอบด้านหลังตัวเครื่องออก ก็จะพบเฟืองเล็กๆ ประมาณ 4 ตัว หาวิธีเอามดออกโดยเฉพาะเฟืองตัวกลางสุดนี่แหละตัวสำคัญที่มดชอบไปติดดีนักแล

                ถ้าไม่จำเป็นก็ไม่ต้องถอดเฟืองออกจากตำแหน่งเดิม แต่ถ้าจำเป็นเพราะมดไม่ออก ก็ให้ถอดเฟืองตัวบนสุดออกก่อน ทีละตัวแล้วก็ต้องประกอบตามลำดับก่อนหลังให้ลงล็อค   ปิดฝาเครื่อง ประกอบเข้ากับตัวเรือน ใส่เข็ม ใส่กระจกครอบ ใส่ถ่าน แค่นี้ก็สำเร็จครับ  ตั้งเวลาให้ตรงกับเครื่องอื่น ๆดูว่าเดินตรง ไม่สะดุด ก็ใช้ต่อได้ อีก  ลดการเพิ่มขยะให้โลกได้อีกนิดหน่อย

**ป.ล.  นาฬิกาบางเรือนมดชอบที่จะไปทำรังบ่อยจริงๆ ก็ต้องใช้วิธีลองย้ายที่แขวนหนีมดเสียบ้าง

บ่อน้ำสมัยก่อนนับว่าเป็นศูนย์กลางการดำเนินชีวิต ของชุมชน หมู่บ้าน ทั้งใช้ในการดื่ม กิน อาบ ซักผ้า รดน้ำต้นไม้  เรียกว่าใช้อุปโภค บริโภค เป็นแหล่งเชื่อมความสัมพันธ์ พบปะรับรู้ข่าวสารกันก็ตอนมาตักน้ำ หาบน้ำ  วันนี้ทำอะไรกิน วันนี้จะไปไหนกัน ใครเจ็บไข้ได้ป่วยไม่สบายบ้าง   วันนี้ซื้อหวยใต้ดินเลขอะไร (ถ้าวันไหนตรงกับวันหวยออก)

พอถึงยุคสมัยที่มีไฟฟ้า มีปั๊มน้ำใช้แพร่หลาย มีประปาใช้ บ่อน้ำก็ถูกลืม  น้ำในบ่อน้ำก็ไม่ได้ไหลเวียน เพราะสมัยก่อนใช้น้ำถุ้ง (ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่เคลือบด้วยชัน) ใช้ตักน้ำ   น้ำมีการไหลเวียนโดยตักจากผิวน้ำ ทำให้น้ำใสไหลเย็นอยู่ตลอดเวลา        ก็ เป็นวิถีชีวิตที่ถูกลืมกันไปแล้ว     แลกกับผู้คนได้รับความสะดวกสบาย มากขึ้น  มีเวลาหาเงินได้มากขึ้นมาจ่ายค่าไฟฟ้า ค่าปั๊มน้ำ ค่าเครื่องซักผ้ารุ่นใหม่ๆแทน

น้ำที่ได้จากบ่อน้ำแต่ละหยดสมัยก่อนต้องใช้แรงกายตัก ต้องหาบ ต้องหิ้วทีละถัง การใช้เป็นการใช้อย่างรู้ค่า ประหยัดเพราะต้องแลกกับความเหนื่อยยาก   สมัยนี้เปิดปุ๊บไหลปั๊บ ไม่ต้องแบกต้องหาบหาม ใช้ง่ายขึ้น

เรื่องราวในอดีตสะท้อนให้เห็นความเปลี่ยนแปลงในยุคปัจจุบันยุคที่มีแต่ความสะดวกสบาย  เก่ากับใหม่ ส่วนใหญ่เราจะเลือกแบบใหม่ ของเก่าก็เข้าพิพิธภัณฑ์

มีร่องรอยมาฝาก บ่อน้ำเก่าแก่ในโรงเรียน