ลานสะตอพอเพียง

สวัสดีครับทุกท่าน

หลังจากเจอภัยพายุดีเปรสชั่นในพื้นที่เมื่อปลายปีก่อน ก็ได้มีโอกาสลงพื้นที่ช่วยเหลือชาวบ้านบ้างสักเล็กๆ น้อยๆ เท่าที่พอจะช่วยได้จากก้อนสมองที่พอมี ทำให้เราได้ทบทวนบทบาทของตัวเรา บทบาทขององค์กร บทบาทของนักวิชาการที่มีต่อสังคม ในขณะที่อีกโลกหนึ่งกำลังปั่นผลงานต่างๆ กันอย่างบ้ากระห่ำเพื่อดันให้มีพลังทางภูมิปัญญากัน ภาคใต้เจอน้ำท่วมอย่างไม่คาดคิด หรือคาดฝันว่าจะท่วมได้ในช่วงต้นของหน้าร้อน ประมาณว่าลอยกระทงวันสงกรานต์ มันขัดแย้งในความน่าจะเป็นที่จะเกิดแต่พอเกิดมันเกิดเต็มร้อย ว่าไปแล้วธรรมชาติก็ไม่ได้รับรู้หรอกว่า เดือนไหนเป็นมกราคม เมษายน ไม่ได้รู้หรอกว่านี่คือเอเชีย อเมริกา ไม่ได้รู้หรอกว่านี่ฤดูกาลอะไร คนเราตั้งค่าเรียกเอาเองทั้งนั้น จนคิดว่าคงใช่แล้วจากการสังเกตบ้างตั้งทฤษฏีไรต่างๆ มากมายเพื่อให้ข้อสังเกตของตนเองนั้นมีคนเชื่อ แต่พอสภาพบริบทเปลี่ยนสิ่งที่เคยตั้งไว้จึงเปลี่ยนแนวทาง เริ่มผิดจากที่เคยตั้งข้อสังเกต จากอิสานเคยท่วมขังยาวนานนับเดือนก็หายไปในที่สุดตอนนี้ก็แล้งแห้งกันตามบริบทของอิสานกับภาพความแห้งแล้ง

ผมเลยจึงตั้งข้อสังเกตแบบโง่ๆ จากคนที่ไม่เคยไปอิสานว่าหากเป็นผม ผมต้องแก้ไขให้คนมีน้ำดื่มก่อนเป็นสำคัญ การที่เราจะทราบอยู่แล้วว่าหากฝนตกน้ำจะท่วม พอฝนไม่ตกพื้นที่จะแล้งแห้งในหลายพื้นที่ ผมเลยไม่แน่ใจว่า หากเราเอาน้ำใส่โอ่งไว้ปิดฝาไว้สักห้าใบสิบใบรอบบ้าน เชื่อมแต่ละใบให้น้ำไหลไปมาถึงกันได้ รับน้ำจากหลังคาจากโอ่งเดียวแล้วให้ระบบมันปรับของมันเอง แล้วต่อก๊อกไปใช้น้ำ  การจะมีโอ่งสักห้าใบหรือสิบใบ หรือกี่ใบนั้น เราก็น่าจะมีการเก็บข้อมูลว่า ช่วงแล้งยาวนานที่สุดในรอบปีนั้นกี่เดือน เช่น สี่เดือนฝนจะไม่ตกเลยติดต่อกัน ถือว่าน้ำในโอ่งไม่มีการเติมลงไปเลยจากน้ำฝน เรามีสมาชิกกี่คน คนนึงใช้น้ำดื่มวันละเท่าไร ลองคำนวณดูเล่นๆ ดูว่าน้ำดื่มในช่วงสี่เดือนต้องการสักเท่าไร แล้วบวกเพิ่มไปให้อยู่ได้อีกสักเดือนเผื่อไว้  ผมเชื่อบนฐานว่าไม่ว่าจะร้อนสักแค่ไหนจากสภาพอิสาน น้ำในโอ่งฝาปิดน่าจะยังไม่เหือดแห้งเหมือนน้ำบ่อหรือน้ำจากห้วยแม่น้ำเป็นแน่  อย่างที่บ้านผมคำนวณดูแล้วโอ่งเจ็ดใบใช้ได้สบายทั้งปี เพราะช่วงแห้งแล้งยาวนานน้ำไม่หมด ส่วนหน้าฝนก็จะมีน้ำเติมเต็มตามโอกาสที่ฝนตก

หากบอกว่าชาวบ้านยากจนไม่สามารถซื้อโอ่งได้ ผมคิดว่าเราเสียเงินไปกับมือถือ กับอะไรต่ออะไรกันเยอะไปหมดเราน่าจะเก็บหอมเพื่อสิ่งนี้เพราะชีวิตเราเจอภัยพิบัติมือถือใช้ไม่ได้ก็ไม่ตาย แต่หากอดน้ำ(แม้ว่าน้ำจะท่วมแต่ขาดน้ำดื่ม) เราก็อยู่ไม่ได้ ดังนั้นน้ำดื่มนับว่าสำคัญมากๆ สำหรับชีวิต ผมจึงคิดว่าภาวะแล้งแห้งในอิสานน่าจะมีวิธีการ เวลาดูข่าวในทีวีแล้วเศร้า ผมคิดว่าน่าจะมีวิธีการอื่นไม่ว่าจะแผนอะไร แทนที่รัฐจะมานั่งแจกน้ำเอาเวลาไปส่งเสริมด้านอื่นต่อไปก็น่าจะดีกว่าครับ

ที่นำเสนอเหล่านี้เป็นความคิดโง่ๆ ของผมที่คิดว่าพอจะช่วยได้บ้างในเบื้องต้นครับ โอ่งหรือปล่องน้ำสามารถทำได้ จะออกแบบให้อยู่บนดินทั้งหมดหรือว่า ฝังดินครึ่งเหนือดินครึ่งก็ทำได้ครับ น้ำส่วนหนึ่งก็จะเย็นครับ

เราน่าจะอยู่กับความรู้ฉบับลมหายใจตนเองเป็นสำคัญครับ เราอาจจะต้องหายใจเข้าปอดด้วยตัวเราเองแล้วเราจะอยู่ได้ครับ เครื่องช่วยหายใจไว้ใช้เป็นทางสุดท้ายครับ

ด้วยความเป็นห่วงครับ