::เอกสารประกอบการบรรยาย
:การมาดูงานของคณะพยาบาลบัณฑิตแห่งเอเซีย
:วันที่ 16 พฤศจิกายน 2555
: เอกสารอ่านประกอบ “หนังสือเจ้าเป็นไผ กับ โมเดลบุรีรัมย์
ถ้าจับคนน่ารักมาเข้าแถว แล้วเรียงลำดับความน่ารักให้เลือกจีบได้ ผมก็จะเลือกคุณๆพยาบาลนี่แหละเป็นอันดับแรก ทำไมรึ ? โธ่! ไม่น่าถามเล๊ยยย..เธอก็ลองวิเคราะห์ใคร่ครวญดูสิว่า..วิชาการพยาบาลนั้น แต่ละสถาบันเขาเคี่ยวกร่ำให้นางฟ้าสีขาวเป็นผู้ที่มีวินัย มีความรู้ มีความสามารถอย่างแท้จริง มีความรับผิดชอบสูงมาก มีความทนทานต่อการกดดันเป็นเยี่ยม มีความสุภาพเรียบร้อย มีความเมตตากรุณา และมีความอดทนเป็นแรด..ด้วยคุณสมบัติบรรเจิดเช่นนี้ เรายังจะเลือกไปรักคนอื่นได้จะได? เรื่องนี้มีเหตุผลส่วนตัวที่อธิบายได้ เพราะคุณอาจารย์พยาบาล คุณพยาบาลวิชาชีพ หรือนักศึกษาที่กำลังเรียนเข้มเพื่อเติมเต็มวิชา”หัวใจพยาบาล” ทุกท่านที่ผมรู้จัก ล้วนประทับใจในไมตรีจิต และผมได้รับความเมตตา กรุณา อุเบกขา มาอย่างท่วมท้น เรียกว่าเป็นความงดงามที่แสนจะชื่นมื่นเลยละเธอเอ๊ยยย!
สมัยนี้จะมาโมเมชั่นไม่ได้หรอกว่า ต้องมีหลักฐานประกอบการอ้างอิงว่า ผมได้รับความปรารถนาดีจากชาวพยาบาลอย่างไร? เรื่องนี้โยงไปถึงกระบวนการของชาวเฮฮาศาสตร์ ยามใดที่ผมประสบปัญหาต้องการความช่วยเหลือ ผมก็จะตีฆ้องร้องป่าวลงในเฟสบุกค์ ไปถึงญาติสายแซ่เฮ แจ้งว่า..ช่วยอุปการะหน่อยเถิด สวนป่าจะมีนักศึกษาพยาบาล. บัณฑิตแห่งเอเซียมาดูงาน มีข้อคิดเห็น/แนะนำไหมครับ. ควรจะกล่อมไปในลู่ใด. ถึงจะเหมาะสมตามครรลองของชาวเฮ
ชั่วไม่นานเกินเคี้ยวหมากแหลก..แบบโจโฉนึกถึงกวนอู กวนอูก็โผล่มานั่นแหละ “อุ้ยสร้อย” ผศ.ดร.จันทรัตน์ เจริญสันติ แห่งคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กับ อาจารย์ดวงพร เลาหะกุล พยาบาลรุ่นเก๋าส์ที่เปลี่ยนผ่านไปเป็นผู้บริหารโรงเรียนมงคลวิทยาที่จังหวัดลำพูน ทั้ง2ท่านได้กรุณาเผยแผ่มุมมองเกี่ยวกับการศึกษาดูงานที่สวนป่ามหาชีวาลัยดังนี้
· Jantararat Chareonsanti เล่าเรื่องตัวเองค่ะพ่อครูบา ว่าตอนแรกๆ ที่ไปสวนป่า จะว่าไปศึกษา ไปเที่ยวหรือไปดูงานหรือจะเรียกอะไรก็แล้วแต่…ตอนนั้นไม่รู้ว่าพ่อครูบาใช้ลู่ทางอะไร…แต่ก็ยอมรับว่าไปสวนป่าทุกครั้งการเรียนรู้ก็แตกต่างไป เรื่องที่ไประยะแรกไม่เข้าใจก็เข้าใจมากขึ้นและก็เจอโจทย์ใหม่ๆ ที่ท้าทายให้อยากลองทดลองทำมากขึ้นด้วย
·
ตอนแรกที่ไปอยากรู้ว่าเรื่องของธรรมชาตินั้นคนเราจะอยู่ร่วมได้อย่างไร และจะสร้างได้อย่างไร
·
เมื่อไปพบผู้คนที่เวียนมาหาพ่อครูบา ไปเห็นวิถีการใช้ชีวิตของทุกคนที่สวนป่า สังเกตกับสภาพกึ่งเมือง เมนูอาหารที่เอาใจคนในเมือง ฯลฯ ระยะแรกสั่นคลอนความคิดที่เคยฝังหัวกับคำว่าเกษตรกร ความยากจน การขาดความรู้ ตามรูปแบบที่เคยเรียนเรื่องชนบท….
·
ครั้งแรกที่ไปและจำได้ว่าได้ลุกขึ้นพูดในเวทีกลางลานไผ่ว่า….ที่เคยคิดว่ารู้อะไรมามากพอ คิดว่าตัวเองพึ่งพาตัวเองได้ไม่เดือนร้อนใคร หาเงินทำงานดูแลตัวเองนั้น พอมาที่สวนป่าถึงรู้ตัวว่าที่จริงแล้วกลับไม่รู้อะไรเลย
·
กลับพบว่า ไม่มีความรู้แม้แต่การจะเอาตัวรอดให้มีชีวิต เดินในสวนป่า ใบไม้ที่จะเก็บกินมีอะไรบ้าที่จะกินได้ ก็ไม่รู้จัก จะกินไก่ก็ยังจับไก่ไม่เป็นด้วยซ้ำ อย่าว่าแต่จะเชือดไก่กินเลย จะเก็บไข่จากไหนก็ยังไม่รู้ว่าไก่ไปไข่ที่ไหน…..ความรู้ที่เรียนมาเกือบตลอดชีวิตยังไม่สามารถพาตัวเองพึ่งพาตัวเองได้….อย่างนี้แล้ว….คงน่าอายถ้าจะไปแนะนำให้ใครเขาทำอะไรในสิ่งที่ตัวเองยังไม่รู้จัก
·
เมื่อได้ไปสวนป่าหลายครั้งขึ้น…..ความเข้าใจเรื่องการพึ่งพาอาศัยกันก็มากขึ้น การกลับมาใช้ชีวิตในสภาพที่อยู่ประจำวันก็มีการเปลี่ยนแปลง เคารพกับธรรมชาติมากขึ้น รวมทั้งเกิดความอยากศึกษาธรรมชาติของคนมากขึ้นกว่าที่เคยเป็น และได้เขียนในบล็อกครั้งหนึ่งว่า ชีวิตในสังคมที่เหมือนเดิมแต่ไม่เหมือนเดิม.
พ่อครูบา แม่หวี ยายสอน และหลายๆชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสวนป่าและสวนป่ามีธรรมชาติของการใช้ชีวิตที่พึ่งพาอาศัย การเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกันและกัน และการมีความปกติของการใช้ชีวิตคือมีการปรับตัวเปลี่ยนแปลง ยอมรับการเปลี่ยนแปลง
พยาบาลเป็นวิชาชีพที่ต้องทำความเข้าใจในสิ่งเหล่านี้ ค่ะ
ทุกครั้งที่ปฐมนิเทศนักศึกษาในกระบวนวิชา จะบอกจุดประสงค์เขาว่า วิชานี้ครูต้องการให้ใช้เวลาอันมีค่าที่เราอยู่ด้วยกันในการพัฒนาตัวเราขึ้นไปเพื่อการเป็นมนุษย์ที่ดี และเมื่อเป็นมนุษย์ที่ดีแล้ว เราจะพัฒนาการเป็นพยาบาลที่ดีได้ไม่ยาก
คนที่ได้ไปรู้จักพ่อครูบา ชาวเฮ และสวนป่า…มีวาสนาเสมอค่ะ
·
· Duangporn Laohakul มายกมือเห็นด้วยกับอุ๊ย โดยเฉพาะในประเด็นการเรียนรู้ที่จะเป็นมนุษย์ที่ดี และใช้ศาสตร์ของการพยาบาลเป็นเครื่องมือในการใช้ชีวิตอย่างเมตตาตนเอง เมตตาผู้อื่น. เมตตาตนเองด้วยการดูแลกายใจให้เป็นสุข เมตตาผู้อื่นให้พ้นทุกข์. ที่สวนป่านำพาให้รู้จักมองเห็นความสุขอันเรียบง่าย รวมทั้งเรื่องเล่าของครูบา ทำให้เห็นวิธีคิด วิธีเรียน วิธีเผชิญกับทุกสิ่ง ที่นำสู่ความรู้ ความเข้าใจ ที่เป็นประโยชน์ในการใช้ชีวิตอย่างสอดคล้องกับธรรมชาติ อยากให้พยาบาลได้เห็นคุณค่าในตนเอง เห็นความสุขจากงานที่ทำ โดยไม่ต้องเปรียบเทียบตนเองกับวิชาชีพอื่น ไม่ว่าจะเปรียบเทียบว่าสูงกว่า หรือ ด้อยกว่า ก็ตามค่ะ. แค่การต้อนรับผู้คนของครูบา แม่หวี ป้าสอน ที่ง่ายๆเป็นธรรมชาติ ทำให้ผู้ไปเยือนรู้สึกสบายใจ เป็นเสมือนญาติ วิชานี้วิชาเดียว ถ้าพยาบาลเอาไปใช้ได้ คนไข้หายป่วยตั้งแต่ยังไม่เข้าห้องตรวจละมังคะ..:)
·
เห็นไหมละครับ? คนที่มีหัวใจเป็นพยาบาลนั้นน่ารักอย่างไร?
อ้าว! แล้วคุณหมอ ซึ่งมีคุณสมบัติเช่นเดียวกัน ไม่น่ารักรึ!
โธ่! ..อ ย่ า ชั ก ใ บ ใ ห้ เ รื อ เ สี ย สิ
พรุ่งนี้..นักศึกษาพยาบาลจากบัณฑิตเอเชียมาดูงาน
เราก็ควรพิจารณาในเรื่องที่ใกล้ตัวใกล้ใจก่อนสิเธอ อิ อิ..
การมาศึกษาดูงานครั้งนี้ โจทย์ที่ต้องคลี่คลายให้กระจ่างก็คือ
“ เศรษฐกิจพอเพียงบันดาลสุขได้จริงหรือ “
เรื่องนี้ไม่ยากหรอก เพราะเราทำให้ดูอยู่ให้เห็นอย่างที่หมอเจ๊ว่าไว้อยู่แล้ว ไม่ได้ฝืนอยู่ฝืนทำ หรือทำแบบนิทรรศการอะไร ต้องการดำเนินชีวิตไปในทางใด ทำแค่ไหนพอดี ก็กระทำแค่นั้น ไม่ได้วิริศมาหราอะไร เพราะคิดว่า เราอยู่กับดิน ถ้าเราติดดินได้มากเท่าใด รากแห่งชีวิตจิตใจของเราก็จะหยั่งลงไปในบริบทของธรรมชาติได้มากเท่านั้น อาจจะเล่าถึงกิจวัตรประจำวัน ตั้งแต่เช้า-จรดเย็น จากเย็น-เข้านอนไปจนถึงตื่นนอนอีกวัน
ถ้าดำเนินชีวิตแบบง่ายๆได้ เรื่องยุ่งยากก็จะไม่ค่อยมีนะ
ถ้ามีปัญหาก็ขุดหลุมฝังกลบแบบใส่ปุ๋ยให้ต้นไม้ซะ
อยู่กับธรรมชาติ ธรรมชาติก็จะกล่อมเกลาจิตใจ
ต้นไม้ มด แมลง นก ผึ้ง ฯลฯ นอกจากเป็นเพื่อนร่วมโลกแล้ว
ยังเป็นครูสอนวิชาใช้ชีวิตให้แก่เราสม่ำเสมอ
· ไม่เคยเห็นมดแดงตัวไหนลงพุง
· ไม่เคยเห็นหนอนตัวไหนอกหัก
· ไม่เคยเห็นนกตัวไหนร้องไห้
· ไม่เคยเห็นปลวกตัวไหนติดยาบ้า
· ไม่เคยเห็นผึ้งตัวไหนขี้เกียจ
· ไม่เคยเห็นอีกาตัวไหนตื่นสาย
· ไม่เคยเห็นต้นไม้ต้นไหนเบื่อหน้าที่
ถามว่าจะฝากอะไรไปถึงคุณพยาบาล
อ๋อ มีแน่ๆ ดังนี้ครับ
1. คนไข้ต้องการเห็นคุณพยาบาลทุกคนเป็นคนสวย ถ้าพยาบาลสดสวย อะไรๆก็สดชื่นใช่ไหมละครับ อันที่จริงในโลกนี้ไม่มีใครขี้เหร่หรอกนะเธอ ถ้าเขาเหล่านี้มีจิตใจที่งดงาม มีรอยยิ้มหวาน มีคำพูดที่ไพเราะ กริยามารยาทแช่มช้อย กระตือรือร้นในการดูแลผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือ มีความเมตตาทะลุออกมาจากใจ ธรรมชาติของพยาบาลนั้น แต่งชุดสีขาวสะอาดสะอ้านอยู่แล้ว ถ้าสะอาดทั้งเครื่องแบบ สะอาดทั้งกายใจ คุณพยาบาลก็น่าจะสวยได้ทุกคนแล้วละครับ
2. คนไข้ต้องการเห็นพยาบาลมีความสุข คนที่มีหน้าที่บริบาลความทุกข์ของคนอื่น ตนเองไม่ควรจะแบกภาระทุกข์เข้าไปทำงานด้วย หน้าที่การงานแต่ละวันที่แสนหนักและฉุกละหุก ถ้าพยาบาลมีพลังแห่งสติ มีความมั่นคงแห่งจิตใจ มีความสุขที่จะแบ่งปันผู้อื่น สภาพการทำงานที่แสนจะยุ่งเหยิง ก็น่าจะผ่อนหนักเป็นเบาได้ นอกจากจะทำหน้าที่คลี่คลายโรคที่ทนทุกข์ทรมานแล้ว คุณพยาบาลควรเรียนรู้วิชา ตอนบ่ายคลายเครียดด้วย
3. คนไข้ต้องการเห็นคุณพยาบาลมีจิตใจมั่นคง ทำหน้าที่แม่พระได้อย่างสง่างาม ไม่น้อยเนื้อต่ำใจ ชัดเจนในวิถีแห่งพยาบาล ว่าเราจิตใจสูงพอที่จะอุทิศตนเองเพื่อความสันติสุขให้แก่ชาวโลก ดั่งปณิธารที่เป็นเพลงร้องประจำหมู่ของชาวพยาบาล สุดคะนึงถึงผู้ก่อตั้ง หรือ ดำเนินตามแนวทางของแม่ชีเทรซ่า เพราะถ้าหลุดออกจากห้วงแต่ความเมตตาธรรม จิตใจเราก็จะไขว้เขว ระส่ำระสายในบทบาทหน้าที่หลัก ถึงแม้จะเป๋ไปบ้าง ที่ชักชวนกันไปประท้วงสิทธิการบรรจุเป็นข้าราชการประจำ แต่ก็เป็นที่ยอมรับได้ เพียงแต่ต้องถอยมาใคร่ครวญ ..เรากำลังรีดเลือดจากปู แม่ปูที่ยังยักแย่ยักยัน ชักหน้าไม่ถึงหลัง รัฐมนตรีก็ชักเข้าชักออก ถ้าสถานการณ์นิ่งกว่านี้ อาจจะได้รับการตอบสนองได้เร็วและมากขึ้น ถ้าเป็นคุณพยาบาลทหาร เขาก็จะร้องเพลง ท.ทหาร อดทน
“ถ้าพยาบาลป่วยใจ คนไข้ไม่สบายใจด้วยทั้งแผ่นดิน”
4. คนไข้ต้องการเห็นคุณพยาบาลรักษาโรคทางสังคมด้วย ปัจจุบันสังคมไทยเป็นสังคมที่ผิดปกติ เกิดความปั่นป่วนวุ่นวายไปทุกย่อมหญ้า นำพาให้โรคต่างๆขยายวงกว้าง โดยเฉพาะโรคเครียด โรคหมั่นไส้ โรคทำดีไม่ค่อยได้ดี โรคมิดีมิร้าย โรคลักกระปิดลักกระเปิดเชิงนโยบาย โรคปีนเกลียวกันในที่ทำงาน โรคว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง โรคไม่ดูตาม้าตาเรือ และโรคตาบอดคลำช้าง ด้วยกรณีโรคทางสังคมดังกล่าวนี้ ถ้าคุณพยาบาลเป็นยาสมานแผลทางสังคม ก็อาจจะช่วยให้โรคดังกล่าวทุเลาเบาบางได้
5. คนไข้ต้องการเห็นคุณพยาบาลยิ้มหวานๆ คนเราจะยิ้มหวานได้จนเป็นปกติ สภาวะชีวิตจิตใจต้องเป็นปกติเสียก่อน ควรหันหน้าเข้าหากัน รวมพลังช่วยกันแก้ไขและปรับปรุงระบบหน้าที่การงานไม่ให้สะดุด ควรลงเรือลำเดียวกัน เฉลี่ยทุกข์เฉลี่ยสุข รวมเป็นหัวอกเดียวกันให้ได้ รู้เท่าทันสภาวะของโลกของสังคมที่เปลี่ยนแปลง ฉุกคิด..ว่าจะทำให้สิ่งที่เผชิญอยู่นี้ดีขึ้นได้อย่างไร? พลังของชาวพยาบาลนั้นธรรมดาที่ไหนเล่า ถ้าใครดูภาพยนต์เกี่ยวกับสงครามโลก จะเห็นคุณพยาบาลทำงานเคียงบ่าเคียงไหล่กับทหารได้อย่างทรหด เมื่อเทียบกับภาระที่เผชิญอยู่ตอนนี้ นับว่าจิบจ๊อยกว่ากันมากนัก
คนไข้พร้อมรักพยาบาลอยู่แล้ว
ใครทำอะไรกระทบพยาบาล
พวกเราขัดเคืองใจไปด้วยนะ
ผมนะกัดฟันกรอดๆ
พยาบาลข้า! ใครอย่าเตะ .
เว้นแต่จะบรรจุตำแหน่ง ดูแลพยาบาลให้ดีขึ้น
อย่างนี้ ไม่ว่ากัน หล่อยินดีบาย อิ อิ
