ลานสวนป่า

กล้วย  อยู่ในวิถีไทยมานาน

เด็กๆเมื่อก่อนโตมาเพราะกล้วยบด

วัยวิ่งเล่น ก็ขี้ม้าก้านกล้วย

พอเป็นหนุ่มกระทง ก็ชวนสาวๆไปลอยกระทงหลงทาง

เรียกว่าเกิดจนแก่ก็หนีไม่พ้น

กล้วยยังตามมาบริการแทบทุกเรื่อง

บ้างก็บอกว่า กินกล้วยแช่น้ำผึ้งกำลังวังชาดังกับโคถึก

แม้กระทั้งตายกล้วยก็ยังเป็นกล้วยบวชชี!

ในสังคมชนบทไทย ไม่มีหมู่บ้านไหนไม่ปลูกกล้วย สังคมเกษตรกรบ้านเรา จะเลือกพืชยอดฮิตในการปลูกประจำ เช่น กล้วย อ้อย มะม่วง ขนุน มะพร้าว มะนาวเป็นหลัก นอกนั้นก็ปลูกพืชผลพืชผักตามรายภาค เช่น การปลูกทุเรียน ลำใย ลองกอง สับปะรด น้อยหน่า ถึงฤดูกาลจังหวัดที่รณรงค์ปลูกพืชประจำจังหวัด พากันจัดงานเทศกาลลำใย เงาะ ทุเรียน ฯลฯ บางทีก็แถมประกวดธิดาโน่นนี่เข้าไปให้เกิดบรรยากาศประชาสัมพันธ์ หรือไม่ก็ส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน ที่เรียกว่าสินค้าโอท็อป ที่ขึ้นชื่อลือชาเรื่องกล้วยเห็นจะเป็นจังหวัดพิษณุโลก

ปลูกกล้วยทำไม?

เพราะเห็นว่าปลูกง่าย ทนแล้ง ใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน หน่อ-ใบ-ปลีก-ผล-ต้น ไม่ทิ้งแม้แต่นิดเดียว เป็นได้ทั้งอาหารคนอาหารสัตว์ เป็นได้ทั้งอาหารคาวของหวาน ภูมิปัญญาไทยได้ค้นคิดเรื่องกล้วยไว้เป็นกระบุงโกย ..กล้วยตาก กล้วยอบ กล้วยฉาบ กล้วยทอด ฯลฯ  แต่ก่อนที่จะมามีผลิตภัณฑ์ที่ว่านี้ อันดับแรกก็ต้องมีผลกล้วย จะเป็นการซื้อมาหรือปลูกเองก็หนีแหล่งที่ปลูกไม่ได้ ประเด็นนี้จึงแตกย่อยลงไปถึงคุณสมบัติ

ถ้าจะปลูกขายใบต้องปลูกกล้วยพันธุ์อะไร บางแห่งก็จะเน้นสายพันธุ์ที่เหมาะกับสภาพพื้นที่ จังหวัดกำแพงเพชรปลูกกล้วยไข่ บางจังหวัดปลูกกล้วยหอมทองเพื่อการส่งออก ทางใต้ใครไปเที่ยวก็อย่าลืมชิมกล้วยเล็บมือนาง ทางอีสานยืนพื้นกล้วยน้ำหว้าเป็นหลัก ในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา หรืองานประจำหมู่บ้านอย่างน้อยก็จะได้ชิมข้าวต้มมัดใช่ไหมละครับ ใครไปแถวตลาดนางเลิ้ง กรุงเทพฯ จะเห็นเด็กถือถุงกล้วยทอดเร่ขายให้รถที่ผ่านไปมา เรียกว่าดังแซงเด็กขายพวงมาลัยได้นี่ไม่ธรรมดาเลยนะขอรับ

กล้วยกับกิจกรรมฝึกอบรม

ในช่วงที่เราฝึกอบรมเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ประเด็นเรื่องกล้วยจะถูกหยิบยกมาอธิบายให้เห็นคุณค่าและมูลค่าอยู่เนืองๆ เพราะเป็นเรื่องที่ทุกคนมีพื้นฐานเป็นที่รู้จักกันอยู่แล้ว บางกลุ่มที่สนใจเรื่องนี้เราก็จะให้ช่วยกันคิดคำว่ากล้วย ว่าเรารู้จักบริบทของกล้วยอย่างไรบ้าง คิดได้แล้วเขียนออกมาดูสิ แล้วจัดให้ตัวแทนกลุ่มมานำเสนอ จุดนี้จะแทรกลูกเล่นลูกฮาก็ว่ากันไป ในฐานะผู้จัดการความรู้ ก็จะเอาความรู้พื้นฐานที่ชาวบ้านสะท้อนออกมา มานั่งออกแบบที่จะต่อยอดขยายความรู้ชุมชนให้มีประสิทธิผลมากขึ้น เช่น กล่าวถึงเคล็ดลับต่างๆ

• การปลูกกล้วยให้ตกเครือไปในทางเดียวกัน
• การทำฮอร์โมนจากหน่อกล้วย
• การผ่าเหง้ากล้วยเป็นชิ้นๆปลูกแทนการปลูกด้วยหน่อ
• การเพาะเนื้อเยื้อ
• การคัดเลือกและปรับปรุงพันธุ์
• การทำวิจัยเรื่องกล้วย

ข้อสุดท้าย

การทำวิจัยเรื่องกล้วย จะประมวลระดับการจัดการความรู้ไว้ ว่าวันนี้เรามีความรู้เรื่องกล้วยระดับไหนอย่างไร เอาเข้าจริงเรื่องกล้วยๆก็ไม่ได้กล้วยอย่างที่คิดหรอก ว่ากันตั้งแต่วิธีขุดหลุมปลูกกล้วย การปรับปรุงพันธุ์  การเลือกพันธุ์ที่ป้องกันโรคระบาดในพื้นถิ่น เมื่อเย็นวาน ผมชวน3สาวทดลองปลูกกล้วยในแปลงวิจัย เพื่อให้เห็นกระบวนการและเคล็ดลับในการปลูกกล้วย ตามสไตล์ทำเรื่องธรรมดาให้เป็นเรื่องพิเศษ..

ผมให้รถแมคโคขุดหลุม1ลูกบาทก์เมตร แล้วเอาเศษผงถ่าน ขี้วัว ผสมรองก้นกลุม เอาหน่อกล้วยมาปลูกกลางหลุม แล้วขุดดินกลบโคนกล้วย แต่งขอบหลุมให้เป็นรูปกรวยกระทะในรัศมี1เมตร ฝนมาน้ำจะได้ไหลลงหลุมนี้ เศษใบไม้/วัชพืชต่างๆจะได้หล่นลงไปปกคลุมหน้าหลุม ตามมุมหลุมเราเอาเมล็ดผักจำพวกไม้เลื้อยเช่น ฟักแฟง น้ำเต้า ฟักทอง แตงโม แตงไทย ถั่วพุ่ม พริก มะเขือ เอาไปหยอดไว้ได้ทั้งนั้นละครับ เพื่อเป็นการใช้ประโยชน์ที่ดิน มีพืชคลุมดิน และได้รับผลด้านพืชผักล้มลุกไปเป็นรายได้ระยะต้น จะได้ไขปริศนาว่า..ปลูกกล้วยพ่วงฟักแฟง แตงโม แข่งกับการซื้อเหล้าแถมเบียร์ของคุณหมอคนชอบวิ่งยังไงละขอรับ

มหาชีวาลัยอีสาน และกลุ่มลานเฮฮาทั้งหลาย จะทำแปลงขยายพืชผลพันธุ์ดีไว้ในจุดที่มีความพร้อม ดังนั้นจุดที่ตั้งไข่ที่นี่จึงวางแผนทำแปลงพืชผลพันธุ์ดีไว้กระจายพันธุ์ไปทั่วภูมิภาค เช่น

• ปลูกไผ่พันธุ์ดี เป็นอาหาร รายได้เสริม และไม้ใช้สอยประจำครัวเรือน
• ปลูกไม้เอกมหาชัย สำโรง เป็นพืชพลังงานทดแทน
• ปลูกกล้วยพันธุ์ดี เพื่อนำไปสู่ความพอเพียง
• ปลูกต้นกระสัง เพื่อเสียบยอดไม้ตระกูลส้ม
• ปลูกผักยืนต้นพืชเมือง ผักริมรั้ว
• ปลูกไม้เศรษฐกิจ ไม้ยูคาลิปตัสเพื่อกลั่นน้ำมัน ปลูกอินทผาลัม
• ปลูกสมุนไพรต่างๆ ปีนี้มีคนบริจากพันธุ์ขมิ้นขาวหลายร้อยกิโล

ทุกเรื่องของการเรียนรู้ ปิดหน้าสุดท้ายไม่ลง

ต้องขึ้นหน้าสารบัญใหม่ไปเรื่อยๆ

สรุปว่าไม่มีวันจบการศึกษา ปริญญาเรื่องกล้วยจึงยังหาคนมารับไม่ได้

« « Prev : กว่าจะได้เข้าลาน แทบคลานเลยล่ะขอรับ

Next : ไม่ยากหร๊อก ใส่ภาพ ..กดให้ถูกก็จบ อิ อิ » »