ลานจอมป่วน

คุณพรทิพย์ สำเภา

เคยทำงานด้านทรัพยากรที่ กทม. มาสิบกว่าปี   น้ำเป็นสิ่งที่เย็น  แต่เป็นประเด็นที่ร้อนที่สุด  งานด้ารรณงค์ที่กรุงเทพฯ เครียด  รู้สึกว่าชีวิตเสียสมดุล  อย่างอยู่อย่างสงบสุขที่ราชบุรี  สามีเป็นคนที่นี่  เคยมาเห็นที่นี่เมื่อเจ็ดแปดปีก่อน  มาเริ่มทำไร่

พอมาอยู่รู้สึกว่ามีปัญหามาก  น้ำประปาก็ไม่ถึง  ต้องไปหิ้วน้ำจากอ่างเก็บน้ำ เลยคิดว่าทำไมไม่ทำอะไรสักอย่างเพื่อคนที่นี่  เลยนั่งคุยกับพี่ๆ  เพื่อนๆ  รวมทั้งหัวหน้าสุเทพที่โครงการอุทยานฯด้วย  มีปัญหาเรื่องไฟป่า  ทำอย่างไรที่จะให้ชาวบ้านรู้สึกว่าไฟป่าเป็นปัญหาของเขา  ต้องเข้ามาช่วยกันดูแล

ตัวเองมาอยู่ที่นี่  มาทำไร่  มาค้าขาย  เริ่มมีความรู้สึกว่าเราจะอยู่ที่นี่ได้อย่างไรถ้าคนที่มาเที่ยวที่นี่  มาเที่ยวธรรมชาติ  เรามีอาชีพค้าขาย  แต่ธรรมชาติมันไม่น่าเที่ยว  แล้วลูกเราจะอยู่กันได้อย่างไร?

เลยคิดที่จะช่วยกันดูแลทรัพยากรธรรมชาติ  เลยรวมกลุ่มกัน  ต่อมาก็เกิดพัฒนาเป็นโครงการวิจัยเพื่อท้องถิ่น  ให้ชาวบ้านศึกษาปัญหาของตัวเอง  หาทางออกปัญหาของตัวเอง  เริ่มพูดคุยกับชาวบ้าน  ศึกษาประวัติศาสตร์  จากคนที่มาอยู่ใหม่  เข้าไปรู้จักชาวบ้าน ให้เขาเริ่มคิด เริ่มตั้งคำถามกับปัญหาที่เกิดขึ้น

ขายของอยู่ที่น้ำตก  ก็ชวนกลุ่มแม่ค้าคุยว่าถ้าน้ำตกเจ๊ง  เราที่ค้าขายอยู่ที่น้ำตกจะโดนเป็นคนแรก  ที่นี่ใช้น้ำประปาเป็นพื้นฐาน  ใช้ทำการเกษตรน้อยมาก  ต่างจากสังคมทางภาคเหนือที่มีระบบเหมืองฝาย  ถ้ามีปัญหาเกี่ยวกับน้ำจะมีการรวมตัวกันเพื่อแก้ปัญหา

แต่ที่นี่ความเชื่อมโยงของน้ำกับคนอาจจะไม่แน่นเหมือนกับทางเหนือ  กลุ่มแม่ค้าที่น้ำตกนี่แหละจะสัมพันธ์กับปัญหาของน้ำตก  ถ้าน้ำไม่มีจะเป็นคนแรกที่เดือดร้อน  เลยเป็นการทำงานของคนสองกลุ่ม  คือกลุ่มชาวบ้านที่ทำการศึกษาวิจัยกับกลุ่มพ่อค้าแม่ค้าน้ำตกซึ่งคิดแต่ปัญหาการค้าขาย  แต่ก็มีคนว่า  ยังไม่เป็นไข้แต่ก็กินยาพาราซะแล้ว  ยังมองว่าปัญหาการขาดแคลนน้ำเป็นเรื่องการคาดเดา  ต้องพยายามทำให้เห็นความเชื่อมโยง  เพราะมีการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วมาก

ปี 53 ต้องยอมรับว่าแล้งมากๆ  ปกติยังไงๆน้ำตกก็มีน้ำ  แต่ปี 53 น้ำตกชั้นล่างไม่มีน้ำ  เลยมีการพูดคุยกันว่าจะหาทางออกกันอย่างไร   คุณวิเชียรก็มาจัดเวทีสภาพลเมือง  เลยนำเสนอปัญหาของเราเข้าสู่สภาพลเมือง  มีการพูดถึงแนวทางและกลไกที่จะหาทางออกของปัญหา

ท่านผู้ว่าราชการจังหวัดตั้งคณะทำงานขับเคลื่อนเรื่องน้ำ อำเภอสวนผึ้ง  นายอำเภอเป็นประธาน  พรทิพย์เป็นเลขาฯ  เป็นงานที่ยาก  กว่าจะประชุมได้แต่ละครั้ง   ตอนนี้ก็ประชุมไปได้แค่ 2 ครั้ง

ทางนายก อบต.ก็ตั้งคณะทำงานชุดเล็ก เรียกว่าคณะทำงานบริหารจัดการน้ำตกเก้าชั้น  มีแม่ค้า  มีชาวบ้าน มีผู้นำหมู่บ้านเข้ามาเป็นคณะทำงาน  เป็นลักษณะการจัดการเชิงพื้นที่  มีการเก็บรายละเอียดของน้ำตก  เป็นจุดเริ่มต้นที่ประชาชนสามารถเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลน้ำตก

การจัดการน้ำตกที่อื่นอุทยานเป็นผู้ดูแล  แต่ที่นี่ขอบเขตของน้ำตกก็ไม่ชัดเจน ก็ต้องเริ่มด้วยการจัดการพื้นที่  เลยมีปัญหาประสบอุบัติเหตุ (ถูกรถไล่ชนจนบาดเจ็บ)

การทำงานบางครั้งก็ท้อ  ต้องเปลี่ยนตัวเองก่อน  แผนการฟื้นฟูน้ำตก  ปลูกป่า  จัดสร้างฝายชะลอน้ำ  เพื่อจัดระเบียบการใช้น้ำตกร่วมกับหน่วยงานต่างๆ  อยากมีส่วนร่วมในการคิดโครงการร่วมกัน  ทำงานร่วมกัน

ตัวแทนอุทยานธรรมชาติวิทยาตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี

เป็นมุมมองของหน่วยงานที่ไม่มีส่วนได้เสีย  สมเด็จพระเทพฯ โปรดให้มีการอนุรักษ์และศึกษาวิจัยในบริเวณนี้  โครงการนี้มีผู้ใหญ่ของประเทศเป็นกรรมการ  มีแผนฟื้นฟู  แผนป้องกัน

โครงการของสมเด็จพระเทพฯ  ส่วนมากเป็นโครงการเชิงบวก  แต่ที่สวนผึ้งที่มีเจ้าของหมด  ปัญหาที่เกิดขึ้นไม่ใช่ขากประชาชนฝ่ายเดียว  แต่จะเป็นนายทุน  ผลประโยชน์  ส่วนราชการ

งานที่สวนผึ้งไม่ใช่เรื่องหมูๆ  เอาไม่อยู่  เช่นทางราชการจะจับคนตัดไม้  ก็จะบอกว่าโครงการฯ ให้มาจับ  โครงการฯ ต้องปรับตัวให้เป็นเรื่องของการศึกษา

ที่โครงการฯ เป็นห่วงก็คือเรื่องที่เครือข่ายประชาสังคมที่ทำงานด้านสิ่งแวดล้อมถูกคุกคาม

ประชาชนในพื้นที่อาจไม่เข้าใจแนวทางการทำงานของโครงการฯ

กำนันตำบลสวนผึ้ง

น่าจะมีการพิสูจน์สิทธิ  แล้วดำเนินการตามกฏหมาย  ปัญหาอยู่ที่การเช่า  สัญญามีอายุการเช่าสั้นไป

ปัญหาโฉนดชุมชน  ก็ต้องเช่าเหมือนกัน  จะทำอะไรก็ต้องผ่านคณะกรรมการที่มีฝ่ายราชการและทหาร

Facebook

« « Prev : สวนผึ้ง - จากมุมมองภาคประชาสังคม

Next : พูดคุยกับชาวบ้านที่สวนผึ้ง » »