ลานจอมป่วน

อาจารย์ ศิระชัย โชติรัตน์

อาจารย์จิราพร บุนนาค

19 สิงหาคม 2554  9.30-12.30 น.

อาจารย์ศิระชัย โชติรัตน์ เป็นนักปฏิบัติด้านความมั่นคงมืออาชีพมายาวนานถึงเกือบ 40 ปี  อาจารย์พูดถึงปัญญาใหม่ๆทั้งในประเทศและต่างประเทศที่ท้าทายเรา

ภาพรวมของสถานการณ์โลก

สภาพการเปลี่ยนแปลงของโลกที่กำลังเป็นปัญหาท้าทายใหม่มีผลต่อสภาพแวดล้อมความมั่นคงภายในประเทศ  ทั้งในปัจจุบันและอนาคต  เราจะใช้สันติวิธีจัดการกับปัญหาเหล่านี้ได้อย่างไร?

ปัญหาเศรษฐกิจของอเมริกา ยุโรป  ที่มีผลกระทบไปทั่วโลก

แผ่นดินไหวในญี่ปุ่น

การปฏิวัติภาคประชาชน ในตะวันออกกลางและแอฟริกาตอนเหนือได้ลุกฮือขึ้นต่อต้านรัฐบาล ผ่าน Social Network

ปัญหาการก่อการร้ายที่ลุกลามไปทั่วโลก  การเสียชีวิตของ Osama Bin Laden คงจะทำให้เหตุการณ์สงบลงชั่วคราวเท่านั้น

ความตึงเครียดในทะเลจีนใต้  การแย่งหมู่เกาะกันของจีน เวียตนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์  แถมมีอเมริกาเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย

ปัญหาโจรสลัดโซมาเลีย

ปัญหาอาวุธนิวเคลียร์ ในเกาหลีเหนือ อิหร่าน

ปัญหาวิกฤติพลังงานจากราคาน้ำมันที่ถีบตัวสูงขึ้นมาก

ปัญหาทั่วโลกเกิดจากธรรมชาติหรือเกิดจากมนุษย์  ส่วนใหญ่แล้วจะเกิดจากมนุษย์  ที่เกิดจากธรรมชาติก็เช่นแผ่นดินไหวในญี่ปุ่น  โรคระบาด น้ำท่วม ฯลฯ

สภาพการเปลี่ยนแปลงของโลกที่กำลังเป็นปัญหาท้าทายใหม่ซึ่งมีผลกระทบต่อความมั่นคงภายในประเทศ ก็มี 7 ประการ

• การเปลี่ยนแปลงของดุลอำนาจโลก
• การเคลื่อนย้ายศูนย์อำนาจทางเศรษฐกิจ
• ความมั่นคงด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม
• การก่อการร้ายและอาชญากรรมข้ามชาติ
• สงครามในรูปแบบใหม่ที่เราจะเผชิญในอนาคต
• การขยายตัวของอาวุธนิวเคลียร์และอาวุธชีวภาพ
• ภัยคุกคามในโลกไซเบอร์ โดยเฉพาะอิทธิพลของสื่อที่เรียกว่า Social Network

ดุลอำนาจโลกและศูนย์อำนาจทางเศรษฐกิจ

ประเทศหัวรถจักร เดิมเป็นอเมริกาและประเทศในยุโรป  ปัจจุบันเริ่มเปลี่ยนมาเป็นมหาอำนาจที่เศรษฐกิจเติบโตสม่ำเสมอ เช่นจีน อินเดีย  รัสเซีย นักวิชาการสรุปว่าศูนย์อำนาจโลกกำลังเคลื่อนจาก Atlantic  มายัง Pacific  ซึ่งจะมีผลต่อการวางบทบาทของประเทศไทยในฐานะประเทศเล็กๆในโลกใบนี้

ดุลอำนาจทางเศรษฐกิจ  ก็มีการเคลื่อนย้าย From the “West” to the “Rest”  หรือมายัง BRIC ( Brazil Russia India  China)

จาก  กลุ่มประเทศ G-7 ซึ่งประกอบด้วย France, Germany, Italy, Japan, United Kindom Canada และ United State  มาเป็น  G-20 หรือ Group of Twenty ซึ่งประกอบด้วย South Africa, Canada, Mexico, USA, Argentina, Brazil, South Korea, China, Japan, India, Indonesia, Saudi Arabia, Russia, Turkey, European Union, France, Germany, Italy, United Kingdom และ Australia

จีนเริ่มมีอิทธิพลต่อโลกมากขึ้น  ทั้งเงินหยวนของจีนที่กำลังจะเข้ามามีบทบาทมากกว่าเงินดอลล่าของอเมริกา  รวมทั้งภาษาจีน

การทูตเชิงพลังงาน

NGO ที่ทำงานช่วยเหลือด้านต่างๆมี 2 ด้าน

ด้านดีก็มีมาก แต่ก็ต้องระวังด้านเสีย  คือการครอบงำเพื่อมีอืทธิพลเหนือกว่าเพื่อแหล่งพลังงาน

ประเทศที่มีปัญหากัน เช่นจีนกับประเทศเล็ก  ในการแย่งชิงหมู่เกาะสแปรตลีย์และหมู่เกาะพาราเซล  ซึ่งอุดมไปด้วยน้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ แร่ธาตุ และสัตว์น้ำ  จีนก็อยากเจรจาตกลงกันเอง  แต่ประเทศเล็กๆก็อยากให้อเมริกาเข้ามาช่วย  เข้ามายุ่งเกี่ยวเพื่อเพิ่มอำนาจการต่อรอง  ซึ่งสามารถประยุกต์กับเหตุการของประเทศไทยกับกัมพูชา

ผลกระทบด้านมลภาวะและปัญหาโลกร้อน  ทำให้ต้องเปลี่ยนนโยบายด้านพลังงาน  ต้องใช้เทคโนโลยีต่างๆที่มีราคาแพง  เป็นการเพิ่มต้นทุนทางด้านอุตสาหกรรม

วิกฤติน้ำในจีน อินเดีย ตะวันออกกลาง และแอฟริกา

การก่อการร้ายและอาชญากรรมข้ามชาติ

ปัญหาการก่อการร้ายโดยคนในพื้นที่ (Homegrown terrorism) เริ่มเป็นภัยต่อความมั่นคงของประเทศต่างๆ  Social Media ก็เป็นช่องทางติดต่อและขยายผลในเรื่องดังกล่าว

การเสียชีวิตของ Osama Bin Laden ผู้นำองค์กร Al-Qaeda คงทำให้เหตุการณ์คล้ายๆจะดีขึ้น  แต่คงจะเป็นชั่วคราว  ระยะสั้นๆเท่านั้น  เดิมรูปแบบของการก่อการร้ายจะเป็นการรวมศูนย์อยู่ที่  Al-Qaeda  แต่ต่อไปจะเป็นการกระจายอำนาจ

การก่อการร้ายไม่ใช่เกิดจาก Import เข้ามา  แต่จะเป็น Homegrown Terrorism  คือเกิดจากกลุ่มภายในประเทศ  แต่ได้รับการเผยแพร่อุดมการณ์  วิธีการผ่าน Social Network

มีแนวโน้มว่าเยาวชนหรือคนที่นับถือศาสนาอื่นแล้วเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลาม  มีแนวโน้มที่จะก่อการร้ายได้เร็วกว่าคนที่นับถือศาสนามานานแล้ว

กรณีของนอร์เวย์ เกิดจากฝ่ายขวา  ซึ่งก็มีเกิดขึ้นในอเมริกา  เป็นการก่อการร้ายเพื่อต่อต้านรัฐบาล  มักเกิดจาดคนคนเดียว  หรือกลุ่มเล็กๆ  ซึ่งต่างจากเดิมที่เป็นขบวนการ  มีหัวหน้า  มีเครือข่าย

อาชญากรรมข้ามชาติ อาจเป็นช่องทางทางการเงินของกลุ่มก่อการร้าย  แสวงหาประโยชน์จากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศ  และมีการขยายตัวในอัตราที่น่าใจหาย

สงครามรูปแบบใหม่

ปัจจุบันสงครามระหว่างรัฐต่อรัฐมีโอกาสเกิดขึ้นน้อย   ปัจจุบันจะเป็นสงครามแบบผสมผสาน (Hybrid Warfare)  ระหว่างสงครามตามแบบกับสงครามนอกแบบจะมีมากขึ้น

สงครามกองโจร เป็นการต่อสู้ระหว่างคนที่มีอำนาจมากกว่ากับคนที่มีอำนาจด้อยกว่า  เช่นในศรีลังกา  อิรัก  เป็นส่วนที่อำนาจอธิปไตยไปไม่ถึง  หรือกลุ่มประเทศที่ต้องการแบ่งแยกดินแดน

สงครามต่อไปจะไม่ได้ตัดสินกันที่การยึดพื้นที่ทางภูมิศาสตร์  หรือกำลังคน  กำลังอาวุธ  แต่จะชนะกันที่พื้นที่ในสมองของมนุษย์  คือต้องชนะใจ

ทั้งนี้รวมถึงปัญหากับประเทศเพื่อนบ้าน  อเมริกามีศักยภาพทางอาวุธและเทคโนโลยี  แต่ก็ไม่ชนะสงครามเด็ดขาด  โลกนี้แคบลง  ประเทศเล็กๆอาจสร้างความเชื่อ  ความชอบธรรมกับประเทศอื่นๆได้

อาวุธนิวเคลียร์และอาวุธชีวภาพ

อิหร่านและเกาหลีเหนือและอีกหลายประเทศกำลังเร่งพัฒนาอาวุธเหล่านี้เพื่อป้องปรามหรือเพื่อใช้เป็นอำนาจในการเจรจาต่อรองกับประเทศมหาอำนาจ

ภัยคุกคามด้าน Cyber และอิทธิพลของสื่อประเภท Social Network

เดิมการโจมตีทาง Cyber เป้าหมายเป็นภาครัฐ  แต่ปัจจุบันมีการโจมตีภาคเอกชนด้วย  เป็นการโจมตีทาง Cyber และการเจาะระบบข้อมูลข่าวสาร

เป้าหมายจะเป็น Critical Infrastructure เช่นระบบประปา  ระบบไฟฟ้า โทรศัพท์  การสื่อสาร ระบบรถไฟฟ้า ระบบการเงิน ฯ

สื่อประเภท Social Network เป็นเครื่องมือสำคัญในการเคลื่อนไหวทางการเมือง

อิหร่านจัดตั้งกองพลไซเบอร์ รับมือสงครามไซเบอร์  โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ของอิหร่านเคยถูกโจมตีทางไซเบอร์  ผู้นำการทหารแถลงว่า  สังคมอิหร่านถูกโจมตีหนักโดยส่งข้อมูลที่เป็นปฏิปักษ์กับแนวคิดในการปกครองประเทศของอิหร่าน  แต่ประเด็นนี้ก็มองได้ 2 มุม  คือ

• ชาวอิหร่านในต่างประเทศต้องการเผยแพร่ประชาธิปไตย  และสิ่งที่เห็นว่าดีให้กับประเทศของตน  หรือ
• เป็นการยั่วยุให้เกิดการต่อต้านการปกครองของรัฐบาล

ประเทศจีนก็มีกองพลไซเบอร์มานานแล้ว  แต่ก็ถูกโจมตีเหมือนกัน  แต่จีนก็ต้องปรับตัวให้เข้ากับระเบียบโลกใหม่เหมือนกัน

ระเบียบโลกใหม่ประกอบด้วย

• ประชาธิปไตย
• การค้าเสรี
• สิทธิมนุษยชน และ
• สิ่งแวดล้อม

แล้วประเทศไทยเราได้ทำอะไรเกี่ยวกับเรื่องนี้บ้าง?  เริ่มจากยังหาหน่วยงานที่รับผิดชอบไม่ได้?

การแจก Tablet ซึ่งเป็นนโยบายของรัฐบาลชุดนี่เป็นเรื่องที่ดี  แต่ต้องระวังเรื่องภูมิต้านทานของเด็กๆที่จะแยกแยะสิ่งที่ถูกต้อง  สิ่งที่ถูกที่ควร  เพราะการต่อสู้ในอนาคตจะเป็นสงครามไซเบอร์

Facebook

« « Prev : บรรยากาศ 4ส3

Next : สันติวิธีกับความมั่นคงแห่งชาติในมิติใหม่ (2) » »