ลานจอมป่วน

วันศุกร์ที่ 16 กันยายน 2554  13.30-16.30 น.

ศาสตราจารย์ ดร.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์

อาจารย์บอกว่าอยากพูดเรื่องที่อยากพูด  วันนี้ไม่พูดตามที่เชิญมาให้พูดแต่อยากพูดเรื่องความปรองดอง  อาจารย์ไม่ชอบบรรยายเลยใช้แบบถามให้นักศึกษาตอบหรือบางมีก็ไม่ต้องการคำตอบ

จะบริหารจัดการความขัดแย้งไปทำไม?

ดร.สมหมาย ปรีชาศิลป์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดมุกดาหาร

ตอนนี้มีความขัดแย้งในประเทศ  เรียนไปจะได้ไปแก้ปัญหาความขัดแย้งทางภาคใต้และแก้ปัญหาความแตกต่างทางความคิด

ศาสตราจารย์ ดร.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์

แล้วจะบริหารจัดการความขัดแย้งได้หรือไม่?

อาจได้  อาจไม่ได้  แล้วจะทำไปทำไม? ความขัดแย้งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับสังคม  ยังไงก็ต้องเกิด  เป็นไปได้ไหมว่าว่าปล่อยมันให้เกิดจะดีกว่า  เราอาจจะคิดผิดที่จะไปทำให้มันหายไป  เพราะถ้าหน่วยราชการมีปัญหามีความขัดแย้ง  แต่ผู้น้อยกลัวผู้ใหญ่ตลอดเวลา  ไม่กล้าจะบอกเลยคิดว่าหน่วยราชการหน่วยนั้นจะเป็นหน่วยราชการที่ดีไหม?  บอกยังไงเป็นอีกเรื่องหนึ่ง  ไม่ใช่ไปบอกในที่ประชุมใหญ่ก็ไม่ดี

ถ้าตั้งโจทย์เรื่องการบริหารความขัดแย้ง เรากำลังเปลี่ยนเรื่องของความขัดแย้งไปเป็นเรื่องของการบริหาร  ไม่ใช่เรื่องของการเมือง  การเมืองกับการบริหารต่างกันอย่างไร?

อับดุลอซิซ ตาเดอินทร์ ประธานฝ่ายสิทธิมนุษยชน  สมาคมยุวมุสลิมแห่งประเทศไทย

การเมืองเอาชนะกัน  แต่การบริหารความขัดแย้งต้องมานั่งคุยกันว่าความขัดแย้งเกิดจากอะไร? จะจัดการอย่างไร?

ศาสตราจารย์ ดร.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์

ในทางทฤษฎี  การบริหารสามารถคิดในเชิงเทคนิค  การบริหารมีขั้นตอน  มีคำตอบทีค่อนข้างแน่นอน  แต่ถ้าเป็นปัญหาทางการเมืองคล้ายๆมันยุ่งกว่านั้น  มีผลประโยชน์มีอะไรอื่นๆเยอะแยะไปหมด

ไม่ใช่เรื่องการบริหารความขัดแย้ง  เป็นว่าเราจะอยู่กับความขัดแย้งและป้องกันไม่ให้ความขัดแย้งกลายเป็นความรุนแรง ต้องอาศัยความสมานฉันท์อย่างไร?  ไม่ใช่เป็นการบริหารจัดการทำให้มันหายไป

ความคิดเรื่องการบริหารความขัดแย้งในโลกนี่มี 2 ตระกูลหลัก ตระกูลหนึ่ง เชื่อว่าความขัดแย้งเป็นปัญหาต้องทำให้มันหมดไป  ตระกูลที่ 2 เชื่อว่าความขัดแย้งเป็นธรรมชาติ ทำยังไงก็ไม่หายแต่เปลี่ยนรูปไป

บางพวกเชื่อว่าความขัดแย้งเป็นของดี  ถ้าไม่มีความขัดแย้งก็ไม่มีความก้าวหน้า เช่นการสอนหนังสือในมหาวิทยาลัย   ถ้าสอนแล้วลูกศิษย์ทุกคนได้เท่ากับอาจารย์ก็ควรปิดมหาวิทยาลัย  ความรู้จะเจริญก้าวหน้าบางครั้งนักศุกษาต้องไม่เชื่อสิ่งที่อาจารย์บอกแล้วค้นหาสิ่งใหม่เอง  การเปลี่ยนแปลงกับการจัดการกับการเปลี่ยนแปลง การอยู่กับคนที่เห็นต่างเป็นเรื่องธรรมชาติ  โจทย์ไม่ใช่ทำให้ความขัดแย้งหายไป ไม่ใช่บริหารความขัดแย้งให้มันสงบราบคาบ  แต่เป็นการป้องกันความขัดแย้งไม่ให้เปลี่ยนเป็นความรุนแรง

เคยดูหนังเรื่อง Avatar  ไหม?

ดูหนังเรื่อง Avatar  แล้วชอบไหม?  ให้เหตุผลว่าทำไมชอบ

นฤมล ศิริวัฒน์ สมาชิกวุฒิสภา

ชอบเพราะมันมีความคาดฝัน  สร้างสรร มนุษย์มีความต้องการมาก  ไม่สนใจคนอีกกลุ่มหนึ่งตั้งใจจะครอบครอง

ดร. แสนศักดิ์ ศิริพานิช รองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและชุมชนสัมพันธ์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา

เนื้อเรื่องดูแล้วเร้าใจ เป็นเรื่องการแก่งแย่งทรัพยากร  ความขัดแย้งในใจของคน  มีแง่คิดและมุมมอง

ศาสตราจารย์ ดร.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์

Avatar เป็นเรื่องที่ว่าด้วยดาวเคราะห์อีกดวงหนึ่ง  ชาวโลกซึ่งได้ทำลายโลกไปจนหมดแล้วก้าวหน้ามากไปอยู่ในอวกาศ  เห็นดาวดวงนี้มีทรัพยากรที่โลกต้องการมาก  แต่คนในดาวเคราะห์ดวงนี้วิถีชีวิตแตกต่างกับชาวโลกมาก เป็นวิถีชีวิตที่ผูกพันกับดาวที่เขาอยู่  แผ่นดินที่เขาอยู่ สิ่งแวดล้อมที่เขาอยู่

เวลาขึ้นไปขี่ม้าต้องเอาผมไปเสียบเข้ากับตัวม้า เป็นการเชื่อมตัวเองเข้ากับธรรมชาติ  อาศัยอยู่ในต้นไม้  มีต้นไม้ขนาดใหญ่ที่ถือว่าเป็นเทพหรือพระเจ้า  ตรงต้นไม้เป็นที่ที่มีแร่ธาตุ  ทางโลกเราก็๋มีฝ่ายทหารฝ่ายความมั่นคงฝ่ายหนึ่ง  กับอีกฝ่ายหนึ่งก็ถอดร่างเข้าไปดูว่าเขาอยู่กันอย่างไร?  เข้าไปดูแล้วก็เข้าใจว่าเขาอยู่กันอย่างไร  ยอมรับความเป็นอยู่ของเขา  (เวลาเราจะดูกลุ่มอื่นให้เข้าใจความขัดแย้ง  เข้าใจสังคมของเขาก็ต้องถอดร่างเข้าไปดู)

ฝ่ายนี้ก็จะไม่เห็นด้วยกับอีกฝ่ายหนึ่งซึ่งเป็นผู้บริหาร นายทุน  ทหาร  ฝ่ายความมั่นคงที่เห็นว่ามันก็เป็นแค่ต้นไม้  เป็นของไม่มีค่า  เห็นชาวดาวเคราะห์นี้เป็นคนป่าเถื่อน  โลกก้าวหน้ากว่ามาก  มีหุ่นยนต์ มีระเบิด มีอาวุธร้ายแรง  อีกฝ่ายยังใช้ธนู  สิ่งที่ทำคือพยายามเข้าไปครอบครอง  ใช้กำลัง  ใช้ความรุนแรงเลยเกิดสงคราม

หนังเรื่องนี้ให้อะไรมากมายเกี่ยวกับความขัดแย้ง  ที่สำคัญคือในสายตาชาวโลกสิ่งที่เห็นไม่มีค่าอะไรเลย เป็นคนป่าคนเถื่อนเป็นต้นหมากรากไม้  แต่ในสายตาของชาวบ้าน  นั่นเป็นบ้านเขา เป็นวิถีชีวิตเขา เป็นอัตลักษณ์ของเขา

คำถามคือสังคมไทยถึงตรงนี้หรือยัง? หมายความว่าคนจำนวนหนึ่งเห็นว่าเรื่องนี้สำคัญ  คนอีกจำนวนหนึ่งบอกว่าไม่เลย  เช่นเรื่องน้ำ  ฝ่ายหนึ่งต้องการให้สร้างเขื่อน  อีกฝ่ายหนึ่งบอกว่าสร้างเขื่อนจะทำลายทุกอย่างที่เป็นอยู่ ถ้าไม่สร่างเขื่อนน้ำจะท่วม  ไม่ใช่หลายปีหน  แต่ท่วมปีละหลายหนและท่วมนาน  สภาวะแบบนี้คิดว่าคนจะทนได้นานเท่าไหร่?  ปัญหาก็คือมองกันคนละด้าน

ประเด็นสำคัญคือคนกลุ่มหนึ่งเห็นธรรมชาติเป็นของใช้  คนอีกกลุ่มหนึ่งเห็นธรรมชาติเป็นวิถีชีวิตเป็นของศักดฺ์สิทธิ  ความเชื่อแบบนี้กำลังปะทะกัน

กรณีท่อก๊าซมีปัญหา ปตท. กับฝ่ายชาวบ้าน

ปตท. บอกว่าในการสร้างท่อก๊าซยานาดาจากฝั่งพม่ามาที่ราชบุรีต้องผ่านพื้นที่ป่าเขาทุ่งใหญ่นเรศวรซึ่งเป็นพื้นที่ลุ่มน้ำชั้นหนึ่ง ในกระบวนการที่ทำได้พยายามป้องกันต้นไม้ทุกต้นในพื้นที่นั้น

ชาวบ้านถามว่าต้นไม้ทุกต้นใช่ไหม?

ปตท. บอกว่าต้นไม้ทุกต้นที่มีค่าตามที่ระบุไว้ของกรมป่าไม้  เป็นต้นไม้ที่มีราคา (Commercial Value)

ต้นไม้ที่มีค่าของกรมป่าไม้และ ปตท. กับของชาวบ้านก็แตกต่างกัน

สังคมไทยอยู่ตรงนั้นหรือยัง?

มาเรื่อง Titanic

Titanic  เรื่องใหญ่คือเรือล่มเพราะชนภูเขาน้ำแข็ง  ธรรมชาติของภูเขาน้ำแข็งส่วนที่เห็นพ้นน้ำเพียง 1 ใน 11  เวลามองความขัดแย้งสิ่งที่เห็นมีเพียงส่วนหนึ่ง  ส่วนที่มองไม่เห็นอีก 10 ส่วน  ทำอย่างไรจึงจะเห็นส่วนที่มองไม่เห็น  ถ้าจะทำงานด้านความขัดแย้งไม่ใช่มองแต่สิ่งที่เห็น  ต้องมองให้เห็นส่วนที่ไม่เห็นด้วย  และสิ่งที่มองเห็นสัมพันธ์กับสิ่งที่มองไม่เห็นอย่างไร?  ถ้าตอบตรงนี้ไม่ได้ก็จัดการความขัดแย้งไม่ได้  อยู่กับความขัดแย้งก็ไม่ได้

Facebook

« « Prev : ประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์จังหวัดชายแดนภาคใต้กับส่วนกลาง

Next : การบริหารจัดการความขัดแย้งด้วยความสมานฉันท์ (2) » »