ลานลุงเปลี่ยน

เดือนพะจิกลาวกำลังใกล้ผ่านพ้น หงสาเปิดประตูบ้านรับความหนาวอย่างฉ่ำปอด ปีนี้หนาวมาแรงหมอกมาเยอะ แต่พอสายๆฟ้าเปิดแดดอาบเมืองอากาศก็อุ่นสบาย

มีหลายเรื่องราวเกิดขึ้นในเมืองหงสาในช่วงเวลานาทีของเดือนพะจิก

ชาวนาเกี่ยวข้าวนาปีในท้องทุ่ง ปีนี้มีเครื่องนวดข้าวมาปรากฏหลายเจ้า เพื่อให้สอดรับกับวันเวลาอันรีบเร่ง ที่ขาดแคลนแรงงาน (ก็หันไปทำงานก่อสร้างโครงการยักษ์กันหมด)….หมายถึงว่าวัฒนธรรมลงแขกลานข้าวก็คงจะจางหาย

ข้าวนาดอที่เก็บเกี่ยวไปก่อนหน้านี้ พี่น้องปลูกกระเทียมกันหมดแล้ว พร้อมๆกันก็หว่านเมล็ดผักกาดตีนหมี ผักกาดจ้อน ลงไปด้วย ที่ตลาดเริ่มมีผักสดๆมาขายหนาตา

ปีนี้ฝนมาก ข้าวนาลุ่มเป็นบั่วผลผลิตลดลงแทบทุกเจ้านา

กิจกรรมของโครงการฯ เดินหน้าอย่างเต็มฝีจักรหลังจากที่ต้องหยุดชะงักงันไปอย่างยาวนานกับสายฝน

กลางเดือนท่านรองประธานประเทศมาวางศิลาฤกษ์โรงงาน คณะนำ คณะติดตาม ทีมงานรปภ. มากันเพียบ ที่พักในเมืองเต็มจนล้น เห็นว่าจ้างนักจัดงาน ออร์แกนไนเซ่อ มาแต่เมืองหลวง งานหรูดอกไม้งามของกินอร่อยของฝากประทับใจ หมดไปหลายล้านบาท ว่ากันอย่างนั้น (แต่ลุงเปลี่ยนไม่ได้ไปชมกับเขา…..มีแต่แอบไปช่วยน้องๆปลูกผักชีในพื้นที่รับผิดชอบ)

ระหว่างที่เขายุ่งกับงานยักษ์ใหญ่ ลุงเปลี่ยนก็ถือโอกาสเตรียมงานเชิญผู้ใหญ่ท่านมอบอาคารโรงหมอให้ทางเมือง ทำง่ายๆ เสร็จจากงานวางศิลาฤกษ์ก็ไปจิ๊กเอาช่อดอกไม้ประดับงานเขามาสองสามช่อ แอบหยิบโบว์ริปบิ้นดอกไม้ที่ทำเองไม่เป็นมาขวางประตูห้องฉุกเฉิน เชิญประธานมากล่าวมอบ เชิญท่านสาธาฯแขวงกล่าวรับ ตัดริปบิ้น เดินชมตึกชมเครื่องมือ เป็นอันเสร็จพิธี แล้วเลี้ยงกาแฟ ข้าวหลาม ข้าวเหนียวหน้าสังขยา สิบโมงเสร็จพิธีมอบ อาคารฉุกเฉิน ตึกนอนคนเจ็บ เครืองไม้เครื่องมือ มูลค่ารวมกว่าสองตื้อกีบ

มีข้อผิดพลาดนิดเดียวแต่หน้าหงายไปเหมือนกัน เชิญแขกมาร่วมงานเก้าโมง แต่ผู้กำกับรายการคือข้าพเจ้าเอง เห็นประธานทั้งสองฝ่ายมาพร้อมหน้าพร้อมตา เลยไปบอกพิธีกรเริ่มงานก่อนโดยไม่ได้ดูนาฬิกา ต้องไปรับแขกที่มาตามเวลาพาเข้ามานั่งในเต้นท์เกรงท่านๆจะไม่มั่นใจ พร้อมขอโทษขอโพย

งานกวดสุขภาพพี่น้องสองพันสี่ร้อยห้าสิบคนกำลังจะเริ่ม ต้องรีบกวดก่อนหนาวมา ไม่งั้นโรคทางเดินหายใจรับรองมีอัตราสูงปริ๊ดแน่ๆ เหมาค่าใช้จ่ายให้แผนกสาธาฯแขวงไปแล้วหนึ่งพันสองร้อยล้านกีบ เมื่อวันที่ ๒๑ พะจิกที่ฝ่านมา เป็นวัน “สักยากันพะยาดแห่งชาด” ทำการหยอดวัคซีนกันโปลิโอในเด็กเล็ก ฉีดวัคซีนกันหมากแดง(หัด?รึเปล่า)ในเด็กโต กันทั่วบ้านทั่วเมือง การป้องกันโรคใน สปป ลาว ปัจจุบันค่อนข้างทั่วถึง บรรดาผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ทุกคนก็ได้ฉีดวัคซีนกันบาดทะยัก

วันก่อนมีคนเติมลมยางรถต็อกๆอีแต๋น ที่จะเอาไปขนทราย เติมมากเกินไปยางระเบิดกะทะล้อรถไปโดยคนได้รับบาดเจ็บสองราย หนึ่งในนั้นต้องส่งเข้าไปรักษาที่น่าน

ผู้คนจากหลายทิศ หลายเมืองเข้ามาทำงานในหงสา คนขับรถ ช่างปูน ช่างเครื่อง บ้านหลังงามๆถูกคนต่างถิ่นเช่าไปหมด โรงแรมเต็มตลอดต้องเอาเงินวางล่วงหน้า เย็นวานเดินช่วยฝรั่งซำเหมาหาห้องพักรอบเมืองกว่าจะได้ที่นอน  ตลาดของกินไม่พอเพียง หมู ไก่ ผัก ปลา และไข่ต้องเอามาจากต่างเมือง ร้านอาหารผุดขึ้นหลายบ่อน มีร้านปิ้งแบ้ ร้านอบหมา ร้านอาหารจีน”เซซวน”

หลังจากที่อ้ายน้องทีมงานไปนอนค้างอ้างแรมในป่าเพื่อจัดสรรที่ดินทำกิน เมื่อวานพาพี่น้องไปดูที่ทำกินแห่งใหม่ แอบลุ้น แอบดูสีหน้าท่าทางพี่น้องว่าจะคิดเห็นอย่างไร ปรากฏว่าสอบผ่าน พี่น้องไม่บ่น ไม่ว่าแม้จะเห็นเป็นเพียงป่าหญ้าคาหญ้าสาบเสือสุดสายตา …..งานต่อไปคือ การจับเอาแต่ละครอบครัวลงแปลงที่ดิน คงต้องให้พี่น้องมีส่วนร่วมให้มากๆ

การจัดสรรที่ดินนี่ก็เป็นอีกประเด็นให้ได้คิดว่า จะจัดสรรเป็นรายหมู่บ้านแบบเบ่งเป็นโซนๆ เพื่อให้ง่ายต่อการบริหารคุ้มครอง แต่ทางแขวงมีแนวคิดว่าน่าจะคละกันไปไม่ต้องแบ่งตามหมู่บ้าน ตามเผ่าพันธุ์ ท่านว่าคนเผ่าที่ขยันมากจะได้ไปช่วยกระตุ้นชาวเผ่าที่ “มีความพอเพียงสูง” ท่านว่าอย่างนั้น แต่ท่านก็ไม่ฟันธง ท่านให้เรียกประชุมถามความเห็นจากอำนาจการปกครองบ้านก็คือกรรมการหมู่บ้าน (ใครว่า สปป ลาวไม่ฟังเสียงประชาชน…ข้อนี้ขอเถียง ขอยืนยัน…ว่าท่านฟังเสียงประชาชน บ่เหมือนชาวเมืองกอกดอกเด้อที่เขากั้นบิ๊กแบคหน้าบ้านแท้ๆกะบ่อบอกเจ้าของเฮือน) แล้วพี่น้องก็เลือกแบบแรกที่แบ่งเป็นโซนตามหมู่บ้าน

งานต่อไปก็คือทำอย่างไรจะซุกยู้ผลักดันให้พื้นที่ทำกิน เป็นแหล่งทำมาหากินกุ้มปากกุ้มท้องน้องพี่ประชาชีได้อย่างยั่งยืนนี่แหละครับ